ارکان «لا إله إلّا الله» کلمۀ شهادت دو رکن دارد: نفی در عبارت: «لا إله»؛ اثبات در: «إلّا الله». «لا إله» الوهیّت و خدایی را از غیرالله نفی و رد نموده و عبارت «إلّا الله» الوهیّت را برای معبود یگانه و بی­همتا اثبات می­کند. این روش، معروف به اسلوب قصر است که اسلوبی عربی و مشهور بوده و قوّت جملۀ …

مفهوم «لا إله إلّا الله» مفهوم واقعی و حقیقی آن که غیر قابل رد است، یعنی اینکه فقط الله  معبود بر حق است. زیرا واژۀ «إله» از دیدگاه قوم عرب، بر وزن «فِعال» به معنای مفعول؛ همچون «غِراس» به معنای مغروس: کاشته­شده و «فِراش» به معنای مفروش: پهن­شده است. بنابراین «إله» بر وزن فِعال به معنای مفعول؛ یعنی مألوه بوده …

ارکان اسلام یعنی پایه­ هایی که اسلام بر آن‎ها قرار دارد و پنج رکن هستند: گواهی اینکه تنها معبود بر حق و شایستۀ اطاعت، الله تعالی است؛ برپاداشتن نماز؛ پرداخت زکات؛ روزۀ ماه رمضان؛ حجّ بیت الله برای کسی که توان [مالی و بدنی و…] داشته باشد. ارکان فوق، در روایت ابن عمر  که از قول پیامبر rنقل نموده، بیان …

  ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۳) سنّت احکامی را بیان نموده که در قرآن کریم نیامده است: در این موارد، سنّت نبوی بیان و توضیحی برای قرآن یا تأکیدی بر عباراتش نیست. به عنوان نمونه، تحریم خوردن گوشت الاغ­های اهلی و هر درندۀ نیشدار و نیز تحریم ازدواج با زنی که عمّه یا خاله­اش در …

ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۲) سنّت به عنوان فرعی از یک اصل ثابت در قرآن است: مانند منع فروش میوه­ها پیش از رسیدن آن‎ها؛ پیامبر r پس از هجرت به مدینه، دیدند که کشاورزان میوه­هایی را قبل از رسیدن و پخته­شدن، خرید و فروش می­کنند و از مقدار و خوبی آنچه فروخته می­شد، آگاهی نداشتند. …

ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۱) سنّت نبوی تأکیدکنندۀ مطالب قرآنی است؛ مانند احادیثی که در آن‎ها به انجام نماز، ادای زکات، روزه، راستگویی و پرهیز از دروغ، تحریم ربا و امثال آن فرمان داده شده است. سنّت تبیین­کنندۀ قرآن بوده که به صورت­های زیر است: أ ـ مطالب مجمل قرآن را روشن می­سازد: سنّت نبوی …

جایگاه سنّت نسبت به قرآن کریم از آنجا که پیامبر صلی الله علیه وسلم واسطۀ میان الله و بندگانش برای تبلیغ شریعت و دین او به شمار می­رود، تمامی شریعت اسلام از ایشان گرفته شده است. امّا چنانچه قبلاً بیان گردید، شریعت تقسیم می­شود به وحی نازل­شده که به قصد عبادت، تلاوت می­شود؛ یعنی قرآن کریم و به سخن و …

تدوین حدیث نبوی بدون تردید در روایاتی مرفوع و موقوف منع نوشتن حدیث وارد شده است، چنانکه و همچنین در برخی اوقات و برای بعضی افراد، پیامبر صلی الله علیه وسلم به طور صریح، اجازۀ نوشتن احادیث را نیز داده‌اند.[۱] هرگز نمی­توان ـ و این اشتباه است که ـ نهی از نوشتن احادیث را دلیلی بر عدم­حجّیت آن‎ها دانست، چنانکه …

