فقه

خلیفه منصور به امام مالک – رحمه الله – پیشنهاد کردکه می‌خواهد در کشورهای اسلامی به عمل کردن به مذهبی که او در کتاب خود بنام الموّطا تدوین کرده ونوشته است، دستور دهد و مردم را به عمل کردن به آن و نهی از عمل کردن به غیر آن وادار کند، ولی امام مالک – رحمه الله – این پیشنهاد …

اما وجه سوم و دلیل آخری که دکتر البوطی برای حائز شمردن التزام به مذهب معین به آن استدلال کرده است آن است که گفته ; تمامی علما از زمان صحابه کرام تا الآن به این موضوع اقرارو اشاره کرده‌اند وبیشتر علمایانی که از قرن چهارم هجری به بعد تا امروز آمده و رفته‌اند، مذهبی بوده و ملتزم به یک …

اما وجه دوم که دکتر البوطی برای جائز شمردن التزام و تقیّد به یک مذهب معین به آن استناد کرده است، آن است که او تقلید از مذاهب را به تقلید یکی از قراءتهای دهگانه متواتر قیاس کرده است معتقد است به این که با وجود کثرت در قرءتهای مختلف، همان طور که التزام به خواندن یکی از شیوه قراءتهای …

سپس جمله قبلی امام مالک –رحمه الله – را روایت می‌کند: درست نیست بخاطر فضل برتری شخصی از هر آنچه که می‌گوید، تبعیت کرد. خداوند- تبارک و تعالی می‌فرماید: ﴿ٱلَّذِینَ یَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥ﴾ [الزمر: ۱۸]. ترجمه شده است. به بحث مورد نظر برمی گردیم ومی‌گوییم: تقسیم شدن مردم به دسته هاو گروه‌ها‌ی مختلف طور یک هر طایفه یا گروه …

سومین چیزی که دلالت دارد بر اینکه التزام به یک مذهب واحد اشتباه است، همانا فعل صحابه و سلف صالح است، که در سه قرن برتر زندگی می‌کردند کسانی که به اقتدا کردن آنان به ما دستور داده شده نشان دهنده عدم التزام به یک مذهب واحد است، هر کسی از آنان اگر طریقه و روش استنباط احکام را از …

جواب ما برای طریق اول این است که التزام به یک مذهب مشخص یا عدم التزام به آن با هم یکی نیستند و هیچکدام جایز نیست، بلکه، التزام به یک مذهب اشتباه و بدعتی است در دین برای اینکه: اولاً: عدم التزام به مذهب واحد، اصل و آسان‌تر و نزدیک تر است به هدف و منظور خداوند- تبارک و تعالی- …

سوءتفاهم البوطی درباره التزام به یک مذهب معین قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم می‌خواهم بگویم که البوطی، عبارت معصومی و نظر ما را درباره عدم التزام به یک مذهب معین را نفهمیده است، بلکه او فکر می‌کند که منظور ما از عدم التزام این است که ما معتقدیم شخص ناآگاه التزام و تقلید خود رادر هر فاصله زمانی …

دکتر البوطی تلاش کرده است تا در رابطه با مساله تقلید و تقیّد و التزام به یک مذهب معین از لحاظ علمی گفتگو و بحث کند، که در صفحه ۶۰ کتاب «لا مذهبیه» به نتیجه‌ای که ما نیز با او موافق هستیم، رسیده است، وآن این است: کسی که نسبت به دلیل حکمی ناآگاه و بی‌اطلاع باشد، واجب است که …

به حقیقت دوست شما دکتر االبوطی خود صراحتاً در صفحه ۴۰ از کتاب «لا مذهبیه» اعتراف می‌کند به اینکه التزام داشتن به یک مذهب معین لازم نیست، و بر مسلمانان واجب نیست که خود را مقید به یک مذهب مشخص بکنند، بلکه آنچه که بر او واجب است که هرگاه در مورد مسأله‌ای آگاه به کتاب و سنت نباشد، باید …

