برانگیخته شدن [بعث] مفهوم بعث بعث در لغت به معنای فرستادن، انتشار، تحریک و امثال آن است.[۱] در اصطلاح شرع، بعث یعنی معاد جسمانی و زنده­کردن مردگان در روز قیامت برای حسابرسی و داوری در میان آنان.[۲] [۱]– نک: لسان العرب. [۲]– نک: لمعه الإعتقاد شرح الشّیخ محمّد بن عثیمین، ص ۱۱۵؛ القیامه الکبری، ص ۵۱٫

تعداد دمیدن در صور اسرافیل علیه السلام دو بار در صور می­دمد: الف – نفخۀ بیهوشی [صعق]: دمیدنی که بر اثر آن، مردم به وحشت افتاده و بیهوش می­شوند. وقتی الله تعالی اجازۀ پایان­یافتن این دنیا را صادر می­نماید، به اسرافیل دستور می­دهد که در صور بدمد و در نتیجه، تمامی آنچه در آسمان‎ها و زمین است مگر مخلوقاتی که …

دلایل دمیده شدن صور قرآن، سنّت و اجماع دلالت بر دمیدن در صور دارند. ۱ ـ الله در این زمینه می­فرماید: ﴿وَنُفِخَ فِی ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِی ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِیَامٞ یَنظُرُونَ﴾ [الزّمر: ۶۸] «و در صور دمیده شود، پس هر آنچه در آسمان‎ها و هر آنچه در زمین …

مفهوم دمیده شدن صور [نفخ] أ ـ مفهوم لغوی نفخ: نفخ از نظر لغوی، واژه­ای مشهور و شناخته­شده است. وقتی انسان هوا یا صدایی را از دهانش خارج کند، گفته می­شود: نَفَخَ بِفَمهِ یَنفخُ نفخاً. دمیدن در آتش و نوشیدنی و… نیز از این قبیل است.[۱] ب ـ تعریف صور: این واژه در اصل، دارای معانی متعدّدی است؛ همچون شیپور …

نتایج ایمان به روز آخرت ایمان به این روز منجر به نتایجی مهم، اخلاقی زیبا، عبادت­هایی متنوّع و تأثیراتی پسندیده برای فرد و جامعه در دنیا و آخرت می­شود. از جمله اینکه: ۱- بجای آوردن عبادت الله متعال: ایمان به قیامت یکی از موارد اطاعت از الله  به شمار می­رود و کمال مخلوق در انجام پرستش پروردگار است. ۲- افزایش …

اهمّیت ایمان به روز آخرت باور و یقین به روز قیامت از اهمیت والایی برخوردار است، دلایلی که بینگر این اهمیت می‌باشد، به شرح زیر است: ۱- ایمان به روز آخرت، یکی از ارکان ششگانۀ ایمان است: در آن حدیث مشهور، وقتی جبرئیل علیه السلام دربارۀ ایمان پرسید، پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أَنْ تُؤْمِنَ بِاللَّهِ وَمَلائِکَتِهِوَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْیَوْمِ …

مفهوم ایمان به روز آخرت ایمان به روز قیامت شامل تمامی اخباری که دربارۀ این روز بیان شده و امور مربوط به آن است؛ مانند ایمان به نشانه­های قیامت و علاماتی که پیش از آن روز به وقوع می­پیوندد، مرگ و آنچه پس از آن واقع می‌شود؛ همچون فتنۀ قبر، عذاب یا نعمت­های آن و نیز ایمان به دمیده­شدن در …

ویژگی های پیامبرمان؛ محمّد صلی الله علیه وسلم پیامبر اسلام دارای صفات منحصر به فرد زیادی هستند که بیان تمامی آن‎ها در این مختصر نمی‌گنجد و به طور اجمالی، برخی از آن‎ها بدین قرار است: ۱- عمومیّت رسالت ایشان: الله می­فرماید: ﴿قُلۡ یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّی رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَیۡکُمۡ جَمِیعًا﴾ [الأعراف: ۱۵۸] «بگو: ای مردم! من فرستادۀ الله به سوی همۀ …

