«دلیلی بر تفاوت اجر کسی که از روی مصحف یا از حفظ قرآن می‌خواند نمی‌دانم؛ مشروع، تدبر و احضار قلب [در هنگام تلاوت] است». علامه عبدالعزیز بن باز رحمه الله (الفتاوی: ۲۴/ ۳۵۲).

کار نیکی که انجام می‌دهیم شاید بی‌آنکه خودمان متوجه باشیم حلقه‌ای از زنجیره‌ای طولانی از خیر و نیکی باشد. تو آغاز کننده‌ی این زنجیره باش و پاداشی را به دست بیاور که تصورش را هم نمی‌کنی! (دکتر عبدالکریم بکار)

﴿وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ﴾. (و نفسی را که الله حرام گردانیده جز به حق نکشید). لفظ «نفس» یک واژه‌ی عام است که هر انسانی چه مومن و چه کافر، چه مطیع و چه عاصی، در آن داخل است. همه‌ی آن‌ها حرمت دارند، مگر با دلیل قاطع: ﴿جز به حق﴾. (دکتر محمد السعیدی).

ابن قتیبه می‌گوید: مردم در زمان جاهلیت گمان می‌کردند که بارش باران به واسطه‌ی ستاره است حالا خواه ستاره در بارش باران تأثیر داشته باشد و خواه وجود ستاره علامت و نشانه‌ی باران باشد. شریعت اسلام این تفکرشان را باطل و آن را کفر اعلام نمود. اگر شخصی که این تفکر را دارد و معتقد باشد که ستاره در بارش …

در عبارت: (قالوا: الله ورسوله أعلم) رعایت ادب از جانب افرادی که مورد سؤال قرار گرفته‌اند در برابر چیزی که نمی‌دانند وجود دارد. انسان باید در برابر مطلبی که نمی‌داند این عبارت یا مانند آن را بگوید و در چیزی که نمی‌داند بی‌خود سخن نگوید و زورگویی نکند. در عبارت: (قال: أصبح من عبادی) اضافه‌ی کلمه‌ی «عباد» به «یاء» برای …

 (بخاری و مسلم از زید بن خالد روایتی آورده‌اند که گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم در حدیبیه نماز صبح را پس از بارش بارانی که در شب بود، برای ما خواند. وقتی از نماز فارغ شد رو به مردم کرد و گفت: «آیا می‌دانید که پروردگارتان چه فرمود؟» گفتند: خدا و پیامبرش می‌داند. فرمود: «خدا فرمود: بعضی …

قرطبی می‌گوید: «سربال مفرد سرابیل است که به معنای لباس و پیراهن می‌باشد. معنای عبارت: «وعلیها سربال من قطران» این است که مس گداخته شده به زنان نوحه خوان پوشانده می‌شود و مس گداخته شده همچون پیراهن برای این زنان می‌گردد تا اینکه شعله‌ور شدن آتش و چسبیدن آن به بدن‌هایشان بسیار بیشتر باشد و بویشان بد و درد آن …

گفته‌اش: عبارت: (والنیاحه) یعنی تمجید و ستایش شخصی مرده با صدای بلند؛ چون این کار به معنای اعتراض به تقدیر خدا، ناخوش داشتن قضای الهی، مخالفت با احکام خدا و بی‌ادبی به خدا می‌باشد. چنین کاری شایسته نیست که یک برده با صاحب خودش بکند، پس چگونه انسان با پروردگارش، سرور، مالک و خدایش که معبود برحقی جز او نیست …

عبارت: (والاستسقاء بالنجوم) یعنی نسبت دادن باران به ستارگان و محل های اسقرار ماه. این چیزی است که پیامبر صلی الله علیه و سلم بر امتش بیم آن را داشت؛ همان طور که امام احمد و ابن جریر از جابر سُوائی[۱] روایت کرده‌اند که گوید: از رسول الله صلی الله علیه و سلم شنیدم که می‌فرمود: «أخاف علی أمتی ثلاثاً: …

ابوداود از ابوهریره به طور مرفوع روایت کرده که آن حضرت  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «إن الله قد أذهب عنکم عُبیه الجاهلیه وفخرها بالآباء، مؤمن التقی، أو فاجر شقی، الناس بنو آدم وآدم من تراب لیدعن رجال فخرهم بأقوام إنما هم فحم جهنم، أو لیکونن أهون على الله من الجعلان التی تدفع بأنفها النتن»[۱]: «همانا خدا خوی و …