و اگر آنان دوست می‌داشتند که در بین امت، مجتهدانی پیدا شود، هرکسی را که علاقمند به یادگیری بیشتر علم و تحقیق است و درست دارد که نقصان علمی خود را تکمیل کند، تشویق می‌کردند، و تمامی سعی و تلاش خود را برای از بین بردن دیوار و مانع تعصب و بازگشت امت است به سوی پهنه وسیع و هموار …

باز به البوطی و طرفداران او می‌گوئیم: اگر شما واقعا معتقدید به این که کشور از علمای حقیقی خالی است و کسانی که ادعای عالم بودن دارند، همگی علمای و مجازی هستند، آیا شما این وضعیت را برای خودو مسلمانان قبول دارید؟ ونسبت به این وضعیت راضی هستید؟اگر شما واقعا از نبودن مجتهد درامت و شایع بودن جهل و تقلید …

پس شما در بین دو وضعیت یا دو حالت قرار دارید یا این گفته البوطی را رد کرده و انکار کنید و یا اینکه آن را قبول داشته به آن اعتراف و اقرار کنید که در این حالت شما خود را به جهل و تقلید نسبت می‌دهید، و اقرار می‌کنید که این حدیث در مورد شما صدق پیدا می‌کند، و …

البوطی حین صحبت کردن درباره رای و نظر ابن القیم در ارتباط با مساله اجتهاد و تقلید به این واقعیت تلخی که از جهت مسایل فقهی، مسلمانان با آن درگیر هستند، اعتراف کرده، ومباحثه و مجادله علمی، او را وادار به گفتن این حقیقت اسفناک و ناراحت کننده کرده است، همان حقیقتی که دعوتگران سلفی مردم را به اصلاح آن …

اگر برای یک فرد مسلمان کتاب کوچکی در رابطه با مذهب فقهی که بدون دلیل و برهان است، کفایت می‌کند، پس برای چه در دانشکده و شریعت بواسطه خواندن تمامی این علوم ومواد درسی سخت و ناخوش، ما را اذیت می‌کنند؟ و چه فایده ای در خواندن یا تدریس درس فقه مقارن وجود دارد؟ درسی که طلاب را متاسفانه فقط …

همانطورکه درگذشته علماء امامان بزرگ، مجتهدان و محققان بزرگی وجود داشته‌اند، امکان بودن آن‌ها امروز و فردا و پس فردا هم، وجود دارد، ولی به شرطی که ما راهی را طی کنیم که امامان و علمای گذشته ما طی کرده‌اند، و این ه همان راه و روشی است که دعوتگران سنّت، پیشگامان، جلوه داران پرچم اسلامی جدید انتخاب نموده و …

چیزی که ما مسلمانان را به سوی آن می‌خوانیم. ای مسلمانان: دعوتی است که شامل مصلحت عمومی است همراه و متناسب با علم و دانش و انقلابی است که ما امروز به آن نیاز داریم. ما هیچگاه راضی نیستیم به اینکه زمان در گذرد و ما در خواب غفلت بمانیم، چرخه‌های زندگی و پیشرفت حرکت کنند و ما متوقف بمانیم …

این عمل همین طور ادامه پیدا کرد تا سال ۱۹۴۹ میلادی که اسعد کورانی مسئولیت وزارت دادگستری را در سوریه بعهده گرفت واو بطور کلی عمل کردن به باقیمانده قوانین از مجموعه قوانین دادگستری را باطل و به تمام قوانین بیگانه یا خارجی بر اساس تقلید از قانون کشوری عمل کرد، بدین ترتیب شریعت اسلامی از میدان قانون و زندگی …

و از مشهورترین و بارزترین این علما صالح، شیخ الاسلام ابن التیمیه است همان کسی که دعوت سلفی را توضیح داده و آن را تشریح کرده و از آن دفاع کرده است. و عمر خود را در آن صرف کرده است پس کدام انسان عاقلی در دنیا وجود دارد که از دعوتی که هزار سال بر آن گذشته با دعوتی …

