اما آنچه از شیخ محمّد خضری در کتاب اصول الفقه آمده است، بر خلاف این جمله است. وی می‌گوید: کسانی که مانع نظر و بحث هستند، به این امر استدلال می‌کنند که نظر و بحث مظنۀ واقع شدن در اشتباه و ضلالت و اختلاف است برخلاف تقلید؛ چون تقلید راهی دور از اشتباه و خطا است، در نتیجه احتیاطاً تقلید …

امام بغوی رحمه الله که به محی‌السنه معروف است در تفسیر خود بر آیۀ ۷۴ سورۀ شعراء ﴿قَالُواْ بَلۡ وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا کَذَٰلِکَ یَفۡعَلُونَ٧۴﴾ «می‌گویند: (چیزی از این کارها را نمی‌توانند بکنند) فقط ما پدران و نیاکان خود را دیده‌ایم که این چنین می‌کردند.» می‌گوید: فیه ابطال التقلید فی‌الدین. (این بیانگر باطل بودن تقلید در دین می‌باشد.)([۱]) این فرمودۀ خداوند تعالی: …

فخر رازی در تفسیر خویش، تعدادی از آیاتی را که خداوند متعال از بندگانش طلب‌نظر می‌کند، برشمرده است و آیات ذیل را بر می‌شمرد: – ﴿أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَۚ﴾([۱]) «آیا (این منافقان) دربارۀ قرآن نمی‌اندیشند». – ﴿أَفَلَا یَنظُرُونَ إِلَى ٱلۡإِبِلِ کَیۡفَ خُلِقَتۡ١٧﴾([۲]) «آیا به شتران نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده‌اند؟!». – ﴿سَنُرِیهِمۡ ءَایَٰتِنَا فِی ٱلۡأٓفَاقِ وَفِیٓ أَنفُسِهِمۡ﴾([۳]) «ما به آنان (که …

دلایل اشاعره أشاعره و موافقانشان و معتزله بر ردّ تقلید در اصول دین اتفاق‌نظر دارند و علاوه بر مذموم دانستن تقلید، هرچیزی را که با استدلال نیز شناخته نشود، تقلید می‌دانند.([۱]) اشاعره نیز همانند معتزله به آیاتی که خداوند متعال در آن از تقلید نهی می‌کند، استناد می‌نمایند، مانند این فرمودۀ خداوند سبحان: ﴿إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّهٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ …

ابن‌تیمیه طایفه‌هایی را که راه شناخت خداوند متعال را نظر و استدلال بیان می‌کنند، معرفی می‌نماید و می‌گوید: «از زمرۀ طائفه‌هایی که راه شناخت خداوند متعال را از ابتدا جزء نظر و قیاس نمی‌دانند، می‌توان جمهور متکلمین را برشمرد که شامل جهمیه، معتزله، اشاعره و بعضی از حنابله می‌شود.»([۱]) دیدگاه اشاعره نسبت به تقلید نکردن در اصول دین و نیز …

دیدگاه اشاعره([۱]) اشاعره قائل به وجوب نظر و استدلال در اصول دین هستند، لکن این وجوب فقط به طور مستقل از راه عقل و به دور از شرع حاصل نمی‌گردد، همان‌گونه که در مورد معتزله این مورد را با ذکر دلائل‌ آنان بیان کردیم؛ زیرا شرع از دیدگاه آنان موجب نظر و استدلال است، لکن به شرط داشتن و استفاده …

ابن حزم ضمن بیان برخی از دلائل خویش، می‌گوید: «این استناد این گروه این است که همه بر این امر متفقند که تقلید مذموم است و هرکس با استدلال، شناخت پیدا نکند، با تقلید شناخته است و راه سومی وجود ندارد و این فرموده‌های خداوند متعال را ذکر می‌کنند که می‌فرماید: ﴿إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّهٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ٢٣﴾([۱]) …

همان‌گونه که اصحاب رضی الله عنهم نظر و استدلال نموده­ا‌ند و لکن به خاطر آشکار بودن این عمل از آنان روایت نشده، در غیر این صورت اصحاب رضی الله عنهم نسبت به خداوند تعالی و صفاتش جاهل بودند در حالی‌که آنان بهترین اُمت بودند که در میان انسان‌ها برگزیده شده‌اند.([۱]) البته آنچه واقعیت دارد، این است که پیامبر  صلی الله …

