وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
موارد اختلافی در بین کتاب‌های آسمانی
این کتابها از نظر شرایع با هم فرق داشتند، زیرا شریعت عیسی در برخی از امور، با شریعت موسی، و شریعت محمّد صلی الله علیه وسلم در تعدادی از موارد، با شریعت موسی و عیسی تفاوت دارد.
الله تعالی میفرماید:
﴿لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهَاجًا﴾ [المائده: ۴۸]
«ما برای هر کدام از شما، آیین و طریقۀ روشنی قرار دادیم».
هدف این نیست که ادیان آسمانی، با هم اختلاف کلّی دارند، چون اگر انسان دقّت کند، میبیند که آنها در مسائل اساسی با هم هماهنگ و یکسانند و قبلاً مطالبی در این زمینه بیان گردید. بنابراین اختلافشان در جزئیّات است.
تعداد، ارکان و شروط نمازها، مقادیر زکات، مواضع انجام عبادات و امثال آن، در این ادیان، متفاوت است. گاهی الله کاری را در یک شریعت به سبب حکمتی که داشته، حلال گردانده و همان کار را در آیینی دیگر، حرام کرده است؛ آن هم به دلیل حکمتی که تنها خود الله تعالی میداند و لازم نیست که ما از آن آگاه باشیم. اکنون نمونههایی از این قبیل بیان میگردد:
- روزه: در برخی ادیان، وقتی فرد روزهدار هنگام غروب خورشید افطار مینمود، برایش خوردن، نوشیدن و همبستری تا طلوع فجر جایز بود اگر نمیخوابید، امّا اگر پیش از فجر میخوابید، تمامی این موارد تا غروب روز بعد حرام میگردید، ولی الله Uبر مسلمانان آسان گرفت و موارد مذکور را از غروب خورشید تا طلوع فجر حلال گرداند؛ فرقی نمیکند که فرد بخوابد یا نخوابد. الله متعال میفرماید:
﴿أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِکُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَّکُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنکُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ ۚ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْأَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ﴾ [البقره: ۱۸۷]
«آمیزش و نزدیکی با همسرانتان در شبِ روزه بر شما حلال گردیده است. زنان لباس شما هستند و شما لباس آنان. الله Iمی‌دانست که شما به خودتان خیانت می‌کردید، پس توبۀتان را پذیرفت و شما را بخشید، پس اکنون [در شب‌های رمضان می‌توانید] با آنان آمیزش کنید و آنچه را الله برای شما مقرّر داشته، طلب کنید و بخورید و بیاشامید تا رشتۀ سپید صبح از رشتۀ سیاه [شب] برایتان آشکار شود».
- پوشیدن عورت در زمان غسل: این کار در آیین بنیاسرائیل، واجب نبود، چنانچه در حدیثی که بخاری و مسلم wروایت نمودهاند، آمده است: «کانَت بنُو إسرائیلَ یَغتَسِلُونَ عرَاهً یَنظُرُ بعضُهُم إلَی بَعضٍ، وکَانَ موسی یَغتَسِلُ وَحدَهُ»[۱]؛ «بنیاسرائیل در حالت برهنه، غسل میکردند و برخی به برخی دیگر نگاه میانداختند، امّا موسی g به تنهایی غسل مینمود».
- امور حرام: یکی از مواردی که الله تعالی برای آدم gحلال گردانید، ازدواج پسران با دختران وی بود که سپس این موضوع حرام شد.
در شریعت ابراهیم ازدواج با کنیز در صورت داشتن زن آزاد جایز بود، چنانکه سیّدنا ابراهیم این کار را با هاجر انجام داد و پس از وی، ساره را به ازدواج خود درآورد.
امّا الله Iچنین کاری را بر بنیاسرائیل حرام گردانید، چنانکه در تورات آمده است.
جمع میان دو خواهر نیز روا بود و یعقوب gدو دختر خالهاش؛ لیّا و راحیل را که خواهر بودند، به ازدواج خویش درآورد، امّا این امر در تورات حرام گردید.
از دیگر اموری که الله Uبر یهودیان حرام گردانید، مواردی که در این آیه از سورۀ «أنعام» آمده است، بود:
﴿وَعَلَى الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا کُلَّ ذِی ظُفُرٍ ۖ وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ شُحُومَهُمَا إِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا أَوِ الْحَوَایَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ ۚ ذَٰلِکَ جَزَیْنَاهُم بِبَغْیِهِمْ ۖ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ﴾ [الأنعام: ۱۴۶]
«و بر یهودیان، هر [حیوان] ناخندار را حرام کردیم، و از گاو و گوسفند، پیه آن دو را بر آنان حرام ساختیم مگر آنچه [از پیه و چربی] که بر پشتشان قرار دارد، و یا در لابلای روده‌ها یا آنچه به استخوان آمیخته است. این را به سبب سرکشی [و ستمی] که میکردند؛ به آنان کیفر دادیم و قطعاً ما راستگوییم».
سپس عیسی gآمد و برخی از اموری که بر بنیاسرائیل حرام گشته بود را حلال گردانید.
پس از آن، شریعت خاتم و نهایی آمد تا قاعدۀ اصلی، حلالشدن پاکیها و تحریم پلیدیها باشد.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد شریعت اسلام، این است که برای مردم تا روز قیامت بوده، بر خلاف ادیان دیگر که مخصوص قومی خاص و برای دورهای معیّن میآمدند.[۲]
[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۲۷۸؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۳۳۹٫
[۲]– نک: الرّسل والرّسالات، ص ۲۵۰٫