رسول خدا فرمودند: «لِکُلِّ غَادِرٍ لِوَاءٌ یُعْرَفُ بِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ»:[۱] «روز قیامت هر فرد پیمان شکنی پرچمی دارد که با آن شناخته می شود». و رسول خدا فرمودند: «إِذَا اطْمَأَنَّ الرَّجُلُ إِلَى الرَّجُلِ، ثُمَّ قَتَلَهُ بَعْدَمَا اطْمَأَنَّ إِلَیْهِ، نُصِبَ لَهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ لِوَاءُ غَدْرٍ»:[۲] «چون فردی به دیگری امان داد و پس از امان دادن به او، وی را کشت، …

رسول خدا فرمودند: «مَنْ حَمَلَ عَلَیْنَا السِّلَاحَ فَلَیْسَ مِنَّا، وَمَنْ غَشَّنَا فَلَیْسَ مِنَّا»:[۱] «هرکس بر علیه ما سلاح بردارد از ما نیست و هرکس به ما خیانت کند از ما نیست». و رسول خدا فرمودند: «لَا تَبَاغَضُوا، وَلَا تَقَاطَعُوا، وَلَا تَدَابَرُوا، وَلَا تَحَاسَدُوا، وَکُونُوا عِبَادَ اللهِ إِخْوَانًا، کَمَا أَمَرَکُمُ الله وَلَا یَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ یَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلَاثَهِ أَیَّامٍ»:[۲] «با …

قران کریم: خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی‏ أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسی‏ أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ» (حجرات: ۱۱)  «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! گروهی (از مردان) گروه …

اگر رعایت اخلاق با بردگان و کنیزان مورد توجه قرار گرفته، تردیدی نیست که رعایت اخلاق در برابر خدمتکاران و مجریان، من باب اولی مورد توجه می باشد. چنانکه رسول خدا فرمودند: «أَعْطُوا الْأَجِیرَ أَجْرَهُ، قَبْلَ أَنْ یَجِفَّ عَرَقُهُ»:[۱] «مزد کارگر را قبل از اینکه عرق وی خشک شود، بدهید». و رسول خدا فرمودند: «إِخْوَانُکُمْ خَوَلُکُمْ، جَعَلَهُمُ اللَّهُ قنیه تَحْتَ …

رسول خدا فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِأُمَّهَاتِکُمْ – ثَلَاثًا – إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِآبَائِکُمْ – مرتین – إِنَّ اللَّهَ یُوصِیکُمْ بِالْأَقْرَبِ فَالْأَقْرَبِ»:[۱] «خداوند متعال در مورد مادران تان به شما توصیه کرده است- و این را سه بار تکرار نمودند- خداوند متعال در مورد پدران تان به شما سفارش نموده است- و این را دو بار تکرار کردند- خداوند متعال …

قاعده ی کلی و جامع رعایت اخلاق با مردم، در دو فاکتور اصلی خلاصه می شود: رعایت اقوال و افعال نیک در برابر آنها و خودداری از اذیت و آزار قولی و عملی آنها؛ چنانکه عبدالله بن مبارک می گوید: «اخلاق نیک عبارت است از: گشاده رویی و نیکی کردن و خودداری از اذیت و آزار». رسول خدا فرمودند: «إِنَّ …

۱- رسول خدا از خود مومنان و نزدیکان شان نسبت به آنها سزاوار تر است. خداوند متعال می فرماید: «النَّبِیُّ أَوْلی‏ بِالْمُؤْمِنینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» (احزاب: ۶) «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوار‌تر است». ۲- بلند کردن صدا نزد رسول خدا: خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ …

اخلاق نیک جوانب مختلف و متعددی دارد از جمله: الف) اخلاق با خداوند متعال: مهمترین اخلاقی که باید در برابر خداوند متعال رعایت شود، توحید است. چنانکه خداوند متعال بدان امر می کند: «وَ اعْبُدُوا اللَّهَ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً» (نساء: ۳۶) «و الله را بپرستید و چیزی را با او شریک مگردانید». و بدترین اخلاقی که باید در …