برخی از شیوه­های‌ سلف برای حفاظت حدیث نبوی، از این قرار است: پایبندی به بیان سندها و نام­بردن از راویان: این یکی از ویژگی­های امّت اسلام و راه شناخت منبع حدیث و جایگاه رجال آن است که با پذیرش یا ردّ آن، حکم صادر می­شود. عبدالله بن مبارک w می­گوید: «اسناد بخشی از دین است و اگر اسناد نمی­بود، هر …

تلاش محدّثان برای حفاظت حدیث در اواخر دوران صحابه ، گروهی پیدا شدند که قصد دروغ­بستن و افترا علیه رسول الله داشتند  علی‌رغم اینکه پیامبر rدر این باره، هشدار داده و مردم را از این کار بر حذر داشته بودند.[۱] مشهورترین جعل‌کنندگان حدیث، گروهی از ملحدان بودند که با پنهان­نمودن اهداف خویش، اسلام را پذیرفتند و قصد فاسدکردن اعتقاد و …

توجّه پیشینیان به حدیث نبوی هنگامی‌که صحابه اهمّیت و ارزش این علم را شناختند، بسیار مشتاق شدند تا آن را از پیامبرشان صلی الله علیه وسلم فرا گیرند و بدین منظور، همواره همراه ایشان بودند و نشستن با رسول الله  را بر کار در اموال و اسباب روزی ترجیح می­دادند و بسا اوقات، به افراد حاضر در مجلس پیامبر rرجوع …

مطالب موجود دربارۀ گرامیداشت سنّت و فضیلت حدیث و محدّثان از آنجا که سنّت یکی از منابع قانونگذاری بوده و از پیامبر rگرفته شده و الله تعالی به مؤمنان فرمان داده که رسول الله صلی الله علیه وسلم را گرامی بدارند و افرادی که صدایشان را در نزد ایشان پایین می­آورند را تحسین نموده، قطعاً احترام به سنّت نیز همچون …

وجوب ایمان به رسول الله یکی از لوازم ایمان به رسالت، وجوب تصدیق و پذیرش هر آنچه از پیامبرr در امور دینی وارد شده، است، زیرا الله تعالی رسولان خویش را از میان بندگان برگزید تا شریعتش را به مردم برسانند، چنانکه می­فرماید: ﴿ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَیۡثُ یَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥۗ﴾ [الأنعام: ۱۲۴] «الله آگاه‌تراست که رسالت خویش را کجا قرار دهد». ﴿فَهَلْ …

اهمّیت و جایگاه سنّت در قانون اسلامی سنّت نبوی دومین منبع قانونگذاری در اسلام به شمار می­رود و بخشی از وحی و ذکری بوده که الله تعالی ضامن حفاظت آن شده است؛ چنانکه می­فرماید: ﴿إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّکۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ﴾ [الحجر: ۹] «همانا ما ذکر [وحی] را نازل کردیم و قطعاً ما نگهبان آن هستیم». این وعده و ضمانت، …

مفهوم اصطلاحی سنّت: اگر لفظ سنّت در شریعت اطلاق شود، یعنی آنچه پیامبر rدستور داده یا نهی نموده و با گفتار یا رفتار خویش تأیید و اجرا کرده است. به همین سبب، در دلایل شرعی گفته می­شود: کتاب و سنّت؛ یعنی قرآن کریم و حدیث شریف نبوی. با وجود این، از دیدگاه عالمان شریعت، مفهوم سنّت با توجّه به اختلاف …

مفهوم لغوی سنّت: سنّت در لغت به معنای روش و سیرت است. لبید بن ربیعه  در معلّقۀ مشهور خویش می­سراید: مِــنْ مـَـعــشرٍ سـَـنَّتْ لـهمْ آباؤهُمْ ***** ولــکــلِّ قــومٍ سُــنَّه ٌ وإمــامُــهَـــا[۱] «[من یا آن فرد بزرگ] از گروهی هستیم که پدرانشان راه و رسم زندگی را برایشان نشان داده­اند و هر قومی، روش و پیشوایی دارد [که از آن پیروی …

