سيره نبوى

رسول الله صلی الله علیه وسلم در رفتار با همسرانش همیشه آسان گیر و آرام و نرم خو بود: زمانی که همسرش چیزی را دوست داشت که حرام نبود در آن مورد با همسرش موافق می شد. از جابر بن عبد الله رضی الله عنهما در مورد صفت حج رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت است که عایشه رضی …

اتفاقات سال دهم هجری حجه الوداع ۲ ۶۶۲- رسول الله ﷺ حج قِران انجام داد، وقتی به منطقه ی سَرِف رسیدند عایشه رضی الله عنها حائض شد. رسول الله ﷺ به او دستور دادند همه ی اعمال حج را به جز طواف به جا آورد. ۶۶۳- رسول الله ﷺ روز یکشنبه ۴ ذی القعده سال ۱۰ هجری به مکه رسیدند …

رسول خداصلی الله علیه وسلم نمازها را به خاطر این دستور الهی: ﴿وَقُومُواْ لِلَّهِ قَٰنِتِینَ﴾ [البقره: ۲۳۸] «و فروتنانه برای خدا به پا خیزید». ایستاده ادا می‌نمود. به جز در سفر (چنانکه قبلاً بیان گردید) بر روی مرکب خویش، نماز نفل می‌خواند. همچنین برای امتش جایز شد که در صورت ترس شدید (و رویارویی با دشمن) در حال راه رفتن …

و رسول الله صلی الله علیه وسلم خود را برای همسرانش زیبا می کرد، و موی خود را شانه می زد و به آن اهمیت می داد: و اصحابش را به آن دستور می دهد و می فرماید: «مَنْ کَانَ لَهُ شَعْرٌ فَلْیُکْرِمْهُ»[ابوداود: ۴۱۶۳؛ صحیح الجامع: ۶۴۹۳]. (هر کس مو دارد به آن رسیدگی کند). «یعنی: آن را با شستن،و …

اتفاقات سال دهم هجری حجه الوداع ۱ ۶۵۵- در ذی القعده ی سال ۱۰ هجری بین مردم ندا داده شد که پیامبر ﷺ امسال قصد حج دارند. ۶۵۶- مردم بسیاری به مدینه آمدند و همگی می خواستند به پیامبر ﷺ اقتدا کنند. جابر رضی الله عنه می گوید: کسی باقی نماند که توانایی داشته باشد و نیامده باشد. ۶۵۷- این …

اتفاقات سال دهم هجری وفات ابراهیم پسر پیامبر ﷺ: ۶۵۱- در ربیع الأول سال ۱۰ هجری ابراهیم پسر پیامبر ﷺ در حالیکه یک سال و چهار ماه داشت از دنیا رفت. پیامبر ﷺ بر او وارد شدند در حالیکه چشمانشان اشک آلود بود. ۶۵۲- رسول الله ﷺ فرمودند: “همانا ابراهیم پسر من است و همانا او در سن شیرخوارگی وفات …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۱۲: ۶۴۱- رسول الله ﷺ دستور قطع رابطه با هر کسی که بدون عذر در غزوه ی تبوک شرکت نکرده بود را دادند، و پیامبر ﷺ و مؤمنین از آنان رویگردانی کردند. ۶۴۲- بادیه نشینان نزد پیامبر ﷺ آمدند و با عذرهای پوچ، شرکت نکردنشان را در غزوه ی تبوک توجیه می کردند. و …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۱۱: ۶۳۸- خبر آمدن رسول الله ﷺ بین مردم پخش شد. آنها با خوشحالی و شادمانی در ثَنِیَّه الوَداع به استقبال ایشان رفتند. ۶۳۹- سائب بن یزید می گوید: به یاد دارم که وقت برگشت رسول الله ﷺ از غزوه ی تبوک، من با کودکان به ثنیه الوداع برای استقبال ایشان رفتم. (روایت بخاری) …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۱۰: ۶۳۳- پیامبر ﷺ بعد از اقامتی ۲۰ روزه در تبوک به مدینه بازگشتند، و هیچ نیزنگی را در طول آن مدت از دشمن ندیدند. ۶۳۴- وقتی پیامبر ﷺ به وادی القری رسیدند به اصحابشان فرمودند: “من به سوی مدینه می شتابم هر کس از شما خواست با من همراهی کند، پس عجله کند”. …

و رسول الله صلی الله علیه وسلم به پاکیزگی و بو خوشی بسیار اهمیت می داد: زمانی که وارد خانه می شد اولین کاری که می کرد مسواک می زد، تا همسرش بوی بدی از او به مشامش نرسد. از شریح بن هانی روایت است که گفت: از عایشه پرسیدم: اولین کاری که رسول الله صلی الله علیه وسلم به …