ادّعای پیامبری در سده­های نخستین اسلامی و در دورۀ معاصر، گروه­هایی پیدا شدند که افرادشان ادّعای پیامبری داشتند و بروز این جنبش­ها دلایل بسیاری داشت که مهم­ترین آن‎ها، جهالت، قبیله­گرایی، ملّی­گرایی و کینۀ یهودی و صلیبی بود. از مشهورترین کسانی که در صدر اسلام، ادّعای نبوّت کردند، أسود عنسی، طلیحه بن خویلد، مسیلمه و سجاح تغلبی را می­توان نام برد. …

مفهوم معجزه، کرامت و احوال شیطانی معجزه: کاری خارق­العاده که الله تعالی آن را بر دستان پیامبری از پیامبرانش اجرا می­نماید تا وی را تأیید و تصدیق کند. معجزه، نشانه نیز نامیده می­شود. کار خارق­العاده یعنی عملی که بر خلاف عادت آدمیان بوده و برایشان ناآشنا و خارج از توانشان است. کرامت: یعنی کاری خارق­العاده که الله متعال آن را …

مفهوم عقیدۀ ختم نبوّت مراد از ختم نبوّت، پایان­یافتن خبردادن الله تعالی به مردم و قطع وحی آسمانی است.[۱] یعنی اینکه باور کنیم اخبار غیبی با نبوّت پیامبرمان؛ محمّد صلی الله علیه وسلم پایان یافته و وحی آسمانی با وفات ایشان، قطع شده است. این مطلب از مهم­ترین و اصلی­ترین اعتقادات مسلمانان به شمار می­رود و هر کس بر خلاف …

نتایج ایمان به پیامبران و رسولان ایمان به پیامبران و رسولان دارای نتایجی مهم و بزرگ است؛ از جمله: آگاه­شدن از رحمت و توجّه الله تعالی به بندگانش، زیرا رسولانی را به سویشان فرستاد تا آنان را به راه راست راهنمایی کنند و شیوۀ پرستش الله را برایشان روشن سازند، چون عقل بشر به تنهایی نمی­تواند این مسأله را تشخیص …

موارد ایمان به پیامبران ایمان به رسولان شامل موارد زیر است: ۱- باور و یقین به اینکه رسالت‌شان حقیقتی از جانب الله تعالی است. بنابراین کسی که رسالت یکی از آنان را انکار کند، به رسالت تمامی­شان کافر شده است، چنانکه الله می­فرماید: ﴿کَذَّبَتۡ قَوۡمُ نُوحٍ ٱلۡمُرۡسَلِینَ﴾ [الشّعراء: ۱۰۵] «قوم نوح پیامبران را تکذیب کردند». الله متعال قوم نوح  را …

عصمت پیامبران و رسولان مسلمانان اتّفاق دارند که پیامبران و رسولان در پذیرش و تحمّل رسالت و در آنچه از جانب پروردگارشان به مردم می­رسانند، معصومند. بنابراین چیزی از آنچه الله Uبه سویشان فرستاده است را نمی­کاهند و هیچ چیز را فراموش نمی­کنند مگر مواردی که منسوخ گردد. الله تعالی برای پیامبرش؛ محمّد صلی الله علیه وسلم ضمانت نمود که …

حقیقت پیامبران و رسولان پیامبران و رسولان، بشر و مخلوق هستند و به آنان وحی می­شود و هیچ یک از ویژگی­های ربوبیّت و الوهیّت را ندارند. آنان دارای صفات بشری؛ همچون بیماری، خواب، مرگ، نیاز به غذا و نوشیدنی و … هستند. الله تعالی این افراد را متّصف به برترین درجۀ بندگی نموده و در سیاق توصیف و تحسین آنان، …