دلایل معتزله و ماتریدیه معتزله و ماتریدیه که قائل به وجوب نظر و استدلال در معرفت اصول دین و بالأخص شناخت خداوند متعال‌اند، به عموم ادلّۀ قرآن، سنت و عقل استدلال می‌کنند و می‌گویند: «خداوند در قرآن، تقلید را نکوهش می‌کند و مردم را به نظر و استدلال و مراجعه به اعتبار رهنمود می‌نماید و به مجادلۀ مشرکین با دلائل …

دیدگاه معتزله([۱]) و ماتریدیه([۲]) بنابر دیدگاه معتزله و ماتریدیه، نظر و استدلال در اصول دین واجب است.([۳]) قاضی عبدالجبار، اولین واجبات را نظر و استدلال می‌داند که به معرفت و شناخت خداوند تعالی منجر می‌شود؛ زیرا خداوند بالبداهه و با مشاهده شناخته نمی‌شود. پس بر ما واجب است که او را با تفکر و نظر بشناسیم.([۴]) معتزله، وجوب معرفت را، …

آیا نظر افادۀ علم می‌کند؟ بسیاری از اشاعره معتقدند که نظر صحیح، افادۀ علم به خداوند تعالی می‌کند،([۱]) مبنی بر اینکه تمامی نکات از ابتدا به خداوند سبحان، مستند هستند.([۲]) جرجانی می‌گوید: «هیچ شکی در این نیست که علم بعد از نظر، ممکن و حادث است و نیازمند مؤثِّر است و هیچ مؤثری جز خداوند تعالی وجود ندارد و فعل …

نظر از لحاظ اصطلاحی حجت الاسلام غزالی رحمه الله نظر را چنین تعریف می‌کند: «النظر هو الاستبصار أو الاعتبار أو التفکر أو التذکر، أو التأویل أو التدبر »([۱]) ( نظر به معانی دریافتن یا توجه کردن یا تفکر کردن یا یاد داشتن یا تفسیر کردن و یا اندیشیدن است.) و باقلانی آن را اینگونه تعریف می‌کند: «نظر، فکری است که به …

نظر از لحاظ لغوی: گشتن و چرخیدن حدقۀ چشم برای دیدن اشیاء مرئی، یا نظر همان حس بینایی است و یا سنجش چیزی توسط چشم.([۱]) راغب اصفهانی گفته است: «النظر: گردش چشم و بینایی برای فهم و دیدن شئ و گاهی مراد از آن اندیشیدن و تفحص‌کردن است و نیز بعضی مواقع به معنای شناخت حاصل بعد از تحقیق و …

تقلید در اصول دین و اصول ثابت ([۱]) عِلمِیّات یا عقاید، اصول دین و اصول ثابت یعنی شناخت خداوند متعال و صفاتش، توحید، دلائل نبوت، معاد، ایمان به کتاب‌های آسمانی، ملائکه و قضا و قدر، خیر و شر و هر آنچه ضرورتاً از شرع ثابت می‌شود مانند: ارکان پنجگانه اسلام، تحریم شراب، زنا، سرقت، ربا، حلالیت بیع، نکاح و غیره …

فرق بین تقلید و إتّباع هرچند چنین به ذهن می‌رسد که إتّباع با تقلید یکی است، ولی دانشمندان برجستۀ اصولی تفاوت‌هایی را بین این دو قائل شده‌اند از جمله: فقیه مالکی محمّد بن أحمد بن عبدالله بن خویز منداد- همان‌گونه که حافظ ابن عبدالبر و غیره از او نقل می‌کنند- و نیز حافظ أبوعمر، یوسف بن عبدالبر([۱]) و ابن‌قیم جوزیه …

إتّباع إتّباع از لحاظ لغوی و اصطلاحی عبارت است از: إتّباع از لحاظ لغوی تبع الشیء تبعاً و تِباعاً فی الأفعال یعنی پشت سر افتاد، به دنبال افتاد.([۱]) و نیز: سرت فی أثره أو أتبعَه، أتبعه وتتبّعه قفاه یعنی «پشت سر او رفت، دنباله‌رو او شد.»([۲]) ابن عبدالبر می­گوید: اتباع؛ پیروی از قول کسی است که برتری قول و صحت …

عمربن خطاب رضی الله عنه می گوید:رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:خداوند عزوجل شمارا از سوگندخوردن به نام پدرانتان منع می فرماید. عمر رضی الله عنه می گوید: از هنگامی که منع رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم راشنیدم؛ نه خودم به پدرم، سوگند یاد کردم و نه از دیگران نقل نمودم. ( مسـلم، ۱۶۴۸) ابن عمررضی …

حسن بصری رحمه الله فرمود: امانت و عمل هیچ کس به درستی ادا نمی شود مگر اینکه زبانش بر صدق استوار گردد ، و زبان هیچ کس صادق نخواهد شد مگر اینکه قلبش هدایت یابد و بر راه حق استوار گردد.