منظور از جاهلیت در اینجا دوران قبل از بعثت پیامبر صلی الله علیه و سلم می‌باشد. به خاطر فراوانی و نادانی مردم پیش از بعثت پیامبر صلی الله علیه و سلم این دوران را به جاهلیت نامگذاری کرده‌اند. در واقع هر کاری که با رسالت و پیام پیامبران مخالفت داشته باشد، جاهلیت است و به جاهل نسبت داده می‌شود؛ چون …

ابن قیم می‌گوید: «معنای آیه چنین است: در برابر این روزی و باران – که حیات شما به آن بستگی دارد – قرآن را تکذیب می‌کنید. حسن در تفسیر آیه‌ی مذکور گوید: بهره‌تان از قرآن این است که: ﴿تُکَذِّبُونَ﴾ آن را تکذیب می‌کنید. وی افزود: کسی که بهره‌اش از کتاب خدا جز تکذیب آن نیست، زیان‌مند و تیره‌بخت شد»[۱]. می‌گویم: …

ابوسعادات می‌گوید: «منازل ماه بیست و هشت تا هستند. ماه هر شب در یکی از این منازل قرار می‌گیرد. خدای متعال در این زمینه می‌فرماید: ﴿وَٱلۡقَمَرَ قَدَّرۡنَٰهُ مَنَازِلَ﴾ [یس:۳۹]. «برای ماه نیز منزلگاههایی تعیین کرده‌ایم». ماه در طرف غرب هر سیزده شب همراه طلوع فجر در منزلی ناپدید می‌شود و همان وقت در طرف شرق در مقابل آن ستاره‌ای سر …

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： فَإِذَا افْتَقَرَ الْعَبْدُ إلَى اللَّهِ وَدَعَاهُ و َأَدْمَنَ النَّظَرَ فِی کَلَامِ اللَّهِ وَکَلَامِ رَسُولِهِ وَکَلَامِ الصَّحَابَهِ وَالتَّابِعِینَ وَأَئِمَّهِ الْمُسْلِمِینَ: انْفَتَحَ لَهُ طَرِیقُ الْهُدَى. [مجموع الفتاوى: ج ۵ ص ۱۱۸ ] هرگاه بنده نسبت به پروردگارش الله عزوجل٬ احساس فقر و نیازمندی کند و با مناجاتش اُنس گرفت و پایبند به مطالعه و پژوهش …

دکتر سعد البریک： آنکه می‌خواهد علم فرا گیرد، برای خشنودی الله فراگیرد، وگرنه مایه‌ی عذاب صاحبش خواهد شد. ابن مسعود  ‌رضی الله عنه  گفته است: « علم را برای سه چیز فرا نگیرید: برای نزاع با بی‌خردان،‌ یا مجادله با فقهاء، یا جلب توجه مردم. و با سخن و گفتارتان آنچه نزد الله است را بخواهید چرا که همان باقی …

شیخ عبدالعزیز طریفی： هدایت با دلیلی که از سوی پروردگار آمده شناخته می‌شود نه با قناعت درونی. بسیارند گمراهانی که [با اطمینان] خود را برحق می‌دانند： ﴿ و َإِنَّهُمْ لَیَصُدُّونَهُمْ عَنِ السَّبِیلِ وَیَحْسَبُونَ أَنَّهُم مُّهْتَدُونَ﴾. [ زخرف : ۳۷ ]. «و مسلما آن‌ها (شیاطین) این‌ها را از راه [حق] باز می‌دارند و [آن‌ها خود] گمان می‌کنند که هدایت یافته‌اند».

