ابوهریره رضی الله عنه می گوید:رسول الله ﷺ فرمود:هرکس، قبل ازطلوع خورشیدازمغرب توبه کند، الله متعال توبه اش را می پذیر. (مسـلم، ۲۷۰۳) قبـول تـوبـه کسـی کـه شـب وروز،گنـاه مـی کنـد ابوموسی اشعری رضی الله عنه می گوید:نبی اکرم ﷺفرمود:الله متعال شبانه دستش را دراز می نمایدتابنده ای که در روز، مرتکب گناه شده است، توبه کندوروزها، دستش را درازمی …

یقینا انسان تا مادامی که راز خود را پوشیده نگه دارد، حاکم خویشتن است، اما بعد از آنکه راز خود را افشا نماید،کنترل اوضاع از دستش خارج مـی شـود و عواقـب آن بـه خـودش بـرمیگردد. قال عمر بن الخطاب رضی الله عنه: «هر کس راز خود را بپوشاند، زمام خیر به دست اوست ». انسان قبل از دیگران مسئول خویشتن …

تأثیرات تقلید بر جامعۀ اسلامی به گونه‌ای مشهود است که با یک نگاه سطحی نیز می‌توان آن را دریافت. جامعه‌ای که در تلاطم آراء و تفکرات به سر می‌برد، بدون تردید در این سیر دچار تأثیراتی می‌شود که گاهی آن را از مسیر پیشرفت و تکامل باز می‌دارد. چه بسا رو را به دژهایی بکشاند که راه نجات بسیار مشکل …

تقلید مذموم حتی بر مسائل اقتصادی مردم نیز تأثیر منفی می‌گذارد. به گونه‌ای که در تعاملات اقتصادی، برخی از مقلدین نسبت به مخالفانشان جبهه‌گیری کرده و از انجام برخی معاملات و یا برخوردی همچون هم مسلکشان خودداری می‌کنند پس این عمل از دیدگاه شرع، حرام است و پیامدهای ناگواری برای جامعۀ اسلامی دارد. از جمله تأثیرات منفی دیگر اقتصادی، روی …

پیدایش نگرش‌های تنش‌زا و دین‌زدا با پیدایش احزاب و گروهک‌های اسلامی و تقلید محض از آن‌ها، نگرش‌هایی در جامعۀ اسلامی به وجود آمده که متأسفانه باعث تنش و دین‌زدایی مردم عوام گشته است؛ به گونه‌ای که حتی قدرت جدایی حق از باطل را از دست داده‌اند و جامعۀ اسلامی به هرج و مرج کشیده شده است. با توجه به اینکه …

از این صفت بارز ابراهیم  علیه السلام دو نکته قابل فهم است که چنان‌چه هر مسلمانی آن‌ها را سرلوحۀ خود قرار دهد در خسران و افسوس گیر نمی‌کند: اول: هر مسلمانی باید در برابر قوانین و شریعت خداوند متعال تسلیم محض باشد و هرگونه دستوری را بدون هیچ‌گونه تأمل و درنگی بپذیرد و منقاد مطلق قوانین خداوند متعال باشد و …

وجود تفرقه داخلی و نفوذ دشمنان خارجی جهان اسلام در سیر حرکتی خود توسط احزاب و گروهک‌های اسلامی، تکه‌تکه شده و هرکدام از احزاب از اعتقاد و تفکر خود دفاع نموده‌اند و حتی گاهی به تکفیر و رد مخالفان فکری خود پرداخته‌اند. خداوند- تبارک و تعالی- می‌فرماید: ﴿کُلُّ حِزۡبِۢ بِمَا لَدَیۡهِمۡ فَرِحُونَ۵٣ فَذَرۡهُمۡ فِی غَمۡرَتِهِمۡ حَتَّىٰ حِینٍ۵۴﴾([۱]) «هر دسته و …