اخلاق نیک دارای چهار رکن می باشد. چنانکه جز با آنها قابل تصرف نیست: صبر، عفت، شجاعت، عدالت. ۱- صبر: صبر، انسان را به تحمل و فرو بردن خشم و خودداری از آزار و اذیت و بردباری و درنگ و رفق و نرمی و عدالت و عجله نکردن وا می دارد. ۲- عفت (پاکدامنی): عفت و پاکدامنی انسان را به …

تزکیه[۱] برگرفته از زکات به معنای پاکیزگی و رشد حاصل از برکت خداوند متعال می باشد. و تزکیه نفس به معنای پاکیزگی و طهارت آن می باشد چنانکه انسان در دنیا مستحق توصیف نیکو و در آخرت مستحق اجر و پاداش و وارد شدن به بهشت باشد. چنانکه خداوند متعال می فرماید: «وَ سیقَ الَّذینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَی الْجَنَّهِ زُمَراً …

یکی از مهمترین اهدافی که رسول خدا برای آن مبعوث شدند تصفیه اخلاق و رفتار و تزکیه می باشد. و بلکه هدف نهایی تمام رسالت ها و ثمره ی آنها می باشد. خداوند متعال می فرماید: «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِن کَانُوا مِن قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ» (جمعه: ۲) «او …

سیرت و تاریخ بخشی از آنچه اکنون علوم انسانی نامیده می شود، تشکیل می دهد.[۱] از این رو واجب  است  اصول راسخ و قواعد ثابتی برای آن وجود داشته باشد تا اینکه دروغ و افترا در آن راه نیابد و امور منکر با آن نیامیزد. متاسفانه این مهم چنانکه باید وجود ندارد و بلکه مفقود است. اکنون به برخی از …

فقه یکی از ذخایر بزرگ میراث علمای مسلمان می باشد که بیانگر وسعت دید وشمولیت دیدگاه آنان است. اکنون به برخی از احادیثی که یا از روی تعصب مذهبی و یا تعصب نسبت به بدعتی، به آنها استدلال می شود اشاره می کنیم: ۱- «مَا زَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقْنُتُ فِی صَلَاهِ الْغَدَاهِ حَتَّى فَارَقَ الدُّنْیَا»:[۱] «همواره …

تفسیر علم بزرگی است که شایسته است تنها کسانی در آن گام نهند که نسبت به کتاب و سنت شناخت کافی و لازم داشته باشند و حقیقت زبان عربی را بدانند و علاوه بر این ناسخ و منسوخ و احکام و آداب قرآن را بشناسند.[۱] چنانکه شیخ الاسلام ابن تیمیه می گوید: «و اکثر کتاب هایی که بسیاری از مردم …

سنت نبوی یکی از وسیع ترین عرصه هایی است که نیازمند تصفیه می باشد. چنانکه اثرات بد انتشار احادیث ضعیف و موضوع در میان عوام الناس بر کسی پوشیده نیست. علمای حدیث و اثر به بررسی و تحقیق و پژوهش و تالیف و مطالعه در این زمینه پرداخته اند. و این بیانگر همت والا و اندیشه های باز و فراخ …

تصقیه، تمام علوم و افکار اسلامی را در بر می گیرد. چنانکه از هرچه با منهج صحیح و درست مخالف باشد، دوری می کنیم. همچنین تصفیه تفکر اسلامی از اموری که در آن وارد شده را در بر می گیرد. مواردی که در افکار مسلمانان معاصر از طریق مطالعه علوم غربی بویژه فلسفه و آموزش و پرورش و هنر نفوذ …

برخی می گویند: تا چه مدت وقت خود معطوف تربیت کنیم؟ چگونه به فکر تربیت باشیم درحالی که آنها نابود شده اند…؟ اما پاسخ این شبهه از چند وجه می باشد: ۱- مسلمان به منهج کتاب و سنت و راه و روش سلف امت و اعتقاد و باور آنها پایبند و ملتزم می باشد. و بر او واجب است که …

