گناه، حجابی میان بنده و پروردگارش می‌باشد: ﴿کَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ یَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ ١۵﴾ [المطففین: ۱۵] «هرگز! آنان، در آن روز از (رحمتِ)پروردگارشان در حجاب و محرومند». گناه، مخلوق را از خالق، وحشت زده و گریزان می‌کند. وقتی عمل انسان، بد باشد، گمان‌هایش نیز بد خواهد بود. پریشانی و رنج همیشگی؛ ﴿لَا یَزَالُ بُنۡیَٰنُهُمُ ٱلَّذِی بَنَوۡاْ رِیبَهٗ فِی قُلُوبِهِمۡ إِلَّآ …

از آن‌جا که اهل سنت تمام دین را در حیطه‌ی خویش درآورده و بدان عمل می‌کنند، در حقیقت پیرامونِ دین «جمع» شده‌اند؛ زیرا جماعت، سبب است و نتیجه؛ و نیز طاعت است و رحمت. و محافظت و پایبندی بر جماعت هم، طاعتِ الهی محسوب می‌شود. و از نشانه‌های رحمت الهی بر اطاعت‌کنندگانش، حفظ و نگهبانی از جماعتِ آنان است. -(عامل …

یعنی به اسلام خالص که محمد  صلی الله علیه وسلم با آن بر انگیخته شد و صحابه  رضی الله عنهم از او آموختند و حفظش نمودند، تمسک می‌جویند. -(این اعتقادِ فرقه‌ی ناجیه «گروه نجات یافته» است. همان گروهی که رسول الله صلی الله علیه وسلم آن را به نجات یافتن توصیف نموده است. ایشان فرمودند: «تفترِق أمّتی عَلی ثَلاثَ وسَبعینَ …

و چون اصل اول که اهل سنت و جماعت را از دیگران متمایز می‌کند، همان پایبندی به «سنت» رسول الله  صلی الله علیه وسلم و تمسک به «جماعت» یعنی صحابه  رضی الله عنهم است، این ویژگی، صفات و خصوصیاتِ عمومی ایشان را هم تشکیل می‌دهد که می‌توان در خلال آن، اهل سنت را شناخت و از میان انبوهِ فرقه‌ها، گرایش‌ها …

آنان به هر ‌چه نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم آورده است، به صورت اجمالی و کلّی ایمان دارند؛ اما در شناختِ مفصل و ریزِ دستورات و شریعتِ رسول  صلی الله علیه وسلم برای توانمند و عاجز فرق قایل هستند. باید متذکر شد که این اصل، اصلی بسیار مهم است که به سبب نشناختنِ آن، فتنه‌های فراوانی رخ داده است. …

لذا اهل سنت به جماعتِ رسول الله  صلی الله علیه وسلم تمسک جسته‌اند و از مواضع اختلاف و تفرقه روی‌گردانند. به قرآن و سنت التزام یافته و از امور پوشیده که باعث پراکندگی جمع و به انحلال رفتن نیرو می‌گردد، دور هستند؛ زیرا نجاتِ دنیا و آخرت از منظر آنان منوط به «جماعت» است. -(نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم …

پس اهل سنت و جماعت جز به دانش، رفتار و سلوکِ سلف صالح و کسانی که از ایشان علم آموخته‌اند و بر منهج و برنامه‌ آنان گام برداشته‌اند و به اصول آنان پایبند بوده‌اند، نه اعتقاد داشته، و نه اقتدا می‌کنند و نه چنین چیزی را بر خود لازم می‌دارند. چرا که صحابه  رضی الله عنهم تفسیر قرآن را از …

اهل سنت به سنت رسول الله  صلی الله علیه وسلم که آن را ارمغان آورده است و نیز به جماعتِ ایشان که صحابه  رضی الله عنهم باشند، التزام جسته، در مسیر آنان گام برداشته و برنامه‌ی آنان را مدّ نظر خویش قرار داده‌اند. سخن هیچ کس را، هر کس هم که باشد، مادامی که با قرآن، سنت و اجماع مطابقت …

