عقيده

تحریف تورات هر عاقل با انصافی – چه رسد به اینکه مسلمان و مؤمن باشد- می­داند توراتی که الله تعالی آن را بر موسی gنازل کرد خالی و مبرّا از بیشترین مطالبی که اکنون در کتاب­های یهودیان است، می‌باشد و دلایل متعدّدی در این زمینه وجود دارد؛ از جمله: أ ـ نابودی، نسخ، تحریف و تخریبی که علیه تورات صورت …

تلمود: یکی از منابع یهودی که هدف از آن، آموزش دیانت و آداب یهود است. این منبع از دو بخش تشکیل شده است: متن: این بخش «مشناه» به معنای شناخت یا شریعت مکرّر است؛ شرح: این قسمت، «جمار» یعنی إکمال نامیده می­شود. تلمود قانون یا شریعتی شفاهی بود که پیشوایان مذهبی فریسیّون آن را نسل به نسل، به طور پنهانی …

کتاب­های ملحق به تورات، بر اساس نسخۀ پروتستان ۳۴ سفر می­شود و از این رو، مجموع آن‎ها با تورات، ۳۹ سفر است که از دیدگاه مسیحیان، عهد قدیم نامیده می­شود و می­توان آن‎ها را به پنج بخش زیر تقسیم کرد: اسفار پنجگانۀ منسوب به موسی؛ اسفار تاریخی که ۱۳ تاست: یشوع؛ ۲٫ قضات؛ ۳٫ راعوث؛ ۴٫ صموئیل اول؛ ۵٫ صموئیل …

تورات امروزی تورات امروزی از دیدگاه یهودیان، آیینی مکتوب بوده که گمان می­کنند سیّدنا موسی آن را با دست خویش نوشته است. آنان این نوشته را «بنتاتوک» منسوب به «بنتا» می­نامند؛ واژه­ای یونانی که مراد از آن، پنج سفر با عناوین زیر است: أ ـ سفر تکوین: این بخش دربارۀ آفرینش جهان، ظهور انسان، طوفان نوح و تولّد ابراهیم تا …

مفهوم لغوی تورات: این واژه کلمه­ای عبری به معنای شریعت یا قانون و یا هدایت است.[۱] در اصل و از دیدگاه مسلمانان، تورات اسمی برای کتاب نازل­شده بر موسی است. تورات کتابی مهم و مشتمل بر نور و هدایت بوده، چنانکه الله Uمی­فرماید: ﴿إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاهَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ ۚ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا …

قرآن کریم قرآن، آخرین، خاتم، طولانی­ترین و جامع­ترین کتاب­های آسمانی و حاکم بر آن‎هاست. در مبحث منابع قانونگذاری اسلام، مطالبی دربارۀ قرآن کریم بیان شد. در ادامه نیز سخنانی در این زمینه مطرح خواهد گشت؛ یعنی در مبحث اعجاز قرآن، در فصل هشتم که مربوط به دلایل حقّانیّت اسلام است.

موارد اختلافی در بین کتاب‌های آسمانی این کتاب­ها از نظر شرایع با هم فرق داشتند، زیرا شریعت عیسی در برخی از امور، با شریعت موسی، و شریعت محمّد صلی الله علیه وسلم در تعدادی از موارد، با شریعت موسی و عیسی تفاوت دارد. الله تعالی می­فرماید: ﴿لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهَاجًا﴾ [المائده: ۴۸] «ما برای هر کدام از شما، آیین …

موارد اتّفاقی در بین کتاب‌های آسمانی کتاب­های آسمانی در امور متعدّدی با هم هماهنگ هستند؛ از جمله: وحدت خاستگاه: منبع تمامی آن‎ها یکی است و از جانب الله تعالی نازل شده­اند؛ وحدت هدف: مقصد تمامی کتاب‌های آسمانی یکی بوده و به پرستش الله یگانه و دین اسلام فرامی­خوانند. اسلام دین تمامی پیامبران bبوده و بر این اساس، هدف اصلی آنان …

آنچه با ایمان به کتاب‌های آسمانی، منافات دارد تکذیب، کفر و تحریف کتاب­های آسمانی، با ایمان به آن‎ها منافات دارد. چنانچه رویگردانی از قرآن، ادّعای نسخ، پذیرفتن داوری غیر قرآن، ادّعای نقص و شباهت آن با دیگر کتاب­ها و تعارض و تناقض آن، مخالف و متضادّ ایمان به آن‎هاست.

