وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
سپس الله جل جلاله اراده فرمود مدت زمانی طولانی، مردم را هدایت نماید و آنان را بعد از اختلافات مدید، پیرامون حق گرد آورد. تصمیم آن آگاهِ بسیار حکیم ـ بر این شد که با فرستادن خاتم پیامبران محمد صلی الله علیه وسلم به سوی تمام بشریت، به برنامه‌ی ارسال پیامبران، پایان دهد؛ لذا قرآن کریم را که کلام الهی است تا پایان جهانِ هستی، برای تمام مردم جهان ارزانی داشت.
﴿فَهَدَى ٱللَّهُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لِمَا ٱخۡتَلَفُواْ فِیهِ مِنَ ٱلۡحَقِّ بِإِذۡنِهِ﴾ [البقره: ۲۱۳].
یعنی: «پس الله اهل ایمان را به توفیق خود، به حقّی که در آن اختلاف کردند، راهنمایی کرد».
او جل جلاله با محافظت از قرآن کریم، حفظ دین را تا برپایی قیامت تضمین کرد؛ فرمود:
﴿إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّکۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ٩﴾ [الحجر: ۹].
یعنی: «همانا ما قرآن را نازل کردیم، و یقیناً ما نگهبان آن هستیم».
ابن کثیر رحمه الله می‌گوید: «الله متعال در این آیه اثبات نموده است که وی ذکر، یعنی همان قرآن را، نازل کرده است و خودش جل جلاله آن را از تغییر و تبدیل محفوظ می‌دارد»[۱].
و الله جل جلاله امر فرمودند:
﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلذِّکۡرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیۡهِمۡ﴾ [النحل: ۴۴].
یعنی: «و قرآن را به سوی تو نازل کردیم تا به مردم آن‌چه را که به سویشان نازل شده بیان کنی».
ابن کثیر رحمه الله گوید: «﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلذِّکۡرَ﴾ یعنی: قرآن، ﴿لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیۡهِمۡ﴾، یعنی از جانب آفریدگارشان؛ زیرا توی پیامبر خوب می‌دانی که الله جل جلاله بر تو چه نازل کرده است و چه قدر شیفته‌ی این کتاب هستی؛ و چقدر از آن پیروی می‌کنی! و ما نیز خوب می‌دانیم که تو برترین مخلوق و سیّدِ فرزندان آدم هستی. آن‌چه مجمل و به صورت کلی آمده، برای انسان‌ها توضیح می‌دهی و آن‌چه بر آنان مشکل آید، روشن خواهی کرد»[۲].
رسول صلی الله علیه وسلم رسالت را ابلاغ کرده و امانت را اَدا نمود و امت را ارشاد کرده و اندوه و ناراحتی را برچید. و الله جل جلاله با وی دل‌های غافل و گوش‌های کَر را گشود. ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَیۡکَ مِن رَّبِّکَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُ﴾ [المائده: ۶۷]:
یعنی: «ای پیامبر! آن‌چه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ کن؛ و اگر انجام ندهی پیام الله را نرسانده‌ای». آری، اگر رسول صلی الله علیه وسلم به انسان‌ها ادای رسالت نکرده باشد، کیست که ابلاغ نماید؟! و اگر کسی را که الله جل جلاله به عنوان «رحمه للعامین» به جهانیان ارزانی داشت، تبیین نکرده باشد، کیست که آن را بیان دارد؟!
ابن کثیر رحمه الله گفته است: الله تبارک و تعالی رسول الله صلی الله علیه وسلم را به اسمِ رسالت مورد خطاب قرار داده است و به وی دستور می‌دهد تا هر آن‌چه را الله جل جلاله با آن وی را فرستاده است، ابلاغ نماید؛ رسول صلی الله علیه وسلم هم امتثال امر نموده و آن را به نحو احسن اَدا نمود…
امت هم به انجامِ مأموریت و ادای امانتِ وی، گواهی داد؛ چنان‌که پیامبر بزرگوار اسلام این شهادت و اقرار را در بزرگترین گردهمایی، در روز «حجه الوداع» از امتش گرفت؛ در آن روز تقریباً ۰۰۰/۴۰ از اصحاب رضی الله عنهم حضور داشتند. این جریان در صحیح مسلم از جابر بن عبدالله روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در آن روز در سخنرانی خویش فرمودند: «یَا أیُّها النَّاس إنَّکم مَسؤولُونَ عَنِّی، فَما أَنتُم قَائِلونَ؟» قَالُوا: «نَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ بَلَّغْتَ وَأَدَّیْتَ وَنَصَحْتَ» فجَعلَ یَرفعُ أصبعهُ إلی السَّماء وَ ینکسُها إلَیهِم، وَیَقُول: اللَّهمَّ هَل بلَّغتُ؟»: «ای مردم شما حتماً در مورد (انجام مأموریت و رسالتِ) من سؤال می‌شوید، چه جوابی خواهی داد؟ گفتند: گواهی می‌دهیم که رسالت را ابلاغ کرده و امانت را اَدا نموده و امت را نصیحت کردی. پس انگشتش را به سوی آسمان بلند می‌کرد و بر صحابه رضی الله عنهم فرود آورده و می‌فرمود: بار الاها آیا ابلاغ کردم؟»[۳].
و رسول الله صلی الله علیه وسلم تا زمانی که قومش را بر راه راستی که شبش همچون روزش روشن و درخشان است، جمع نکرد، به دیدار الله جل جلاله نرفت. بعد از نزول این آیه دار فانی را وداع گفت: ﴿ٱلۡیَوۡمَ أَکۡمَلۡتُ لَکُمۡ دِینَکُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَیۡکُمۡ نِعۡمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِینٗا﴾ [المائده: ۳].
یعنی: «امروز دینتان را برای شما کامل، و نعمتم را بر شما تمام کردم، و اسلام را برایتان به عنوان دین پسندیدم».
و رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده‌اند: «ترکتُ فیکُم أَمرَینِ لَن تَضِلُّوا مَا تَمسَّکتُم بِهِما: کِتابَ الله تعالی، وسنهَ رسولِه صلی الله علیه وسلم»: «دو چیز در میانتان باقی گزاردم؛ مادامی که به آن دو تمسّک جویید گمراه نخواهید شد، کتاب الله و سنت فرستاده‌اش»[۴].
ابن کثیر رحمه الله گفته است: «این بزرگترین نعمت از نعمتهای الهی بر امت اسلامی است؛ چرا که دین را برایشان کامل نموده است، به دینِ دیگری غیر از این دین، نیازمند نیستند. و به پیامبری دیگر، غیر از پیامبرشان صلی الله علیه وسلم هم نیازی ندارند. از همین روست که الله جل جلاله او را خاتم الأنبیاء خواند و وی را به سوی انس و جن هدیه نمود…»[۵].
[۱]– مختصر ابن کثیر ج۲ ص۳۰۸
[۲]– مختصر ابن کثیر ج۲ ص ۳۳۲.
[۳]– مختصر ابن کثیر ج۱ ص ۵۳۳.
[۴]– مالک/ ۱۸۷۴٫ (و مشکاه المصابیح / ۱۸۶ [۴۷]، شیخ آلبانی آن را حسن دانسته است. مترجم).
[۵]– مختصر ابن کثیر ج۱ ص۴۸۲.