عقيده

قبر گرایان در مورد روا بودن استغاثه و ندا زدن پیامبر  صلی الله علیه و سلم بعد از وفات‌شان به روایتی از ابن عمر رضی الله عنهما استدلال کرده‌اند که: «پای ابن عمر خواب رفته بود، پس مردی گفت: محبوب‌ترین مردم نزدت را یاد کن، ابن عمر گفت: محمد[۱]. و در روایت دیگری آمده است که گفت: یا محمداه». و …

در مورد جواز توسل به ذات پیامبر  صلی الله علیه و سلم و درخواست کردن به وسیله وی، به اینگونه که در دعا گفته شود: «الهی! از توبه حق محمد می‌خواهم…» یا «به جاه و منزلت محمد از تو می‌طلبم..» و مانند آن؛ به احادیثی استدلال کرده‌اند که در این باب روایت شده است، که به شرح زیر است: از …

استدلال ایشان بر جواز تبرک به آثار صالحین و شیوخ، به روایاتی که از بعضی از صحابه ثابت گردیده که ایشان به بعض آثار پیامبر  صلی الله علیه و سلم مانند مو و عرق و لباس‌شان تبرک جسته و مسح نموده‌اند. جواب این شبهه از چند وجه می‌باشد: اول: برکت جستن به آثار اشخاص، مخصوص پیامبر  صلی الله علیه و …

استدلال آن‌ها بر جواز تبرک (برکت جستن) به آثار پیامبران مانند غار حرا، و غار ثور، و مانند این اماکن، و مسح کردن حجره شریف وغیره به دو روایت زیر: در صحیحین آمده است که ابن عمر رضی الله عنهما در سفر خویش، اماکنی را که رسول الله صلی الله علیه و سلم بر آن‌ها گذشته بودند، متابعت و پیگیری …

استدلال ایشان بر جواز توسل به پیامبر  صلی الله علیه و سلم و درخواست از الله به وسیله وی به قصه‌های بی اساس و بدون سند و به روایات اسرائیلی و مانند این چیزها که در آن توسل پیامبران به پیامبر ما  صلی الله علیه و سلم ذکر شده است. و در جواب این شبهات گفته می‌شود: اول: اینکه این …

استدلال ایشان به روایتی که در آن آمده است: «مردم مدینه از قحطی به ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها شکایت بردند، وی آن‌ها را دستور داد تا از بالای سقف قبر رسول الله  صلی الله علیه و سلم سوراخی باز کنند تا بین قبر و آسمان حایلی نباشد، پس چنین کردند، و در نتیجه بر آن‌ها باران بارید، و …

استدلال آن‌ها بر جواز دعا و درخواست از مردگان و غائبین به حدیثی که آن را هریک: ابو یعلی و طبرانی و ابن السنی از ابن مسعود رضی الله عنه روایت کرده‌اند که رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرموده‌اند: «هرگاه حیوان یکی از شما در دشت بیابان (بی آب و علف) گم شد، ندا دهد: ای بندگان الله! …

استدلال ایشان بر زنده بودن پیامبر  صلی الله علیه و سلم به آنچه بخاری در کتاب صحیح خود روایت نموده است که رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «من رَآنِی فِی الْمَنَام فسیرانی فِی الْیَقَظَه» یعنی: «هر کس مرا در خواب ببیند پس مرا در بیداری خواهد دید»[۱]. و می‌گویند: امکان دارد که پیامبر دیده شود. و به …

استدلال آن‌ها بر جواز توسل به مردگان به آنچه طبرانی در کتاب (المعجم الکبیر) از انس رضی الله عنه روایت نموده است که وقتی مادر حضرت علی، فاطمه بنت اسد رضی الله عنها وفات نمودند، رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «الهی! به حق پیامبرت و به حق پیامبران که قبل از من بودند، مادرم فاطمه بنت اسد …