اهل سنت معتقد است، آگاه‌ترین خلق بعد از رسول الله  صلی الله علیه وسلم صحابه  رضی الله عنهم و سلف صالح هستند. هر اجماعی که در امور دین کرده‌اند عاری از خطاست و کسی حق رد کردن آن را ندارد. اجماع آن‌ها برای آیندگان حجت شرعی بوده و باید به آن پایبند باشند. هر کس به اجماع آنان عمل کند، …

از نظر اهل سنت فقط پیامبر اکرم  صلی الله علیه وسلم معصوم است. ائمه از منظر آنان دارای عصمت نیستند؛ بلکه سخن هر کسی قابل پذیرش و رد است به جز رسول الله  صلی الله علیه وسلم. چرا که سخنان ائمه، برگرفته از سنتِ پیامبر علیه الصلاه و السلام است و هرگز بر سنت مقدّم نمی‌شود.  –(اهل حق و سنت …

اولین موردی که اهل سنت را از دیگران متمایز می‌گرداند، برنامه‌ی فراگیری علوم و مبدأ برحقی است که عقاید و باورها، عبادات، معاملات، رفتار و اخلاقشان، از آن سرچشمه می‌گیرد. مبدأ و منشأ علم و حق‌شناسی، و سایر فروعِ معرفتی و شناختِ شرعی از دیدگاه اهل سنت، قرآن و سنت رسول  صلی الله علیه وسلم می‌باشد. سخن هیچ کس بر …

سخن پیرامونِ آغازِ فتنه و تفرقه، بسی دراز است؛ لیکن از ریشه و اساس این جریان شروع کرده تا سرانجام به علت تمایز و جدایی اهل سنت از دیگران برسیم: ۱- بسیار روشن است که اولین بدعت، بدعت خوارج و روافض بوده است. آن‌هم درست بعد از شهادت عثمان  رضی الله عنه و در پی فتنه‌ی عبدالله بن سبأ یهودی. …

باید در نظر داشت که ما گفتیم منشأِ «تسمیه» و نگفتیم «پیدایش» اهل سنت؛ زیرا اهل سنت یعنی همان باورهای رسول الله  صلی الله علیه وسلم و یاران وی. آنان کسانی نیستند که بدعتی را پایه‌گذاری کرده باشند و در نتیجه‌ی آن به فرد یا گروهی خاص نسبت داده شوند و متعاقباً گفته شود: این نام در فلان سال پدید …

وقتی می‌فرماید: «آنان را[۱] گروهی که به حق نزدیک‌تر هستند، می‌کشند»، دلیل بر این است که علی  رضی الله عنه و یارانش در آن برهه از زمان نسبت به گروهِ دیگر، سزاوارتر به حق بوده‌اند. لذا اگر شخص یا گروهی در بعضی اوقات کوتاهی کرده باشند، دلیل نمی شود که برپا دارنده‌ی دستور الهی نبوده و اطاعت الله  جل جلاله …

طایفه‌ی منصوره که در احادیث آمده است، همان سخت‌کوشانِ اهل سنت هستند. و اسباب پیروزیِ معنوی و مادی‌ای که الله  جل جلاله آفریده است، در آنان به ودیعه گذاشته شده است. اسبابی هم‌چون علمِ صحیح و برنامه‌ی همسو با روش کَونیِ الهی و استفاده از مقدماتی که الله  جل جلاله آن را وسیله‌ای برای رسیدن به هدف مورد نظر قرار …

سلف در لغت به معنای پدران پیشین و خویشاوندان نزدیک است. آنان که در سن و منزلت از شخص بالاتر‌اند[۱]. و سَلَف یعنی پیشینیان، و سَلَفِ شخص، به پدران قبل از او اطلاق می‌شود[۲].  و در اصطلاح، تمام تعریفاتِ لفظِ سلف، پیرامون صحابه  صلی الله علیه وسلم یا صحابه و تابعین و یا صحابه و تابعین و تبع تابعین رحمهم …

