پیمان فطری:

از آنجا که الله  جل جلاله عظمتِ این امانت و سنگینیِ مسئولیتی که انسانِ ضعیف که در ذات خود نیازمند به آفریدگار و خالق خویش است، بر عهده گرفته است، و از آنجا که اللهِ حکیم و بسیار آگاه بیشتر از قدرت مسئولیت نمی‌دهد، انسان را فطرتاً به گونه‌ای آفرید که پروردگارش را بشناسد، یگانگی‌اش را بشناسد و در عبادت و طاعت، خالصانه به او تعالی که شریک و انبازی ندارد، ملزم باشد. انسان فقط از الله آموزش می‌گیرد و تنها به سوی او رُخ می‌کند.

الله  جل جلاله می‌فرماید: ﴿وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّکَ مِنۢ بَنِیٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّیَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّکُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ یَوۡمَ ٱلۡقِیَٰمَهِ إِنَّا کُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِینَ١٧٢ أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَکَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَکُنَّا ذُرِّیَّهٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِکُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ١٧٣ وَکَذَٰلِکَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓیَٰتِ وَلَعَلَّهُمۡ یَرۡجِعُونَ١٧۴﴾ [الأعراف: ۱۷۲-۱۷۴].

یعنی: «و [به یاد آر] هنگامی را که پروردگارت از صُلب بنی آدم نسلشان را پدید آورد؛ و آنان را بر خودشان گواه گرفت [و فرمود:] آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: آری، گواهی دادیم. تا روز قیامت نگویید: ما از این بی خبر بودیم * یا نگویید: پدرانمان پیش از ما مشرک بودند؛ و ما فرزندانی پس از آنان بودیم. آیا ما را به خاطر آن‌چه باطل‌گرایان انجام دادند، هلاک می‌کنی؟ * و این گونه آیات را تفصیل و توضیح می‌دهیم؛ و برای این‌که بازگردند».

انس بن مالک از رسول الله  صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمودند: «یُقَالُ لِلرَّجُلِ مِنْ أَهْلِ النَّارِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ: أَرَأَیْتَ لَوْ کَانَ لَکَ مَا عَلَى الْأَرْضِ مِنْ شَیْءٍ أَکُنْتَ مُفْتَدِیًا بِهِ؟ قَالَ: فَیَقُولُ: نَعَمْ، قَالَ: فَیَقُولُ: قَدْ أَرَدْتُ مِنْکَ أَهْوَنَ مِنْ ذَلِکَ، قَدْ أَخَذْتُ عَلَیْکَ فِی ظَهْرِ آدَمَ أَنْ لَا تُشْرِکَ بِی شَیْئًا، فَأَبَیْتَ إِلَّا أَنْ تُشْرِکَ»: «در روز قیانت به یکی از دوزخیان گفته می‌شود: آیا اگر تمام آن‌چه در زمین است از آنِ تو بود، (در مقابل رهایی از جهنم) فدیه می‌دادی؟ فرمود: (جهنمی) گوید: آری. فرمود: (الله) می‌گوید: آسان‌تر از این کار را از تو خواستم! (هنوز) در پشتِ آدم  علیه السلام بودی که از تو عهد گرفتم به من هیچ شرکی نورزی؛ قبول نکردی و شرک ورزیدی»^[۱].

 

[۱]– بخاری و مسلم. در روایتی که ابن جریر از ابن عباس  رضی الله عنه روایت می‌کند آمده است، الله ﻷ از آنان عهد گرفت که او را عبادت کرده و هیچ چیز را شریک او نگردانند. نیز در روایتی که عبدالله بن احمد در مسند پدرش، از ابی بن کعب  رضی الله عنه و هم‌چنین ابن ابی حاتم، ابن جریر و ابن مردویه روایت کرده‌اند، آمده است: الله ﻷ به ایشان فرمود: من آسمان‌ها و زمین‌های هفت‌گانه و پدرتان (آدم) را بر شما گواه می‌گیرم، که مبادا روز قیامت بگویید: ما این مسئله را نمی‌دانستیم. بدانید که معبود برحقی غیر از من وجود ندارد و آفریدگاری غیر من نیست؛ پس هیچ چیزی را با من شریک نکنید. قطعاً پیامبرانی را به سویتان گسیل می‌دارم تا شما را به عهد و میثاق با من یادآور باشند؛ و کتاب‌هایم را بر شما نازل کردم. گفتند: گواه و معترفیم که تو آفریدگار و معبود مایی و جز تو آفریدگاری نداریم؛ و آن‌روز اقرار به اطاعت از وی نمودند.

در جزء اولِ کتاب معارج القبول ص ۳۴ و بعد از آن، این روایات را کامل خواهی یافت. بدان رجوع شود.