در جامعه‌ای که تفکرات احزاب و گروهک‌های اسلامی شایع گردد و مردم به گونه‌ای با این تفکرات تعامل نمایند که هرکدام، خود را تابع بدون چون و چرای حزب مورد علاقه و پسندش بداند و در راستای تخریب تفکرات و گروهک‌های دیگر قدم بردارد، بدون ‌شک، جامعه اسلامی در بحرانی قرار می‌گیرد که نه تنها آن را به سقوط و …

برخی از مقلدین تصور می‌کنند که حق فقط قول امام مقلّدشان است. البته، این طرز تفکر نه تنها با نصوص شرعی مخالف است؛ بلکه باعث به وجود آمدن تفرقه و جدایی در میان امت اسلامی می‌شود. در برخی از مقاطع مشاهده شده که احناف در نماز به شوافع اقتدا نمی‌کردند و بالعکس. با توجه به اینکه عقیدۀ همۀ آن‌ها اهل‌سنت …

تقلید محض و ناشایست، یکی از عواملی است که باعث نفوذ خرافات و بدعت‌ها در دین می‌شود و جلای زیبای دین را از دست می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که در برخی از گروه‌ها و فرق مشاهده می‌کنیم که اقوال ضعیف و حتی خلاف قرآن و سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم چنان در آن‌ها نفوذ کرده است که حتی نمی‌توان آن …

عدم پیشرفت علم و فرهنگ با داشتن تعصب‌های بی‌مورد و نیز گرایش مسلمانان صرفاً به اقوال ائمه و حتی در برخی موارد ترجیح اقوال آنان بر نصوص مقدس در می‌یابیم که علوم اسلامی نمی‌تواند در این چارچوب، پیشرفت لازم خود را بیابد؛ زیرا این عوامل همچون کرم، وجود آن را از بین می‌برند و نیز جدا از اینکه نمی‌تواند علم …

همان‌گونه که بیان شد، داشتن تعصب‌های بی‌مورد و نیز نکوهش کردن اقوال علمای مخالف، تأثیرات بسیار منفی در پیشرفت علوم اسلامی گذاشته است. به‌گونه‌ای که حتی در بعضی از قرون برخی انسان‌های کم خرد در بعضی از مسائل فقهی یکدیگر را به تمسخر گرفته و یا تا حد تکفیر پیش رفته‌اند و از بیان وتبلیغ احکام الهی بنا بر جهل …

بی‌شک با پیدایش هر حرکتی در جامعه، می‌توان شاهد آثار و تأثیرات مثبت یا منفی آن بود. به ویژه، حرکت‌هایی که نشأت فکری داشته و بر سیر تحولی جامعه تأثیر بگذارد. تأثیرات تقلید را نیز می‌توان به عنوان یک حرکت یا یک فکر، بر جامعۀ اسلامی مشاهده کرد. البته، ناگفته نماند که تقلید در عین حرکت فکری بودنش، یک جهت‌دهی …

با توجه به دلایل ذکر شدۀ طرفین محرز است که از آنجائی که تقلید و تلفیق در زمان پیغمبر خدا  صلی الله علیه و سلم و صحابۀ کرام رضی الله عنهم وجود نداشته و بنا بر اجماع صحابه رضی الله عنهم، عامی از هرکس تمایل داشته باشد می­تواند پیروی کند و این نوع تقلید در مواردی به اختلاط دیدگاه‌های مختلف …

سپاس و ستایش از آن یگانه معبود گیتی، الله است و درود و سلام می فرستم بر پیامبرمان محمد و خاندان و اصحاب بزرگوارش و بر همه کسانی که تا روز قیامت از سنت ایشان به شیوه شایسته پیروی کنند؛ اما بعد: روزه، یکی از ارکان اسلام و از برنامه های مهم و باشکوه آن می باشد که خداوند متعال …