اخلاق خوب، برکت و سعادت است و اخلاق بد، نگون بختی و شومی است. در حدیث آمده است: «انسان، به خاطر اخلاق خوبش به مقام روزه‌دار شب زنده‌دار می‌رسد». «آیا به شما نگویم که چه کسانی در روز قیامت به من نزدیکتر خواهند بود و آنها را بیشتر دوست خواهم داشت؟! آنها، همان کسانی هستند که اخلاق بهتری دارند». ﴿وَإِنَّکَ …

علم روایه: عبارت است از علمی که شامل گفتار، رفتار، سکوت و صفات نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم و روایتِ حدیث و ثبت و ضبط الفاظ آن می‌شود[۱]. علم درایه: آگاهی به قوانینی که با آن وضعیت سند و متن شناخته می‌شود[۲] که در اصطلاح به آن علم مصطلح الحدیث گویند. پس اگر گفته شد (اهل حدیث)، منظور کسانی‌اند …

کسانی را که از انسان‌های حسود می‌ترسند، به امور ذیل توصیه می‌نمایم: خواندن سوره‌های (الفلق) و (الناس) به همراه ذکر و دعا؛ ﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ۵﴾ [الفلق: ۵] «و از شر حسود (به خدا پناه می‌برم)، بدانگاه که حسد می‌ورزد». کار خود را از حسود پوشیده نگه دار؛ ﴿لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَهٖۖ﴾ [یوسف: …

حدیث در لغت، ضد قدیم (یعنی جدید) است. و در اصطلاح: به گفتار، کردار، سکوت یا ویژگی‌‌های آفرینشی و اخلاقی‌ای که به رسول الله  صلی الله علیه وسلم نسبت داده می‌شود، حدیث گویند[۱].   [۱]– منهج النقد فی علوم الحدیث ص۲۶.

ابن حجر عسقلانی  رحمه الله بر سخن امام بخاری  رحمه الله که می‌گوید: جماعت یعنی اهل علم، تعلیق زده و معتقد است: اهل حل و عقد در هر دوره و عصری را «جماعت» گویند. کرمانی گفته است: مفهومِ الزام و پایبندی به جماعت یعنی این‌که انسانِ مکلَّف به آن‌چه مجتهدین بر آن اجماع نموده‌اند، ملزم باشد. این تعریف یعنی همان …

در حدیث صحیح از پیامبر  صلی الله علیه وسلم  روایت است که فرمود: «همواره و همیشه به این ذکر پایبند باشید: (یا ذا الجلال والإکرام)» و همچنین: (یا حی یا قیوم). گفته شده: این، بزرگترین اسم پروردگار جهانیان است که هرگاه بنده، این کلمه را بگوید و با آن، فریادخواهی نماید و از خدا کمک بخواهد، مورد اجابت قرار می‌گیرد. …

اشتقاق لغویِ «جماعت» واضح و روشن است. از اجتماع مشتق شده است و ضدّ تفرقه و پراکندگی است. ابن تیمیه  رحمه الله می‌گوید: گر چه بعدها لفظ جماعت اسمی شد بر آنان که کنار هم جمع شدند، ولی جماعت همان اجتماع است و نقطه‌ی مقابل آن پراکندگی و از هم‌گسیختگی است[۱]. اما هرگاه لفظ جماعت با سنت ذکر شد، یعنی …

سنت در زبان عربی به معنای راه و روش است؛ خواه پسندیده باشد یا ناپسند. این کلمه از سُنَن به معنای راه و روش مشتق شده است.[۱] در توضیح می‌توان به این حدیث اشاره کرد: «مَنْ سَنَّ فِی الإِسْلاَمِ سُنَّهً حَسَنَهً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا بَعْدَهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَىْءٌ وَمَنْ سَنَّ فِى الإِسْلاَمِ سُنَّهً …