خدای متعال می‌فرماید: ﴿وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَکُمۡ أَنَّکُمۡ تُکَذِّبُونَ٨٢﴾ [الواقعه: ۸۲]. «و آیا بهره‌ی خود را از قرآن تنها تکذیب بدان می‌کنید؟!». از ابومالک اشعری رحمه الله روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «أربع فی أمتی من أمر الجاهلیه لا یترکونهن: الفخر بالأحساب، والطعن فی الأنساب، والإستسقاء بالنجوم، والنیاحه»: «چهار چیز در میان امت من هستند که …

شیخ ابراهیم السکران： «هر اندازه یک پیام، با‌عظمت‌ باشد، مقام انتقال دهنده‌ی آن نیز بزرگ‌تر است؛ کدام پیام بزرگ‌تر از پیامی است که گوینده‌‌اش پروردگار جهانیان باشد و سرور فرشتگان آن را از آسمان فرود آورده و قلب سرور بشریت در زمین پذیرای آن باشد».  ﴿ و َإِنَّهُۥ لَتَنزِیلُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِینَ (۱۹۲) نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِینُ (۱۹۳) عَلَىٰ قَلۡبِکَ لِتَکُونَ …

امام شنقیطی رحمه الله تعالی： اعمال انسان مادامی که براساس عقیده صحیح بنا نشده باشد بدو سود نخواهد رساند. [ العذب النمیر ۵/۵۶۹ ].

امام حافظ ابن کثیر رحمه الله： ﴿ قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًى ﴾. ( بگو این [کتاب] برای کسانی که ایمان آورده‌اند رهنمودی است … ). «هدایت [قرآن] را خاص متقیان دانسته است، با وجود آن که قرآن ذاتا هدایت است، اما تنها نیکان به این هدایت دست می‌یابند».

شیخ عبدالعزیز طریفی： نرسیدن به نتایج [در این دنیا] به معنای اشتباه بودن راه نیست، زیرا آنچه واجب است، درست بودن راه است نه رسیدن به هدف. در روز قیامت پیامبری می‌آید که تنها یک پیرو دارد و پیامبری که هیچ پیروی با او نیست.

ولاء و براء به خاطر الله ‌تعالی این است که انسان از هر چه که الله‌ تعالی اعلام برائت و انزجار نموده است ما هم از آن تنفر داشته و بیزار باشیم. الله تعالی می‌فرماید: « قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَبَدَا بَیْنَنَا …

جابر بن عبد الله رضی الله عنهما مى‌گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم استخاره را در هرکارى همانند سوره اى از قرآن به ما مى آموخت و میفرمود: (یعنی) هرگاه یکى از شما خواست کارى انجام دهد، غیر از نماز فرض، دو رکعت نماز بخواند، سپس این دعارابخواند: خداوندا از دانش تو طلب خیر مى کنم، (بادانش خود …

کسی که می خواهد یک کار مباحی راانجام دهد، ولی راه خیر وصلاح بروی پوشیده است ودر باره فرجام آن دچار تردیدمی باشد، سنت است که دورکعت نماز غیر فرض بخواند. اگرچه نماز سنت راتبه با تحیه المسجد ودر هروقتی از شب یا روز باشد. بعداز قرائت فاتحه هرمقدار ازقرآن که می خواهد بخواند وبعد ازآنکه سلام داد، خدا راستایش …

پدیده ی تعصب ، موضوعی تازه و جدید نیست ، بلکه عمری بدرازای عمر بشریت دارد! آن روزی که الله تعالی انسان را آفرید ، شیطان بر او تازیده و به أصل خلقتش آتش ، تعصب ورزیده ، و أصل خاکی خلقت آدم را تحقیر نمود!!! {قالَ أَنَا خَیْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِی مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ} (۱۲) الأعراف. بعد از …

قال تعالی : « قُلْ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ (۱۳) »الزمر. ترجمه : « بگو : اگر من از ( اوامر ) پروردگارم سرکشی کنم ، از عذاب روز بزرگ ( قیامت ) می ترسم . ( چرا که من باید اوّلین مؤمن به آئین خویش و پیشگام ترین مسلمانان در انجام وظائف مکتب آسمانی باشم …

اللّه متعال میفرماید: «فَـاذْکُـرُونِـی أَذْکُـرْکُـمْ…». پس مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم. چه نعمتی از این بالاتر که: وقتی بنده، الله را یاد کند، الله او را یاد کند، آیا نباید همیشه مؤمن الله را یاد کند تا الله او را یاد کند، کسی که الله او را یاد کند به بهترین نعمت‌ها رسیده است، برای این که …