دلایل نبوّت نبوّت از بزرگ­ترین ادّعاها به شمار می­رود و فقط دروغگوترین یا راستگوترین مردم ادّعای چنین امری می‌کند. نبوّت با ادلّۀ فراوانی اثبات می­گردد که بزرگ­ترین و مهم­ترین آن‎ها، نشانه­هایی است که معجزه نامیده می‌شوند، و با اعمال بزرگ، اخلاق پسندیده و رفتار نیک ثابت می­گردد. بنابراین کسی که ادّعای پیامبری نمود و الله متعال وی را به‌وسیلۀ معجزه­ها …

تفاوت میان نبی و رسول علما در بیان تفاوت نبی با رسول و تعیین مفهوم آن دو، سخنان زیادی بیان کرده­اند که خالی از نقد نیست، امّا از دیدگاه دانشمندان بسیاری، نبی با رسول فرق دارد، هر چند در بیان مفهوم هر یک از آن‎ها اختلاف است. همچنین نبوّت عام­تر از رسالت است؛ به عبارتی دیگر، هر رسولی نبی است، …

مفهوم شرعی نبوّت و رسالت از نظر شرعی، می­توان نبوّت و رسالت را این گونه تعریف کرد: ویژگی و صفتی است که در فرد، پس از انتخاب از جانب الله تعالی، به وجود می­آید و وی را از اخبار آسمانی آگاه ساخته و فرمان به تبلیغ آن می­دهد. بنابراین نبوّت و رسالت به محض انتخاب­شدن شخص توسّط الله متعال به‌‌وسیلۀ …

مفهوم لغوی رسالت: حروف اصلی این واژه، «راء، سین، لام» – رسل- بوده و رسول از «إرسال»؛ یعنی توجیه و تبیین یا از «تتابع»؛ پی­درپی­شدن گرفته شده، چنانکه وقتی شیر پی­درپی ریزان شود و بیرون آید، می­گویند: «رسل اللّبن». بنابراین رسول یعنی اینکه مردم را توجیه می­کند یا اینکه وحی پی­درپی بر وی نازل می­گردد.[۱] [۱]– لسان العرب، ج ۱، …

مفهوم لغوی نبوّت: سه اصل و ریشه برای این واژه بیان شده است؛ بنا بر قولی، از «نبأ»؛ یعنی خبر مهم و بزرگ گرفته شده و در نتیجه، نبوّت به معنای خبردادن است. بنا بر روایتی، اصل آن «نباوه» یا «نَبوَه» بوده که هر دو به معنای بلندی و برتری است و از این رو، نبوّت یعنی رفعت و والایی. …

آیا پس از نزول قرآن، پیروی از تورات و انجیل جایز است؟ با توجّه به مطالب قبلی و نیز به فرض صحّت این کتاب­ها، آن‎ها برای امّتی خاص و دوره­ای معیّن بوده و به‌وسیلۀ قرآن کریم منسوخ شده­اند و به همین سبب، کسی نمی­تواند از آن‎ها پیروی نماید. بر این اساس، بطلان و ناجایزبودن عمل به آن‎ها روشن می­گردد، مگر …

منابعی در معرّفی انجیل های امروزی بسیاری از دانشمندان مسلمان در گذشته و اکنون و نیز عالمانی از مسیحیّت که دین اسلام را پذیرفتند یا دانشمندانی که از قید و بند تقلید رها شدند، منابع زیادی را برای معرّفی انجیل­های موجود در دست مسیحیان نگاشته و انتقادات بسیاری را متوجّه آن‎ها ساخته­اند؛ همچون شیخ الإسلام ابن تیمیّه  در کتاب «الجواب …

انجیل­های معتبر از دیدگاه مسیحیان: أ ـ انجیل متّی: یکی از ۱۲ شاگرد خصوصی مسیح که انجیل را به زبان عبری یا سریانی نوشت. و آخرین نسخه­ای که پیدا شد، به زبان یونانی بود، و در مورد اینکه چه کسی انجیل را تدوین و ترجمه نموده است، اختلاف وجود دارد.[۱] ب ـ انجیل مَرقَص: نویسندۀ این انجیل، یوحنا ملقّب به …

