عقيده

ارکان ایمان عبارت است از: ایمان به خدا. ایمان به فرشتگان خدا. ایمان به کتب آسمانی. ایمان به پیامبران علیهم السلام. ایمان به روز رستاخیز. ایمان به تقدیر اعم از خیر و شر آن. چنانکه خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَّیۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰکِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِکَهِ وَٱلۡکِتَٰبِ وَٱلنَّبِیِّۧنَ﴾ [البقره: ۱۷۷] «نیکی آن …

توضیحاتی پیرامون اولین گناه مهلک و نابود کننده شــــــــــرک الحمدلله توسل غیر مشروع و شرکی این است که انسان به چیزی که وسیله نیست متوسل شود یعنی چیزی که در شریعت به عنوان وسیله قرار داده نشده است بنابراین توسل کردن به چنین وسایلی لغو و بیهوده و باطل و خلاف شرع و عقل می باشد، از آن جمله این است …

توضیحاتی پیدامون اولین گناه مهلک و نابود کننده شــــــــــرک الحمدلله شرک اکبر اولین مورد از موارد نواقض اسلام محسوب می شود، و اصلا اصل دین برمبنای توحید است و کسی که توحید را نقض کند بدون شک از اسلام خارج می شود؛ خداوند متعال می فرماید: «مَن یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللّهُ عَلَیهِ:point_left:🏻 الْجَنَّهَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِینَ مِنْ أَنصَارٍ» (مائده …

علما در پذیرفتن حدیث ضعیف و استدلال به آن در احکام و فضایل اعمال، در سه دیدگاه با یکدیگر اختلاف کرده اند: دیدگاه اول: مطلقا به حدیث ضعیف استدلال نشده و عمل نمی شود. نه در احکام و نه در فضایل و نه در باب تشویق و ترساندن. دلایل این دیدگاه: الف) حدیث ضعیف تنها مفید ظن و گمان مرجوح …

مادامیکه مصنف در روایت حدیث در کتاب خود شرط نکرده باشد که جز حدیث صحیح را روایت نمی کند، روایت کردن حدیث ضعیف جایز است. چنانکه امام بخاری و مسلم در دو کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم شرط کرده اند جز حدیث صحیح را در آنها روایت نکنند. اما روایت حدیث ضعیف ضوابطی دارد از جمله: ۱- حدیث ضعیف، …

 ۱- دروغ بستن به رسول خد ۲- عمل به مقتضای آن منجر به افزودن به دین یا به عبارتی ایجاد بدعت در دین می شود. ۳- منجر به اختلاف و تنازع در دین می شود. درحالی که به ائتلاف و وحدت و یکپارچگی و عدم تنازع و اختلاف امر شده ایم. ۴- باز شدن راه هایی در دین که دشمنان …

تعریف حدیث ضعیف: حدیث ضعیف حدیثی است که صفات حدیث صحیح و نیز حدیث حَسَن[۱] در  آن نباشد. حدیث ضعیف انواع زیادی[۲] دارد. اما به طور کلی می توان آن را به سه دسته تقسیم نمود: نوع اول: موضوع؛ بدترین انواع حدیث ضعیف می باشد. و آن روایتی است که در میان اسناد آن راوی کذاب یا وضاع (کسی که …

دایره ی اخلاق، جمادات را نیز در بر می گیرد. رسول خدا  صلی الله علیه و سلم در مورد کوه احد فرمودند: «أُحُدٌ جَبَلٌ یُحِبُّنَا وَنُحِبُّهُ»:[۱] «احد کوهی است که ما را دوست دارد و ما نیز او را دوست داریم».     [۱] – بخاری: ۴۴۲۲؛ ترمذی