شِرک گناهی نابخشودنی است اللّه متعال میفرماید: «إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَنْ یَشَاءُ». «الله ( هرگز) شرک را نمی‌بخشاید و پایین تر از آن را برای هر کس که بخواهد می‌بخشاید». (نساء:۴۸) شِرک گناهی عظیم است: از عبداللّه بن مسعود رضی الله عنه روایت است که از رسول اللّه علیه الصلاه والسلام پرسیدم که: …

هر مسلمانی که معنا و مفهوم کلمه: ”لااله الااللّه“را بداند و درک کند! «لَا إلَـــهَ إلَّا الــلَـه» هیچ معبود برحقی جز اللّه نیست. و همچنین اگر در هنگام نماز خواندن در این آیه:”ایاک نعبد وایاک نستعین“ تفکر و تدبر نماید. «إِیَّـاکَ نَــعْـبـُدُ وإِیَّـاکَ نَـسْـتَـعِـیـن» «[بار الها] تنها تو را میپرستیم و تنها از تو یارى می‏جوییم». (فاتحه/۵) »هرگز و هرگز …

شیخ ابن عثیمین رحمه اللّه میگوید: «چقدر از انسانها هستند که در این دنیا در نزد مردم داراى مقام و منزلتى میباشند، اما در قیامت، جزء پایینترین درجه بندگانِ الله متعال قرار میگیرند». [تفسیر سوره واقعه ص ٣٢٨].

برای گرامی شدن در نزد اللّه: نه رنگ پوست شما نه مـال و امــول شـمـا نه مـحــل زنــدگـی شـمـا و نه دیگر چیزهای مادی مهم نیست برای گرامی شدن در نزد الله متعال فقط و فقط تقوای شما مهم است. «…إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ الـلَّـهِ أَتْقَاکُمْ…». بی گمان گرامی ترین شما نزد اللّه با تقواترین شماست. (حجرات/۱۳) و همچنین رسول اللّه …

طبرانی و حاکم نیز این حدیث را روایت کرده‌اند و حاکم درباره‌اش می‌گوید: این حدیث صحیح است و ذهبی آن را تأیید نموده است. لفظ کامل حدیث، چنین است: «ومن مات وهو مدمن الخمر سقاه الله من نهر الغوطه نهر یجری من فروج المومسات، یؤذی أهل النار ریح فروجهن»: «هر کس بمیرد در حالی که دائم الخمر باشد، خدا از …

خطابی می‌گوید: «علم نجومی که از طریق مشاهده و خبری که به وسیله‌ی آن زوال آفتاب و جهت قبله معلوم می‌شود مشمول نهی وارده و درباره‌ی علم نجوم نیست؛ چون شناخت سایه‌ی‌ چیزی بیش از این نیست که سایه مادامی که در حال کوتاه شدن باشد، خورشید از جانب افق شرعی به طرف وسط آسمان در حال بلند شدن است …

احمد، بخاری، صاحبان سنن، ابن جریر و دیگران از ابوهریره روایت کرده‌اند که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «لم یکذب ابراهیم  علیه السلام غیر ثلاث کذبات ثنتین فی ذات الله قوله: ﴿إِنِّی سَقِیمٞ﴾ و قوله: ﴿بَلۡ فَعَلَهُۥ کَبِیرُهُمۡ هَٰذَا﴾ و قوله لساره: (إنها أختی) »[۱]: «ابراهیم علیه السلام غیر از این سه دروغ، دروغ دیگری نگفت. از …

از ابن عمر به طور مرفوع روایت است که آن حضرت صلی الله علیه و سلم فرمود: «تعملوا من النجوم ما تهتدونَ به فی ظُلمات البر والبحر ثم انتهوا»[۱]: «از علم نجوم آن مقدار را فرا گیرید که در تاریکی های خشکی و دریا به‌وسیله‌ی آن راه یابید و سپس دست بکشید». از ابوهریره روایت است که گوید: «رسول الله …

از عبدالله بن مُحیریز، تابعی جلیل القدر نقل شده که سلیمان بن عبدالملک او را صدا زد و گفت: «اگر علم نجوم را یاد می‌گرفتی به علمت اضافه می‌شد». وی در جواب گفت: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «إن أخوف ما أخاف على أمتی ثلاث: حَیفُ الأَئمهِ وتکذیبٌ بالقدر، وإیمانٌ بالنجوم»[۱]: «همانا چیزهایی که درباره‌ی امتم بیش …