انجیل پس از عیسی کتاب مقدّس موجود در نزد مسیحیان، شامل تورات، کتاب­های ملحق به آن، انجیل­ها و نامه­های پیامبران b می­شود. تورات و کتاب­های ملحق به آن، عهد قدیم و انجیل­ها و رسائل پیامبران، عهد جدید نامیده می­شود. مسیحیان هم عهد قدیم و هم عهد جدید را مقدّس می­دانند و تمامی آن‎ها را در یک کتاب با عنوان «کتاب …

انجیل انجیل در اصل، کلمه­ای یونانی به معنای خبر خوش و بشارت است.[۱] از دیدگاه مسلمانان، انجیل کتابی گرامی است که الله تعالی آن را بر عیسی نازل کرد تا تکمیل و تأییدی برای تورات و موافق آن در بیشتر امور شرعی باشد. انجیل به راه راست هدایت می­کند، حقّ را از باطل جدا می­سازد و به پرستش معبود یگانه …

تحریف تورات هر عاقل با انصافی – چه رسد به اینکه مسلمان و مؤمن باشد- می­داند توراتی که الله تعالی آن را بر موسی gنازل کرد خالی و مبرّا از بیشترین مطالبی که اکنون در کتاب­های یهودیان است، می‌باشد و دلایل متعدّدی در این زمینه وجود دارد؛ از جمله: أ ـ نابودی، نسخ، تحریف و تخریبی که علیه تورات صورت …

تلمود: یکی از منابع یهودی که هدف از آن، آموزش دیانت و آداب یهود است. این منبع از دو بخش تشکیل شده است: متن: این بخش «مشناه» به معنای شناخت یا شریعت مکرّر است؛ شرح: این قسمت، «جمار» یعنی إکمال نامیده می­شود. تلمود قانون یا شریعتی شفاهی بود که پیشوایان مذهبی فریسیّون آن را نسل به نسل، به طور پنهانی …

کتاب­های ملحق به تورات، بر اساس نسخۀ پروتستان ۳۴ سفر می­شود و از این رو، مجموع آن‎ها با تورات، ۳۹ سفر است که از دیدگاه مسیحیان، عهد قدیم نامیده می­شود و می­توان آن‎ها را به پنج بخش زیر تقسیم کرد: اسفار پنجگانۀ منسوب به موسی؛ اسفار تاریخی که ۱۳ تاست: یشوع؛ ۲٫ قضات؛ ۳٫ راعوث؛ ۴٫ صموئیل اول؛ ۵٫ صموئیل …

تورات امروزی تورات امروزی از دیدگاه یهودیان، آیینی مکتوب بوده که گمان می­کنند سیّدنا موسی آن را با دست خویش نوشته است. آنان این نوشته را «بنتاتوک» منسوب به «بنتا» می­نامند؛ واژه­ای یونانی که مراد از آن، پنج سفر با عناوین زیر است: أ ـ سفر تکوین: این بخش دربارۀ آفرینش جهان، ظهور انسان، طوفان نوح و تولّد ابراهیم تا …

مفهوم لغوی تورات: این واژه کلمه­ای عبری به معنای شریعت یا قانون و یا هدایت است.[۱] در اصل و از دیدگاه مسلمانان، تورات اسمی برای کتاب نازل­شده بر موسی است. تورات کتابی مهم و مشتمل بر نور و هدایت بوده، چنانکه الله Uمی­فرماید: ﴿إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاهَ فِیهَا هُدًى وَنُورٌ ۚ یَحْکُمُ بِهَا النَّبِیُّونَ الَّذِینَ أَسْلَمُوا لِلَّذِینَ هَادُوا وَالرَّبَّانِیُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا …

قرآن کریم قرآن، آخرین، خاتم، طولانی­ترین و جامع­ترین کتاب­های آسمانی و حاکم بر آن‎هاست. در مبحث منابع قانونگذاری اسلام، مطالبی دربارۀ قرآن کریم بیان شد. در ادامه نیز سخنانی در این زمینه مطرح خواهد گشت؛ یعنی در مبحث اعجاز قرآن، در فصل هشتم که مربوط به دلایل حقّانیّت اسلام است.