۱٫ در هر کاری از شوهر اطاعت کند به شرط این که آن کار گناه و معصیت نباشد. ۲٫ نان و نفقه خود را باید مطابق قدرت و توان شوهر از او بخواهد. ۳٫ بدون اجازه شوهر به کسی اجازه ورود به خانه را ندهد. ۴٫ بدون اجازه شوهر از خانه خارج نشود. ۵٫ بدون اجازه شوهر از مال او …

ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎﯼ ﭘﺎﮎ ﺣﺠﺎﺏ ﺩﺧﺘﺮﺍﻧﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻭ ﺑﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺮﯾﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻭ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻘﻮﺍ ﻭ ﺻﺎﻟﺤﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺤﻮﯾﻞ ﺩﻫﻨﺪ، ﻭﻟﯿﮑﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ؟؟ ﺩﻩ ﮔﺎﻡ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﺎ ﺣﺠﺎﺏ ﮐﺮﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮﺕ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﻠﻮﺑﻬﺎ، ﭼﯿﺰﯼ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺗﻮﺑﯿﺦ، ﮐﺘﮏ ﺯﺩﻥ، ﺩﺍﺩ ﻭ ﺑﯽ ﺩﺍﺩ ﮐﺮﺩﻥ …

“ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ ! ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺎ ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻬﻠﺖ ﺩﺍﺩﻱ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﺘﻔﺮﻗﺸﺎﻥ ﻛﻦ، ﺗﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺁﻭﻳﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻭﻫﺮﮔﺰ ﺍﻭﻟﻴﺎﻱ ﺃﻣﻮﺭ ﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﻣﮕﺮﺩﺍﻥ، ﺯﻳﺮﺍ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻓﺮﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺼﺮﺗﻤﺎﻥ ﻛﻨﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﺑﺮﻣﺎ ﻇﻠﻢ ﺭﻭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻛﺸﺘﻨﺪ .” ﺍﻻﺭﺷﺎﺩ ﺍﺯ ﻣﻔﻴﺪ ﺹ ۲۴۱ ﺭﺃﻱ ﺍﻣﺎﻡ ﺯﻳﻦ ﺍﻟﻌﺎﺑﺪﻳﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ …

داروی شیاف ؟روزه را باطل نمیکند. (ابن عثیمین) قطره چشمی ؟ روزه را باطل نمیکند. (ابن تیمیه و ابن باز و ابن عثیمین) کحل و سرمه زدن ؟ روزه را باطل نمیکند . (ابن تیمیه و ابن باز و ابن عثیمین) قطره گوش ؟ روزه را باطل نمیکند. (ابن تیمیه و ابن باز و ابن عثیمین) قطره بینی ؟ اگر …

خوانندگان عزیز، بر هر یک از این موارد که می خوانید کمی تامل و توقف و تفکر کنید سپس به مورد دیگر بروید. متوجه می شوید که منهج شیعیان چقدر پر از کذب و دروغ و خیانت علمی و تحریف متون و ادعاهای باطل می باشد. ۱- جستجو از تمام آنچه ضعیف و مردود است و در کتب معتبر اهل …

البته تنها نیت پاک و خالص شرط کافی نیست، بلکه عملی که انجام میدهیم باید آنگونه باشد که خدا و رسولش بدان امر داده اند، بعبارتی عمـل انجـام شـده بایـد موافـق شـریعت وسنت باشد و هرگاه چنین عملی با اخلاص صورت گیرد، امید است که مشمول رحمت الهی قرار بگیریم. فضیل بن عیاض رحمه الله فرمود: «هرگاه عمل خالصانه برای …

نماز شب از جمله بهترین طاعات و عبادات است: همان طور که قبلا گفتیم نماز شب بعد از نمازهای فرض بهترین عبادت است، چنانکه از ابی هریره رضی الله عنه روایت شده که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: (بهترین روزه بعد از روزه ماه رمضان ماه محرم، و بهترین نماز بعد از نماز های فرض نماز شب …