رسول خدا فرمودند: «دَخَلَتِ امْرَأَهٌ النَّارَ فِی هِرَّهٍ رَبَطَتْهَا، فَلَمْ تُطْعِمْهَا، وَلَمْ تَدَعْهَا تَأْکُلُ مِنْ خَشَاشِ الأَرْضِ حَتَّى مَاتَتْ»:[۱] «زنی به خاطر بستن گربه ای وارد دوزخ شد. چون آن را حبس کرده و نه به او غذا می داد و نه او را رها می کرد که از حشرات زمین بخورد تا اینکه مرد». رسول خدا  صلی الله علیه …

قران کریم: خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی‏ أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسی‏ أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ» (حجرات: ۱۱)  «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! گروهی (از مردان) گروه …

اگر رعایت اخلاق با بردگان و کنیزان مورد توجه قرار گرفته، تردیدی نیست که رعایت اخلاق در برابر خدمتکاران و مجریان، من باب اولی مورد توجه می باشد. چنانکه رسول خدا فرمودند: «أَعْطُوا الْأَجِیرَ أَجْرَهُ، قَبْلَ أَنْ یَجِفَّ عَرَقُهُ»:[۱] «مزد کارگر را قبل از اینکه عرق وی خشک شود، بدهید». و رسول خدا فرمودند: «إِخْوَانُکُمْ خَوَلُکُمْ، جَعَلَهُمُ اللَّهُ قنیه تَحْتَ …

رسول خدا فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِأُمَّهَاتِکُمْ – ثَلَاثًا – إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِآبَائِکُمْ – مرتین – إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِالْأَقْرَبِ فَالْأَقْرَبِ»:[۱] «خداوند متعال در مورد مادران تان به شما توصیه کرده است- و این را سه بار تکرار نمودند- خداوند متعال در مورد پدران تان به شما سفارش نموده است- و این را دو بار تکرار کردند- خداوند متعال …

۱- رسول خدا از خود مومنان و نزدیکان شان نسبت به آنها سزاوار تر است. خداوند متعال می فرماید: «النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (احزاب: ۶) «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوار‌تر است». ۲- بلند کردن صدا نزد رسول خدا: خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ …

اخلاق نیک دارای چهار رکن می باشد. چنانکه جز با آنها قابل تصرف نیست: صبر، عفت، شجاعت، عدالت. ۱- صبر: صبر، انسان را به تحمل و فرو بردن خشم و خودداری از آزار و اذیت و بردباری و درنگ و رفق و نرمی و عدالت و عجله نکردن وا می دارد. ۲- عفت (پاکدامنی): عفت و پاکدامنی انسان را به …

یکی از مهمترین اهدافی که رسول خدا برای آن مبعوث شدند تصفیه اخلاق و رفتار و تزکیه می باشد. و بلکه هدف نهایی تمام رسالت ها و ثمره ی آنها می باشد. خداوند متعال می فرماید: «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِن کَانُوا مِن قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ» (جمعه: ۲) «او …

سیرت و تاریخ بخشی از آنچه اکنون علوم انسانی نامیده می شود، تشکیل می دهد.[۱] از این رو واجب  است  اصول راسخ و قواعد ثابتی برای آن وجود داشته باشد تا اینکه دروغ و افترا در آن راه نیابد و امور منکر با آن نیامیزد. متاسفانه این مهم چنانکه باید وجود ندارد و بلکه مفقود است. اکنون به برخی از …

فقه یکی از ذخایر بزرگ میراث علمای مسلمان می باشد که بیانگر وسعت دید وشمولیت دیدگاه آنان است. اکنون به برخی از احادیثی که یا از روی تعصب مذهبی و یا تعصب نسبت به بدعتی، به آنها استدلال می شود اشاره می کنیم: ۱- «مَا زَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْنُتُ فِی صَلَاهِ الْغَدَاهِ حَتَّى فَارَقَ الدُّنْیَا»:[۱] «همواره …

تفسیر علم بزرگی است که شایسته است تنها کسانی در آن گام نهند که نسبت به کتاب و سنت شناخت کافی و لازم داشته باشند و حقیقت زبان عربی را بدانند و علاوه بر این ناسخ و منسوخ و احکام و آداب قرآن را بشناسند.[۱] چنانکه شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: «و اکثر کتاب هایی که بسیاری از مردم …