الحمدلله، در این مورد برخی از علما از جمله شافعیه گفته اند که اگر کسی بگونه ای بخوابد که نشیمنگاه او بر زمین یا جایی تکیه داده باشد، پس اگر خواب او عمیق هم باشد، وضویش باطل نیست. و فته اند: چون در این حالت امکان خروج ریح یا باد از مقعد وجود ندارد. و به حدیث انس استناد کرده …

غیبت گناهی است که بدون شنونده تحقق نمی یابد شنونده ی غیبت در تحقق این گناه نقش چشمگیری دارد وبه همین دلیل در روایات از فاعل غیبت با صیغه ی دوگانه ( مثنی ) یاد شده است. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم میفرماید: « المستمع أحدالمغتابین» شنونده ی غیبت ٬ یکی از دو غیبت کننده است. از این …

اخلاص: در کارهایمان اخلاص عمل داشته باشیم و عمل ما فقط برای الله متعال باشد. توبه کردن: از همه گناهان به سوی الله متعال باز بگردیم و توبه کنیم و بسیار زیاد از الله متعال طلب مغفرت و بخشش کنیم. روزه گرفتن: در ماه رمضان روزه بگیریم و از جمله روزه گرفتن، روزه اعضای بدن از گناهان (غیبت، سخن چینی، …

امام نووی رحمه الله می فرماید :” مستحب است بعد از نماز وتر سه بار گفته شود: سبحان الملک القدوس ” [المجموع شرح المهذب:۴/ ۱۶]. شیخ آلبانی در  قیام رمضان می فرماید: “در سومین بار به آن مد می دهد و صدایش را بلند می کند”.

بسیاری از مردم از این سنت بی خبر اند،مستحب است بعد از پایان تلاوت قرآن چنین گفته شود: (ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﻚَ ﺍﻟﻠَّﻬُﻢَّ ﻭَﺑِﺤَﻤْﺪِﻙَ ، ﺃﺷﻬﺪ ﺃﻥ ﻻ‌َ ﺇِﻟَﻪَ ﺇِﻻ‌َّ ﺃَﻧْﺖَ ، ﺃَﺳْﺘَﻐْﻔِﺮُﻙَ ﻭَﺃَﺗُﻮﺏُ ﺇِﻟَﻴْﻚَ). و دلیل ما این حدیث است: ام المؤمنین عایشه رضی اللّٰه عنها می فرماید : رسول اللّٰه صلی اللّٰه علیه وسلم در هیچ مجلسی ننشستند،و یا قرآنی یا …

“من أخلص لله تعالى أربعین صباحا ظهرت ینابیع الحکمه من قلبه”. ترجمه: “هر کس چهل روز برای اللّٰه تعالی خود را خالص کند،چشمه های حکمت از قلب او جاری خواهد شد”. امام ابن جوزی رحمه اللّٰه در مورد این حدیث می فرماید: “باب من أخلص أربعین صباحا فیه عن أبی أیوب وأبى موسى وابن عباس … هذا حدیث لا یصح …

“شخص مسلمان زیرک و حکیم کسی است که به خوبی موقعیت،اوضاع و باورهای مردم را می سنجد،و هر شخصی را در جایگاه متناسب با خودش قرار می دهد و با آنان رفتار و تعامل می کند سپس آن ها را بر اساس سطح درک و فهم،و سلیقه ها و اخلاق آنان و همچنین جایگاه علمی واجتماعیشان به سوی الله دعوت می …

یک روز عبدالله بن عمر رضی الله عنهما به همراه تعدادی از یارانش در بیابانی نزدیک مدینه راه میپیمودند. در یک جایی نشسته و مشغول خوردن غذا شدند. نوجوانی که گله ای گوسفند را شیانی مینمود به آنان نزدیک شده و سلام کرد. ابن عمر رضی الله عنـه او را به خوردن غذا دعوت نموده و گفت: بیا ای جوپان! …

رسول الله صلی الله علیه و سلم می فرماید شما را بر دین و برنام های روشن و پاک، ترک نمودم که شب آن ھمچون روزش روشن (وراھنما) است و کسی نیست که از آن کناره گیرد (مایل شود) مگر این که ھلاک خواھد شد»[رواه احمد و ابن ماجه:حدیث حسن].