برخی احکام روزه و رمضان سنتهای روزه و رمضان (۱) ۱- زود افطار نمودن (به شرط اینکه از غروب خورشید مطمئن شود) و دیر سحری خوردن. رسول الله ﷺ می فرماید: «امت من تا مادامی که در خوردن افطار عجله و در خوردن سحری تأخیر می کنند، در خیر و خوبی هستند». امام بخاری و امام مسلم آن را روایت …

آیا کسی که شرعا از روزه گرفتن معاف است و بر وی فدیه دادن واجب شده، جایز است که فدیه را برای مدت سی روز فقط به یک مسکین بدهد، یا باید به سی نفر مسکین بدهد؟ الحمدلله کسی که از روزه گرفتن عاجز باشد (مانند بیماری که روزه گرفتن برایش خطرناک است و امید بهبودی و علاج وی نمی …

وَعَنْهُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِذَا وَقَعَ الذُّبَابُ فِی شَرَابِ أَحَدِکُمْ فَلْیَغْمِسْهُ ثُمَّ لِیَنْزِعْهُ فَإِنَّ فِی إِحْدَى جَنَاحَیْهِ دَاءً وَالْأُخْرَى شِفَاءً». (بخاری:۳۳۲۰) ترجمه: همچنین از ابوهریره روایت است که نبی اکرم فرمود: «هرگاه مگسی، در ظرف آب یکی از شما افتاد، آنرا در آب، غوطه دهد. سپس بیرون بیندازد. زیرا در یکی از بالهایش، …

إمام ابن قیم رحمه الله می فرماید : روزه دار کسی است که اعضای بدنش از گناهان، زبانش از دروغ،سخنان زشت و گفتار ناروا، شکمش از خوردن و آشامیدن و شرمگاه او از حرام پرهیز کند. پس چون سخن گوید، سخنی نگوید که روزه اش را خدشه دار کند، و اگر کاری انجام دهد، کاری نکند که روزه اش را …

هر آنچه برای رضایت و خشنودی خدای متعال صورت پـذیرد، نـزد او ارزشـمند اسـت و اگر بخواهد برای آن اجر و ثواب درنظر میگیرد، پس سعی کنیم تا اعمـال خـود را بـه نیـت خشنودی خدا انجام دهیم، چرا که خدای متعال به قلبها مینگرد نه به ظاهر ما! مطرف بن عبدالله رحمه الله فرمود: «اصلاح قلب با اصلاح عمل روی …

امام ابن تیمیه رحمه الله می گوید: هر کس به اوامر و نواهی الله متعال آگاه شود (نسبت به آنها علم پیدا کند)، سپس به این دانسته های خود عمل نماید، چنین انسانی ولی و دوست الله است. هر چند (تا الان لحظه) تمامی قرآن را نخوانده باشد، و هر چند اهل فتوا (و از علماء) نباشد که بتواند بین …

افطــاری دادن پیامبر “صلی الله علیه و آل و سلم” می فرماید: «کسی که به روزه داری افطار دهد پاداشی مانند پاداش روزه دار خواهد داشت ؛ بدون اینکه از پاداش روزه دار کاسته شود». “حـدیـث صحیـــح” شخصی که برای صرف افطار دعوت شده است اگر عذری ندارد باید دعوت را بپذیرد و بعد از افطار برای دعوت کننده چنین …

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَا مِنْ یَوْمٍ یُصْبِحُ الْعِبَادُ فِیهِ إِلَّا مَلَکَانِ یَنْزِلَانِ، فَیَقُولُ أَحَدُهُمَا: اللهُمَّ، أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَیَقُولُ الْآخَرُ: اللهُمَّ، أَعْطِ مُمْسِکًا تَلَفًا. الراوی : أبو هریره المحدث : البخاری المصدر : صحیح البخاری الصفحه أو الرقم: ۱۴۴۲/ المصدر : صحیح مسلم الصفحه أو الرقم: ۱۰۱۰/ المصدر : صحیح الجامع الصفحه …