و آنچه که جای بسی تاسف است این است که بعضی از اینان توانسته‌اند حتی دولتهای اصیل عربی را با این طرز تفکر خود قانع کنند، و توانسته‌اند با اجرای این فرهنگ جدید گسترش طلبی برای ایجاد فقه اسلامی دولتهای عربی اصیل را نیز به جانب خود بکشند، با توجه به صفت خود بر آنان اشراف و غلبه کامل پیدا …

بیان این حقیقت را فراموش نخواهیم کرد که دعوت ما: دعوتی است معتدل ومیانه رو در باره آنچه که متعلق به مذاهب فقه اسلامی در عصر حاضر است، می‌باشد. عصری که افراد زیادی اصرار بر تقلید آنچه را که از آباء و اجداد خود به ارث برده‌اند، دارند. جدایی از آنچه که به آن عادت کرده و به آن الفت …

برای تحقق بخشیدن به این برنامه و مطالعه و بررسی آن بطور جدی، همانا ما با تمام تلاش وکوشش ما طریقه ممکن برای تحقق بخشیدن و حرکت در جهت آن و فراهم آوردن فضای مناسب، را طی خواهیم کرد و این فضای مناسب توسط مطالعه و بررسی مسائل شرعی و تطبیق واجرا روش فعلی که ما در این برنامه و …

۱- تشکیل هئیت یا انجمنی متشکل از بزرگ‌ترین علمای مسلمان در عالم اسلامی و بررسی جنبه‌ها یا مسائل مختلف ویژه شرعی، و از مهم‌ترین کارهای این انجمن توحید مذاهب فقهی اسلامی در یک مذهب واحد است. ۲- این انجمن باید بر اساس طرح و برنامه زیر عمل کند: الف) احکاماتی را که در بین علماء اسلامی بدون هیچگونه اختلاف مطرح …

لذا واجب است بعد از اینکه سنّت جمع، مورد بررسی، شرح و تحقیق و امتحان قرار گرفت، در آراء و نظرات مذاهب مختلف مبتنی بر تبدیل و اصلاح کردن مجدداً مورد بازبینی و تجدید نظر قرار بگیرند. ولی متأسفانه تعصب هر قومی نسبت به مذهب و امام خود و اینکه دوست ندارند که از سخنان امامشان برگردند و همچنین بخاطر …

اسباب لازم برای توحید مذاهب (۱) بدون شک، وحدت بین مسلمانان در عقیده و عمل همان شرط اساسی و مهم برای بدست آوردن عزّت وحدت آنان است و این وحدت کلید پیروزی و موفقیت است که خداوند تبارک و تعالی بندگان خود را به آن تشویق و تحریض کرده و می‌فرماید: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِیعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْ﴾ [البقره: ۱۰۳]. «و …

پیشنهادی مهم برای توحید مذاهب فقه اسلامی ما خواستار نهضت فکری، علمی، مردمی اسلامی هستیم و خواهان این هستیم که فقه اسلامی حیات و نشاط اولیه خود را به مانند دوره‌های درخشان اولیه خود بدست بیاورد. خواهان فراهم کردن فضای علمی ظریفی هستیم که استعداد تربیت و خارج کردن علمای مجتهد بزرگ را برای حل مشکلاتی که در زندگی مسلمانان …

و می‌دانیم براستی اجرای این برنامه بصورت یک باره ای مشکل بوده و به حقیقت وسایل و امکانات چنین برنامه ای راحت و آسان نیست پس ناچاراً باید بتدریج و مرحله به مرحله به آن دست یابیم. در مرحله اول: طلّاب دینی باید تمامی علم فقه مربوط به مذهب خود را بطور کلی بخوانند و باید کتاب‌های فقهی انتخاب کنند …

موردی که باقی مانده است و می‌خواهیم بر اساس سئوال بعضی‌ها آن را توضیح دهیم در مورد اینکه آیا ما می‌خواهیم مذاهب را بطور کلی حذف کرد. و مذهبی جدید پایه گذاری کنیم؟ یا به حقیقت ما مخالف ابقاء مذهب نیستیم؟در جواب این سئوال می‌گوئیم: ما به حقیقت مخالف جدایی و اختلاف هستیم و آن را دوست نداریم و از …

