روزی عمر با خود می­گفت: چگونه این امت با یکدیگر اختلاف می­کنند درحالی­که پیامبر آنها یکی است؟ کسی را به سوی ابن عباس فرستاده و گفت: چگونه این امت دچار اختلاف می­شوند در­حالی­که پیامبر، قبله و کتاب آنها یکی است؟ ابن عباس گفت: ای امیر مومنان، قرآن بر ما نازل شد، ما آن­را خواندیم و دانستیم در چه مورد نازل …

با این همه، ابوبکر صدیق از او کامل­تر بود. صدیق با تصدیق رسول الله کامل گشت. او همه چیز را از رسول الله می­گرفت و پیامبر معصوم بود اما از فردی مانند عمر گاهی چیزهایی را دریافت می­کنیم که به قلب او الهام شده و از آن سخن می­گوید. اما قلب او معصوم نیست، باید آنچه را بر قلب او …

گمان نمی­کنم اگر بگوییم آنها در آستانه عالم غیب و با مشاهده­ی آن زندگی می­کردند غلو کرده باشیم گویا عالم غیب را در برابر خود حاضر دیده و با آن زندگی می­کنند. آنها در طلب شهادت و رفتن از دنیای فانی به عالم باقی، از یکدیگر سبقت می­گرفتند تا به سعادت جاودانه نزد پروردگار خود نایل شوند. این حارثه است …

در حدیث دیگری رسول خدا آنها را به این صورت وصف می­کند که بهترین انسان­ها هستند و جز آنها اگر به اندازه­ی کوه احد طلا صدقه بدهند با یک مُد و یا نصف مد که صحابه صدقه بدهند، برابری نمی­کند. بعد از اسلام آوردن، از سوی خانواده، عشیره، قبیله و نزدیکترین افرادشان درد و رنج و مصیبت­های بسیاری دیدند اما …

الله متعال در فضل و برتری صحابه می­فرماید: «وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ»: «پیشگامان نخستین مهاجران و انصار و کسانی که به نیکی روش آنان را در پیش گرفتند و راه ایشان را به خوبی پیمودند.» (توبه: ۱۰۰) پس آنها برترین­ها معرفی شدند و پس از آنها این وصف شامل کسانی می­شود که تا قیامت از آنها …

سنت رسول الله نیز مصدر دوم در اسلام است به همین سبب، منهج صحیح نیازمند شناخت سنت و اجرای آن است و هرکس نسبت به سنت او آگاه باشد و از آن پیروی کند، به راه حق و صواب است. و این صفات منطبق با حالات صحابه و پس از آنها بزرگان اهل حدیث و سنت می­باشد (و آنها همان …

چنانکه مشاهده کردیم، اسلام قلب را مورد خطاب قرار داده است و انسان را به اندیشیدن و تدبر در آیات و آثار مخلوقات فراخوانده است. عصر صحابه براساس همین منهج قرآنی روشن، گذشت و در روش و منهجش، تنها قدوه و اسوه و الگوی آنها رسول الله بود به­گونه­ای که با او زندگی کرده و شاهد نزول وحی بودند و …

شیخ الاسلام ابن تیمیه علاوه بر این دلایل تفاسیری را از اصحاب ابن مسعود و ابن عباس ثابت شده است که از آنها نقل کرده­اند و مقدار آنها را جز الله متعال نمی­داند، ذکر می­کند. ابن مسعود می­گوید: «اگر بدانم کسی نسبت به کتاب الله از من آگاه­تر است نزد او می­روم.» پس از صحابه تابعین آمده و تفسیر را …

کتاب­ها و صفحات تاریخ بر فهم و شناخت کامل صحابه از تمامی اصول دین خبر می­دهد و این به سبب توجه و اطاعت آنها از آیاتی است که به غور و تدبر تشویق می­کند، مانند این کلام الله متعال که می­فرماید: «کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِّیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ»: «کتاب پر خیر و برکتی است و آن­را برای تو فرو فرستاده­ایم تا …

