معاویه رضی الله عنه گوید: شنیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرمایند: «لَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی قَائِمَهً بِأَمْرِ اللَّهِ لَا یَضُرُّهُمْ مَنْ خَذَلَهُمْ أَوْ خَالَفَهُمْ حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللَّهِ وَهُمْ ظَاهِرُونَ عَلَى النَّاسِ»:
ترجمه: «پیوسته گروهی از امت من دستور الله جل جلاله را بر پا میدارند و نومیدکنندگان و مخالفان، به ایشان زیانی (دینی و ایمانی) نمی رسانند و تا دستور الله جل جلاله صادر شود، بر همین روش استواراند»[۱].
و در لفظی دیگر چنین میخوانیم: «مَنْ یُرِدِ اللَّهُ بِهِ خَیْرًا یُفَقِّهْهُ فِی الدِّینِ ، وَلَا تَزَالُ عِصَابَهٌ مِنَ الْمُسْلِمِینَ یُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ ظَاهِرِینَ عَلَى مَنْ نَاوَأَهُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ »
ترجمه: «کسی که الله برایش خیر تصمیم میگیرد، در دین آگاهش میگرداند. و پیوسته بخشی از مسلمانان بر اساس حق پیکار میکنند و تا روز قیامت بر مخالفین خویش غالب و چیرهاند»[۲].
در روایتی با این الفاظ آمده است: « مَنْ یُرِدْ اللَّهُ بِهِ خَیْرًا یُفَقِّهْهُ فِی الدِّینِ وَإِنَّمَا أَنَا قَاسِمٌ وَیُعْطِی اللَّهُ وَلَنْ یَزَالَ أَمْرُ هَذِهِ الْأُمَّهِ مُسْتَقِیمًا حَتَّى تَقُومَ السَّاعَهُ أَوْ حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللَّهِ عز وجل».
ترجمه: «هر کس که الله برایش ارادهی خیر نماید، او را در دین آگاه میگرداند و من تقسیم کنندهام و الله میدهد. و همواره جریان این دین استوار و راست است تا که قیامت بر پا شود یا دستور الله صادر گردد»[۳].
در روایتی دیگر آمده است: «مالک بن یخامر سکسکی برخاست و گفت: ای امیرالمؤمنین شنیدم معاذ بن جبل میگوید: و آنان اهل شام هستند. سپس معاویه برخواست و با صدای رسا گفت: این مالک است و میگوید از معاذ شنیدم که میگوید: و آنان مردمانِ سرزمین شاماند»[۴].
مغیره بن شعبه رضی الله عنه از نبی اکرم صلی الله علیه وسلم روایت میکند: «لاَ یَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی ظَاهِرِینَ، حَتَّى یَأْتِیَهُمْ أَمْرُ اللَّهِ وَهُمْ ظَاهِرُونَ».
ترجمه: «مُداماً مردمانی از امت من غالب و پیروزاند؛ تا این که دستور الله جل جلاله – در بر پایی قیامت- به آنان میرسد و آنان همچنان پیروزاند»[۵].
و در روایتی دیگر میخوانیم: « لَا یَزَالُ نَاسٌ مِنْ أُمَّتِی یُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ ظَاهِرِینَ حَتَّى یَأْتِیَهُمْ أَمْرُ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ »
ترجمه: «مُداماً مردمانی از امت من غالب و پیروز از حق دفاع میکنند؛ تا که دستور الله صلی الله علیه وسلم در بر پایی قیامت به آنان میرسد»[۶].
در روایتی از جابر رضی الله عنه آمده است: « لَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی یُقَاتِلُونَ عَلَى الْحَقِّ ظَاهِرِینَ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ» ، قَالَ: ” فَیَنْزِلُ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَیَقُولُ أَمِیرُهُمْ: تَعَالَ صَلِّ لَنَا، فَیَقُولُ: لَا، إِنَّ بَعْضَکُمْ عَلَى بَعْضٍ أُمَرَاءُ تَکْرِمَهَ اللهِ هَذِهِ الْأُمَّهَ ».
