هر قولی که مخالف با دلیل از قرآن و سنت یا عمل سلف باشد، پس آن قول منکر است و انکار آن و بیان خطای آن و اظهار مخالفتش با دلیل، واجب است. هر چند منزلت گویندۀ آن قول والا و بلند باشد، تا مبادا شنونده‌ای به آن قول فریب بخورد، و این صفت از خصوصیت‌های این امت است. امتی …

ائمه بزرگوار و معتمد نیز به این روش توصیه نموده‌اند. امام ابو حنیفه رحمه الله می‌فرماید: «هر حدیثی که صحیح باشد، آن رای و مذهب من است»[۱] و همچنین فرموده‌اند: «برای کسی جایز نیست که قول ما را بگیرد مادامی که نمی‌داند آن را از کجا گرفته‌ایم»[۲]. امام مالک رحمه الله می‌فرماید: «همانا من انسانم، گاهی خطا می‌کنم و گاهی …

اصل مهم و واجب در هنگام منازعه رجوع به قرآن و سنت است، الله متعال می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِکَ خَیۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلًا۵٩﴾ [النساء: ۵۹]. «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! الله را اطاعت کنید، و پیغمبر را اطاعت کنید، و …

قرآن کلام الله متعال بوده و مخلوق نمی‌باشد، آن را بر پیامبرش محمد  صلی الله علیه و سلم نازل نمود، و رسول الله  صلی الله علیه و سلم هر یک لفظ و معنای آن را به مردم رساندند، و معانی قرآن را تفسیر و تبیین نمودند، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلذِّکۡرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ یَتَفَکَّرُونَ۴۴﴾ [النحل: …

اختراعات جدید می‌باشد که از بعضی از آن‌ها در دین هم کمک گرفته می‌شود مانند: مدارس و تقسیم علوم دینی به فقه و عقیده و حدیث و مانند این‌ها که همه وسایلی‌اند که به عبادت کمک می‌کنند و در ذات خود عبادت نیستند.

مانند نماز نیمۀ شعبان، و نماز رغائب است که رسول الله  صلی الله علیه و سلم آندو را تشریع نفرموده است، و همچنین جشن‌های دینی مانند: چشن میلاد پیامبر، و جشن اسراء و معراج، وجشن نیمۀ شعبان همه آن‌ها ضمن دایرۀ بدعت قرار می‌گیرند.

بدعت یعنی: الله را با آنچه که در کتابش و بر زبان رسولش تشریع نکرده است، عبادت کنند. مراد از بدعت در اینجا همان بدعت در دین است، یعنی امور جدید که با آن بخواهند الله را عبادت کنند (و در دین اصلی نداشته باشد) که البته بدعت‌های دنیوی در این تعریف وارد نمی‌گردد. مانند اموری که مردم برای نفع …

رسول الله  صلی الله علیه و سلم می‌فرماید: «کُلُّ بِدْعَهٍ ضَلَالَهٌ»[۱] یعنی: همه بدعت‌ها بدون استثناء ضلالت و گمراهی است. و علمای لغت می‌گویند: همانا کلمه (کل) دلیل عمومیت است، پس حدیث این معنی را می‌رساند که همه بدعت‌ها ضلالت و گمراهی است، و بدعتی از آن حسنه نمی‌باشد. عبدالله بن عمر رضی الله عنهما می‌فرماید: «همه بدعت‌ها ضلالت است …

عبدالله ابن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «هر کس از شما اقتدا کردنی باشد، باید به اصحاب رسول الله  صلی الله علیه و سلم اقتدا کند؛ زیرا آن‌ها از لحاظ قلبی نیکوترین این امت و از لحاظ علمی عمیق‌ترین و از لحاظ تکلف کمترین آن‌ها و از لحاظ هدایت پایدارترین و از لحاظ احوال درونی بهترین این امت بوده‌اند، آنان …

صحابه رضی الله عنهم بزرگ‌ترین مومنین در ایمان بودند، و در کارهای خیر از همگان شتاب کننده‌تر و پیشی گیرنده‌تر بودند، و رسول الله  صلی الله علیه و سلم همه دین را کامل به آن‌ها رساند، پس همه چیزهایی که الله تعالی آن را دوست دارد و مورد رضای وی باشد، از آن‌ها فوت نشده است، بلکه هر عبادتی را …