به طور کلی می­توان گفت بیشتر کسانی که قائل به التزام به مذهب معین نیستند و خروج از مذهب را جایز می­دانند قائل به تلفیق هستند البته همۀ قائلین تلفیق شرایط و ضوابطی را بر این مسئله دارند که در ادامه دلایل و ضوابط آن‌ها اشاره خواهد شد، این موارد عبارتند از: تلفیق در صورتی که اجتماع اقوال مجتهدین بر …

دیدگاه دوّم: برخی از فقها و اندیشمندان اسلامی همچون ابن همام از حنفیه، ابن­ دقیق العید از شافعیه، دسوقی و صاوی از فقهای مالکیه و … تلفیق را جایز می­دانند، در حاشیۀ صاوی بر الشرح الصغیر آمده­ است که عده­ای از مشایخ او تلفیق را جایز می‌دانستند؛ جز در نکاح؛ زیرا قاعده این است که: یحْتَاطُ فِی الْفُرُوجِ مَا لَا …

پس به طور کلی دو دیدگاه در تلفیق وجود دارد که عبارتند از: دیدگاه اوّل: برخی از فقها همچون امام الحرمین، امام قرافی، ابن عابدین و… تلفیق را ناجایز می­دانند،([۱]) امام الحرمین در جواب قائلین جواز تلفیق می‌گوید: «آری، در حقیقت اینگونه بود؛ زیرا اصول صحابه رضی الله عنهم برای تمامی وقایع و مسایل کافی نبوده و نمی‌تواند تمامی زوایای …

احکام و مسائل تلفیق همانطور که در تاریخچۀ تلفیق اشاره شد این مبحث بعد از پیدایش دیدگاه‌های مختلف فقهی و تدوین مذاهب مطرح شد و با انگیزه­های مختلف نیز صورت گرفته از جمله تتبع رخص مذاهب، استخراج و استفاده از اقوال راجح در بین مذاهب و… فقها در حکم تلفیق اختلاف­نظر دارند؛ به طور کلی می­توان گفت آنان که التزام …

تلفیق از لحاظ لغوی: از ریشۀ لفق می­باشد. ابن اثیر می‌گوید: لفق در حدیث لقمان «صفّاق لفّاق» آمده و همچنین در روایتی با لام ذکر شده است و لفاق، کسی است که مطلوب را نمی‌یابد و قد لفق و لفّق آمده که صیغۀ مجرد و مزید به یک معنا هستند.([۱]) ابن منظور می‌گوید: «لفقتُ الثوب ألفقه لفقاً»: یک طرف لباس …

بعد از ظهور پدیدۀ تقلید در اوایل قرن چهار، و رواج آن در اقصی نقاط سرزمین­های اسلامی، و استمرار آن تا اکنون، یکی دیگر از مسائل، که به عنوان آثار تقلید بعدها به وجود آمد؛ پدیدۀ تلفیق بود. تلفیق به این معنی، می­توان گفت که تقریباً در حدود قرن دهم هجری و در بین متأخرین به عنوان شرط جواز تقلید …

هرچند مخالفین تتبّع رخص را بیشتر کسانی تشکیل می­دهند که التزام به مذهب را واجب و خروج از آن را حرام می­دانند ولی با همۀ ادلۀ ارائه شده مبنی بر جواز خروج از مذهب در این رابطه شایان ذکر است که شریعت اسلام و فطرت بشری تمایل بسیار به آسانی و یُسر دارد به گونه­ای که در نصوص صحیح و …