نیک رفتاری رسول الله صلی الله علیه وسلم با همسرانش تا جایی بود که: ایشان آنان را در انجام امور منزل کمک می کردند. از اسود روایت است که گفت: از عایشه پرسیدم: پیامبر صلی الله علیه وسلم در خانه چکار می کرد؟ گفت: «کَانَ یَکُونُ فِی مِهْنَهِ أَهْلِهِ، فَإِذَا حَضَرَتْ الصَّلَاهُ خَرَجَ إِلَى الصَّلَاهِ» [بخاری: ۶۷۶]. (ایشان در خدمت …

مهربانی رسول الله صلی الله علیه وسلم به همسرانش، و نیک رفتاری ایشان تا جایی بود که: همسرش صدای خود را بر ایشان بالا می برد و ایشان این کار همسرش را تحمل می نمود. از نعمان بن بشیر رضی الله عنه روایت است که گفت: «جَاءَ أَبُو بَکْرٍ یَسْتَأْذِنُ عَلَى النَّبِیِّ، فَسَمِعَ عَائِشَهَ وَهِیَ رَافِعَهٌ صَوْتَهَا عَلَى رَسُولِ اللهِ، …

و از جمله دلداری دادن رسول الله –صلی الله علیه وسلم- این بود: زمانی که شتر همسرش صفیه در راه سفر مریض شد اشک های صفیه را پاک می کرد. از صفیه دختر حیی رضی الله عنها روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم: «حَجَّ بِنِسَائِهِ فَلَمَّا کَانَ فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ نَزَلَ رَجُلٌ فَسَاقَ بِهِنَّ فَأَسْرَعَ فَقَالَ النَّبِیُّ صَلَّى …

بلکه هر وقت همسرش را ناراحت یا مریض می دید او را دلداری می داد زمانی که عایشه در حج دچار عادت ماهیانه شد پیامبر بر او وارد شد در حالی که گریه می کرد، فرمود: «مَا لَکِ أَنَفِسْتِ قَالَتْ نَعَمْ قَالَ إِنَّ هَذَا أَمْرٌ کَتَبَهُ اللَّهُ عَلَى بَنَاتِ آدَمَ فَاقْضِی مَا یَقْضِی الْحَاجُّ غَیْرَ أَنْ لَا تَطُوفِی بِالْبَیْتِ…». فَلَمَّا …

و رسول الله صلی الله علیه وسلم به احساسات همسرش اهمیت می داد و می دانست همسرش از او راضی است یا خشمگین، به عایشه رضی الله عنها می فرماید: «إِنِّی لَأَعْلَمُ إِذَا کُنْتِ عَنِّی رَاضِیَهً وَإِذَا کُنْتِ عَلَیَّ غَضْبَى قَالَتْ فَقُلْتُ مِنْ أَیْنَ تَعْرِفُ ذَلِکَ فَقَالَ أَمَّا إِذَا کُنْتِ عَنِّی رَاضِیَهً فَإِنَّکِ تَقُولِینَ لَا وَرَبِّ مُحَمَّدٍ وَإِذَا کُنْتِ عَلَیَّ …

پیامبر صلی الله علیه وسلم هرگاه فرصتی پیش می آمد این توصیه را تکرار می فرمود. قسمتی از خطبه ی عظیم حجه الوداع را به آن اختصاص داد، و فرمود:  «أَلاَ وَاسْتَوْصُوا بِالنِّسَاءِ خَیْرًا، فَإِنَّمَا هُنَّ عَوَانٌ عِنْدَکُمْ، لَیْسَ تَمْلِکُونَ مِنْهُنَّ شَیْئًا غَیْرَ ذَلِکَ….» [مسند احمد: ۱۹۵۸۹؛ صحیح الجامع: ۱۹۴۴]. (آگاه باشید با زنان به نیکی رفتار کنید، چرا که …

از پیامبر صلی الله علیه وسلم ثابت است که فرمود: «لاَ تَضْرِبُوا إِمَاءَ اللَّهِ»، فَجَاءَ عُمَرُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم فَقَالَ ذَئِرْنَ النِّسَاءُ عَلَى أَزْوَاجِهِنَّ (أی: نشزن علیهم واجترأن) ، فَرَخَّصَ فِى ضَرْبِهِنَّ فَأَطَافَ بِآلِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم نِسَاءٌ کَثِیرٌ یَشْکُونَ أَزْوَاجَهُنَّ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله علیه وسلم «لَقَدْ طَافَ بِآلِ مُحَمَّدٍ نِسَاءٌ کَثِیرٌ …

