مردم بر دین حنیف آفریده می­شوند

شیخ محمّد طاهر بن عاشور در توضیح این‌که مردم بر دین حنیف آفریده می­شوند، چنین آورده است: «مفهوم آفرینش انسان‎ها بر دین حنیف، این است که الله تعالی مردم را به گونه­ای می­آفریند که سازگار و شایستۀ احکام این دین هستند و آموزه­هایش را متناسب با آفرینش آنان گردانیده و مخالف و ناهماهنگ با آن نیست و آن‎ها را انکار نمی­کنند؛ آموزه­هایی مانند اثبات یگانگی اللهU، زیرا توحید موافق با عقل و دیدگاه صحیح است، به گونه­ای که اگر انسان با فکر و اندیشه­اش رها گردد و اعتقادی گمراه به وی القا و تحمیل نشود، قطعاً بر اساس فطرت، به سوی توحید رهنمون می­گردد».

وی در ادامه می­گوید: «این‌که اسلام دین فطرت بوده و احکامش ملازم و متناسب با مقتضیات فطرت گشته، صفتی است که تنها دین اسلام از میان تمامی ادیان، در فروعاتش متّصف به آن شده است. امّا تمامی ادیان الهی در اصول با هم مشترکند و از عبارت: ﴿ذَٰلِکَ ٱلدِّینُ ٱلۡقَیِّمُ﴾ [یوسف: ۴۰] «این است دین راست و استوار»، نیز همین مفهوم به دست می­آید.

در نتیجه، اسلام فراگیر و عمومی و جاوید و متناسب با تمامی دوران‎ها و موافق با همۀ امّت­هاست و در صورتی این امر محقّق می­شود که احکامش بر اساس اصول فطرت انسانی باشد تا هماهنگ با تمامی مردم و همۀ دوران‎ها گردد. ویژگی فطرت باعث شده که اسلام، دارای گذشت و بخشش و آسان باشد، زیرا این دو، مطلوبِ فطرت است».[۱]

ابن عاشور در توضیح این‌که اسلام فطرت الهی است، می­گوید: «توصیف اسلام به این‌که فطرت الهی به شمار می­رود، یعنی اصل اعتقاد در آن، جاری بر مقتضای فطرت عقلی است. امّا قوانین و فروعش، یا اموری فطری؛ یعنی جاری بر اساس فهم و گواهی عقل است و یا به صلاح آن است و منافاتی با فطرتش ندارد. قوانین معاملات در اسلام، مرتبط به آنچه فطرت گواهی دهد و تأیید نماید است، چون فطرت خواهانِ مصالح است».[۲]

[۱]– تفسیر التّحریر والتّنویر، ج ۲۱، ص ۹٫

[۲]– همان.