عده­ای از مفسران آورده­اند: عمر در بالای مدینه زمینی داشت و چون می­خواست به آنجا رود باید از مدارس یهود می­گذشت و هر زمان از آنجا گذر می­کرد سخنان­شان را می­شنید، روزی درحالی­که وارد آنجا شد، به او گفتند: ای عمر، از اصحاب محمد هیچیک نزد ما از تو محبوب­تر نیست. آنها که نزد ما می­آیند، ما را اذیت می­کنند …

در ایمان به تقدیر مسلمانان بسیار دچار اختلاف شدند و در این میان موضع ابوبکر در این مورد را مشاهده کردیم هنگامی که می­گفت: «من سخن و نظر خویش را می­گویم اگر درست بود، از جانب الله متعال است اما اگر خطا و اشتباه بود، از جانب خود من و شیطان است.» این سخن او دلالت بر تأیید مسئولیت اخلاقی …

قبل از به وجود آمدن محنت خلق قران، در مصادر تاریخی به موضع اصحاب رسول الله در باب روایاتی که خلق قرآن را تشریح نموده، توجهی نشده است آن­گونه که در کتاب­های فرق مختلف در هنگام مناقشه آمده است مانند معتزله و اشاعره یا معتزله و سلف؛ با وجود این بهتر است به آرا و نظریه­هایی که بعدها در شناخت …

کتاب­های تاریخی قصه­ی مشهور مباهله میان پیامبر و هیئت نجرانی را برای ما بازگو نموده­اند و ما مناقشه­ی بین پیامبر و این هئیت را که براساس جدل به شیوه احسن بود برگزیده و آورده­ایم. طبری در تاریخ خود آورده است که نصاری نزد پیامبر آمده و درباره­ی عیسی علیه­السلام با ایشان نزاع نموده و گفتند: پدر عیسی که بود؟ و …

بخاری در صحیح خود و در کتاب «بدء الخلق» از عمران بن حصین روایت کرده که می­گوید: نزد پیامبر آمدم و شترم را به درب بستم. گروهی از بنی­تمیم نزد پیامبر آمدند. پیامبر به ایشان گفت: بشارت بده شما را ای بنی­تمیم. گفتند: به ما بشارت دادی، حال به ما چیزی عطا کن. سپس مردمی از اهل یمن نزد ایشان …

اما برخی بر این جواب اعتراض کردند زیرا راه برهان و دلیل را از استعاذه بهتر و برتر دانسته است درحالی­که استعاذه کامل­تر و قوی­تر است و اینکه الله متعال وسواس را از قلب بیرون کند، کامل­تر است تا اینکه انسان خود این کار را بکند.[۱] دیدگاه ابن تیمیه این است که هر دو پاسخ از چندین جهت و به …

امام مسلم در صحیح خود در باب ایمان از ابوهریره روایت کرده است که رسول الله فرمود: «لَا یَزَالُ النَّاسُ یَسْأَلُونَکُمْ عَنِ الْعِلْمِ حَتَّى یَقُولُوا: هَذَا اللهُ خَلَقَنَا، فَمَنْ خَلَقَ اللهَ؟»: «مردم پیوسته در باب علم و مسائل علمی از تو سوال می­کنند و این سوال­ها بدان جا می­رسد که می­گویند: این الله است که ما را خلق کرده است …

موارد متعددی وجود دارد که بیانگر جهت­گیری و رای و نظر صحابه در مورد آیات قرآن است. اگر بحث را به شیوه­ای استقرائی و کوتاه با بیان این موارد شروع کنیم می­توانیم به استنباط­های آنها در باب نصوص شرعی یعنی کتاب و سنت دست یابیم و چگونگی شروع اختلاف و کشمکش و اسباب به وجود آمدن تفاوت­ها و جدایی­ها از …

اغلب مباحث اسلامی پیرامون عقیده، متکی به کتاب­های متکلمین و غالباً معتزله و اشاعره است و در استدلال به اصول دین توجهی به اولین مسلمانان و منهج شرعی و عقلی آنان نمی­شود. مشاهده می­شود که اغلب بحث­های امروزی اعتماد خود را به آرای مستشرقانی معطوف دارد که معمولا در بررسی اعتقاد و باور صحیح اسلامی به فرقه­های می­پردازند که از …