هدف از نزول کتاب‌های آسمانی نزول تمامی کتاب­های آسمانی، هدفی واحد داشته است. هدف این بوده که فقط الله تعالی پرستش شود و این کتاب­ها قانون زندگی بشری باشد که بر روی زمین زندگی می­کنند و آنان را به سوی خوبی­ها راهنمایی نماید و روح و نوری برای احیای جان‎ها و برطرف­ساختن تاریکی­ها باشد و تمامی راه­های زندگی را برایشان …

دلایل ایمان به کتاب های آسمانی ادلّۀ فراوانی از قرآن و سنّت دلالت بر وجوب ایمان به این کتاب­ها دارند؛ از جمله: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنزَلَ مِن قَبْلُ ۚ﴾ [النّساء: ۱۳۶] «ای کسانی‌ که ایمان آورده‌اید! به الله و پیامبرش و کتابی که بر او نازل کرده و کتابی …

نتایج ایمان به کتاب های آسمانی باور و اعتقاد به این کتاب¬ها، نتایج و ثمرات مهمّی در پی دارد؛ همچون: ۱٫ علم به توجّه و احسان الهی، به گونه¬ای که برای هر قومی، کتابی نازل کرد تا آنان را راهنمایی کند؛ ۲٫ علم به حکمت الهی، زیرا برای هر قومی، آنچه متناسب و موافق با شرایط‌شان بود را فرستاد؛ ۳٫ …

اهمّیت ایمان به کتاب‌های آسمانی ایمان به کتاب­های آسمانی از چندین جنبه اهمّیت فراوانی دارد؛ از جمله: ۱- ایمان به این کتاب­ها، اصلی از اصول عقاید و رکنی از ارکان ایمان به شمار می­رود و ایمان انسان، زمانی صحیح است که به کتاب­های نازل­شده بر پیامبران ایمان بیاورد؛ ۲- الله رسولانی که پیام­های الهی را به مردم می­رسانند، مدح و …

موارد ایمان به کتاب های آسمانی ایمان به اینکه قطعاً کتاب­های آسمانی از جانب الله تعالی فرستاده شده­اند؛ ایمان به آنچه از اسامی این کتاب­ها می­دانیم؛ مانند قرآن نازل­شده بر محمّدr، تورات نازل­شده بر موسی، انجیلی که بر عیسی نازل گشت و زبور نازل­شده بر داود؛ امّا کتاب­هایی که از اسامی­شان باخبر نیستیم، به طور اجمالی به آن‎ها ایمان می­آوریم. …

مفهوم لغوی و اصطلاحی کتب کُتُب در اصل، جمع کتاب به معنای مکتوب؛ یعنی نوشته­شده است؛ مانند فراش به معنای مفروش؛ پهن‌شده، إله به معنای مألوه؛ معبود و غراس به معنای مغروس؛ کاشته­شده. مادّۀ «کَتَبَ» در معنای جمع و گِردآوری به کار می­رود و علّت نامگذاری نویسنده به کاتب، این است که حروف را جمع نموده و به هم ربط …

حکم به برتری فرشتگان یا انسان‌های صالح از دیرباز، دربارۀ موضوع مذکور اختلاف وجود داشته و دیدگاه­های فراوانی در این زمینه مطرح شده است. بهترین و خلاصه­ترین نظریّه، همان سخن شیخ الإسلام ابن تیمیّه است که انسان‎های صالح از لحاظ اینکه دارای پایان و عاقبت کاملی هستند، برتر از فرشتگانند؛ یعنی زمانی که وارد بهشت شوند، به قرب الهی برسند، …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۸) ۸- خشم فرشتگان بر کافران: آنان کافران ستمکار را دوست ندارند، بلکه با این افراد دشمن هستند و با آنان مبارزه می­کنند، دل­هایشان را به لرزه می­اندازند و آنان را نفرین می­کنند.