در روایت احمد و ابوداود رحمهما الله آمده است: « کَانَ النَّاسُ یَسْأَلُونَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَنْ الْخَیْرِ وَأَسْأَلُهُ عَنْ الشَّرِّ وَعَرَفْتُ أَنَّ الْخَیْرَ لَنْ یَسْبِقَنِی قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَبَعْدَ هَذَا الْخَیْرِ شَرٌّ قَالَ یَا حُذَیْفَهُ تَعَلَّمْ کِتَابَ اللَّهِ وَاتَّبِعْ مَا فِیهِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ قَالَ قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَبَعْدَ هَذَا الشَّرِّ خَیْرٌ قَالَ هُدْنَهٌ عَلَى …

حذیفه  رضی الله عنه می‌گوید: «کَانَ النَّاسُ یَسْأَلُونَ رَسُولَ اللهِ  صلی الله علیه وسلم عَنِ الْخَیْرِ، وَکُنْتُ أَسْأَلُهُ عَنِ الشَّرِّ مَخَافَهَ أَنْ یُدْرِکَنِی فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ إِنَّا کُنَّا فِی جَاهِلِیَّهٍ وَشَرٍّ، فَجَاءَنَا اللهُ بِهذَا الْخَیْرِ، فَهَلْ بَعْدَ هذَا الْخَیْرِ مِنْ شَرٍّ قَالَ: نَعَمْ قُلْتُ: وَهَلْ بَعْدَ ذلِکَ الشَّرِّ مِنْ خَیْرٍ؟ قَالَ: نَعَمْ، وَفِیهِ دَخَنٌ قُلْتُ: وَمَا دَخَنُهُ قَالَ: قَوْمٌ …

لوازم خوشبختی، عبارتند از: قلب شکرگزار، زبان ذکرکننده و تن شکیبا. اگر تمام علم علما، حکمت حکما و اشعار شاعران را درباره سعادت و خوشبختی، برایت جمع آوری نمایم، سعادت را نخواهی یافت مگر آنکه قاطعانه و با جدیت قصد و اراده نمایی که مزه آن را بچشی و آن را بدست آوری، به جستجوی آن بپردازی و هر آنچه …

ابن عباس  رضی الله عنه از رسول الله  صلی الله علیه وسلم روایت نموده است: « مَنْ کَرِهَ مِنْ أَمِیرِهِ شَیْئًا فَلْیَصْبِرْ، فَإِنَّهُ مَنْ خَرَجَ مِنَ السُّلْطَانِ شِبْرًا مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً » ترجمه: «هر کس از امیرش کار ناپسندی دید، باید که صبر کند؛ زیرا اگر کسی از فرمان امیر سر برتافت، به مرگ جاهلیت مرده است»[۱]. در روایتی دیگر …

عمل صالح: ﴿مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَکَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡیِیَنَّهُۥ حَیَوٰهٗ طَیِّبَهٗۖ﴾ [النحل: ۹۷] «هر مرد و زنی که کار شایسته‌ای انجام دهد در حالی که ایمان دارد، به او زندگی پاکیزه‌ای خواهیم داد». همسر شایسته و نیکو: ﴿رَبَّنَا هَبۡ لَنَا مِنۡ أَزۡوَٰجِنَا وَذُرِّیَّٰتِنَا قُرَّهَ أَعۡیُنٖ﴾ [الفرقان: ۷۴] «پروردگارا! زنان و فرزندانمان را مایه شادمانی ما بگردان». خانه …

در حدیث سعد بن ابی و قاص  رضی الله عنه آمده است، رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرمودند: « لَا یَزَالُ أَهْلُ الْغَرْبِ [۱] ظَاهِرِینَ عَلَى الْحَقِّ، حَتَّى تَقُومَ السَّاعَهُ » ترجمه: «مدام مغرب زمین، پشتیبان حق هستند تا که قیامت بر پا شود»[۲]. قُرّه مُزَنی  رضی الله عنه گفته است رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرمودند: « …