غفلت از تربیت بر مبنای منهج و راه و روش نبوی[۱] عامل بسیاری از  ناگواری هایی است که امت اسلام بدان  گرفتار آمده است. براستی چه بسیارند مجاهدانی که امروز عقیده ندارند؛ و چه بسیارند علمایی که عمل نمی کنند!! و چه بسیارند افرادی که بدون علم عمل می کنند!! و چه بسیارند دعوتگران که تقوا یا عملی ندارند که …

تربیت به معنای اخلاق نیک و گشاده رویی نیست؛ بلکه التزام و پایبندی به این دین به طور کامل می باشد، پایبندی به قالب و چهار چوب آن و التزام و پایبندی قلبی، ظاهری و باطنی، علمی و عملی، و دعوی و عبادی به آن می باشد. و از فهم کلمه توحید و عمل به آن آغاز شده و به …

از آنچه پیش تر گذشت دانستیم که تربیت بدون علم استواری نخواهد داشت … و نیز رستگاری و سعادت با علم بدون تربیت نخواهد بود. و بر این اساس است که ام المومنین عایشه چون از اخلاق رسول خدا سوال شد، تمام این مفاهیم را به صورت مختصر در پاسخ به این سوال بیان نموده و فرمود: «اخلاق پیامبر قرآن …

تربیت انسان یکی از دشوارترین و پیچیده ترین امور است. تربیت انسان همچون امور مادی نیست … روند تربیتی انسان به آهستگی رشد جسمانی او می باشد. چنانکه رشد جسمی وی بازه زمانی لازم و کافی خود را می طلبد، تربیت افکار و عقاید و سامان بخشیدن رفتار وی نیازمند زمان است … ما نیاز داریم که امت را در …

منظور از تصفیه: پاک و منزه نمودن اسلام از هر شائبه ای است که وارد آن شده است. و این مهم با تصفیه سنت از احادیث ضعیف و موضوعی که در آن وارد شده و پس از آن تفسیر قرآن در پرتو سنت صحیح و راه و روش سلف صالح در امور اعتقادی و مفاهیم میسر خواهد بود. منظور از …

۱- باز گرداندن فروع به اصول: ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «لازم است انسان به اصولی کلی پایبند باشد که جزئیات را بدان ارجاع دهد تا با علم و عدل سخن بگوید. و بداند که جزئیات چگونه رخ می دهد. وگرنه در جزئیات در دروغ و جهل و در کلیات در جهل و ظلم باقی می ماند و اینگونه …

ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «طلب علم شرعی فرض کفایه می باشد مگر در مواردی که فراگیری آنها مشخص شده است. چنانکه بر هرکس فرض عین است علم اموری را که خداوند به او امر کرده و نیز مواردی که او را از آنها نهی کرده، فراگیرد».[۱] و عمل صالح ثمره و نتیجه ی علم مفید می باشد و …

ابن وهب می گوید: «نزد مالک بن انس بودم که نماز ظهر یا عصر فرا رسید درحالی که بر او قرآن می خواندم و به کسب علم نزد او مشغول بودم. پس کتاب هایم را جمع کرده و برای خواندن نماز (نفل) برخاستم که مالک به من گفت: چه می کنی؟ گفتم: برخاستم برای نماز؛ پس گفت: عجیب است؟! چون …

یقین به آخرت؛ اگر علم هیچ فایده ای جز یقین نمی داشت بر ما واجب بود که آن را فراگرفته و در کسب آن تلاش می کردیم. یقین که مهمترین عامل حیات قلب بوده و طمانینه و آرامش و قوت و نشاط قلب و سایر لوازم حیات را در بردارد. و بر این اساس است که خداوند متعال اهل یقین …