اسم­های قرآن کریم: الله تعالی بیش از ۵۰ اسم برای قرآن مجید نام می­برد که مشهورترین آن‎ها عبارتند از: کتاب: زیرا مشتمل بر انواعی از قصّه­ها، آیات، احکام و اخبار، به شیوه­های مخصوصی است. ذکر: چون شامل مواعظ، تحذیر و اخبار امّت­های پیشین است. و نیز بدین سبب که دارای شرافت و عزّت برای کسی است که به آن ایمان …

ماهیّت قرآن کریم تعریف لغوی قرآن: برخی از زبان­شناسان معتقدند که واژۀ «قرآن» مصدر بر وزن فُعلان مانند غُفران، شُکران، رُجحان و گرفته­شده از قرأ، قراءه و قرآناً است. گروهی دیگر بر این باورند که «قرآن» اسم عَلَم غیرمشتق بوده و از «قرأ» گرفته نشده، امّا نامی برای کتاب الله است؛ مانند سایر کتاب­های آسمانی؛ همچون تورات و انجیل. برخی …

فضایل حُسن خُلق: شریعت اسلام دلایلی بیان نمود که نشان می­دهد اخلاق نیک، فضایلی بزرگ دارد و باعث ایجاد خیر و سعادت دنیا و آخرت می­گردد؛ از جمله: حُسن خُلق فرمانبرداری از دستور الهی است: الله Uمی­فرماید: ﴿خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِینَ﴾ [الأعراف: ۱۹۹] «[ای پیامبرr!] گذشت را پیشه کن و به نیکی فرمان ده و از نادانان …

مفهوم خُلق عظیم: الله در توصیف پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: ﴿وَإِنَّکَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِیمٖ﴾ [القلم: ۴] «و یقیناً تو [ای محمّدr!] بر اخلاق و خوی بسیار عظیم و والایی هستی». پاک و منزّه است ذاتی که مقام و منزلتش این قدر بزرگ و احسانش این اندازه کامل است. به بزرگی فضل و کمال و فراگیری لطف و احسانش …

مفهوم اخلاق نیکو: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إتَّقِ اللَّهَ حَیثُما کُنتَو أتبِع السَّیِّئَهَ الحَسَنَهَ تَمحُها وَخالِقِ النّاسَ بِخُلقٍ حَسَنٍ»[۱]؛ «هر جا که بودی، از الله تعالی بترس و پس از بدی، نیکی کن که آن بدی را از بین ببرد و با مردم، با اخلاق نیک رفتار نما». شیخ الإسلام ابن تیمیّه  می­گوید: «بهترین اخلاق نیک با مردم این است …

تعریف حُسن خلق: این عبارت از دو کلمه ترکیب شده است؛ یعنی واژۀ حُسن و کلمۀ خلق. مفهوم خلق بیان شد، ولی ابن منظور در توضیح واژۀ حُسن می­گوید: «حُسن، ضدّ و نقیضِ قبح و زشتی است».[۱] وی از قول ازهری می­آورد که: «حُسن صفتِ هر آنچه زیبا و خوب باشد، است».[۲] و از قول جوهری چنین می­آورد: «جمع آن …

مفهوم واژۀ اخلاق: اخلاق جمع خُلق و الخُلُقُ بوده و خُلق: همان طبیعت و سرشت را گویند که جمع آن، اخلاق می­شود. ابن منظور می­گوید: «در قرآن کریم چنین آمده است: ﴿وَإِنَّکَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِیمٖ﴾ [القلم: ۴] «و یقیناً تو [ای محمّدr!] بر اخلاق و خوی بسیار عظیم و والایی هستی». اخلاق که جمع است، جمع مکسّر دیگری ندارد و …