استدلال آن‌ها بر جایز بودن توسل به هر فردی زنده یا مرده به حدیثی که امام احمد و ابن ماجه درباره دعای خروج به سوی مسجد روایت کرده‌اند، که رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «هر کس از خانه‌اش به سوی نماز خارج شود و بگوید: الهی! من از تو به حق سائلین (پرسندگان) بر تو، و به …

و آن استدلال ایشان به این آیه است که الله تعالی می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَیۡهِ ٱلۡوَسِیلَهَ﴾ [المائده: ۳۵]. «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! از الله بترسید، و برای تقرب به وی وسیله بجوئید». و گفته‌اند: مراد از (وسیله) همان توسل و استغاثه به پیامبر  صلی الله علیه و سلم بعد از وفات‌شان می‌باشد. و جواب این شبهه …

استدلال قبر گرایان بر جواز استغاثه به پیامبر  صلی الله علیه و سلم و طلب دعا از آن‌حضرت، به روایتی که آن را ابن ابی شیبه و بیهقی از (مالک الدار) خازن عمر رضی الله عنه روایت کرده‌اند که گفت: «در زمان عمر مردم دچار قحط سالی گشتند، پس مردی به سوی قبر رسول الله  صلی الله علیه و سلم …

گفته قبر گرایان است که: مردگان به زندگان نفع می‌رسانند، و در زمینه به حدیثی استدلال کرده‌اند که امام بزار آن را از ابن مسعود رضی الله عنه روایت نموده است که رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «زندگی من برایتان خیر می‌باشد، گفتگو می‌کنید و به شما گفتگو می‌شود، و وفاتم نیز برای شما خیر است، اعمال …

گفته آنان است که: رسول الله  صلی الله علیه و سلم در قبرشان زنده‌اند، وبر این مسأله اجماع را دعوا می‌نمایند، و آن را دلیلی بر جواز درخواست کردن از پیامبر و استغاثه به او قرار می‌دهند. و در مورد حیات رسول الله  صلی الله علیه و سلم در قبرشان، به موارد زیر استدلال می‌جویند: روایت ابو هریره رضی الله …

شبهه چهارم: عبارت از قصه‌ای است که از امام مالک نقل نموده‌اند که ایشان، با امیر المؤمنین ابو جعفر منصور خلیفه وقت، در مسجد رسول الله  صلی الله علیه و سلم بحث و گفتگو نمودند، پس امام مالک به او گفت: ای امیر المؤمنین! صدایت را در این مسجد بلند نکن؛ زیرا الله تعالی قومی را با این آیه چنین …

شبهه سوم: استدلال‌شان به این آیه کریمه: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِیُطَاعَ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَلَوۡ أَنَّهُمۡ إِذ ظَّلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ جَآءُوکَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡتَغۡفَرَ لَهُمُ ٱلرَّسُولُ لَوَجَدُواْ ٱللَّهَ تَوَّابٗا رَّحِیمٗا۶۴﴾ [النساء: ۶۴]. «و هیچ پیغمبری را نفرستاده‌ایم مگر بدین منظور که به فرمان الله از او اطاعت شود، و اگر آنان بدان هنگام که به خود ستم می‌کردند، به نزد …

استدلال آنان بر جواز بودن استغاثه به مردگان، به این آیه کریمه: ﴿فَٱسۡتَغَٰثَهُ ٱلَّذِی مِن شِیعَتِهِۦ عَلَى ٱلَّذِی مِنۡ عَدُوِّهِۦ﴾ [القصص: ۱۵]. «فردی که از قبیله او (موسی÷) بود علیه کسی‌که از دشمنانش بود، از موسی کمک خواست». و نیز استدلال آنان به حدیث طولانی شفاعت در روز قیامت و اینکه مردم در آن روز رسول الله  صلی الله علیه …

شبهه اول: جایز گفتن آنان توسل به پیامبر  صلی الله علیه و سلم را، بلکه حتی دعای آن‌حضرت و استغاثه به وی بعد از وفات‌شان را جایز گفته‌اند، با استدلال به آنچه ترمذی و نسائی و غیره با سند صحیح از عثمان بن حنیف رضی الله عنه روایت نموده‌اند، که گفت: «مرد نابینایی نزد رسول الله  صلی الله علیه و …