سنت نبوی یکی از وسیع ترین عرصه هایی است که نیازمند تصفیه می باشد. چنانکه اثرات بد انتشار احادیث ضعیف و موضوع در میان عوام الناس بر کسی پوشیده نیست. علمای حدیث و اثر به بررسی و تحقیق و پژوهش و تالیف و مطالعه در این زمینه پرداخته اند. و این بیانگر همت والا و اندیشه های باز و فراخ …

تصقیه، تمام علوم و افکار اسلامی را در بر می گیرد. چنانکه از هرچه با منهج صحیح و درست مخالف باشد، دوری می کنیم. همچنین تصفیه تفکر اسلامی از اموری که در آن وارد شده را در بر می گیرد. مواردی که در افکار مسلمانان معاصر از طریق مطالعه علوم غربی بویژه فلسفه و آموزش و پرورش و هنر نفوذ …

برخی می گویند: تا چه مدت وقت خود معطوف تربیت کنیم؟ چگونه به فکر تربیت باشیم درحالی که آنها نابود شده اند…؟ اما پاسخ این شبهه از چند وجه می باشد: ۱- مسلمان به منهج کتاب و سنت و راه و روش سلف امت و اعتقاد و باور آنها پایبند و ملتزم می باشد. و بر او واجب است که …

تربیت به معنای اخلاق نیک و گشاده رویی نیست؛ بلکه التزام و پایبندی به این دین به طور کامل می باشد، پایبندی به قالب و چهار چوب آن و التزام و پایبندی قلبی، ظاهری و باطنی، علمی و عملی، و دعوی و عبادی به آن می باشد. و از فهم کلمه توحید و عمل به آن آغاز شده و به …

از آنچه پیش تر گذشت دانستیم که تربیت بدون علم استواری نخواهد داشت … و نیز رستگاری و سعادت با علم بدون تربیت نخواهد بود. و بر این اساس است که ام المومنین عایشه چون از اخلاق رسول خدا سوال شد، تمام این مفاهیم را به صورت مختصر در پاسخ به این سوال بیان نموده و فرمود: «اخلاق پیامبر قرآن …

تربیت انسان یکی از دشوارترین و پیچیده ترین امور است. تربیت انسان همچون امور مادی نیست … روند تربیتی انسان به آهستگی رشد جسمانی او می باشد. چنانکه رشد جسمی وی بازه زمانی لازم و کافی خود را می طلبد، تربیت افکار و عقاید و سامان بخشیدن رفتار وی نیازمند زمان است … ما نیاز داریم که امت را در …

منظور از تصفیه: پاک و منزه نمودن اسلام از هر شائبه ای است که وارد آن شده است. و این مهم با تصفیه سنت از احادیث ضعیف و موضوعی که در آن وارد شده و پس از آن تفسیر قرآن در پرتو سنت صحیح و راه و روش سلف صالح در امور اعتقادی و مفاهیم میسر خواهد بود. منظور از …

۱- باز گرداندن فروع به اصول: ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «لازم است انسان به اصولی کلی پایبند باشد که جزئیات را بدان ارجاع دهد تا با علم و عدل سخن بگوید. و بداند که جزئیات چگونه رخ می دهد. وگرنه در جزئیات در دروغ و جهل و در کلیات در جهل و ظلم باقی می ماند و اینگونه …

ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «طلب علم شرعی فرض کفایه می باشد مگر در مواردی که فراگیری آنها مشخص شده است. چنانکه بر هرکس فرض عین است علم اموری را که خداوند به او امر کرده و نیز مواردی که او را از آنها نهی کرده، فراگیرد».[۱] و عمل صالح ثمره و نتیجه ی علم مفید می باشد و …