معاویه  رضی الله عنه گوید: شنیدم رسول الله  صلی الله علیه وسلم می‌فرمایند: «لَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی قَائِمَهً بِأَمْرِ اللَّهِ لَا یَضُرُّهُمْ مَنْ خَذَلَهُمْ أَوْ خَالَفَهُمْ حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللَّهِ وَهُمْ ظَاهِرُونَ عَلَى النَّاسِ»: ترجمه: «پیوسته گروهی از امت من دستور الله  جل جلاله را بر پا می‌دارند و نومیدکنندگان و مخالفان، به ایشان زیانی (دینی و ایمانی) نمی …

از ابو هریره  رضی الله عنه روایت است که رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرمودند: « افْتَرَقَتْ الْیَهُودُ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِینَ فِرْقَهً أَوْ ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً ، وَافْتَرَقَتْ النَّصَارَى عَلَى إِحْدَى أَوْ ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً ، وَتَفْتَرِقُ أُمَّتِی عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِینَ ». ترجمه: «یهودیان به ۷۱ یا ۷۲ گروه تقسیم شدند و نصاری هم ۷۱یا ۷۲ دسته پراکنده شدند …

احادیثی از رسول الله  صلی الله علیه وسلم موجود است که بعد از ایشان، چند‌دسته شدنِ امت به هفتاد و اندی گروه را اثبات می‌کند، و گویای این مطلب است که همگی در آتش خواهند بود جز یکی؛ آن‌هم جماعت یا «الفرقه الناجیه: گروه نجات یافته» آنان که اعتقاد و باور رسول الله  صلی الله علیه وسلم و یارانش  رضی …

ابن قیم جوزی  رحمه الله می‌گوید: نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم لفظ و معنای قرآن را برای اصحاب  رضی الله عنهم بیان کرده است. همان‌سان که الفاظ را به آنان آموزاند، معانی را هم تعلیم داده است؛ چرا که ابلاغ و بیانِ مطلب، جز با آموزش دادنِ الفاظ و معانی امکان ندارد. الله  جل جلاله فرموده است: ﴿فَهَلۡ عَلَى …

اصل تمام اصول که اهل سنت را در طول تاریخ متمایز و سرآمد نموده است، پایبندی آنان به کتاب آفریدگار و سنت پیامبرشان و اجماع سَلَف بوده است. سلف یعنی صحابه  رضی الله عنهم و تابعین رحمهم الله؛ یعنی ائمه‌ی سه قرن میمون و با برکتِ اسلام. همین رویکرد و برنامه، عاملِ مصونیّتِ آنان از اختلاف، تشتّت، هواپرستی و چند …

اما الله  جل جلاله مقدّر نمود، وسط این دریای اختلاف و از هم‌گسیختگی افرادی را برانگیزد تا اراده‌ی پیشین الهی مبتنی بر حفظ دینِ برحقش را، محقق سازند و بعد از رسول الله  صلی الله علیه وسلم به بهترین نحو آن را بر پا دارند. و واقعاً آنان ﴿رِجَالٞ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَیۡهِ﴾ [الأحزاب: ۲۳]. یعنی: «مردانی که به …

علی رغم تمام این موارد، برخی مردم جز تفرقه، اختلاف و جدایی، خواهان چیز دیگری نیستند؛ مگر اندکی که الله  جل جلاله به آنان رحم کند. لذا در کارشان با یکدیگر تنازع و اختلاف کرده و دسته دسته و گروه گروه شدند، و قرآن کریم را بخش بخش کردند، با استناد به بخشی از آیات بخشی دیگر را باطل دانستند …