رسول خدا فرمودند: «إِذَا مَاتَ الإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَمَلُهُ إِلاَّ مِنْ ثَلاَثٍ: صَدَقَهٌ جَارِیَهٌ، وَعِلْمٌ یُنْتَفَعُ بِهِ، وَوَلَدٌ صَالِحٌ یَدْعُو لَهُ»:[۱] «چون انسان بمیرد، عمل وی قطع می شود جز در سه مورد، صدقه ی جاریه که پرداخت کرده است، علمی که (پس از وی دیگران) از آن بهره مند شوند، فرزند صالحی که برای او دعا می کند». و رسول …

شیخ ابن سعدی رحمه الله: از بزرگترین منت هایی که الله بر بندگان ارزانی می دارد،موارد ذیل است : اینکه ایمان را نزد بنده دوست داشتنی می کند و همچنین ایمان را در قلب شخص زینت می دهد و بنده را از شیرینی ایمانش بهره مند می کند،تا لذت آن را بچشد و جوارح شخص را چنان به انقیاد در …

یکی از مهمترین اصول دعوت سلفی، توجه به کسب علم شرعی و فراگیری آن می باشد. چرا که این از واجبات شرعی و اصول و قواعد دعوت می باشد. دلایل شرعی زیادی در این مورد وارد شده است از جمله: دلایل قرآنی: ۱- خداوند متعال می فرماید: «فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّکْرِ إِن کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ» (نحل: ۴۳) «اگر نمی دانید از …

ابن جوزی رحمه اللّٰه می فرماید: “مرده آن نیست که روح از تنش خارج شده ..! بلکه مرده آن است،که نمی داند و نمی فهمد که پروردگارش چه حقوقی بر گردنش دارد”.

به مذهب سلف صالح نگاه کنید که در راه و روش خود چگونه عمل می کردند و به سعه صدر و وسعت تحمل آنها در اختلافاتی که اجتهاد در آنها جایز و ممکن است، بنگرید. حتی آنها در مسائل بزرگی با یکدیگر اختلاف می کردند، در مسائل اعتقادی و مسائل علمی؛ چنانکه می بینیم برخی از آنها مساله رویت خداوند …

علامه ابن عثیمین رحمه اللّٰه می فرماید : خود و شما را به این سفارش می کنم که همواره از اللّٰه خواهان ثبات و پایداری بر ایمان باشیم،چرا که زیر پایمان پر است از اماکن لغزش. [الشرح الممتع (۵/۳۸۸)].

۵- اکثر و بیشتر سخنانی که در این زمینه رد و بدل می کنند، حقیقت ندارد. بلکه توهماتی بیش نیست. توهماتی که شیطان آنها را زینت بخشیده و دنبال کنندگان آنها را به این وسیله فریفته است. خداوند متعال می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثیراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ» (حجرات: ۱۲) «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از …

متاسفانه غلو در این امر به ویژه در میان جوانانی که این دعوت را دنبال می کنند گسترش یافته است. اکنون به اقوال علمای سلف پیرامون این مساله می پردازیم: اقوال پیشوایان سلف در گذشته: ۱ـ امام ابن قیم رحمه الله پس از مناقشه با ابو اسماعیل هروی رحمه الله در برخی از مسائل توبه می گوید: «و این لغزش، …

امام شافعی می گوید: «حکمی فِی أهل الْکَلَام أَن یضْربُوا بالجرد وَالنعال وَیُطَاف بهم فِی الْقَبَائِل والعشائر، وَیُقَال: هَذَا جَزَاء من ترک الْکتاب وَالسّنه وَأَقْبل على الْکَلَام»: (کسانی که از کتاب و سنت روی گردانی کنند و به علم کلام رو آورند فتوا می دهم که آن ها را با چوب خوشه نخل و دمپایی بزنند و در میان مردم …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله پس از ذکر داستان دوری رسول خدا از کعب و دوستانش و ترک آنها و اینکه مسلمانان امر شدند از آنان دوری کنند و نیز ذکر داستان صبیغ که عمر مسلمانان را امر کرد او را ترک کرده و از او دوری کنند، می گوید: «بر این اساس و مواردی از این قبیل، مسلمانان …