موارد اختلافی در بین کتاب‌های آسمانی این کتاب­ها از نظر شرایع با هم فرق داشتند، زیرا شریعت عیسی در برخی از امور، با شریعت موسی، و شریعت محمّد صلی الله علیه وسلم در تعدادی از موارد، با شریعت موسی و عیسی تفاوت دارد. الله تعالی می­فرماید: ﴿لِکُلٍّ جَعَلْنَا مِنکُمْ شِرْعَهً وَمِنْهَاجًا﴾ [المائده: ۴۸] «ما برای هر کدام از شما، آیین …

موارد اتّفاقی در بین کتاب‌های آسمانی کتاب­های آسمانی در امور متعدّدی با هم هماهنگ هستند؛ از جمله: وحدت خاستگاه: منبع تمامی آن‎ها یکی است و از جانب الله تعالی نازل شده­اند؛ وحدت هدف: مقصد تمامی کتاب‌های آسمانی یکی بوده و به پرستش الله یگانه و دین اسلام فرامی­خوانند. اسلام دین تمامی پیامبران bبوده و بر این اساس، هدف اصلی آنان …

آنچه با ایمان به کتاب‌های آسمانی، منافات دارد تکذیب، کفر و تحریف کتاب­های آسمانی، با ایمان به آن‎ها منافات دارد. چنانچه رویگردانی از قرآن، ادّعای نسخ، پذیرفتن داوری غیر قرآن، ادّعای نقص و شباهت آن با دیگر کتاب­ها و تعارض و تناقض آن، مخالف و متضادّ ایمان به آن‎هاست.

هدف از نزول کتاب‌های آسمانی نزول تمامی کتاب­های آسمانی، هدفی واحد داشته است. هدف این بوده که فقط الله تعالی پرستش شود و این کتاب­ها قانون زندگی بشری باشد که بر روی زمین زندگی می­کنند و آنان را به سوی خوبی­ها راهنمایی نماید و روح و نوری برای احیای جان‎ها و برطرف­ساختن تاریکی­ها باشد و تمامی راه­های زندگی را برایشان …

دلایل ایمان به کتاب های آسمانی ادلّۀ فراوانی از قرآن و سنّت دلالت بر وجوب ایمان به این کتاب­ها دارند؛ از جمله: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْکِتَابِ الَّذِی أَنزَلَ مِن قَبْلُ ۚ﴾ [النّساء: ۱۳۶] «ای کسانی‌ که ایمان آورده‌اید! به الله و پیامبرش و کتابی که بر او نازل کرده و کتابی …

نتایج ایمان به کتاب های آسمانی باور و اعتقاد به این کتاب¬ها، نتایج و ثمرات مهمّی در پی دارد؛ همچون: ۱٫ علم به توجّه و احسان الهی، به گونه¬ای که برای هر قومی، کتابی نازل کرد تا آنان را راهنمایی کند؛ ۲٫ علم به حکمت الهی، زیرا برای هر قومی، آنچه متناسب و موافق با شرایط‌شان بود را فرستاد؛ ۳٫ …

اهمّیت ایمان به کتاب‌های آسمانی ایمان به کتاب­های آسمانی از چندین جنبه اهمّیت فراوانی دارد؛ از جمله: ۱- ایمان به این کتاب­ها، اصلی از اصول عقاید و رکنی از ارکان ایمان به شمار می­رود و ایمان انسان، زمانی صحیح است که به کتاب­های نازل­شده بر پیامبران ایمان بیاورد؛ ۲- الله رسولانی که پیام­های الهی را به مردم می­رسانند، مدح و …