رابطۀ فرشتگان با بشر (۷) ۷- روی­آوردن و توجّه فرشتگان به مؤمنان: با محبّت­کردن و ارشاد و راهنمایی و دعا و درخواست آمرزش برای آنان؛ همچون دعا برای آموزگار خوب، کسانی که منتظر نماز جماعتند، اشخاصی که در صف اول نماز می­خوانند، افرادی که جاهای خالی میان صف­ها را پر می­نمایند، اشخاصی که طعام سحری می­خورند، کسانی که بر پیامبر …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۶) ۶- گرفتن روح آدمیان زمانی که عمرشان به پایان می­رسد: الله متعال بعضی از فرشتگان را مسؤول گرفتن روح انسان‎ها نموده وقتی که عمر مقدّرشان به پایان می­رسد. الله می­فرماید: ﴿۞ قُلْ یَتَوَفَّاکُم مَّلَکُ الْمَوْتِ الَّذِی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ﴾ [السّجده: ۱۱] «[ای پیامبر!] بگو: فرشتۀ مرگ که بر شما گماشته شده، جانتان …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۵) ۵- ثبت اعمال انسان‎ها: تعدادی از فرشتگان مسؤول حفظ و ثبت اعمال نیک و بد آدمیان هستند و مراد از آیات زیر، همین فرشتگانند: ﴿وَإِنَّ عَلَیۡکُمۡ لَحَٰفِظِینَ١٠ کِرَامٗا کَٰتِبِینَ١١ یَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ﴾ [الانفطار: ۱۰-۱۲] «و بدون تردید نگهبانانی [از فرشتگان] بر شما گماشته شده‌اند، که نویسندگانی بزرگوار هستند. آنچه را انجام می‌دهید، می‌دانند [و اعمال …

  رابطۀ فرشتگان با بشر (۴) ۴- تحریک انگیزه­های خیر در نفوس بندگان: الله متعال برای هر انسانی، قرین و همراهی از فرشتگان و ملازمی از جنّیان قرار داده است. در صحیح مسلم از ابن مسعود روایت شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَا مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ إِلّا وَقَدْ وُکِّلَ بِهِ قَرِینُه مِنَ الْجِنّ، وقَرِینُه مِنَ الْمَلائکَه»؛ «برای …

 رابطۀ فرشتگان با بشر (۳) ۳- فرشتگان سفیران الهی به سوی رسولان و پیامبران هستند: الله تعالی اعلام نموده که جبرئیل مسؤول این کار مهم است: ﴿قُلْ مَن کَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِکَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِینَ﴾ [البقره: ۹۷] «بگو: کسی ‌که دشمن جبرئیل باشد، [در حقیقت دشمن الله است]، زیرا او به …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۲) ۲-حفاظت انسان‎ها توسّط فرشتگان: الله متعال می­فرماید: ﴿سَوَاءٌ مِّنکُم مَّنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَن جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّیْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ١٠ لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِّن بَیْنِ یَدَیْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۗ﴾ [الرّعد: ۱۰-۱۱] «[برای الله] یکسان است که کسی از شما پنهانی سخن گوید و فردی که آن را آشکار سازد، و کسی …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۱) فرشتگان ارتباط تنگاتنگ و مستحکمی با بنی­آدم دارند و برخی از نمونه­ های این ارتباط، عبارت است از: حضور آنان در زمان خلقت انسان: ابن مسعود می­گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم که بسیار راستگو و تصدیق­شده­اند، به ما فرمودند که: «إِنَّ أَحَدَکُمْ یُجْمَعُ خَلْقُهُ فی بَطْن أُمِّهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً نُطْفَهً، ثُمَّ یَکُونُ عَلَقَهً …

جسم بودن فرشتگان متون شرعی دلالت دارند که فرشتگان جسم هستند، بر خلاف کسانی که در این زمینه منحرف شده و معتقدند فرشتگان جسم نیستند و می­گویند: آنان نیروهای خیرِ موجود در مخلوقاتند. این دیدگاه با قرآن کریم و سنّت نبوی و اجماع مسلمانان منافات دارد. الله می­فرماید: ﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِکَهِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَهٍ مَّثْنَىٰ وَثُلَاثَ …

نتایج ایمان به فرشتگان ایمان به فرشتگان، نتایج مهمّی دارد؛ از جمله: علم به عظمت و قدرت و سلطان الهی: بدون تردید بزرگی مخلوق برخاسته از بزرگی خالق است؛ شکر الهی به سبب توجّه به بنی­آدم: زیرا فرشتگانی را مسؤول حفاظت انسان‎ها، نوشتن اعمال و سایر مصالح‌شان گردانیده است؛ نزدیک­شدن به الله Uبر اثر محبّت به فرشتگان که آنچه مورد …