چون برای انسان مقدور باشد فردی را برای امامت قرار ندهد که مظهر منکر می باشد، چنین عملی بر وی واجب است. اما اگر مقامِ دیگری امام را انتخاب و منصوب کرده است و امکان خلع وی از امامت نباشد یا اینکه خلع وی شری بزرگ تر از منکری که وی اظهار می دارد، به دنبال داشته باشد، در این …

نمونه هایی از تعظیم اهل بدعت: ۱- اطلاق القاب نیکو و در بردارنده احترام و تعظیم به آنها علما از اطلاق القاب نیکو به اهل بدعت برحذر داشته و در این مورد هشدار داده اند؛ عز بن عبدالسلام می گوید: «گرامی داشتن آنها با القاب نیک جایز نیست مگر اینکه ضرورت اقتضا کند یا نیاز شدید به آن باشد. شایسته …

الحمدلله شهادت زن معتبر است، و میتواند مانند یک مرد گواه عادل باشد، ولی در برخی اعمال که زن زیاد سروکار با آن ندارد و خبره اش کمتر از مرد است، شهادتش کمتر از شهادت مرد به حساب میآید، لذا نیاز به شهادت دو زن مقابل شهادت یک مرد میباشد، ولی در مواردی که خبره اش بیشتر از خبره ی …

تفاوت میان آنها از دو جهت می باشد: ۱- تفاوت اساسی میان آنها در اصل نیتی است که بر مبنای آن سلام کردن بر هریک از آنها را ترک می کنیم. با این توضیح که به مسلمان مبتدع از این جهت سلام نمی کنیم تا اینگونه با دوری از وی ادب شود نه اینکه معتقد به حرمت سلام کردن به …

امام مالک می گوید: «بدترین قوم اهل بدعت هستند؛ به آنها سلام نمی کنیم».[۱] ابراهیم بن حارث عبادی درحالی که امام احمد بن حنبل سخنان وی را می شنید، گفت: «اگر کسی اهل بدعت باشد، به او سلام نمی کنیم و بر او نماز (جنازه) نمی خوانیم. ابوعبدالله گفت: خداوند تو را حفظ کند ای ابواسحاق و خداوند بهترین پاداش …

دکتر محمد العریفی： قهرمانان هیچ مجالی برای موازنه میان دین و دنیا ندارند که گاه این را برگزینند و گاه آن را … هرگز !! دین همیشه برایشان مقدم بر هر چیزِ دیگر است، و به خاطر دین از هیچکس نمی‌ترسند.

۱- بغوی رحمه الله پس از ذکر حدیث کعب بن مالک در «شرح السنه»، در بیان اجتناب از اهل بدعت و ترک آنها می گوید: «این حدیث صحیح است. و بیانگر آن است که ترک اهل بدعت برای همیشه می باشد. و رسول خدا در مورد کعب و یارانش از نفاق می ترسید. آنگاه که از خروج برای جهاد همراه …

امام ابن قیم جوزیه ملامت نفس به سبب کوتاهی در عبودیت و اطاعت خداوند کار صدیقین است. و این کار گاهی چندین برابر کردار و گفتاری نیک انسان را به خداوند نزدیک می‌نماید. ابن ابی دنیا از مالک بن دینار نقل نموده که: «عده‌ای از مردم بنی اسرائیل روز عید در یکی از عبادتگاه‌های خود بودند که جوانی آمده و …

شیخ الاسلام رحمه الله در کتاب های متعددی به رد مقوله ی کسانی پرداخته است که قائل به تکفیر اهل تأویل هستند. چنانچه می گوید: «چنین دیدگاهی از هیچیک از صحابه و تابعین و ائمه مسلمانان دانسته نشده است. بلکه در اصل، از اقوال اهل بدعت می باشد. کسانی که بدعت ایجاد کرده و مخالفان شان را تکفیر نمودند همچون …