نظر و دیدگاه ما درباره مذاهب اربعه(چهارگانه) (حنفی، مالکی، شافعی، حنبلی) رحمهم الله اما دیدگاه ما در رابطه با مذاهب فقهی چهارگانه، به حقیقت استادمان ناصر الدین در یکی از مقالات خود در مجله «المسلمون» تحت عنوان«عوده الی السنه» بیان کرده و ما خلاصه آن را برای شما –برادر خواننده ذکر خواهیم کرد: این مذاهب بطور کلی به سه دسته …

حافظ ابن رجب – رحمه الله – می‌گوید: بر هر کسی که امر و دستور رسول الله صلی الله علیه وسلم به او می‌رسد و صحت آن را تشخیص می‌دهد، واجب است که برای امّت بیان کند و آنان را نصیحت کرده و به تبعیت کردن از اوامر رسول الله صلی الله علیه وسلم دستوردهداگر چه دستور رسول الله صلی الله علیه وسلم …

امام احمد- رحمه الله – می‌فر ماید: «ازمن و از امام مالک و امام شافعی و امام اوزاعی و الثوری تقلید نکنید و از چیزی پیروی کنید و احکام و دستورات خود را از جایی بگیرید که آنان بدست آورده‌اند». همچنین می‌فرماید: «هر کس که حدیث رسول اکرمص را رد یا انکار کند، و دچار هلاکت و بدبختی می‌شود»([۱]). ای …

امام مالک (رحمه الله) می‌فرماید: همانا من انسان هستم هم دچار اشتباه می‌شوم هم حق می‌گویم لذا در مورد رأی و نظر من فکر کنید. هر آنچه را که موافق با کتاب و سنت است بگیریدوآنچه را که مخالف با کتاب وسنت است ترک کرده و کنار بگذارید» و همچنین امام – رحمه الله – می‌فرماید: هیچکس نیست بعد از …

امام ابوحنیفه – رحمه الله – می‌فرماید: «درست نیست برای کسی که به گفته ما استناد کند، یا طبق گفته ما عمل کند، تا زمانیکه نداند که از کجا آن را آورده‌ایم یعنی(تا زمانیکه دلیل صحت آن را نداند) و در روایتی دیگر می‌فرماید«حرام است بر کسی که بواسطه کلام من فتوی دهد ولی دلیل گفته من را ندارند» و …

شایسته ذکر است که بگوئیم همانا امامان اربعه آنان خود اقرار کرده‌اند، به آنچه که ما دعوت به آن می‌کنیم از حکم کردن و قضاوت کتاب و سنّت در رابطه با مسائل اختلافی و اینکه آرا و نظرات و اجتهادات آنان را ترک کنیم هرگاه ثابت شد که آن‌ها مخالف با قرآن و سنّت هستند و همانا خداوند به غیر …

«می‌گویم: یعنی ابوالحسن الکرخی رئیس حنفی مذهب‌ها در عراق و یکی از اساتید بزرگ آنان می‌گوید: «هر آیه‌ای که مخالف با اعتقاد بزرگان ما باشد آن آیه یا تأویل شده است و یا منسوخ است و همچنین هر حدیثی که مخالف با اعتقاد بزرگان باشد، آن هم یا تأویل شده یا منسوخ است»([۱]). این سخن زشت، قبیح و ناخوشایند را …

از امام مالک در مورد کسی که حدیثی در دست دارد و افرادی مطمئن مورد اعتماد و اطمینان این حدیث را از جانب اصحاب رسول اللهص روایت کرده اندسوال شد که آیا شما در این اختلاف و سعت و رحمه می‌بینی؟ امام مالک فرمود: که نه، قسم به خدا تا زمانیکه حق را نیابد، حق نقطه یکی است آیا دو …

شیخ عبدالله درّاز در دنباله آنچه که گذشت می‌گوید» به همین خاطر امام مالک نوشتن کتاب فقه از طرف خود را دوست نداشت«سپس امام الشاطبی می‌گوید:»بدلیل این مسائل که مبنی بر اصل ذکرشده در بالاست باید مواردی را در نظر داشت: از جمله از یک جهت لغزش و اشتباه عالم صحیح نیست همچنین گرفتن و قبول کردن آن نیز به …