و زمانی که یکی از همسرانش به دیدنش می آمد حتی در حالت اعتکاف او را بدرقه می کرد از صفیه بنت حییّ رضی الله عنها روایت است که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم در اعتکاف بودند، شبی به دیدن ایشان رفتم، با ایشان صحبت کردم، سپس برخواستم تا بربگردم، ایشان نیز با من برخواستند تا مرا (به …

و از نیک رفتاری ایشان صلی الله علیه وسلم با همسرانش، برخی اوقات می شد آنان را در میهمانی با خود همراه می برد: از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است: «أَنَّ جَارًا لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم فَارِسِیًّا کَانَ طَیِّبَ الْمَرَقِ فَصَنَعَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم ثُمَّ جَاءَ یَدْعُوهُ فَقَالَ « وَهَذِهِ »، لِعَائِشَهَ …

همسرش را دلربایی می کرد پس نامش را کوتاه می کرد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «یَا عَائِشَ: هَذَا جِبْرِیلُ، یُقْرِئُکِ السَّلَامَ؛ فَقُلْتُ: وَعَلَیْهِ السَّلَامُ وَرَحْمَهُ اللَّهِ وَبَرَکَاتُهُ» [بخاری: ۳۲۱۷؛ مسلم: ۲۴۴۷]. (ای عایش جبرئیل سلامت را می رساند، گفتم: و علیه السلام ورحمه الله وبرکاته). و به …

رسول الله صلی الله علیه وسلم در حالتی وفات نمود که سر (مبارکشان) بر سینه همسرش عایشه رضی الله عنها بود: عایشه رضی الله عنها می گوید: «تُوُفِّیَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم فِی بَیْتِی، وَفِی یَوْمِی، وَبَیْنَ سَحْرِی وَنَحْرِی» وفی لفظ: «قَبَضَهُ اللَّهُ بَیْنَ سَحْرِی وَنَحْرِی» [بخاری: ۱۳۸۹؛ مسلم: ۲۴۴۳]. (پیامبر صلی الله علیه وسلم در خانه ی من …

و چه بسا بر ران همسرش می خوابید: وقتی در یکی از سفرها عایشه کاروان را برای پیدا کردن گردن بندش که گم شده بود متوقف نمود، و کاروان نیز آبی به همراه نداشت، ابو بکر آمد و او را سرزنش کرد، می گوید: «عَاتَبَنِی أَبُو بَکْرٍ وَجَعَلَ یَطْعُنُنِی بِیَدِهِ فِی خَاصِرَتِی فَلَا یَمْنَعُنِی مِنْ التَّحَرُّکِ إِلَّا مَکَانُ رَسُولِ اللَّهِ …

پیامبر صلی الله علیه وسلم قبل از اینکه از خانه بیرون برود همسرش را می بوسید: از عروه از عایشه رضی الله عنها روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم یکی از همسرانش را بوسید، و سپس برای نماز بیرون رفت و وضو نگرفت، گفتم: او کسی نیست مگرخودت، پس خندید . بلکه حتی در حال روزه همسرانش را …

پیامبر صلی الله علیه وسلم هیچ عیب و نقصی در تصریح به دوست داشتن همسرش نمی دید، و براستی رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد خدیجه فرموده اند: «إِنِّی رُزِقْتُ حُبَّهَا»[صحیح مسلم: ۲۴۳۵] (محبت او به من روزی داده شده است). «حدیث اشاره به این دارد که محبت خدیجه فضیلتی است که آن را بدست آورده است». و …

از وفاداری ایشان صلی الله علیه وسلم به نسبت خدیجه این بود که، پس از وفاتش با دوستانش قطع رابطه نکرد، از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «کَانَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم یُکْثِر ذِکْرَهَا وَرُبَّمَا ذَبَحَ الشَّاهَ ثُمَّ یُقَطِّعُهَا أَعْضَاءً، ثُمَّ یَبْعَثُهَا فِی صَدَائِقِ خَدِیجَهَ»[صحیح بخاری: ۳۸۱۸؛ صحیح مسلم: ۲۴۳۵] (پیامبر صلی الله علیه وسلم بسیار …

هنگامی که می دید یا می شنید کسی خدیجه رضی الله عنها را یاد می کند خوشحالی در چهره اش صلی الله علیه وسلم نمایان می شد، از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «اسْتَأْذَنَتْ هَالَهُ بِنْتُ خُوَیْلِدٍ أُخْتُ خَدِیجَهَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم فَعَرَفَ اسْتِئْذَانَ خَدِیجَهَ فَارْتَاعَ لِذَلِکَ فَقَالَ: «اللَّهُمَّ هَالَهُ»، فَغِرْتُ فَقُلْتُ: مَا …