الله متعال پیامبران را فرستاد، و کتاب‌ها را نازل نمود، تا او تعالی به یکتایی و بدون شریک پرستش شود، و تا با آنچه خودش برای مردم مشروع نموده و در کتابش یا بر زبان رسولش بیان داشته است، عبادت گردد نه با آنچه مردم خود اختراع نموده و بدعت گذاری کرده‌اند. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَآ ءَاتَىٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا …

الله – جل و علا – تنها خودش آن ذاتی است که برکت می‌بخشد، چنان‌که می‌فرماید: ﴿فَتَبَارَکَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِینَ﴾ [المؤمنون: ۱۴]. «والامقام و مبارک است آن الله که بهترین آفرینندگان است». پس برکت، صفت الله – جل و علا – و فعل وی است، و هر کس و هر چیز را بخواهد مبارک قرار می‌دهد، و این امر برای …

هر کس گمان برد که سوال کردن و طلب حاجت از رسول الله  صلی الله علیه و سلم یا دیگر پیامبران از باب تعظیم و تکریم و بزرگداشت آن‌ها است، پس او به خطا رفته است، زیرا این عمل بر پیامبر تکلیف و دشواری است، و آنان (یعنی پیامبران) در برابر این آزار، پاداش داده می‌شوند، اما فرد سوال کننده …

اینکه از کسی‌که به او توسل می‌شود عملی برای درخواست کننده انجام گیرد، که همانا دعا برای اوست، و این هم فقط در زندگی متوسل شونده امکان دارد. پس فرد درخواست کننده پیش متوسل شونده می‌رود و از او طلب دعا می‌کند، و آن فرد درخواست کننده به واسطۀ دعای آن شخص از الله (حاجت خود را) درخواست می‌کند، و …

توسل جستن به سوی الله متعال به واسطۀ ذات شخصی که الله او را دوست دارد، مانند: پیامبران و غیر ایشان – بدون اینکه در زمینه چیزی وجود داشته باشد که الله تعالی آن را دوست دارد، از قبیل: توسل به ایمان و عمل صالح – عقلا و شرعا باطل است. اما رد این مسئله از منظر عقل بدین دلیل …

کلمه (استغاثه) – که بمعنای طلب کمک و فریاد رسی است – (در زبان عربی) گاهی به واسطۀ حرف (باء) و گاهی هم بدون واسطه، متعدی می‌گردد. مثلا کسی می‌گوید: (استغثت فلانا) یا (استغثت بفلان) که مضاف الیه در اینجا کسی است که از او طلب غوث و کمک شده، و او مورد طلب قرار گرفته، و از او درخواست …

واسطه پادشاهان گاهی بخاطر کسب اخبار و احوال مردم نسبت به آن چیزی است که از آن بی خبر هستند، پس شفاعتگر و واسطه می‌آید و شاه را از آنچه درباره شفاعت شونده نمی‌داند، آگاهی می‌کند و سرگذشت او را برای شاه حکایت می‌کند. اما در مورد الله متعال هر کس بگوید: الله احوال بندگانش را نمی‌داند، تا برخی از …

پادشاه در دنیا هرچند مملکتش پهناورتر و ملکش وسیع‌تر باشد، رعیتش برای رسیدن به او و قضای حاجات‌شان، به واسطه و میانجی‌های بیشتری نیاز دارند، و این نه از کمال و بزرگی پادشاه می‌باشد، بلکه از نقص و ضعف او است. اما الله متعال بزرگ‌ترین پادشاهان است و با کمال خویش، نیازی به واسطه بین خود و بندگانش ندارد، بلکه …

انسان‌ها بعضی نزد بعضی دیگر شفاعت می‌کنند، و بعضی از مردم هم شفاعت بعضی دیگر را با محبت یا با کراهت، و یا اجازه یا بدون اجازه می‌پذیرند، به دو سبب که مردم با آندو با هم پیوند و ارتباط دارند: اول: سبب نسبی: که منشأ آن ولادت است، پس یکی از نزدیکان مانند پدر یا فرزند پیش قریب خود …