موارد ایمان به ملائکه: ایمان به فرشتگان شامل موارد زیر است: أ ـ ایمان به وجود آنان. ب ـ ایمان به فرشتگانی که آنان را با اسم می­شناسیم؛ مانند جبرئیل و ایمان اجمالی به فرشتگانی که آنان را با نام نمی­شناسیم؛ به عبارتی دیگر، ایمان داریم که الله تعالی، فرشتگان زیادی دارد و لازم نیست که از اسامی تمامی فرشتگان …

معرّفی ملائکه مفهوم لغوی: واژۀ «ملائکه» در اصل از «أَلَکَ» به معنای فرستاد، گرفته شده و «ألوک» یعنی رسالت و فرستادن. بنابراین «مَلَک» در لغت به معنای «مُرسَل» یعنی فرستاده­شده است.[۱] تعریف اصطلاحی ملائکه: فرشتگان، جهانی غیبی هستند که از نور آفریده شده و عبادت الله متعال را به جای می­آورند. آنان هیچ یک از ویژگی­های ربوبیّت و الوهیّت را …

 دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۸) ۸- اختلاف زبان‎ها ما تفاوت زبان و لهجۀ ملّت­ها و انسان‎ها را مشاهده می­کنیم، پس چه ذاتی سخن­گفتن را به آدمی آموخته است؟ و چه ذاتی تمامی این زبان‎ها و لهجه­ها را می­داند و همۀ آنچه می­گویند را در می­یابد و بر وی مشتبه نمی­گردد؟ قطعاً آن ذات، الله یگانه و …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۷) ۷- تفاوت مزّه، رنگ و بوی گیاهان موارد فوق، دلایلی حسّی بر توحید هستند. آب در حالی که بی­رنگ و بی­مزّه و بی­بو است، از آسمان بر زمین خشک و بی­آب و علف می­ریزد، سپس – به فرمان الهی- در نتیجۀ این باران، گیاهانی متفاوت از لحاظ رنگ، مزّه و بو …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۶) ۶- بندگی موجودات الله متعال تمامی موجودات – انسان‎ها، جنّیان، فرشتگان، جانداران، غیر جانداران، گیاهان و سایر موجودات- را برای عبادت خویش آفرید و آن‎ها را بر توحید و اعتراف به الوهیّت پروردگار و اقرار به نیاز و تواضع و خشوع خلق کرد. تمامی موجودات عبادت الله را به جای می­آورند …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۵) ۵- دلالت آفاق هر فردی – عالم، جاهل، مؤمن و کافر- جهان هستی را مشاهده می­کند و اگر آدمی با چشم بصیرت و تدبّر بنگرد، قطعاً بزرگی ذاتی که آن را آفریده، درک خواهد کرد و این کار باعث می­شود که تنها او را عبادت نماید. شیخ عبدالرّحمان سعدی در تفسیر …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۴) ۴- راهنمایی مخلوقات این موضوع، یکی دیگر از نمونه­های حسّی برای اثبات یگانگی الله  به شمار می­رود. الله تعالی تمامی حیوانات – ناطق، چهارپا ـ، پرندگان، خزندگان، زبان­آوران و بی­زبانان را به سوی آنچه باعث اصلاح زندگی و حالت‌شان می­شود، رهنمون ساخته است. آیۀ زیر شامل مخلوقات عجیب و غریبی که …

 دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۳) ۳- دلالت انفس بدون تردید الله Iانسان را به زیباترین شکل و در بهترین قالب آفرید، چنانکه می­فرماید: ﴿وَصَوَّرَکُمۡ فَأَحۡسَنَ صُوَرَکُمۡۖ﴾ [التّغابن: ۳] «و شما را [در رحم مادرانتان] شکل و صورت بخشید، سپس شکل و صور‌ت‌تان را نیکو [و زیبا] گرداند». ﴿لَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ فِیٓ أَحۡسَنِ تَقۡوِیمٖ﴾ [التّین: ۴] «یقیناً …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۲) ۲- صداقت پیامبران این موضوع دلیلی حسّی و روشن است، زیرا رسولان کامل­ترین افراد بشر بوده و پیام­های الهی را به مردم رسانده­­اند و الله تعالی آنان را از میان مخلوقات برگزیده و با نشانه­هایی واضح تأیید و یاری نموده و این افراد را پیروز و بر دشمنان‌شان غالب گردانیده است. …

دلالت حس و واقع بر ایمان به الله (۱) حسّ و تجربه به روشنی بیانگر یگانگی الله تعالی است. در این زمینه، دلایل حسّی فراوانی وجود دارد؛ از جمله: ۱- اجابت دعاها مراد از آن، پذیرش دعای مظلومان و مصیبت­دیدگان و… است که الله متعال را فرا می­خوانند و درخواستشان اجابت شده و به هدف خویش می­رسند. نمونه­های بی‌شماری از …