علی رغم این‌که الله  جل جلاله امت اسلام را به اتحاد و انسجامِ دینی دستور داده است و آنان را از تفرقه و اختلاف باز داشته است، همان بلایی که بر سر امت‌های دیگر آمد، گریبان این امت را هم گرفت. الله  جل جلاله فرموده است: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِیعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْ﴾ [آل عمران: ۱۰۳]. یعنی: «و همگی به ریسمان …

سپس الله  جل جلاله اراده فرمود مدت زمانی طولانی، مردم را هدایت نماید و آنان را بعد از اختلافات مدید، پیرامون حق گرد آورد. تصمیم آن آگاهِ بسیار حکیم ـ بر این شد که با فرستادن خاتم پیامبران محمد  صلی الله علیه وسلم به سوی تمام بشریت، به برنامه‌ی ارسال پیامبران، پایان دهد؛ لذا قرآن کریم را که کلام الهی …

پیروان هر یک از پیامبران ﻹ، مؤمنانی بوده‌اند که در حیات پیامبرشان با او همراه بوده‌اند، با او می‌زیستند، از وی می‌آموختند و به او اقتدا می‌کردند؛ کتاب الله و آثار و سنت‌های رسولی را که الله  جل جلاله برای این مؤمنان فرستاده بود، حفظ می‌کردند. هر کاری که بر آنان سخت و مشکل می‌نمود، از وی سؤال می‌کردند. و …

آن‌گاه که سرشت اکثر بشر تباه گشت، و از آنجا که ﴿وَکَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ أَکۡثَرَ شَیۡءٖ جَدَلٗا﴾ [الکهف: ۵۴]. یعنی: «و انسان از هر چیزی برخوردش ستیزه جو تر است»، شیطان رفتار ناشایست انسان را برایش زیبا جلوه داد و به همدستیِ باطل، حق را بر آنان پوشاند؛ مقدماتِ تباهی و فساد را در دلشان فراهم نمود تا با آن از …

با وجود اتمام حجت و رفعِ عذر، بر اساس رحمت و فضل الهی، الله  جل جلاله که بسیار آگاه و بی نهایت خبردار است، با حکمت رسا و بالغِ خویش نخواست آدمیزاد را فقط به مقتضای میثاق فطری بازخواست کند، و اراده کرد بدون ارائه‌ی دلیل از طریق رسالت، کسی را مجازات نکند. الله  جل جلاله فرموده است: ﴿وَمَا کُنَّا …

از آنجا که الله  جل جلاله عظمتِ این امانت و سنگینیِ مسئولیتی که انسانِ ضعیف که در ذات خود نیازمند به آفریدگار و خالق خویش است، بر عهده گرفته است، و از آنجا که اللهِ حکیم و بسیار آگاه بیشتر از قدرت مسئولیت نمی‌دهد، انسان را فطرتاً به گونه‌ای آفرید که پروردگارش را بشناسد، یگانگی‌اش را بشناسد و در عبادت …

از آن‌جا که خلافت انسان بسته به شرطی خاص است، و آن شرط، پایبندی به طاعت آفریدگار و صاحب امر و نهی، امرش را به امید ثواب جامه‌ی عمل می‌پوشاند و از نهیش به سبب ترس از مجازات اجتناب می‌ورزد، و تمام این کارها را در دایره‌ی احترام، محبت و تعظیم انجام می‌دهند؛ لذا قضیه‌ی خلافت انسان در زمین همان …

الله  جل جلاله انسان را برای هدفی خاص، وظیفه‌ای معین و مشخص به عرصه‌ی هستی آورد. و هر آن‌چه در زمین است، اعم از دریاها و رودها، باد و باران‌ها، کوه‌ها و دشت‌ها، حیوانات و گیاهان و سایر مخلوقاتِ زمین را رام و مسخّر او کرد. بلکه پرده‌گشایی از برخی قوانینِ طبیعی و راز‌های زندگی را هم به وی الهام …