تکرار واژۀ «بِر» در قرآن کریم: این کلمه به طور فراوان و با صیغه­های مختلف و در عبارات متنوّعی بیان شده است؛ به عنوان نمونه: به معنای صله آمده است: الله متعال می­فرماید: ﴿وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَهً لِّأَیْمَانِکُمْ أَن تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ۲۲۴﴾ [البقره: ۲۲۴] «و الله را دستاویز سوگند‌‌‌های خود قرار ندهید برای اینکه …

مفهوم بِرّ: این واژه از الفاظ مهمّ شرعی به شمار می­رود که به طور فراوان در قرآن و سنّت آمده است. اصطلاح مذکور، دارای معانی و مفاهیمی جامع و آثاری عمیق بوده و شامل هر نوع خیر و سعادت دینی و دنیوی می­شود. به همین علّت، تعاریف و دیدگاه عالمان در توضیح مفهوم بِرّ، متفاوت و متنوّع است؛ برخی آن …

یکی از اصول مهم و بزرگ ایمان، ایمان به قدر است. الله تعالی می­فرماید: ﴿إِنَّا کُلَّ شَیْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ۴۹﴾ [القمر: ۴۹] «بی‌گمان ما همه چیز را به ‌اندازه [بر اساس تقدیر] آفریدیم». ﴿وَکَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَّقْدُورًا﴾ [الأحزاب: ۳۸] «و فرمان الله حساب­شده و دقیق است». ﴿وَخَلَقَ کُلَّ شَیْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِیرًا﴾ [الفرقان: ۲] «پس اندازۀ هر چیز را چنان که …

قدرت الهی قدرت صفتی ثابت از صفات پروردگار است؛ قدرتی تام و کامل که توضیح آن خواهد آمد. از دیگر اسامی الهی، قدیر، قادر و مقتدر را می­توان نام برد. نام­های مذکور در قرآن کریم بیان گشته و بیشتر از همه، «قدیر»، سپس «قادر» و پس از آن، «مقتدر» تکرار شده است. به عنوان نمونه، الله Uمی­فرماید: ﴿وَاللَّهُ عَلَىٰ کُلِّ …

در توضیح مفهوم «الله» باید گفت که اصل آن «إله» به معنای معبود بوده و «إله» نامی از اسامی پروردگار به شمار می­رود و در قرآن مجید آمده است: ﴿وَإِلَٰهُکُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ لَّا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِیمُ﴾ [البقره: ۱۶۳] «و معبود شما الله یگانه است که غیر از او معبودی نیست؛ بخشندۀ مهربان است». ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا …

الله اسامی فراوانی را برای خویش نام برده که در آیات قبلی، برخی از آن‎ها بیان شد. قرآن کریم و سنّت مطهّر پُر از اسم­های مبارک الهی است. هر یک از اسامی موجود، متضمّن صفتی از صفات پروردگار است.[۱] مشهورترین و بزرگ­ترین و مهم­ترین نام الهی، «الله» است، این اسم ویژگی­های فراوانی دارد؛ از جمله: «الله» اسم اعظم الهی است: …

الله خود را این گونه به بندگانش معرّفی می­نماید: ﴿هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ ۖ هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِیمُ٢٢ هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیْمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا یُشْرِکُونَ٢٣ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ …

شیخ محمّد طاهر بن عاشور در توضیح این‌که مردم بر دین حنیف آفریده می­شوند، چنین آورده است: «مفهوم آفرینش انسان‎ها بر دین حنیف، این است که الله تعالی مردم را به گونه­ای می­آفریند که سازگار و شایستۀ احکام این دین هستند و آموزه­هایش را متناسب با آفرینش آنان گردانیده و مخالف و ناهماهنگ با آن نیست و آن‎ها را انکار …

پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَا مِنْ مَوْلُودٍ إِلاَّ یُولَدُ عَلَى الْفِطْرَهِ، فَأَبَوَاهُ یُهَوِّدَانِهِ أَوْ یُنَصِّرَانِهِ أَوْ یُمَجِّسَانِهِ»؛ «هر فرزندی بر فطرت [پاک اسلام] متولّد می­شود، امّا پدر و مادرش وی را یهودی یا مسیحی و یا مجوسی می­کنند». و بنا بر روایتی، فرمودند: «إلّا علی هذِهِ الملّه»؛ «مگر بر این ملّت [اسلام متولّد می­شود]». و در روایتی دیگر، عبارت «إلّا علی …

اسلام؛ دین فطرت فطرت در لغت به معنای خِلقت و آفریدن است.[۱] ابن منظور wمی­گوید: «وفَطَرَ اللهُ الخلقَ یفطرهم؛ یعنی الله متعال مخلوقات را آفرید و به وجود آورد. فطرت به معنای شروع­نمودن و اختراع است».[۲] همچنین می­آورد: «فطرت یعنی این‌که الله تعالی مخلوقات را به گونه­ای آفرید که نسبت به او شناخت دارند، وقد فَطره یَفطُرُه فَطراً؛ یعنی وی …

اسلام خاص: تسلیم­شدن و فرمانبرداری از الله متعال و پایبندی به آنچه پیامبرمان محمّدr آورده است.[۱] این است دین خاتم که الله Iتمامی ادیان را با آن خاتمه بخشید و از کسی، دینی غیر از آن را نمی‌پذیرد، چنانکه می­فرماید: ﴿إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ﴾ [آل­عمران: ۱۹] «همانا دین [حق] نزد خدا، اسلام است». همچنین می­فرماید: ﴿وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الْإِسْلَامِ …

مفهوم اسلام در اصطلاح عام: تسلیم­ شدن و تواضعِ بنده در برابر الله متعال و پایبندی به آنچه پیامبری از پیامبران الهی آورده و اظهار آن. به عبارتی دیگر: تسلیم شدن ظاهری و باطنیِ بنده در برابر الله Uبا انجام دستورات و پرهیز از نواهیِ وی بر اساس آنچه از جانب الله تعالی بر زبان رسولانش bبیان شده است.[۱] [۱]– …

معانی اسلام در قرآن کریم: کلمۀ «اسلام» در قرآن مجید، در چندین مفهوم به کار رفته که متناسب با همان معانی لغوی است؛ از جمله: اسلام به معنای اخلاص: الله Uمی­فرماید: ﴿إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ ۖ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ﴾ [البقره: ۱۳۱] «آنگاه که پروردگارش به او فرمود: تسلیم شو. گفت: برای پروردگار جهانیان تسلیم شدم». ﴿۞ وَمَن یُسْلِمْ …

مفهوم اسلام مفهوم لغوی اسلام: واژۀ «اسلام» از نظر لغوی، دارای مفاهیم زیادی است که می­توان تمامی آن‎ها را در معانی فرمانبرداری، تسلیم­شدن، اطاعت، اخلاص، اظهار فروتنی و قبول، خلاصه کرد.[۱] [۱]– نک: لسان العرب، ابن منظور، ج ۱۲، صص ۲۹۳- ۲۹۴٫

پیش‌درآمد: داستان بشریّت داستان بشر از زمانی که الله تعالی ابوالبشر؛ آدم علیه السلام را آفرید، شروع می­شود؛ وقتی که اللهY وی را با دست شریف خود از گِل آفرید و از روح خویش در وی دمید و اسامی تمامی اشیاء؛ همچون پرندگان، چهارپایان و… را به او آموخت و به منظور اکرام و گرامیداشت بیشتر آدم، به فرشتگان فرمان …

ترمذی و ابوداوود و احمد از انس روایت کرده‌اند، که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِأَفْضَلَ مِنْ دَرَجَهِ الصِّیَامِ وَالصَّلَاهِ وَالصَّدَقَهِ؟». «هان! تا شما را از چیزی که برتر از درجه‌ی روزه و نماز و صدقه است، آگاه سازم!» عرض کردند: «بفرمایید!» فرمود: «إِصْلَاحُ ذَاتِ الْبَیْنِ، وَفَسَادُ ذَاتِ الْبَیْنِ الْحَالِقَهُ»[۱] «اصلاح میانه‌ها و برقرار کردن صلح …