ترجمه: «همیشه گروهی از امت من تا روز قیامت به حق نبرد میکنند و غالباند. فرمود: عیسی بن مریم صلی الله علیه وسلم فرود میآید و پیشوایشان میگوید: بفرما و ما را نماز بده. میگوید: نه؛ بعضی از شما بر بعضی دیگر امیر هستید؛ این بزرگداشتِ الله متعال برای این امت است»[۷].
در روایتی ثوبان رضی الله عنه میگوید: « لَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی ظَاهِرِینَ عَلَى الْحَقِّ، لَا یَضُرُّهُمْ مَنْ خَذَلَهُمْ، حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللهِ وَهُمْ کَذَلِکَ»
ترجمه: «مدام بخشی از امتم با حق _ بر دشمنان _ پیروزاند. هر کس سودای نا امید کردنشان را دارد زیانی(دینی یا ایمانی) به آنان نمیرساند؛ تا که دستور الله (در بر پایی قیامت) بیاید و آنان همین گونه (استوار)اند»[۸].
در روایتی دیگر چنین آمده است: « إِنَّ اللهَ زَوَى لِی الْأَرْضَ، فَرَأَیْتُ مَشَارِقَهَا وَمَغَارِبَهَا، وَإِنَّ أُمَّتِی سَیَبْلُغُ مُلْکُهَا مَا زُوِیَ لِی مِنْهَا، وَأُعْطِیتُ الْکَنْزَیْنِ الْأَحْمَرَ وَالْأَبْیَضَ، وَإِنِّی سَأَلْتُ رَبِّی لِأُمَّتِی أَنْ لَا یُهْلِکَهَا بِسَنَهٍ عَامَّهٍ، وَأَنْ لَا یُسَلِّطَ عَلَیْهِمْ عَدُوًّا مِنْ سِوَى أَنْفُسِهِمْ، فَیَسْتَبِیحَ بَیْضَتَهُمْ، وَإِنَّ رَبِّی قَالَ: یَا مُحَمَّدُ إِنِّی إِذَا قَضَیْتُ قَضَاءً فَإِنَّهُ لَا یُرَدُّ، وَإِنِّی أَعْطَیْتُکَ لِأُمَّتِکَ أَنْ لَا أُهْلِکَهُمْ بِسَنَهٍ عَامَّهٍ، وَأَنْ لَا أُسَلِّطَ عَلَیْهِمْ عَدُوًّا مِنْ سِوَى أَنْفُسِهِمْ، یَسْتَبِیحُ بَیْضَتَهُمْ، وَلَوِ اجْتَمَعَ عَلَیْهِمْ مَنْ بِأَقْطَارِهَا – أَوْ قَالَ مَنْ بَیْنَ أَقْطَارِهَا – حَتَّى یَکُونَ بَعْضُهُمْ یُهْلِکُ بَعْضًا، وَیَسْبِی بَعْضُهُمْ بَعْضًا [۹] ، وَإِنَّمَا أَخَافُ عَلَى أُمَّتِی الْأَئِمَّهَ الْمُضِلِّینَ، وَإِذَا وُضِعَ فِی أُمَّتِی السَّیْفُ لَمْ یُرْفَعْ عَنْهُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَهِ، وَلَا تَقُومُ السَّاعَهُ حَتَّى یَلْحَقَ قَبَائِلُ مِنْ أُمَّتِی بِالْمُشْرِکِینَ، حَتَّى تَعْبُدَ قَبَائِلُ مِنْ أُمَّتِی الْأَوْثَانَ، وَإِنَّهُ سَیَکُونُ فِی أُمَّتِی کَذَّابُونَ ثَلَاثُونَ کُلُّهُمْ یَزْعُمُ أَنَّهُ نَبِیٌّ، وَأَنَا خَاتَمُ النَّبِیِّینَ لَا نَبِیَّ بَعْدِی، وَلَا تَزَالُ طَائِفَهٌ مِنْ أُمَّتِی عَلَى الْحَقِّ ظَاهِرِینَ لَا یَضُرُّهُمْ مَنْ خَالَفَهُمْ حَتَّى یَأْتِیَ أَمْرُ اللهِ »:
ترجمه: «الله جل جلاله زمین را برایم جمع نمود. مشرق و مغربش را دیدم. قطعاً به زودی حکمرانیِ امت من تا جایی که برایم جمع شد، میرسد. دو گنج قرمز و سفید (ثروت های ایران و روم) به من داده شد. از آفریدگارم خواستم امتم را با قحط سالیِ فراگیر هلاک نکندإ و جز خودشان، دشمنی اجنبی بر ایشان چیره نگرداند که ریشهی آنان را قطع کند. پروردگارم جل جلاله فرمود: ای محمد! هرگاه تصمیمی بگیرم بازگردانده نمیشود. به تو قول دادم امّتت را با قحط سالیِ فراگیر نابود نکنم و غیر از خودشان، دشمن بیگانهای بر آنان غالب نگردانم که جماعتشان را متلاشی کند؛ گر چه تمام مردم از اطراف و اکنافِ زمین بر آنان یورش آورند؛ تا این که گروهی از آنان گروهی دیگر را به اسارت درآورند، اما بر امتم، از طرف ائمهی گمراهکننده نگرانم؛ و اگر شمشیر در میان امتم افتاد تا قیامت از آنان برداشته نخواهد شد؛ و تا قبایلی از امتم به مشرکین نپیوندند و تا قبایلی از امت من بت نپرستند، قیامت بر پا نخواهد شد؛ و به زودی در امت من سی دروغگو ظهور خواهند کرد که همگی ادعای نبوت میکند؛ حال آنکه من خاتم النبیین هستم و بعد از من نبیای نخواهد آمد. و پیوسته بخشی از امتم با حق غالب و پیروزند و مخالفین، تا که دستور الله جل جلاله (در برپایی قیامت) صادر گردد، به ایشان ضرری (دینی و ایمانی) نمیرسانند»[۱۰].
عبدالرحمن بن شماسه مهری گوید: نزد مسلم بن مخلد بودم و عبدالله بن عمرو بن عاص نیز آنجا بود؛ عبدالله گفت: قیامت فقط بر شرورترین مردم بر پا میشود؛ آنان که از اهل جاهلیت بدترند؛ با هیچ چیز الله جل جلاله را نمیخوانند مگر اینکه حرفشان را رد میکند. در همین حال بودند که عقبه بن عامر آمد و مسلمه به او گفت: ای عقبه! گوش کن عبدالله چه میگوید: عقبه گفت: خودش بهتر میداند (که چه میگوید). اما من شنیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید: « لَا تَزَالُ عِصَابَهٌ مِنْ أُمَّتِی یُقَاتِلُونَ عَلَى أَمْرِ اللهِ، قَاهِرِینَ لِعَدُوِّهِمْ، لَا یَضُرُّهُمْ مَنْ خَالَفَهُمْ، حَتَّى تَأْتِیَهُمُ السَّاعَهُ وَهُمْ عَلَى ذَلِکَ »: «مدام گروهی از امت من بنا بر دستور الهی نبرد میکنند و بر دشمن خویش غالباند و هر کس با آنان از درِ مخالفت درآید، به ایشان ضرری نمیرساند، تا که قیامت بر آنان بر پا میشود و آنها بر روش خویش استوارند». عبدالله گفت: آری، سپس الله جل جلاله بادی به خوشبویی مشک و به نرمی و لطافت ابریشم میوزاند که (آن باد) هر کس در قلبش ذرهای ایمان باشد را، میمیراند. بعد از آن فقط مردمان شرور باقی خواهند ماند و قیامت بر آنان به پا میشود[۱۱].
[۱]– مسلم (۱۰۳۷).
[۲]– مسلم (۱۰۳۷).
[۳]– بخاری (۷۳۱۲).
[۴]– احمد، ابن ماجه، ابوداود طیالسی و لالکائی.
[۵]– بخاری (۷۳۱۱).
[۶]– احمد (۱۸۱۶۶)، دارمی و لالکائی.
[۷]– مسلم (۱۹۲۳) و احمد (۱۵۱۲۷).
[۸] – مسلم (۱۹۲۰).
[۹] – تا این قسمت را مسلم (۲۸۸۹) روایت کرده است.
[۱۰]– حدیث با طول آن را احمد (۲۲۳۹۵) با شرط مسلم روایت کرده است
[۱۱]– مسلم (۱۹۲۴).