شبهات قبر پرستان دارای انواع مختلفی است: بعضی از آن‌ها قصص و داستان‌ها و حکایاتی خود ساخته است که هر گمراه و باطل اندیشی، می‌تواند امثال آن را به نفع خویش مطرح کند، و کسی از آوردنش ناتوان نیست. بعضی از آن‌ها احادیث موضوعه و ساختگی‌ای است که آن را دروغ به رسول الله صلی الله علیه و سلم نسبت …

اول: قولی که بر اساس دلیل از قرآن و سنت و اثر سلف باشد، پس در آن برای اجتهاد مجالی می‌باشد (یعنی: در آن امکان اجتهاد است) و در آن انکاری نیست، و در این موارد گفته می‌شود: «در مسائل اجتهادی انکار نیست». دوم: قولی که دلیلی از قرآن و سنت و اثر سلف ندارد، و این نوع اقوال لازم …

هر قولی که مخالف با دلیل از قرآن و سنت یا عمل سلف باشد، پس آن قول منکر است و انکار آن و بیان خطای آن و اظهار مخالفتش با دلیل، واجب است. هر چند منزلت گویندۀ آن قول والا و بلند باشد، تا مبادا شنونده‌ای به آن قول فریب بخورد، و این صفت از خصوصیت‌های این امت است. امتی …

ائمه بزرگوار و معتمد نیز به این روش توصیه نموده‌اند. امام ابو حنیفه رحمه الله می‌فرماید: «هر حدیثی که صحیح باشد، آن رای و مذهب من است»[۱] و همچنین فرموده‌اند: «برای کسی جایز نیست که قول ما را بگیرد مادامی که نمی‌داند آن را از کجا گرفته‌ایم»[۲]. امام مالک رحمه الله می‌فرماید: «همانا من انسانم، گاهی خطا می‌کنم و گاهی …

اصل مهم و واجب در هنگام منازعه رجوع به قرآن و سنت است، الله متعال می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ ذَٰلِکَ خَیۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِیلًا۵٩﴾ [النساء: ۵۹]. «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! الله را اطاعت کنید، و پیغمبر را اطاعت کنید، و …

قرآن کلام الله متعال بوده و مخلوق نمی‌باشد، آن را بر پیامبرش محمد  صلی الله علیه و سلم نازل نمود، و رسول الله  صلی الله علیه و سلم هر یک لفظ و معنای آن را به مردم رساندند، و معانی قرآن را تفسیر و تبیین نمودند، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلذِّکۡرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ یَتَفَکَّرُونَ۴۴﴾ [النحل: …

اختراعات جدید می‌باشد که از بعضی از آن‌ها در دین هم کمک گرفته می‌شود مانند: مدارس و تقسیم علوم دینی به فقه و عقیده و حدیث و مانند این‌ها که همه وسایلی‌اند که به عبادت کمک می‌کنند و در ذات خود عبادت نیستند.

مانند نماز نیمۀ شعبان، و نماز رغائب است که رسول الله  صلی الله علیه و سلم آندو را تشریع نفرموده است، و همچنین جشن‌های دینی مانند: چشن میلاد پیامبر، و جشن اسراء و معراج، وجشن نیمۀ شعبان همه آن‌ها ضمن دایرۀ بدعت قرار می‌گیرند.

بدعت یعنی: الله را با آنچه که در کتابش و بر زبان رسولش تشریع نکرده است، عبادت کنند. مراد از بدعت در اینجا همان بدعت در دین است، یعنی امور جدید که با آن بخواهند الله را عبادت کنند (و در دین اصلی نداشته باشد) که البته بدعت‌های دنیوی در این تعریف وارد نمی‌گردد. مانند اموری که مردم برای نفع …