عقل دلالت بر یگانگی الله تعالی دارد. در صورتی که عقل این موضوع را انکار نماید، خود عقل مشکل دارد و شاعر راست گفته است که: إذا ادّعَی العَقلُ إنکَارَهُ ***** فأنکرِ العقلَ وَدَعوَاهُ «اگر عقل ادّعای انکارش را داشت، پس تو عقل و ادّعایش را انکار و رد کن». شاعری دیگر چنین می­سراید: یَعْتَرِضُ العَقْلُ عَلَى خَالِقٍ ***** مِنْ …

دلالت عقل بر ایمان به الله متعال از نظر عقلی، لازم است که تمامی مخلوقات پدیدآورنده و آفریدگاری داشته باشند، زیرا امکان ندارد به خودی خود یا اتّفاقی به وجود آمده باشند؛ به عبارتی دیگر، امکان ندارد که این مخلوقات خودشان را به وجود آورده باشند و هیچ چیز نمی­تواند خودش را بیافریند، چون پیش از پیدایش، معدوم [نیست] است …

دلایل یگانگی الله تعالی ادلّۀ فراوانی دلالت بر یگانگی الله Uدارند و گواهی الله تعالی برای خودش کافی است که می­فرماید: ﴿شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِکَهُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ﴾ [آل­عمران: ۱۸] «الله گواهی داده که معبودی [بر حق] جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش [نیز بر این …

نتایج ایمان به الله تعالی ایمان به الله Uدارای نتایجی بزرگ و مهم بوده و خیر دنیا و آخرت را برای افراد و جامعه به دنبال دارد. از نتایج آن، حصول امنیّت کامل، هدایت تام، جانشینی در زمین و تمکین و عزّت بندگان واقعی را می­توان نام برد. از دیگر نتایج ایمان به الله، خوشی زندگی، رسیدن به خوبی­ها، نزول …

مفهوم ایمان به الله متعال و موارد آن ایمان به الله Uیعنی باور قطعی و یقینی به وجود الله تعالی و به اینکه او پروردگار و صاحب هر چیز، آفریدگار یگانه، تدبیرکنندۀ تمام هستی و تنها معبود شایستۀ عبادت و بی­همتاست و هر معبودی غیر از الله، باطل بوده و عبادتش نیز نادرست و بی­فایده است. همچنین ایمان به اینکه …

دلیل پیوست دو شهادت به یکدیگر حکمت و فلسفۀ اتّصال شهادت «محمّد رسول الله» به شهادت «لا إله إلّا الله» و هر دو را یک رکن قراردادن با وجود اینکه مشهودبه [مورد شهادت] متعدّد است، این بوده که دو گواهی مذکور، پایه و اصل صحّت اعمال به شمار می­روند و اسلام و هر عملی، تنها با اخلاص برای الله متعال …

مفهوم «محمّد رسول الله» «محمّد رسول الله»؛ یعنی اطاعت از پیامبر صلی الله علیه وسلم در آنچه فرمان داده و تصدیق ایشان در آنچه خبر داده­ و دوری از آنچه نهی و منع نموده­اند و اینکه عبادت الله متعال فقط با آنچه پیامبر rمشروع ساخته­اند، انجام گردد و امر و نهی ایشان گرامی داشته شود و سخن هیچ فردی از …

آیا فقط تلفّظ «لا إله إلّا الله» کافی است؟ قبلاً بیان گردید که کلمۀ توحید یعنی اینکه الله متعال تنها معبود بر حق است و از این رو فقط الله  پرستش می­شود و جایز نیست که نوعی از انواع عبادات متوجّه غیر الله گردد. کسی که این کلمه را بر زبان آورد و از مفهومش آگاه و به مقتضایش؛ همچون …

شروط «لا إله إلّا الله» کلمۀ توحید، ۷ شرط دارد: علمی که مخالف با جهل باشد؛ یقین مخالف با تردید؛ اخلاص متضاد با شرک؛ صدقی که منافات با کذب داشته باشد؛ محبّتِ مخالف با ضدّ خود؛ تسلیم و اطاعتی که متضاد با سرپیچی و نافرمانی باشد؛ پذیرشی که مخالف با ردّ و انکار باشد.[۱] [۱]– نک: مختصر الأسئله والأجوبه الأصولیّه …