رسول الله صلی الله علیه وسلم به همسرش بسیار با وفا بودند، و حقش را حفظ می کردند، و گذشته اش با او را فراموش نمی کردند: رسول الله صلی الله علیه وسلم در زمان حیات خدیجه و بعد از وفاتش آنچنان او را تمجید می کرد که غیر از او را آنچنان تمجید نمی کرد، و بر بازگو کردن …

پیامبر صلی الله علیه وسلم- این روش را با همسرانش ترک نکرد، حتی در شبی که با همسر جدیدش ازدواج می کرد، از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که گفت: «بُنِیَ عَلَى النَّبِیِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِزَیْنَبَ بِنْتِ جَحْشٍ، بِخُبْزٍ وَلَحْمٍ، فَأُرْسِلْتُ عَلَى الطَّعَامِ دَاعِیًا، فَیَجِیءُ قَوْمٌ، فَیَأْکُلُونَ وَیَخْرُجُونَ، ثُمَّ یَجِیءُ قَوْمٌ، فَیَأْکُلُونَ وَیَخْرُجُونَ، فَدَعَوْتُ حَتَّى …

ایشان صلی الله علیه وسلم حق معاشرت با همسرانش را ادا می کرد: از انس بن مالک رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در یک شب با تمامی نُه همسرانش همبستری می کرد، قتاده رحمه الله می گوید: به انس رضی الله عنه گفتم: آیا توانایی چنین کاری داشت؟ گفت: «کُنَّا نَتَحَدَّثُ أَنَّهُ أُعْطِیَ …

پیش می آمد که شب در خانه یکی از آنان جمع می شدند، و نزد آنان می آمد، و با آنان صحبت می کرد، و انس می گرفت، از أنس بن مالک رضی الله عنه روایت است که گفت: «کَانَ لِلنَّبِىِّ صلى الله علیه وسلم تِسْعُ نِسْوَهٍ فَکَانَ إِذَا قَسَمَ بَیْنَهُنَّ لاَ یَنْتَهِى إِلَى الْمَرْأَهِ الأُولَى إِلاَّ فِى تِسْعٍ فَکُنَّ …

رسول الله صلی الله علیه وسلم هر روز با همسرانش همنشینی داشت، و با آنان انس می گرفت: از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که گفت: «کان رسول الله صلى الله علیه و سلم إذا صلى الصبح جلس فی مصلاه وجلس الناس حوله حتى تطلع الشمس ثم یدخل على نسائه امرأه امرأه یسلم علیهن ویدعو لهن فإذا کان …

جهت اول: نمونه هایی از زندگی مشترک پیامبر صلی الله علیه وسلم. پیامبر صلی الله علیه وسلم یازده همسر داشتند، و آنها عبارت اند از: خدیجه دختر خویلد، عایشه دختر ابو بکر، حفصه دختر عمر، سوده دختر زمعه عامری، زینت دختر جحش اسدی، زینت دختر خزیمه هلالی، ام سلمه هند دختر ابی امیه مخزومی، ام حبیبه رمله دختر ابو سفیان …

رفتار پیامبر صلی الله علیه وسلم با همسرانش الله ما را به اقتدا به پیامبر –صلی الله علیه وسلم-، و پیروی از روش ایشان فرمان داده است: {لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا} {الأحزاب: ۲۱} (یقینا برای شما در زندگی رسول الله سرمشق نیکویی است، برای آنان که به …

“پیامبر صلى الله علیه وسلم در رکعت (آخر) نماز وتر،قبل از به رکوع رفتن قنوت می خواندند “. [أصل صفه صلاه النبی:۹۶۸/۳] ” کان صلى الله علیه وسلم یقنت فی رکعه الوتر أحیانا، ویجعله قبل الرکوع “. [أصل صفه صلاه النبی:۹۶۸/۳]