اکنون در باب عقیده­ی اسلامی در زمان رسول الله و صحابه ایشان بحث خواهیم کرد و شروع بحث ما در این مورد به این سبب است که یقین داریم باید نقطه­ی شروع بیدرای اسلامی حقیقی، تأسی و پیروی از رسول خدا و خلفای راشدین پس از ایشان باشد. تردیدی نیست انسان­هایی که در اولین قرن (ظهور اسلام) زندگی می­کردند، افرادی …

رسول الله صلی علیه وسلم، در ذوالقعده سال هشتم هجری ، عمرو بن عاص«رض» را برای دعوت دو قبیله «جیفر» و«عبد» به اسلام ، راهی سرزمین عمان نمود. این دو نفر یعنی «جیفر» و «عبد» دو فرزند جلندی و از نسل«أزد» بودند که پادشاه آنان«جیفر» بود . رسول الله«ص» به همراه عمروبن عاص«رض» نامه ایی را برای آن دو نوشت …

الف- پیامبر اکرم«ص» در رمضان سال هشتم هجری و به هنگام فتح مکه ، عمرو بن عاص«رض» را به فرماندهی سریه ای گماشت که وظیفه آن نابودی سواع ، بت قبیله هزیل بود.حضرت عمروبن عاص«رض» می گوید:«به بت رسیدم،در حالی که متولی و خادم آن در کنارش بود. خادم بت گفت:چه می خواهی؟ گفتم:پیامبر«ص» به من دستور داده، آن را …

و به خدا سوگند ! اگر تو از من فرمانم نبری باز هم از تو اطاعت خواهم کرد. از این رو ابوعبیده از عمرو بن عاص«رض» اطاعت نمود و عمرو بن عاص«رض» بر مردم نماز گذارد. تعداد افراد عمروبن عاص«رض»روی هم رفته به پانصد تن مجاهد می رسید. او شب و روز حرکت می کرد تا اینکه پا به سرزمین«بلی» …

این سریه در جمادی الاخر سال هشتم هجری، روی داد. دلیل اعزام این هنگ نظامی اعزم آن بود که به پیامبر«ص» خبر رسید گروهی از قبایل «بکیًّ» و «قضاعه» گرد هم آمده اند و قصد دارند به نواحی تحت سیطره رسول الله«ص» نزدیک بشوند. لذا رسول الله«ص» عمروبن عاص«رض» را فراخواند و پرچم سفیدی را بنام او برافراشت. و پرچم …

هنگامی که پیامبر صلی الله و علیه وسلم عمر بن عاص را با دو همراهش، دیدند به یارانش گفت: (اینک مکه جگر گوشه هایش را نزد شما آورده) بدین معنی که اینان شخصیت های برجسته و سرشناس اهل مکه هستند. پس از گرویدن به اسلام، حضرت عمروبن عاص(رض) به دلیل قابلیت ها و شایستگی های برجسته و اسلام نیکویش مورد …

جنگ میان مسلمانان و مشرکین مردم را از یکدیگر جدا ، و گفت و گو میان آنان را منقطع ساخته بود. و در هر مکانی که با یکدیگر مواجه می شدند ، میان شان نبرد روی می داد. زمانی که آتش بس حدیبیه در ذوالقعده ی سال ششم هجری به وقوع پیوست، جنگ به پایان رسید و مردم از دست …

این مجاهد حماسه ساز، با تصّدی و اجراگری عادلانه ی خود، محبوب و دوستدار ساکنان بلاد فتح شده بود. حقوق از دست رفته ی شان را به آنان باز گرداند و هر آن چه را که باعث شکایت و گله مندی آنان می گردید، ریشه کن ساخت . زمینهای شان را به حال خود باقی گذارد و از تقسیم آنها …

راه یابی به کلید شخصیت عمرو بن عاص (رض) از آن جا قابل دستیابی است که وی همواره جوانب و گوشه های قدرت را مورد بازبینی و معاینه قرار می داد و پیوسته موازنه ی قدرت میان، توان موجود نزد دشمنانش ، و میان آن چه در جبهه ی مسلمانان مهیا بود، را تا مدتی طولانی در سطحی برابر، مورد …