ابن وهب می گوید: «نزد مالک بن انس بودم که نماز ظهر یا عصر فرا رسید درحالی که بر او قرآن می خواندم و به کسب علم نزد او مشغول بودم. پس کتاب هایم را جمع کرده و برای خواندن نماز (نفل) برخاستم که مالک به من گفت: چه می کنی؟ گفتم: برخاستم برای نماز؛ پس گفت: عجیب است؟! چون …

یقین به آخرت؛ اگر علم هیچ فایده ای جز یقین نمی داشت بر ما واجب بود که آن را فراگرفته و در کسب آن تلاش می کردیم. یقین که مهمترین عامل حیات قلب بوده و طمانینه و آرامش و قوت و نشاط قلب و سایر لوازم حیات را در بردارد. و بر این اساس است که خداوند متعال اهل یقین …

رسول خدا فرمودند: «إِذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلاَّ مِنْ ثَلاَثٍ: صَدَقَهٌ جَارِیَهٌ، وَعِلْمٌ یُنْتَفَعُ بِهِ، وَوَلَدٌ صَالِحٌ یَدْعُو لَهُ»:[۱] «چون انسان بمیرد، عمل وی قطع می شود جز در سه مورد، صدقه ی جاریه که پرداخت کرده است، علمی که (پس از وی دیگران) از آن بهره مند شوند، فرزند صالحی که برای او دعا می کند». و رسول …

یکی از مهمترین اصول دعوت سلفی، توجه به کسب علم شرعی و فراگیری آن می باشد. چرا که این از واجبات شرعی و اصول و قواعد دعوت می باشد. دلایل شرعی زیادی در این مورد وارد شده است از جمله: دلایل قرآنی: ۱- خداوند متعال می فرماید: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» (نحل: ۴۳) «اگر نمی دانید از …

به مذهب سلف صالح نگاه کنید که در راه و روش خود چگونه عمل می کردند و به سعه صدر و وسعت تحمل آنها در اختلافاتی که اجتهاد در آنها جایز و ممکن است، بنگرید. حتی آنها در مسائل بزرگی با یکدیگر اختلاف می کردند، در مسائل اعتقادی و مسائل علمی؛ چنانکه می بینیم برخی از آنها مساله رویت خداوند …

۵- اکثر و بیشتر سخنانی که در این زمینه رد و بدل می کنند، حقیقت ندارد. بلکه توهماتی بیش نیست. توهماتی که شیطان آنها را زینت بخشیده و دنبال کنندگان آنها را به این وسیله فریفته است. خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» (حجرات: ۱۲) «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از …

متاسفانه غلو در این امر به ویژه در میان جوانانی که این دعوت را دنبال می کنند گسترش یافته است. اکنون به اقوال علمای سلف پیرامون این مساله می پردازیم: اقوال پیشوایان سلف در گذشته: ۱ـ امام ابن قیم رحمه الله پس از مناقشه با ابو اسماعیل هروی رحمه الله در برخی از مسائل توبه می گوید: «و این لغزش، …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله پس از ذکر داستان دوری رسول خدا از کعب و دوستانش و ترک آنها و اینکه مسلمانان امر شدند از آنان دوری کنند و نیز ذکر داستان صبیغ که عمر مسلمانان را امر کرد او را ترک کرده و از او دوری کنند، می گوید: «بر این اساس و مواردی از این قبیل، مسلمانان …

چون برای انسان مقدور باشد فردی را برای امامت قرار ندهد که مظهر منکر می باشد، چنین عملی بر وی واجب است. اما اگر مقامِ دیگری امام را انتخاب و منصوب کرده است و امکان خلع وی از امامت نباشد یا اینکه خلع وی شری بزرگ تر از منکری که وی اظهار می دارد، به دنبال داشته باشد، در این …

نمونه هایی از تعظیم اهل بدعت: ۱- اطلاق القاب نیکو و در بردارنده احترام و تعظیم به آنها علما از اطلاق القاب نیکو به اهل بدعت برحذر داشته و در این مورد هشدار داده اند؛ عز بن عبدالسلام می گوید: «گرامی داشتن آنها با القاب نیک جایز نیست مگر اینکه ضرورت اقتضا کند یا نیاز شدید به آن باشد. شایسته …