رسول الله  صلی الله علیه و سلم می‌فرماید: «کُلُّ بِدْعَهٍ ضَلَالَهٌ»[۱] یعنی: همه بدعت‌ها بدون استثناء ضلالت و گمراهی است. و علمای لغت می‌گویند: همانا کلمه (کل) دلیل عمومیت است، پس حدیث این معنی را می‌رساند که همه بدعت‌ها ضلالت و گمراهی است، و بدعتی از آن حسنه نمی‌باشد. عبدالله بن عمر رضی الله عنهما می‌فرماید: «همه بدعت‌ها ضلالت است …

عبدالله ابن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «هر کس از شما اقتدا کردنی باشد، باید به اصحاب رسول الله  صلی الله علیه و سلم اقتدا کند؛ زیرا آن‌ها از لحاظ قلبی نیکوترین این امت و از لحاظ علمی عمیق‌ترین و از لحاظ تکلف کمترین آن‌ها و از لحاظ هدایت پایدارترین و از لحاظ احوال درونی بهترین این امت بوده‌اند، آنان …

صحابه رضی الله عنهم بزرگ‌ترین مومنین در ایمان بودند، و در کارهای خیر از همگان شتاب کننده‌تر و پیشی گیرنده‌تر بودند، و رسول الله  صلی الله علیه و سلم همه دین را کامل به آن‌ها رساند، پس همه چیزهایی که الله تعالی آن را دوست دارد و مورد رضای وی باشد، از آن‌ها فوت نشده است، بلکه هر عبادتی را …

الله متعال پیامبران را فرستاد، و کتاب‌ها را نازل نمود، تا او تعالی به یکتایی و بدون شریک پرستش شود، و تا با آنچه خودش برای مردم مشروع نموده و در کتابش یا بر زبان رسولش بیان داشته است، عبادت گردد نه با آنچه مردم خود اختراع نموده و بدعت گذاری کرده‌اند. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَآ ءَاتَىٰکُمُ ٱلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا …

الله – جل و علا – تنها خودش آن ذاتی است که برکت می‌بخشد، چنان‌که می‌فرماید: ﴿فَتَبَارَکَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِینَ﴾ [المؤمنون: ۱۴]. «والامقام و مبارک است آن الله که بهترین آفرینندگان است». پس برکت، صفت الله – جل و علا – و فعل وی است، و هر کس و هر چیز را بخواهد مبارک قرار می‌دهد، و این امر برای …

هر کس گمان برد که سوال کردن و طلب حاجت از رسول الله  صلی الله علیه و سلم یا دیگر پیامبران از باب تعظیم و تکریم و بزرگداشت آن‌ها است، پس او به خطا رفته است، زیرا این عمل بر پیامبر تکلیف و دشواری است، و آنان (یعنی پیامبران) در برابر این آزار، پاداش داده می‌شوند، اما فرد سوال کننده …

اینکه از کسی‌که به او توسل می‌شود عملی برای درخواست کننده انجام گیرد، که همانا دعا برای اوست، و این هم فقط در زندگی متوسل شونده امکان دارد. پس فرد درخواست کننده پیش متوسل شونده می‌رود و از او طلب دعا می‌کند، و آن فرد درخواست کننده به واسطۀ دعای آن شخص از الله (حاجت خود را) درخواست می‌کند، و …

توسل جستن به سوی الله متعال به واسطۀ ذات شخصی که الله او را دوست دارد، مانند: پیامبران و غیر ایشان – بدون اینکه در زمینه چیزی وجود داشته باشد که الله تعالی آن را دوست دارد، از قبیل: توسل به ایمان و عمل صالح – عقلا و شرعا باطل است. اما رد این مسئله از منظر عقل بدین دلیل …

کلمه (استغاثه) – که بمعنای طلب کمک و فریاد رسی است – (در زبان عربی) گاهی به واسطۀ حرف (باء) و گاهی هم بدون واسطه، متعدی می‌گردد. مثلا کسی می‌گوید: (استغثت فلانا) یا (استغثت بفلان) که مضاف الیه در اینجا کسی است که از او طلب غوث و کمک شده، و او مورد طلب قرار گرفته، و از او درخواست …

واسطه پادشاهان گاهی بخاطر کسب اخبار و احوال مردم نسبت به آن چیزی است که از آن بی خبر هستند، پس شفاعتگر و واسطه می‌آید و شاه را از آنچه درباره شفاعت شونده نمی‌داند، آگاهی می‌کند و سرگذشت او را برای شاه حکایت می‌کند. اما در مورد الله متعال هر کس بگوید: الله احوال بندگانش را نمی‌داند، تا برخی از …

پادشاه در دنیا هرچند مملکتش پهناورتر و ملکش وسیع‌تر باشد، رعیتش برای رسیدن به او و قضای حاجات‌شان، به واسطه و میانجی‌های بیشتری نیاز دارند، و این نه از کمال و بزرگی پادشاه می‌باشد، بلکه از نقص و ضعف او است. اما الله متعال بزرگ‌ترین پادشاهان است و با کمال خویش، نیازی به واسطه بین خود و بندگانش ندارد، بلکه …

انسان‌ها بعضی نزد بعضی دیگر شفاعت می‌کنند، و بعضی از مردم هم شفاعت بعضی دیگر را با محبت یا با کراهت، و یا اجازه یا بدون اجازه می‌پذیرند، به دو سبب که مردم با آندو با هم پیوند و ارتباط دارند: اول: سبب نسبی: که منشأ آن ولادت است، پس یکی از نزدیکان مانند پدر یا فرزند پیش قریب خود …

اجازه و اذن الله به شفاعتگر برای درخواست شفاعت. رضا و خشنودی الله از فرد مشفوع (شخصی که مورد شفاعت قرار می‌گیرد). این شفاعت جز برای موحد و اهل توحید نباشد، همانطور که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرموده‌اند آنگاه که ابو هریره رضی الله عنه از ایشان پرسید: چه کسی از مردم به شفاعت شما شایسته‌تر و سعادتمندتر …

و این شفاعت از نوع شفاعت متعارف بین مردم نیست. هر کس گمان می‌برد که شفاعت متعارف بین انسان‌ها نزد الله متعال هم نفع می‌رساند، بی شک که به خطا رفته و گمراه گردیده است. چرا که شفاعت مرسوم نزد مردم با شفاعت نزد الله سبحانه و تعالی با هم در امور زیر تفاوت دارند: یکی اینکه صورت شفاعت بین …

اول اینکه: بر روی قبر مسجد بنا نهند. دوم اینکه: قبر را جایگاهی برای عبادت قرار دهند، بدون اینکه بر آن چیزی بنا سازند (و در آنجا نماز بخوانند و سجده کنند و نذر و نیاز و قربانی و دعا کنند) و در حدیث متفق علیه از جابر رضی الله عنه روایت است که رسول الله  صلی الله علیه و …

شریعت اسلام برای پاسداری از توحید همه راه‌هایی را که به شرک می‌انجامد به شدت بند نموده است. از جملۀ این راه‌ها مسائل مربوط به قبور و تعظیم مردگان و غلو در مورد شخصیت ایشان و مزارهایشان هست؛ زیرا اولین شرکی که در روی زمین به وقوع پیوست، با غلو و زیاده روی در مورد صالحان و قبرهایشان صورت پذیرفت، …

رسول الله  صلی الله علیه و سلم در این مورد می‌فرمایند: «من قال: لا إله إلاَّ الله، وکفر بما یُعبد من دون الله، حَرُم ماله ودمه، وحسابه على الله عزّ وجلّ»[۱]. «هر کس (لا إله إلا الله) بگوید و به آنچه غیر از الله عبادت می‌شود، کفر بورزد، (تعرض بر) مال و خونش حرام می‌گردد و حسابش بر الله است». …

اول: از عبادت و پرستش غیر الله برائت جوییدن، فرق نمی‌کند آن عبادت به وسیلۀ استغاثه یا قربانی باشد، و یا با نذر و گرایش و تعلق قلبی صورت گیرد، و نیز برائت جوییدن از معبودین غیر الله، که خودشان به اینکه مورد پرستش قرار گیرند راضی‌اند و مردم را به سوی آن دعوت هم می‌کنند. دوم: اعتقاد به اینکه …