باری به حضرت معاویه (رض) گفت: «کریم و نیکو سرشت حمله می آورد چون گرسنه شود و فرومایه آن هنگام که سیر گردد. پس حاجت بزرگوار را برآورده کن و فرومایه را بر جای خود بنشان» -باری حضرت معاویه (رض) از عمرو بن عاص (رض) پرسید: دانا و فرزانه ترین انسان کیست؟ عمرو بن عاص (رض) گفتند: (آن که، رأی …

حکمت ابزار شناخت ناب ترین و برترین اشیاء به کمک برترین علوم است. که عبارتست از دانش و بصیرت و درک تیز بینانه. و در قرآن می آید: (و لقد آتینا لُقمان الحکمه) «و در اصطلاح به چیزی اطلاق می گردد که حاوی الفاظی اندک و معنایی عظیم و پر محتوا باشد. و حکیم فرد فرزانه و دانشمند را گویند. …

عمر بن خطاب (رض) دست ام کُلثوم دختر ابوبکرصدیق (رض )را به خواستگاری طلبید. ام کُلثوم در پاسخ گفت: (مرا بدو نیازی نیست. او را امرار معاشی سخت است و بر زنان سخت و شدید ). ام المؤمنین عایشه (رض) برای یافتن راه حل و باز آمدن عمر بن خطاب (رض) از خواسته اش، فردی را به سوی عمرو بن …

از امام شعبی رحمه الله نقل است که زیرکان عرب چهار کسانند: « ۱-معاویه بن ابو سفیان (رض) ۲- عمرو بن عاص (رض) ۳- مغیره بن شعبه (رض) ۴- زیاد. ویژگی معاویه در شکیبایی و خونسردی، برتری عمرو بن عاص (رض) در برون رفت از بحرانها. برجستگی مغیره در حاضر جوابی و تنوق زیاد در رأی صائب در قضایای بزرگ …

و در فرازی دیگر از خطبه هایش می آید: (یا معشرالناس! انه قد تذلّت الجوزاء و ذکَتِ الشَّعری و ااقلعت السماء و ارتفع الوباء و قلَّ الندّی و طاب المَرعی و وضعت الحوامل و درجت السَّخائل و علی الراعی بحسنِ رعیته حُسُن النظر، فَحَیَّ لکم علی برکه الله إلی ریفکم، فنالوا من خیره و لینه و خرافِهِ و صیده، و …

حضرت عمرو بن عاص (رض) سخنرانی فصیح و زبان آور و از برجسته ترین خطباء نسل ابتدایی اسلام به شمار می آمد. یکی از این افراد که در یکی از سخنرانی های عمرو (رض) حضور داشته است می گوید: ( همراه پدرم به وقت نیمروز به قصد نماز جمعه، روانه شدیم. که در اواخر زمستان و به روزهایی اندک پس …

و در اردوگاه صفیّن سرود: شبَّت الحرب فأعدوُت لها مفرغَ الحارک مَحبوکَ السَّبج (شعله های جنگ افروخته گردید لذا خود را مهیای آن نمودم…………………………) یَصلُ الشَّدَّ بشدٍّ فإذا وَفَتِ الخیل من الشدِّ مَعَج (به وقت جنگ یورش از پی یورش می آید و چون اسبان از تاخت و تاز فراوان بسنده نمایند راست و خم می شوند) جُرشع اعظَمُهُ جَفرَتُهُ …

این صحابی پیامبر قریحه ی شعری ویژه ای داشت. از عمرو (رض) آثاری مکتوب به صورت شعر بر جای مانده است که وی را در امتداد شاعران پیش از او قرار می دهد. در روز جنگ اُحد، که در آن ایام در صفوف مشرکین قرار داشت، گفت: خرجنا من الفیفا علیهم کانّنا مع الصُّبح من رَضوی الحبیبک المنطق تَمَنَّت بنو …

حضرت عمرو بن عاص (رض) قلمی سلیس،استوار و عمیق در نثر و نظم داشت. نامه ی عمرو بن عاص (رض) به عمر بن خطاب (رض) که در آن به توصیف مصر پس از فتح آن می پردازد، یکی از بلیغ ترین و رساترین نامه ها (در ضمن تصویر پردازی زنده و دقیق) نه فقط در زبان عربی، بلکه در میان …