تفاوت میان آنها از دو جهت می باشد: ۱- تفاوت اساسی میان آنها در اصل نیتی است که بر مبنای آن سلام کردن بر هریک از آنها را ترک می کنیم. با این توضیح که به مسلمان مبتدع از این جهت سلام نمی کنیم تا اینگونه با دوری از وی ادب شود نه اینکه معتقد به حرمت سلام کردن به …

امام مالک می گوید: «بدترین قوم اهل بدعت هستند؛ به آنها سلام نمی کنیم».[۱] ابراهیم بن حارث عبادی درحالی که امام احمد بن حنبل سخنان وی را می شنید، گفت: «اگر کسی اهل بدعت باشد، به او سلام نمی کنیم و بر او نماز (جنازه) نمی خوانیم. ابوعبدالله گفت: خداوند تو را حفظ کند ای ابواسحاق و خداوند بهترین پاداش …

۱- بغوی رحمه الله پس از ذکر حدیث کعب بن مالک در «شرح السنه»، در بیان اجتناب از اهل بدعت و ترک آنها می گوید: «این حدیث صحیح است. و بیانگر آن است که ترک اهل بدعت برای همیشه می باشد. و رسول خدا در مورد کعب و یارانش از نفاق می ترسید. آنگاه که از خروج برای جهاد همراه …

شیخ الاسلام رحمه الله در کتاب های متعددی به رد مقوله ی کسانی پرداخته است که قائل به تکفیر اهل تأویل هستند. چنانچه می گوید: «چنین دیدگاهی از هیچیک از صحابه و تابعین و ائمه مسلمانان دانسته نشده است. بلکه در اصل، از اقوال اهل بدعت می باشد. کسانی که بدعت ایجاد کرده و مخالفان شان را تکفیر نمودند همچون …

شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: «در بین اهل سنت و جماعت اکثر گروه هایی که مشهور به بدعت هستند، به مذهب سلف گرایش ندارند بلکه مشهورترین گروه ها به بدعت، رافضه می باشد. حتی که عموم مردم چیزی جز رفض را از نشانه های بدعت نمی دانند؛ و سنی در اصطلاح روافض کسی است که رافضی نباشد… بنابراین دانسته …

یکی از علامت های اهل بدعت چنانکه علما بیان داشته اند، به کار بردن القابی در مورد اهل سنت و جماعت است که در راستای تحقیر و عیبجویی بر آنها اطلاق می کنند. ابوحاتم رازی رحمه الله می گوید: «علامت جهمیه این است که اهل سنت را مشبهه می نامند. و علامت قدریه، جبریه خواندن اهل سنت و جماعت و …

یکی از نشانه های اهل بدعت کینه و عداوت و دشمنی با اهل حدیث و کسانی است که پیرو اقوال صحابه می باشند. و در پی عیبجویی و خرده گیری از آنها هستند. احمد بن سنان قطان رحمه الله می گوید: «هیچ مبتدعی در دنیا نیست مگر اینکه با اهل حدیث کینه و دشمنی دارد»[۱]. ابوحاتم رازی رحمه الله می …

یکی از نشانه های اهل بدعت مخالفت با سنت به وسیله ی قرآن می باشد. و چنانکه ادعا می کنند در امر تشریع، قرآن کفایت می کند و نیازی به سنت نیست. رسول خدا از این صفت خبر داده و فرمودند: «لیُوشِکُ الرَّجُلُ مُتَّکِئًا عَلَى أَرِیکَتِهِ، یُحَدَّثُ بِحَدِیثِی، فَیَقُولُ: بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ کِتَابُ اللَّهِ ، فَمَا وَجَدْنَا فِیهِ مِنْ حَلَالٍ اسْتَحْلَلْنَاهُ، …