از امام ابن قیم است که میفرمایند: از سلوک پیامبر این بود که در ماه رمضان زیـاد عبادت میکردند وجبرئیل علیه السلام به ایشان درس میدادند. وایشان در ماه رمضان بهترین مردمان بودند در صدقه دادن، احسان، نیکـی کـردن بـه مردم، تلاوت قرآن ونماز از بهترین مردمان بودند، وذکـر واعتکـاف وتمـام چیزهـای کـه اختصاص به ماه مبارک رمضان داشت را …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۱۰: ۶۳۳- پیامبر ﷺ بعد از اقامتی ۲۰ روزه در تبوک به مدینه بازگشتند، و هیچ نیزنگی را در طول آن مدت از دشمن ندیدند. ۶۳۴- وقتی پیامبر ﷺ به وادی القری رسیدند به اصحابشان فرمودند: “من به سوی مدینه می شتابم هر کس از شما خواست با من همراهی کند، پس عجله کند”. …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۸: ۶۲۵- برای رسول الله ﷺ خیمه ای بر پا شد. پیامبر ﷺ ۲۰ روز را در تبوک ماندند. در این مدت هیچ خیانت ونیرنگی را ندیدند و با هیچ دشمنی مواجه نشدند. ۶۲۶- سپس رسول الله ﷺ سریه هایی را به سوی قبایل اطراف شام، و نامه ای را به قیصر پادشاه روم …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۷: ۶۲۱- رسول الله ﷺ در ادامه راه به سوی تبوک به اصحابشان فرمودند: “همانا شما فردا إن شاء الله به چشمه ی تبوک خواهید رسید، هر کس به آن رسید به آب آن دست نزند تا من بیایم”. (روایت مسلم) ۶۲۲- وقتی مسلمانان به تبوک رسیدند متوجه شدند که چشمه اش آب اندکی …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۷: ۶۱۲- رسول الله ﷺ راهشان را به سوی تبوک ادامه دادند، و نمازها را نیز جمع می خواندند، ظهر و عصر را با هم و مغرب و عشا را نیز نیز همچنین با هم جمع می کردند. ۶۱۳- مردم تشنه بودند و نیازشان به آب بسیار زیاد شده بود، و از این امر …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۶: ۶۰۷- رسول الله ﷺ در مسیر تبوک از حِجر، سرزمین ثمود قوم صالح گذشتند و شترشان را به سرعت از آنجا راندند. ۶۰۸- رسول الله ﷺ در نزدیکی سرزمین ثمود فرود آمدند ولی وارد آنجا نشدند. ومردم از چاه که در حِجر ثمود آب برداشتند، و آرد خود را خمیر کردند. ۶۰۹- وقتی …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۵: ۶۰۱- تعدادی از صحابه ی راستین بدون عذر از شرکت در غزوه ی تبوک سرباز زدند، آنها اشخاصی صادق بودند که در اسلامشان خدشه ای وجود نداشت. ۶۰۲- از جمله کسانی که بدون عذر شرکت نکردند: کَعْب بن مالک، هِلال بن أُمَیِّه و مُرَارَه بن رَبیع و ابو لُبابه بن عبد المُنذر رضی …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۳: ۵۹۵- عثمان بن عفان رضی الله عنه انفاق بسیار بزرگی را بر سپاه نمود که مانندی نداشت. ۵۹۶- وقتی پیامبر ﷺ این انفاق بزرگ را از عثمان دیدند، بسیار خوشحال شدند وفرمودند: “عثمان از این پس هر کاری کند به او ضرری نمی رساند”. (روایت احمد، واسناد آن حسن است) ۵۹۷- عبد الرحمن …

اتفاقات سال نهم هجری غزوه تَبوک ۱: ۵۸۹- در رجب سال ۹ هجری آخرین غزوه ی پیامبر ﷺ یعنی تبوک اتفاق افتاد. تبوک تقریبًا ۷۰۰ کیلومتر از مدینه فاصله دارد. ۵۹۰- و این غزوه در برابر روم که بزرگترین دولت جهان در آن زمان به شمار می رفت، بود. رسول الله ﷺ به یارانشان دستور دادند تا برای جنگ با …

اتفاقات سال نهم هجری آغاز سال نهم هجری (عام الوُفود): ۵۸۲- سال ۹ هجری آغاز شد. سالی که سیرت نویسان و علمای سیرت آن را عام الوفود –یعنی سال گروهها- می نامند. رسول الله ﷺ در طول سال ۹ هجری در مدینه ماند و از هیأتها وگروهها استقبال می کرد. ۵۸۳- تعداد گروههایی که برای مسلمان شدن به مدینه می …

اتفاقات سال هشتم هجری عمره ی جِعْرانه: ۵۷۵- بعد از اینکه پیامبر ﷺ از توزیع غنایم حنین در جعرانه فارغ شدند، شبانه برای ادای عمره احرام بستند، و این عمره به عمره ی جِعرانه معروف شد. ۵۷۶- سپس رسول الله ﷺ پیروزمندانه و تأیید شده از طرف الله در ذی قعده ی سال ۸ هجری به مدینه بازگشت. تولد ابراهیم …