اجازه و اذن الله به شفاعتگر برای درخواست شفاعت. رضا و خشنودی الله از فرد مشفوع (شخصی که مورد شفاعت قرار می‌گیرد). این شفاعت جز برای موحد و اهل توحید نباشد، همانطور که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده‌اند آنگاه که ابو هریره رضی الله عنه از ایشان پرسید: چه کسی از مردم به شفاعت شما شایسته‌تر و سعادتمندتر …

و این شفاعت از نوع شفاعت متعارف بین مردم نیست. هر کس گمان می‌برد که شفاعت متعارف بین انسان‌ها نزد الله متعال هم نفع می‌رساند، بی شک که به خطا رفته و گمراه گردیده است. چرا که شفاعت مرسوم نزد مردم با شفاعت نزد الله سبحانه و تعالی با هم در امور زیر تفاوت دارند: یکی اینکه صورت شفاعت بین …

اول اینکه: بر روی قبر مسجد بنا نهند. دوم اینکه: قبر را جایگاهی برای عبادت قرار دهند، بدون اینکه بر آن چیزی بنا سازند (و در آنجا نماز بخوانند و سجده کنند و نذر و نیاز و قربانی و دعا کنند) و در حدیث متفق علیه از جابر رضی الله عنه روایت است که رسول الله  صلی الله علیه و …

شریعت اسلام برای پاسداری از توحید همه راه‌هایی را که به شرک می‌انجامد به شدت بند نموده است. از جملۀ این راه‌ها مسائل مربوط به قبور و تعظیم مردگان و غلو در مورد شخصیت ایشان و مزارهایشان هست؛ زیرا اولین شرکی که در روی زمین به وقوع پیوست، با غلو و زیاده روی در مورد صالحان و قبرهایشان صورت پذیرفت، …

رسول الله  صلی الله علیه و سلم در این مورد می‌فرمایند: «من قال: لا إله إلاَّ الله، وکفر بما یُعبد من دون الله، حَرُم ماله ودمه، وحسابه على الله عزّ وجلّ»[۱]. «هر کس (لا إله إلا الله) بگوید و به آنچه غیر از الله عبادت می‌شود، کفر بورزد، (تعرض بر) مال و خونش حرام می‌گردد و حسابش بر الله است». …

اول: از عبادت و پرستش غیر الله برائت جوییدن، فرق نمی‌کند آن عبادت به وسیلۀ استغاثه یا قربانی باشد، و یا با نذر و گرایش و تعلق قلبی صورت گیرد، و نیز برائت جوییدن از معبودین غیر الله، که خودشان به اینکه مورد پرستش قرار گیرند راضی‌اند و مردم را به سوی آن دعوت هم می‌کنند. دوم: اعتقاد به اینکه …

کلمه توحید – یعنی (لا إله إلا الله) – شامل دو بخش: «نفی» و «اثبات» می‌باشد. کلمه (لا إله) دربر گیرندۀ بخش «نفی» می‌باشد که معنای آن چنین است: هیچ چیز و هیچ کس غیر از الله سزاوار پرستش و عبادت نیست، چون «إله» در لغت عربی یعنی معبود، (پس هیچ معبودی بر حق جز الله متعال نیست). بخش دوم …

هر کس معبودی غیر از الله را با هر نوع عبادتی پرستش کند، او به الله شرک ورزیده است، فرق نمی‌کند که آن معبود انسان، یا جن، یا بت باشد؛ زیرا عبارت: «غیر الله» همۀ مخلوقات را شامل می‌گردد. دلیل این گفته اینست که رسول الله  صلی الله علیه و سلم در میان مردمانی مبعوث گردید که در پرستش و …

برابر است که در آن معبود سود و زیان را اعتقاد داشته باشد، یا اینکه آن معبود را می‌پرستد تا برای وی نزد الله شفاعت خواهی کند. هر کس که غیر از الله را پرستش کند، بدین صورت که از مردگان یا غائبین طلب فریاد رسی کند، یا برای غیر الله قربانی و ذبح و نذر کند، پس او به …

اینکه از او چیزی طلب کند که غیر از الله کسی بر آن قادر نباشد. مانند: هدایت قلوب و بخشایش گناهان و طلب فرزند و باران و اموری همچون اینکه فقط الله بر آن قادر و تواناست. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَإِن مِّن شَیۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ وَمَا نُنَزِّلُهُۥٓ إِلَّا بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ٢١﴾ [الحجر: ۲۱]. «و چیزی وجود ندارد مگر اینکه گنجینه‌های …

