سپاس و ستایش از آن یگانه معبود گیتی، الله است و درود و سلام می فرستم بر پیامبرمان محمد و خاندان و اصحاب بزرگوارش و بر همه کسانی که تا روز قیامت از سنت ایشان به شیوه شایسته پیروی کنند؛ اما بعد:
روزه، یکی از ارکان اسلام و از برنامه های مهم و باشکوه آن می باشد که خداوند متعال آن را بر مسلمانان واجب قرار داده است و قرآن و سنت و اجماع علمای امت نیز بر این وجوب تصریح کرده اند.
بر هر مرد و زن مسلمانی واجب است که احکام مرتبط با روزه را فرا بگیرند تا این رکن را به همان شیوه ای که خداوند بدان راضی است برپادارند زیرا خداوند متعال تنها عملکرد صالح و صحیح را می پذیرد و عملکردی صالح و صحیح تلقی می شود که خالصانه برای خداوند متعال و موافق با سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم صورت پذیرد و این مهم تنها با مطالعه و بررسی نگاشته های اهل علم محقق می گردد زیرا علمای امت در گذشته و حال کتاب های مستقل و مفیدی در خصوص مسائل و احکام و شرایط جدید روزه تدوین نموده اند بطوریکه با مطالعه آنها بسیاری از احکام روزه برای انسان روشن گشته و ابهامات و پرسش هایش پاسخ داده می شود از اینرو انسان بایستی جهت یافتن پاسخ پرسش های خویش به اهل علم مراجعه نماید زیرا خداوند می فرماید: (فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ)یعنى: (اگر نمی دانید ازآگاهان پرسید)النحل/۴٣
باتوجه به اینکه روزه، دارای دو رکن: نیت و خودداری از باطل کننده های روزه است از اینرو بایستی ابتدا باطل کننده ها را بشناسیم؛
خداوند متعال باطل کننده های اصلی را در قرآن معرفی کرده و فرموده است: (فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ ۚ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْر ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّیَامَ إِلَى اللَّیْل) یعنى: (اکنون می توانید -در شب های رمضان-با همسران تان نزدیکی کنید و آنچه را که خداوند برای تان تقدیر کرده است را بطلبید لذا بخورید و بیاشامید تا سفیدی صبح از سیاهی شب (فجر صادق) برای تان آشکار شود و سپس روزه را تا شب (غروب آفتاب) ادامه بدهید)البقره/۱۸۷ بنابراین سه مورد: نزدیکی زناشویی، خوردن و نوشیدن در قرآن کریم بعنوان باطل کننده های اصلی روزه بیان شده اند و در سنت پاک رسول الله صلی الله علیه وسلم مواردی از قبیل: عادت ماهیانه و نفاس(خونی که بدنبال زایمان از بانوان خارج می گردد) و استفراغ عمدی نیز از باطل کننده های روزه معرفی گشته اند و اهل علم بر این موارد اتفاق نظر دارند؛ بنابراین شش مورد مذکور از باطل کننده هایی هستند که اهل علم بر آنها اتفاق نظر دارند.
اما سایر باطل کننده های روزه محل اختلاف اهل علم می باشند و این اختلاف دیدگاه ناشی از دست یابی آنان به دلیل یا اختلاف در ثبوت دلیل و یا فهم دلیل و.. مربوط می شود.
با بررسی منابع فقهی و شروحی که بر کتاب های سنت نگاشته شده اند مشاهده می کنیم که اهل علم در خصوص باطل کننده بودن یا نبودن مواردی از قبیل حجامت، ورود چیزی به داخل بدن از طریق بینی، سرمه کشیدن و مانند آن اختلاف نظر دارند و با شروع انقلاب صنعتی که شیوه زندگی انسان ها را در می نوردد بسیاری از موارد جدید که غالبا هم در عرصه پزشکی نمود دارند در زمره باطل کننده های روزه قرار گرفته اند که محل اختلاف أهل علم می باشند مانند: اسپری هایی که در درمان تنگی نفس کاربرد دارند، آندوسکوپی ها، انواع آمپول ها، قطره های چشم و بینی و گوش، تزریق و کشیدن خون، شستشوی کلیه و بی هوشی و بی حسی در عمل های جراحی و موارد مشابه آن؛
نکته قابل ذکر در اینجا این است که هر یک از موارد مذکور در مراکز فقهی و هیئت های علمی و کمیسیون های شرعی مورد بحث و بررسی و تحلیل مفصل قرار گرفته و حکم هر یک از آنها، از جهت اینکه باطل کننده هستند یا خیر صادر شده است.
هنگام مراجعه به دیدگاه های اختلافی اهل علم در خصوص باطل کننده های معاصر روزه بایستی این نکته را مدنظر داشته باشیم که هیچ چیز بعنوان باطل کننده روزه محسوب نمی شود مگر آنکه دلیلی برای باطل کننده بودن آن وجود داشته باشد و این اصل مورد اتفاق اهل علم می باشد زیرا خداوند و پیامبرش صلی الله علیه و سلم باطل کننده های روزه را برای ما بیان کرده اند از اینرو چیزی بر آنچه که در قرآن و سنت وارد شده است افزوده نمی شود اما اگر مسلمانی دسترسی رسیدن به حکم موارد جدید مزبور را دارد بایستی نهایت تلاش خود را در اطلاع از حکم آنها انجام دهد اما اگر توانایی این کار را ندارد که شامل بیشتر مردم به غیر از متخصصین علوم شرعی می شود در این صورت طبق دستور خداوند باید به اهل ذکر ( اهل علم متخصص) مراجعه نماید: ( فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ)یعنى: (اگر نمی دانید از آگاهان بپرسید)النحل/۴٣.
وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین