عصمت پیامبران و رسولان

عصمت پیامبران و رسولان

مسلمانان اتّفاق دارند که پیامبران و رسولان در پذیرش و تحمّل رسالت و در آنچه از جانب پروردگارشان به مردم می­رسانند، معصومند. بنابراین چیزی از آنچه الله Uبه سویشان فرستاده است را نمی­کاهند و هیچ چیز را فراموش نمی­کنند مگر مواردی که منسوخ گردد.

الله تعالی برای پیامبرش؛ محمّد صلی الله علیه وسلم ضمانت نمود که قرآن را برایش بخواند و ایشان چیزی از آنچه به سویشان وحی می­شود را فراموش نخواهند کرد؛ مگر آنچه الله متعال بخواهد که فراموش شود:

﴿سَنُقۡرِئُکَ فَلَا تَنسَىٰٓ۶ إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ﴾ [الأعلى: ۶-۷]

«ما بزودی [قرآن را] بر تو می‌خوانیم، پس هرگز فراموش نخواهی کرد مگر آنچه را که الله متعال بخواهد».

رسولان نیز در امر تبلیغ، معصومند و هیچ بخشی از وحی را پنهان نمی­کنند، زیرا پنهان­کردن وحی خیانت بوده و محال است که رسولان چنین کاری انجام دهند:

﴿وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَیۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِیلِ۴۴ لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡیَمِینِ۴۵ ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِینَ﴾ [الحاقّه: ۴۴-۴۶]

«و اگر [پیامبرr] سخنانی [به دروغ] بر ما می‌بست، حتما ما دست راست او را می‌گرفتیم، سپس [شاه] رگ قلبش را قطع می‌کردیم».

نواقص و صفات فطری بشری منافاتی با عصمت ندارد؛ مثلاً ابراهیم gزمانی که دید دستان مهمانانش به سمت غذایی که برایشان آورده بود، دراز نمی­گردد و نفهمید که آنان فرشته هستند، احساس ترس کرد.

سیّدنا موسی نیز به شدّت ناراحت شد و سر برادرش را گرفت و به سمت خویش کشید. همچنین وقتی دیدار با پروردگارش تمام شد و به نزد قومش بازگشت و آنان را در حالت پرستش گوساله دید، آن الواح را افکند در حالی که میان نوشته­هایش، هدایتی از جانب پروردگار بود.

فراموشی پیامبر صلی الله علیه وسلم در غیر از امر تبلیغ و امور تشریع، از این قبیل است، چنانکه در روایت ذوالیدین آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم در نماز، دچار فراموشی شدند.[۱]

حتّی رسول الله صلی الله علیه وسلم صراحتاً بیان می­نمایند که همچون سایر انسان‎ها برخی امور را فراموشی می­کنند: «إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ أَنْسَى کَمَا تَنْسَوْنَ فَإِذَا نَسِیتُ فَذَکِّرُونِی»[۲]؛ «قطعاً من بشری مانند شما هستم و همان گونه که شما فراموش می­کنید، من نیز دچار فراموشی می­شوم، پس هر گاه فراموش کردم، به من یادآوری کنید».

پیامبران گاهی اوقات در امر قضاوت و داوری میان مردم، اشتباه می­کنند. همچنین در برخی موارد، مرتکب گناهان صغیره می­شوند، امّا بر این کار نمی­مانند و بلافاصله موفّق به توبه و جبران اشتباه می­گردند؛ به عبارتی دیگر، الله  آنان را بر گناه و اشتباه باقی و ثابت نمی­گذارد، بلکه از طریق وحی، حقیقت را برایشان روشن می­سازد و آنان را به توبۀ پس از گناه، موفّق می­دارد و در نتیجه، حالشان کامل­تر از قبل می­گردد.

امّا به اجماع تمامی مسلمانان، معصوم از زشتی­ها و گناهان کبیره هستند.

در این مبحث، مطالبی مختصر دربارۀ عصمت پیامبران بیان گردید و جزئیّات و توضیحات دیگری نیز دارد که در این مختصر نمی­گنجد.[۳]

[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۱۲۲۸٫

[۲]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۳۹۲؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۵۷۲٫

[۳]– نک: مجموع الفتاوی، ج ۱۰، صص ۲۹۳- ۳۱۳ و ج ۱۵، ص ۱۵۰؛ الرّسل والرّسالات، صص ۹۹- ۱۱۶٫