اول اینکه: زنده و حاضر باشد نه غایب. دوم اینکه: بر آن امر قادر بوده و توانایی آن را داشته باشد. هر کس مخلوقی را به فریاد خواند، و از او طلب کمک نماید، و آن مخلوق زنده و حاضر و قادر بر آن کار باشد، پس او در این عملش غیر از الله را نپرستیده است، مانند کسی‌که از …

اتفاقات سال هشتم هجری غزوه ی حُنَیْن ۵: ۵۴۲- رسول الله ﷺ از اسب خویش پایین آمدند، و از پروردگار طلب پیروزی کردند، و اینگونه به درگاه او دعا نمودند: “یا الله پیروزی ات را نازل فرما، یا الله اگر اراده کنی، بعد از امروز عبادت نخواهی شد”. ۵۴۳- رسول الله ﷺ به طرف دشمن یورش بردند وصحابه ای که …

اتفاقات سال هشتم هجری غزوه ی حُنَیْن ۴: ۵۳۶- سوارکاران بنی سُلیم که عقب نشینی کردند، و عفو شدگان اهل مکه نیز به دنبال آنان عقب نشینی کردند. و بدین ترتیب فرار مسلمانان از هر جهت آغاز شد. ۵۳۷- بَرَاء بن عازِب میگوید: مسلمانان با گروهی تیر انداز مواجه شدند که یک تیر از نیزه هایشان هم به خطا نمی …

دعا با زبان حال: این نوع دعاء شامل همه عبادات از جمله: نماز و روزه وغیره می‌باشد. دعا با زبان مقال: که شامل طلب نیازها و حاجات از الله که همراه با تضرع و درخواست نمودن می‌باشد. الله سبحانه و تعالی می‌فرماید: ﴿وَقَالَ رَبُّکُمُ ٱدۡعُونِیٓ أَسۡتَجِبۡ لَکُمۡۚ إِنَّ ٱلَّذِینَ یَسۡتَکۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِی سَیَدۡخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ۶٠﴾ [غافر: ۶۰]. «و پروردگارتان گفته …

به این معنی که الله جل و علا خود را به صفاتی و صف نموده که مانند و شبیه به صفات مخلوقین نیست، و بر خود نام‌هایی گذاشته که جز او بر کس دیگری اطلاق نمی‌گردد. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِینَ یُلۡحِدُونَ فِیٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَیُجۡزَوۡنَ مَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ١٨٠﴾ [الأعراف: ۱۸۰]. «الله دارای زیباترین و نیکوترین …

حسن بصری رحمه الله می‌گوید: «به خدا سوگند دنیا خوش نیست مگر با یاد آخرت؛ با یاد بهشت و دیدن پروردگار». و ابن القیم رحمه الله می‌گوید: «هرکه خوشی زندگی را در حرام بجوید، خداوند او را با برعکس آنچه می‌خواسته مجازات خواهد کرد، زیرا آنچه نزد الله است جز با طاعت او به دست نمی‌آید» [روضه المحبین].

یعنی اینکه فقط الله سبحانه و تعالی اله و معبود بر حق است، و جز او هیچ کس و هیچ چیز مورد پرستش قرار نمی‌گیرد، و هیچکس از آفریدگانش حتی با کمی از این عباداتی که ذکر شد، پرستیده نمی‌شود. الله تعالی می‌فرماید: ﴿إِنَّنِیٓ أَنَا ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدۡنِی وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰهَ لِذِکۡرِیٓ١۴﴾ [طه: ۱۴]. «همانا من الله هستم، …

علامه عبدالعزیز بن باز رحمه الله: هر مسلمانی بر حذر باشد از اینکه فریب اکثریت را خورده و بگوید: «همهٔ مردم این راه را می‌پیمایند، و به آن عادت کرده‌اند؛ پس من نیز با آنان خواهم بود» چنین برداشتی، مصیبتی بس بزرگ است؛ که سبب هلاکت بیشتر پیشینیان گردید. اما تو ‌ای عاقل! به خویشتن بنگر و خودت را محاسبه …

قال عبد الله بن مسعود رضی الله عنه : و قال: «ویل لـمن لا یعلم، ولو شاء الله لعلمه، وویل لـمن یعلم، ثم لا یعمل» . عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می گوید: «وای بر کسی که نمی‌داند، و اگر خدا بخواهد وی را علم می‌دهد، و وای بر آنکس که علم دارد ولی به آن عمل نمی‌کند».‏ «حلیه …

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿قُلْ لِلَّهِ الشَّفَاعَهُ جَمِیعًا ۖ لَهُ مُلْکُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ * وَإِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَهِ ۖ وَإِذَا ذُکِرَ الَّذِینَ مِنْ دُونِهِ إِذَا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ﴾ [سوره الزمر ۴۴ – ۴۵]. بگو: «تمام شفاعت از آن خداست، فرمانروایی آسمانها و زمین از آن اوست، سپس (همگی) به سوی او باز گردانده …

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه : أَنَّ رَجُلاً قَالَ لِلنَّبِیِّ صلی الله علیه و سلم: أَوْصِنِی. قَالَ: «لا تَغْضَبْ». فَرَدَّدَ مِرَارًا. قَالَ: «لا تَغْضَبْ». (رواه بخاری) ابوهریره رڝی الله عنه می¬گوید: مردی به نبی اکرم صلی الله علیه و سلم گفت: مرا نصیحت کن.آن حضرت فرمود: «خشم نکن». آن مرد چند بار، تقاضایش را تکرار کرد و رسول اکرم …

«عَنِ ابْنِ عُمَر، رضی الله عنه ، عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم ، قَال: «إِنَّ اللَّه تَعالى ینْهَاکُمْ أَنْ تَحْلِفُوا بابائِکُم، فَمَنْ کَانَ حَالِفا، فلْیَحْلِفْ بِاللَّه، أَوْ لِیَصْمُتْ» متفق علیه. وفی روایه فی الصحیح : «فمنْ کَانَ حَالِفا، فَلا یَحْلِفْ إِلاَّ بِاللَّه، أَوْ لِیسْکُتْ». «از ابن عمر رضی الله عنه روایت است که: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: …

نشانه دوم: شرم کردن ازمردم وشرم نداشتن ازخدا ( یَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلَا یَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ یُبَیِّتُونَ مَا لَا یَرْضَىٰ مِنَ الْقَوْلِ ۚ وَکَانَ اللَّهُ بِمَا یَعْمَلُونَ مُحِیطًا )نساء /۱۰۸٫ آنها (زشتکاریهای خود را) از مردم پنهان می دارند، اما از خدا پنهان نمی دارند، و او با ایشان است؛ هنگامی که در جلسات شبانه سخنانی را …

نشانه یکم: دروغ گفتن (درباور، گفتاروکردار ) ( وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ ). و الله گواهی می‌دهد که منافقان یقیناً دروغگو هستند.المنافقون/۱ خداوندگواهی میدهدکه منافقان درگفتارخودد روغگو هستند. اولین صفتی که خداوند در سوره منافقون به منافقین نسبت می دهد،دروغ گفتن است.یعنی درصحبت کردن چیزهایی را به زبان می آورندکه خودشان ایمانی واعتقادی به آن سخنان ندارندو در دل …

بزرگداشت مناسبت های ملی ومذهبی، جشن تولد،سالگرد ازدواج، عید نوروز و روز سیزده بدر ازخانه رفتن بیرون وسایرمناسبت ها از نظر اسلام چه حکمی دارند؟ الحمدلله در شرع پاک اسلام به رسومات و آداب و فرهنگهای ملل مختلف احترام گذاشته می شود البته به شرطیکه مخالف با تعالیم اسلام نباشد. و شکی نیست که مراسمات چهارشنبه سوری و نوروز و …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله گوید: سکوتی که در آن، نه قرائت قرآن و نه یاد خدا و نه دعا باشد، عبادت نیست و ما به آن مکلف نشده ایم. بلکه باعث باز شدن درهای وسوسه می شود پس مشغولیت به ذکر خداوند متعال، از سکوت برتر است. (الفتاوی الکبری ٢٩٨/٢).