ابن ماجه از انس رضی الله عنه روایت کرده است که مردی از پیامبر صلی الله علیه وسلم سؤال کرد: «ای رسول خدا! چه وقت می‌توان امر به معروف و نهی از منکر را ترک کرد» و پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِذَا ظَهَرَ فِیکُمْ مَا ظَهَرَ فِی الْأُمَمِ قَبْلَکُمْ»[۱]؛ «وقتی که آنچه در میان امت‌های پیشین ظهور کرد …

احمد حنبل از عدی بن عمیره روایت کرده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَا یُعَذِّبُ الْعَامَّهَ بِعَمَلِ الْخَاصَّهِ حَتَّى یَرَوُا الْمُنْکَرَ بَیْنَ ظَهْرَانِیهِمْ وَهُمْ قَادِرُونَ عَلَى أَنْ یُنْکِرُوهُ، فَلَا یُنْکِرُونَهُ، فَإِذَا فَعَلُوا ذَلِکَ عَذَّبَ اللَّهُ تَعَالَى الْخَاصَّهَ وَالْعَامَّهَ»[۱]؛ «بی‌گمان که خداوند به خاطر کردار و رفتار خواص، عموم مردم را عذاب نمی‌دهد تا …

حضرت عایشه در روایت ابن ماجه از وی گفته است که: «از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم که می‌فرمود: «مُرُوا بِالْمَعْرُوفِ، وَانْهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ، قَبْلَ أَنْ تَدْعُوا فَلَا یُسْتَجَابَ لَکُمْ»[۱]؛ «به معروف امر کنید و از منکر نهی کنید پیش از آنکه دعا کنید، اما دعایتان اجابت نشود». [۱]– ابن ماجه (۳۲۵۱)، آلبانی گوید: حسن.

بنابر روایت ابوداوود و ابن ماجه و ترمذی از ابن مسعود، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إِنَّ أَوَّلَ مَا دَخَلَ النَّقْصُ عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ، کَانَ الرَّجُلُ یَلْقَى الرَّجُلَ، فَیَقُولُ: یَا هَذَا، اتَّقِ اللَّهَ وَدَعْ مَا تَصْنَعُ، فَإِنَّهُ لَا یَحِلُّ لَکَ، ثُمَّ یَلْقَاهُ بالْغَدِ، فَلَا یَمْنَعُهُ ذَلِکَ أَنْ یَکُونَ أَکِیلَهُ وَشَرِیبَهُ وَقَعِیدَهُ، فَلَمَّا فَعَلُوا ذَلِکَ ضَرَبَ اللَّهُ قُلُوبَ بَعْضِهِمْ …

مسلم و ابوداوود از عدی بن عمیره‌ی کندی روایت کرده‌اند که  الله علیه وسلم فرموده است: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ، مَنْ عُمِّلَ مِنْکُمْ لَنَا عَلَى عَمَلٍ فَکَتَمَنَا مِنْهُ مِخْیَطًا، فَمَا فَوْقَهُ فَهُوَ غُلٌّ یَأْتِی بِهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ»؛ «ای مردم! هرکس که ما وی را به کاری بگماریم و آنگاه او یک سوزنِ دوزندگی یا بیش‌تر از آن را از ما پنهان …

ترمذی، مسلم و ابوداوود از عبدالله بن عمرو بن عاصب روایت کرده‌اند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده است: «لَعْنَهُ اللَّهِ الرَّاشِی وَالْمُرْتَشِی»[۱]؛ «خداوند رشوه دهنده و رشوه‌بگیر را لعنت و نفرین کرده است» و در روایت امام احمد و ترمذی از ابو هریرهس آمده است که: «پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم رشوه‌دهنده و رشوه‌گیرنده در امر حکم را …