پس از آن عمرو (رض) از مجلس خارج شد و مردم نیز بیرون آمدند و پراکنده گشتند. و خدای تعالی بیماری را از میان آنان برگرفت. خبر اجتهاد و رأی عمرو بن عاص (رض) به عمر بن خطاب رسید. به خدا سوگند! هر گز آن را ناپسند نشمرد. بسا اوقات اصحاب (رض) در مسئله و یا قضایای فقهی اختلاف رأی …

حضرت عمرو بن عاص (رض)یکی از علماء اسلامی زمان خود بود. . عواملی چون تیزهوشی ، علاقه وافر به یادگیری علم از پیامبر (ص) ونیز شاگردان فرهیخته ی آنحضرت (ص) و تسلط بر قراءت و کتابت، او را به یکی از پیشگامان علوم وحی، تبدیل نمود. توانایی و احاطه ی وی بر خواندن و نوشتن در روزگار او و در …

عمرو و عبدالله بن ابی سرح (رض) در چگونگی اخذمالیات از مانعین خراج با یکدیگر اختلاف نظر داشتند. عمرو بن عاص (رض) طی نامه ای به حضرت عثمان (رض) گفت: «عبدالله شگرد و راه حل مرا بی اثر ساخت» عبدالله بن ابی سرح به عثمان بن عفان (رض) نوشت: «عمرو بن عاص (رض) شیوه ی مرا در اخذ مالیات و …

وقتی عمرو بن عاص (رض) قلعه ی بابلیان را به محاصره در آورد، با فرستادن پیکی به سوی پاسبانان دژ به آنان گفت: «عجله نکنید تا به شما مهلت بدهیم و پس از آن رأی خود را در باره ی پیشنهاد ما بگوئید» لذا بابلیان سپاهیان شان را از هر گونه اقدامی باز داشتند. عمرو بن عاص (رض) به بابلیان …

یکی از دستاوردهای این فتوحات به اسارت در آمدن افراد فراوانی از دو دولت مصر و روم آن روز به دست مسلمانان بود. به فرمان عمرو بن عاص (رض) أسراء مزبور به میهن شان بازگردانده شدند. و با قرار دادن آنان در زمره ی اهل ذمه، آنان را میان انتخاب اسلام و آئین پیشین شان مختار گرداند. بدین قرار که …

عمرو همچنین، مسجد جامع عمرو بن عاص را در فسطاط که به نام او نامگذاری شده است، بنا کرد. این مکان پیش از آن یک کاروانسرا بود و هنگامی که مسلمانان پس از فتح اسکندریه به فسطاط باز گشتند، عمرو بن عاص(رض) از مالک آن خواست تا آن را به مسجدی تبدیل نماید. مالک کاروانسرا گفت: «این مکان را صدقه …

نمونه غایت نظارت و شدت توجه عمر بن خطاب (رض)بر امور کارگزاران دولتی اش حسابرسی بر اموال عمروبن عاص (رض) بود. چنان چه طی نامه ای به او نوشت: از طرف بنده ی خدا عمر بن خطاب به عمرو بن العاص. سلام علیک. اما بعد: به من خبر رسیدهُ که تعدادی اسب و شتر و گوسفند و نیز اسرایی بسیار …

هنگامی که عمرو بن عاص (رض) به آغوش اسلام در آمد، پیامبر (ص) به دلیل دانایی، قدرت تدبیر و شجاعتش او را نزدیک خود نمود، و رهبری نبرد ذات السلاسل را به وی سپرد. همچنین وی را به امارت سرزمین عُمان گماشت. او تا زمکان وفات پیامبر (ص) بر این سمت باقی ماند. در این باره عمرو (رض) می گوید: …

چنان که پیش از این گفتیم، عمرو بن عاص (رض) از شهسواران و قهرمانان عرب در جاهلیت بود و متمایز در میان آنان به همین صفات. و از جمله سرایندگان قریش بود که برای فرونشاندن عطش انتقام ناشی از شکستِ جنگ بدر و مقاصدی جز آن، شعر می سرود. و از سرسخت ترین افراد نسبت به رسول الله (ص) و …