پس چگونه در رابطه با مامان اربعه راهی را که خود آنان در ارتباط با خلفای اربعه و اصحاب کرام طی کرده‌اند، بر ما انکار و عیب می‌گیرند؟ برای کسی که خدواند – تبارک و تعالی – لطف و عنایت خود را شامل حال او گردانیده و او را شرح صدر نموده است، این دو روش در نزد او هیچگونه …

امام ابن القیم –رحمه الله – در این رابطه چقدر زیبا گفته است، می گوید: هیچ چاره‌ای از دو چیز نیست که یکی از دیگری مهم‌تر است، اولاً: همدیگر را نصیحت کردن است در اینکه به الله -جل جلاله- ایمان بیاوریم و شکر نعمت‌های او را بجا آوریم و مردم را به سوی او نصیحت کرده و راهنمایی کنیم، و …

ما امامان اربعه و تمامی امامان را دوست داریم ولی در وقت خود آنچه را که خداوند عز و جل به ما دستور داده است از برتری کتاب و سنّت و رسول اوصبرسایر اقوال دیگر انجام می‌دهیم و با حق دور می‌زنیم و همیشه پیرو حق هستیم هر جا که باشد و هر کجا که باشد. و فکر نمی‌کنیم که …

اما نظر و دیدگاه ما در رابطه با امامان مجهتد و مخصوصاً امامان اربعه یعنی. امام ابوحنیفه، امام مالک، امام شافعی و امام احمد – رضی الله عنهم اجمعین – بحقیقت ما آنان را گرامی می‌داریم. خدا شاهد است – که آنان دارای احترام زیادی هستند، آنان را شدیداً دوست داریم و امامان ما هستند، الگوی نیکویی بوده و سلف …

یکی از موارد غریب و عجیب دیگر اینکه دکتر البوطی عکس این دلیل را ذکر کرده است، ادعا می‌کند که نبی اکرمص یک نفر را برای تعلیم احکام فروع از عبادات و غیر آن‌ها می‌فرستاد نه برای تعلیم امور عقیدتی.ای کاش می‌دانستم که البوطی این موضوع را از کجا می‌داند که صحابه برای تعلیم احکام دینی به سوی مردم می‌رفتند …

مجداً البوطی بین عقیده و شرع بر اساس اعتماد بر ظن، ‌جدایی و فرق ایجاد کرده است، بنای احکام بر اساس ظن و گمان را جایز دانسته ضمن اینکه بنای ‌اعتقاد بر اساس ظن وگمان را حرام دانسته است، و استدلال او براین موضوع این است که خدواند – عز و جل – عقیده کفار را مبنی بر ظن و …

البوطی در صفحه ۵۲ از کتاب «لامذهبیه» بین تقلید در امور اعتقادی و تقلید در احکام شرعی جدایی ایجاد کرده است، تقلید در احکام را جایز دانسته ولی تقلید در اعتقاد را حرام می‌داند. حقیقت آن است که این تفریق و جداسازی ساختگی و بدعت و باطل است، همانا منهج و روش اسلام در رابطه با علم و القاء معارف …

همچنین نظر و رای کسانی که مقلد مذاهب هستند نیز اینگونه است آنان نیز فکر می‌کنند که همانا نظر امامشان همان نظر شریعت است. و هر گاه کسی که به درجه اجتهاد رسیده و در مورد مسائل می‌تواند صحبت کند. ولی هیچگونه ارتباطی با امام آنان نداشته باشد. بدون هیچ دلیلی بلکه بر طبق عادت هیشگی او را انکار می‌کنند …

امام الشاطبی – رحمه الله – در کتاب خود بنام الاعتصام، (۲/۳۴۴- ۳۶۲) در این باره بطور مفصل ومفید صحبت کرده است که خلاصه ای از آن را برای شما نقل خواهم کرد: امام –رحمه الله – می‌گوید: «برهر کسی که مجتهد نیست دو کار واجب است: `اولا:ً با این نیت از عالم تبعیت کند که او عالم است به …