الداوودی می‌گوید: گفته‌ی قتاده درباره‌ی ستارگان زیباست جز این عبارت: راه خطا را پیموده و عمرش را بیهوده تلف کرده است. وی در این باره کوتاهی کرده، بلکه هرکس ستارگان را در غیر از این سه چیز به کار گیرد کافر است[۱]. اگر بگویی: ستاره شناسان بعضی اوقات ممکن است راست بگویند در جواب گفته می‌شود: راستگویی آنان همچون راستگویی …

بخاری در صحیح خود می‌گوید: قتاده گفته است: «خدا ستارگان را به سه دلیل آفریده است: زینت و آراستن آسمان، طرد شیاطین و نشانه‌هایی که به وسیله‌ی آنها راه شناخته می‌شود. هرکس ستارگان را در غیر از این سه مورد به کار ببرد، راه خطا را پیموده و عمرش را بیهوده تلف کرده در چیزی که بدان علم ندارد تکلف …

آنچه که درباره‏ی علم نجوم و ستاره‌شناسی آمده است آنچه در اینجا مد نظر است، بیان امور مجاز و غیر مجاز راجع به ستاره‌شناسی و بیان تهدید وارده در این زمینه می‌باشد. شیخ الإسلام ابن تیمیه می‌گوید: «تنجیم، به معنای استدلال به احوال فلکی برای اتفاقات و رویدادهای روی کره‌ی زمین می‌باشد»[۱]. خطابی می‌گوید: «علم نجوم که از آن نهی …

بخاری در صحیح خود آورده که قتاده می‏گوید: «خداوند ستارگان را به خاطر سه چیز آفریده است: ۱- زینت و آراستن آسمان ۲- راندن شیاطین ۳- علامات و نشانه‌هایی که به وسیله‌ی آنها هدایت یافته شوند. هرکس ستارگان را برای غیر این سه دلیل به کار برد، به خطا رفته و مسیر انحراف را پیموده و در چیزی که بدان …

هیچ یک از ما نیست که از فال (التطیر) محفوظ مانده باشد و قبلاً در قلبش نسبت به آن احساس بد راه نیافته باشد.  خلخالی می‌گوید: حذف مستثنی برای حالت مکروه است که این نشانه نوعی ادب در سخن است[۱].  گفته‌اش: (اما خداوند آن را با توکل از بین می‎برد) یعنی فال بد به دل هر کسی خطور می‎کند اما …

ابن قیم می‎گوید: «دوست‌داشتن نیک فالی شرک نیست، بلکه یک امر طبیعی است و به اقتضای فطرت اینگونه است که انسان به چیزهایی که مناسب اوست تمایل دارد». چنان‎که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «از امور دنیوی زنان و خوشبویی مورد پسند و محبّت من واقع شده است»[۱]. و همچنین ایشان حلوا و عسل را دوست می‎داشت[۲]. و …

ابن الاعرابی می‎گوید: هرگاه پرنده بوم بر خانه کسی می‎نشست می‎گفتند: خبر مرگ من یا یکی از اهل خانه‎ام را آورده است[۱]. و ابوعبید می‎گوید: عرب‎های دوران جاهلیت گمان می‎بردند که استخوان‎های مرده تبدیل به بوم می‎شود و پرواز می‎کند[۲]. و ابن رجب نیز همین را می‎گوید او می‎گوید: «این شبیه اعتقاد کسانی است که معتقد به تناسخ ارواح هستند …

مالک از یحیی بن سعید روایت می‎کند که گفت: زنی نزد پیامبر صلی الله علیه و سلم آمد و گفت: ای رسول خدا  صلی الله علیه و سلم ما در خانه‎ای سکونت داریم و تعداد ما زیاد بود و سرمایه و مال فراوان، آنگاه تعداد ما کم شد و مال و دارایی را از دست دادیم. پیامبر صلی الله علیه …

 احادیثی روایت شده که بعضی از مردم گمان می‎برند که این احادیث بر جایز بودن بدفالی گرفتن دلالت می‎نمایند، از آن جمله اینکه پیامبر صلی الله علیه و سلم می‎فرماید: «شومی و نگون بختی در سه چیز است، زن، چهارپا و خانه»[۱]. و در روایتی آمده است: «تعدیه‌ و سرایت بیماری و بدفالی گرفتن حقیقت ندارد و شومی و نحوست …