شیخ عبدالعزیز طریفی: ۱- فرو بردن آب دهان. ۲- مزه کردن غذا بدون فرو بردن آن. ۳- مسواک زدن. ۴- اسپری آسم. ۵- عطر و خوشبویی، حتی به صورت بخور. ۶- سرمه. ۷- قطره گوش و چشم. ۸- آزمایش خون. (خونی که به اندازه‌ی آزمایش گرفته شود). ۹- آمپول عضلانی. ۱۰- باقیمانده‌ی غذای سحری در دهان. ۱۱- احتلام (خروج منی …

آیا زن حامله اگر روزه نگرفته باشد، باید قضا کند یا فدیه دهد؟ پرسش:مادری برای فرزندش ۸ سال پیش حامله بوده است و بخاطر ضعیف بدنش روز ماه رمضان نگرفته است بعد از ۸ سال روزه خود را به اتمام رسانیده و الان نمیداند که چقدر برنج باید بدهد (و یک سوال این که چند گونی برنج به صورت سوقات …

از خودت بپرس ای مسلمان: چگونه مورد مغفرت الله قرار می گیرم، زمانی که این جمله را شب و روز برای خودت تکرار کنی، یقیناً در آن شب و روز حالات تو تغییر می کند. پس بنابراین: در درونت این هدف را تجدید کن تلاش کن و وقت را غنیمت بشمار. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «به خاک …

برخی فضایل روزه ۱۴- خانه های بهشتی برای روزه داران … رسول الله ﷺ می فرماید: «إِنَّ فِی الجَنَّهِ غُرَفًا تُرَى ظُهُورُهَا مِنْ بُطُونِهَا وَبُطُونُهَا مِنْ ظُهُورِهَا»، فَقَامَ أَعْرَابِیٌّ فَقَالَ: لِمَنْ هِیَ یَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: «لِمَنْ أَطَابَ الکَلَامَ، وَأَطْعَمَ الطَّعَامَ، وَأَدَامَ الصِّیَامَ، وَصَلَّى بِاللَّیْلِ وَالنَّاسُ نِیَامٌ». همانا در بهشت خانه هایی است که بیرون آن از درون و درون …

برخی فضایل روزه ۱۳- روزه شکننده ی شهوت می باشد. رسول الله ﷺ می فرماید: «وَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَعَلَیْهِ بِالصَّوْمِ، فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ». هرکس توانایی ازدواج ندارد پس روزه بگیرد که روزه شهوتش را فرو می خواباند. متفق علیه

برای چه نوع بیماری و مرضی می توان از رخصت شرعی استفاده کرد و روزه نبود؟ آیا با هر مرضی می توان روزه نگرفت حتی اگر خفیف باشد؟ الحمدلله خداوند متعال به مریض و بیمار رخصت داده تا در هنگام مرضش روزه رمضان را نگیرد، چنانکه فرمودند: {وَمَنْ کَانَ مَرِیضًا أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّهٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ …

حکم فروختن مواد غذایی در ماه رمضان به کسانی که بدون عذر روزه نیستند پرسش:من جوانی ۲۱ ساله هستم و دو سالی میشود ازدواج کردم و مشکل شغل و کاسبی همیشه داشته ام و خدا را شکر الان مشغول فروش ساندویجی با گاری در یک شهرک صنعتی که پر از مکانیک و صافکار میباشد هستم. سوال من این است که …

آیا پر خوری در وقت سحری یا افطار جایزاست؟ الحمدلله پرخوری نه در سحری و نه در افطار و نه در غیر رمضان امر پسندیده و مطلوبی نیست، زیرا ‏پرخوری زیانهای زیادی دارد و یک مسلمان باید مواظب سلامتی جسم و بدن خویش باشد، و ‏درکل پرخوری مکروه است و اسراف کردن نیز حرام است.‏ از جمله آداب غذا خوردن …

اگر کسی به ریش دیگری توهین کند چه حکمی دارد ؟ ایا ایه ۶۵ سوره توبه شامل چنین افرادی می شود ؟ الحمدلله اگر کسی از ریش دیگری مسخره کند و منظورش مسخره از خود آن شخص و شکل و هیئتش باشد گناهکار میشود و باید از آن شخص پوزش بطلبد ولی کافر نمیشود، ولی اگر کسی از ریش مسخره …