موارد ایمان به کتاب های آسمانی ایمان به اینکه قطعاً کتاب­های آسمانی از جانب الله تعالی فرستاده شده­اند؛ ایمان به آنچه از اسامی این کتاب­ها می­دانیم؛ مانند قرآن نازل­شده بر محمّدr، تورات نازل­شده بر موسی، انجیلی که بر عیسی نازل گشت و زبور نازل­شده بر داود؛ امّا کتاب­هایی که از اسامی­شان باخبر نیستیم، به طور اجمالی به آن‎ها ایمان می­آوریم. …

مفهوم لغوی و اصطلاحی کتب کُتُب در اصل، جمع کتاب به معنای مکتوب؛ یعنی نوشته­شده است؛ مانند فراش به معنای مفروش؛ پهن‌شده، إله به معنای مألوه؛ معبود و غراس به معنای مغروس؛ کاشته­شده. مادّۀ «کَتَبَ» در معنای جمع و گِردآوری به کار می­رود و علّت نامگذاری نویسنده به کاتب، این است که حروف را جمع نموده و به هم ربط …

حکم به برتری فرشتگان یا انسان‌های صالح از دیرباز، دربارۀ موضوع مذکور اختلاف وجود داشته و دیدگاه­های فراوانی در این زمینه مطرح شده است. بهترین و خلاصه­ترین نظریّه، همان سخن شیخ الإسلام ابن تیمیّه است که انسان‎های صالح از لحاظ اینکه دارای پایان و عاقبت کاملی هستند، برتر از فرشتگانند؛ یعنی زمانی که وارد بهشت شوند، به قرب الهی برسند، …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۸) ۸- خشم فرشتگان بر کافران: آنان کافران ستمکار را دوست ندارند، بلکه با این افراد دشمن هستند و با آنان مبارزه می­کنند، دل­هایشان را به لرزه می­اندازند و آنان را نفرین می­کنند.

رابطۀ فرشتگان با بشر (۷) ۷- روی­آوردن و توجّه فرشتگان به مؤمنان: با محبّت­کردن و ارشاد و راهنمایی و دعا و درخواست آمرزش برای آنان؛ همچون دعا برای آموزگار خوب، کسانی که منتظر نماز جماعتند، اشخاصی که در صف اول نماز می­خوانند، افرادی که جاهای خالی میان صف­ها را پر می­نمایند، اشخاصی که طعام سحری می­خورند، کسانی که بر پیامبر …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۶) ۶- گرفتن روح آدمیان زمانی که عمرشان به پایان می­رسد: الله متعال بعضی از فرشتگان را مسؤول گرفتن روح انسان‎ها نموده وقتی که عمر مقدّرشان به پایان می­رسد. الله می­فرماید: ﴿۞ قُلْ یَتَوَفَّاکُم مَّلَکُ الْمَوْتِ الَّذِی وُکِّلَ بِکُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّکُمْ تُرْجَعُونَ﴾ [السّجده: ۱۱] «[ای پیامبر!] بگو: فرشتۀ مرگ که بر شما گماشته شده، جانتان …

رابطۀ فرشتگان با بشر (۵) ۵- ثبت اعمال انسان‎ها: تعدادی از فرشتگان مسؤول حفظ و ثبت اعمال نیک و بد آدمیان هستند و مراد از آیات زیر، همین فرشتگانند: ﴿وَإِنَّ عَلَیۡکُمۡ لَحَٰفِظِینَ١٠ کِرَامٗا کَٰتِبِینَ١١ یَعۡلَمُونَ مَا تَفۡعَلُونَ﴾ [الانفطار: ۱۰-۱۲] «و بدون تردید نگهبانانی [از فرشتگان] بر شما گماشته شده‌اند، که نویسندگانی بزرگوار هستند. آنچه را انجام می‌دهید، می‌دانند [و اعمال …