از شیخ‌الاسلام ابوالعباس حرّانی- قدس‌الله روحه- در مورد این دیدگاه نجم‌الدین ابن حمدان «هرکس مذهبی را پذیرفت، حق ندارد که برخلاف آن بدون دلیل و یا تقلید یا عذر دیگری رفتار کند» سؤال کردند. ایشان در جواب گفتند: در اینجا دو مسئله مطرح است: اول: اینکه هرکس مذهب معینی را انتخاب کند و سپس بدون تقلید از یک عالم مفتی …

همانطور که به نظر می­رسد این دیدگاه مستندات خود را نصوص مقدس شرعی­ای می­داند که رخصت را تجویز می­کنند و در اصل شریعت هم مخالفتی بر اتخاذ این رخصت‌ها مشاهده نمی­گردد هر چند به قصد دست یافتن و انتخاب آن‌ها در بین دیگر اقوال باشد. و ادعای اجماع بر حرام بودن و تفسیق تتبّع رخص ادعایی نادرست است؛ زیرا اولاً …

در جواب این استدلال­ها باید گفت شکی در این وجود ندارد که انتخاب آراء و نظرات فقها بدون هیچ دلیلی و از روی هواهای درونی هیچ تأییدی از شریعت ندارد و این عملکرد مذموم و حرام است و شخص را فاسق می­کند؛ زیرا هوای درون را بر شریعت ترجیح داده است ولی انتخاب نظرات آسان که مبتنی بر دلالیل شریعت …

ابواسحاق شاطبی رحمه الله موارد زیر را از جمله مفسده‌های تتبّع رخص بر می‌شمرد: دور شدن از دین، بدین‌گونه که پیروی از دلیل را کنار می‌گذارند و از خلاف پیروی می‌کنند. اهانت به دین؛ زیرا دین به این شیوه، دارای هیچ قاعده و قانونی نخواهد بود. ترک اموری که معلوم هستند و روی‌آوردن به امور نامعلوم. فروپاشی قانون سیاست شرعی، …

و همچنین حافظ ذهبی در همین زمینه، ذیل نقل محنت امام مالک می‌گوید: هرکس از رخصت‌های مذاهب و از اشتباهات مجتهدین پیروی کند، دینش به ضعف می‌گراید… شایستۀ یک طالب علم، این است که اولاً در فقه یک مصنفی را بخواند، وقتی آن را حفظ کرد، آن را تحقیق کند و به مطالعۀ شروح آن بپردازد. هنگامی که در این …

احکام و مسائل تتبّع رخص  اندیشمندان و فقها دیدگاه‌های مختلفی در زمینۀ حکم تتبّع رخص دارند؛ برخی آن ­را مطلقاً حرام و برخی مطلقاً جایز و برخی با شرایطی قائل به جواز می­باشند. دیدگاه‌های آن‌ها و استدلالات مربوطه و تجزیه و تحلیل آن‌ها عبارت است از:  دیدگاه اوّل: برخی از فقهای شافعیه، برخی از فقهای حنابله و اکثر فقهای مالکیه …

اندیشمندان و فقها دیدگاه‌های مختلفی در زمینۀ حکم تتبّع رخص دارند؛ برخی آن ­را مطلقاً حرام و برخی مطلقاً جایز و برخی با شرایطی قائل به جواز می­باشند. دیدگاه‌های آن‌ها و استدلالات مربوطه و تجزیه و تحلیل آن‌ها عبارت است از: دیدگاه اوّل: برخی از فقهای شافعیه، برخی از فقهای حنابله و اکثر فقهای مالکیه و تعدادی از فقهای معاصر …

تتبّع رخص از دو لغت تتبّع و رخص تشکیل گشته که تتبّع از لحاظ لغوی به معنای دنبال کسی یا چیزی رفتن و پشت سر او حرکت‌کردن و رُخص به معنای چیزی لطیف و نرم و آسان­گیری در امری می­باشد. ([۱]) و رخصت از لحاظ اصطلاحی که در برابر عزیمت بکار می­رود؛ یعنی اموری که به خاطر عذر یا عدم …