شبهاتی پیرامون واجب بودن ریش و پاسخ به آنها پرسش:تعداد زیادی از علماء فتوا داده اند که گذاشتن ریش بر هر مرد مسلمانی واجب است، و حکمت ریش گذاشتن بر طبق احادیث وارده از پیامبر صلی الله علیه وسلم بخاطر مخالفت و عدم تشبه با کفار است. اما همه ما در تلویزیون می بینیم که بسیاری از یهودیان نیز ریش …

آیا گذاشتن ریش ونتراشیدن آن برای عزاداری اموات نزدیک از نظر شرع چه جایگاهی دارد؟ الحمدلله دو نکته لازم به ذکر است: اول اینکه: گذاشتن ریش بمناسبت عزاداری و تعزیه اموات بدعتی در دین است، زیرا ثابت نشده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده باشند که در وقت تعزیه به سر وضع خود رسیدگی نکنید و لباس سیاه بپوشید …

ایمان به روز قیامت. هر انسان مسلمان ایمان دارد که مالک و فرمانرواى دنیا و آخرت خداوند متعال است. او است که در فردای قیامت انسانها را مورد محاسبه قرار خواهد داد و نیکوکاران را پاداش و گنهکاران را به عقاب اعمال خود خواهد رساند. آیات بسیاری در قرآن مجید بیانگر این مسأله است که در روز قیامت تمام انسانها از …

ایمان به کتابهای آسمانی..اهل سنت و جماعت ایمان به تمام کتابهاى آسمانی را رکنی از ارکان ششگانه ایمان می دانند. خداوند متعال می فرماید: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَى رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَمَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالا بَعِیداً﴾. [سوره النساء/ ۱۳۶]. «ای مومنین، به خداوند …

معمولاً گفته میشود که بعد ازنماز های صبح و عصر نماز خواندن جایز نیست. میخواهم بدانم البته اگر باعث زحمت هم نمیشود باذکر سند، کدام نمازها جایز نمی باشد (نماز همان وقت هم)؟ بغیر از نماز دیگر کدام عبادات جایز است؟ الحمدلله بطور خلاصه اوقاتی که در آن خواندن نماز نهی شده است عبارتند از: بعد از نماز صبح تا …

شیعه و قرآن…با کمال تأسف بایستی گفت: اعتقاد شیعه در مورد قرآن مجید بر خلاف فرمایشات الهی است. اعتقاد شیعه همانند ادعاهای دشمنان اسلام، قرآن مجید را دستخورده و محرف می داند. بنا بر معتقدات شیعه یاران رسول الله (صلى الله علیه وسلم) پس از وفات ایشان آیات بسیاری را از قرآن حذف کرده و یا آنها را تغیر داده …

شیعه و توحید الوهیت. پس از آنکه نخست با توحید ربوبیت و بینش شیعه نسبت به آن آشنا شدیم، اکنون در مورد توحید الوهیت و بینش این مذهب نسبت به آن سخن می رانیم. ما اگر بخواهیم توحید الوهیت را بصورت ساده و واضح تعریف کنیم می توانیم بگوییم: توحید الوهیت یعنی اینکه شخص مسلمان فقط معبود بر حق را بپرستد …

جواب شیعه: اولا : همه روایات اصول کافی صحیح نیست ما مانند اهل تسنن ادعا نمی کنیم که همه روایات کتاب کافی صحیح است. ثانیا: بین اصطلاح تحریف در کلام ما وتحریف در لسان مرحوم کلینی خلط شده است در قرآن داریم که: یُحَرِّفُونَ الکَلِمَ عَن مَوَاضِعِهِ (سوره مائده آیه ۴۱) یعنی معنی آیه را از آنچیزی که نشان می …

۹) ترویج اهل باطل، چنانکه حافظ، شیخ صنعان منافق را مقتدای عاشقان نموده و گوید: گر اسیر راه عشقی فکر بدنامی مکن شیخ صنعان خرقه رهن خانه خمار داشت ۱۰) دو روئی و نفاق، هم از مسجد می‌گوید و هم از میخانه، حافظ می‌گوید: حافظم در مجلسی دردی کشم در محفلی بنگر این شوخی که چون با خلق صنعت می‌کنم …