محمد‌بن یعقوب کلینی در اصول کافی (باب اینکه زمین همگی از آن امام است) از ابی‌عبدالله  علیه السلام، روایت می‌کند که او گفته است:‌ «دنیا و آخرت برای امام است ـ‌ هر جا که بخواهد آن را قرار می‌دهد، و به هر کس که بخواهد آن را می‌دهد ـ و از طرف الله تعالی این اختیار به او داده شده …

بنابراین بر هر فرد مسلمانی واجب است که هوشیارانه از شرک و هر عمل شرک‌آمیز و از افتادن در دام آن به شدّت برحذر باشد، پیوسته در هر وضع و حالتی و در هر پست و مقامی که هست، با تأسّی از حضرت ابراهیم این پیامبر و خلیل خدا، دست به دعا بگوید: ﴿وَٱجۡنُبۡنِی وَبَنِیَّ أَن نَّعۡبُدَ ٱلۡأَصۡنَامَ ٣۵ رَبِّ …

در درس‌های گذشته درباره فضیلت تلبیه و اهمیّت آن مطالبی بیان گردید و توضیح دادیم که تلبیه مشتمل بر اعلان توحید و ترک هر نوع شرکی می‌باشد. و این همان تعریف و توصیف فضیلت تلبیه است که صحابی بزرگوار جابربن عبدالله ب هنگامی که حج پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم را تعریف می‌کند، می‌گوید: ندای توحید را بلند کرد …

همچنین در ابتدای ظهور اسلام و در زمان پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم مشرکان به ظاهر اقرار می‌کردند که آفریدگار و روزی‌دهنده و اداره‌کننده همه کارهای آنان خداوند است، امّا با این وصف دین و احکام دینی را خالص برای خدا انجام نمی‌دادند و مختص به او نمی‌گرداندند بلکه در پرستش، شریک و همتا برای خدا می‌تراشیدند، از سنگ …

بدیهی است یکی از بزرگترین درسهایی که فرد مسلمان از حج و مناسک آن می‌آموزد این است که باید کلیه اعمال و عبادتهای خود را همراه با اخلاص کامل فقط برای خدای یکتا و بدون انباز، و به خاطر جلب رضا و خشنودی او انجام دهد، پس به خاطر حصول چنین هدفی است که فرد مسلمان از ابتدای همان لحظه‌ای …

اما باید دانست آن مقدار منافع دنیوی که حاجی در ایام حج بدست می‌آورد، در مقابل منافع دینی و معنوی آن بسیارناچیزند و هرگز قابل مقایسه نیستند، لذا اگر حاجی واقعاً از خدا بترسد، اوامرش را درست بجای آورد و از نواهی‌اش بخوبی بپرهیزد، مسلماً خداوند در مقابل آن پاداشهای بزرگ و ثوابهای ارزشمندی از قبیل بخشش گناهان و خطاها، …

در درس گذشته درباره فضیلت حج و مکانت رفیع آن، و اینکه از بزرگترین عبادتها و یکی از بهترین وسائل نزدیکی به خداست سخن گفتیم، همچنین درباره اینکه حج رکنی از ارکان مهم اسلام و پایه‌ای از پایه‌های متین و محکمی است که اسلام و مبانی اسلامی بر آنها و به وسیله آنها استوار و پابرجا می‌باشد بحث کردیم، و …

بنابراین، ارتباط هر فرد مسلمان به بیت‌الله الحرام به طور مستمر در هر شبانه‌روز چندین بار تجدید و تکرار می‌شود، در هر نمازی اعم از فرض یا سنت که می‌خواند به بیت‌الله روی می‌کند و متوجّه آن می‌شود، همچنین به هنگام دعا و نیایش روی به سوی آن می‌نماید. و به همین خاطر است که این پیوند استواری که به …

تردیدی نیست که حج یکی از بزرگترین طاعات و بهترین قُرُباتی است که هر فرد مسلمانی می‌تواند خود را به وسیله آن به پروردگار خویش نزدیک کند، علاوه بر این، حج یکی از پنج عبادتی است که از جانب خداوند فرض گردیده و آن را یکی از پنج ستونی قرار داده است که دین راستین اسلام بر آنها استوار می‌باشد، …

زائر به هنگام ترک مدینه به مسجد النّبی برود و دو رکعت نماز تحیه المسجد بخواند و بعد نزد قبر شریف و روضه مطهره حاضر شود در ضمن فرستادن صلوات و سلام زیاد بر پیامبراکرم و یاران باوفایش خاضعانه از خدای بزرگ بخواهد تا زیارت او و تمام مسلمانان را قبول فرماید و خواسته‌ها و آرزوهای مشروع همگان را برآورده …

پس از زیارت قبر مبارک و روضه مطهره حضرت و سلام بر دو وزیر باوفایش، به زیارت قبور بقیع برود، بقیعی که ازواج مطهرات، اولاد رسول‌خدا  صلی الله علیه و سلم و سایر اصحاب آن حضرت مانند حضرت عثمان، حضرت عباس ب حضرت امام حسن و حضرت فاطمه زهراء و سایر بزرگان و پیشوایان دینی در آن مدفون می‌باشند. تا …

پس از آنکه حاجیان بیت‌الله طواف‌الوداع را انجام دادند، برای زیارت قبر پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم عازم مدینه منوره می‌شوند، چون اگرچه زیارت قبر پیامبر  صلی الله علیه و سلم سنت است امّا زیارت قبر شریف و روضه مبارکه لازم می‌باشد، زیرا که پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم فرموده است: «من وجد سعه ولم یزرنی فقد جفانی» …

طواف‌الوداع واجب می‌باشد، پس اگر کسی بدون طواف‌الوداع از مکه مکرّمه خارج شود و طواف‌الوداع را انجام ندهد باید فدیه بدهد. امّا اگر بدون طواف از مکه خارج شد و به مسافت قصر: (۹۶ کیلومتری مکه) نرسیده بود واجب است برگردد و طواف‌الوداع را انجام دهد و اگر چنین کاری را کرد طواف او صحیح است و قربانی (یا فدیه) …

بعد از اینکه حاجی از اعمال کامل واجب و سنت حج و عمره فارغ شد و قصد خروج از مکه و بازگشت را داشت باید تمام کارهایش را انجام دهد و رخت سفر و خروج از مکه را بربندد سپس خانه کعبه را وداع کند به این صورت که به مانند همان آداب و شرایط طواف‌الافاضه یا طواف رکن هفت …

در روز عید قربان چهار عمل انجام می‌شود: اول رمی جمره عقبه، دوم قربانی، سوم تراشیدن یا کوتاه‌کردن موی سر و چهارم طواف‌الإفاضه یا طواف رکن، البته بنابر قولی تأخیر طواف‌الافاضه تا روز دوم ایام‌التشریق جایز می‌باشد. بعد از انجام طواف‌الإفاضه تحلیل دوم برای حاجی حاصل می‌شود به این معنی که مسائل مربوط به نکاح و همبستر شدن با همسر …

پس از رمی جمره عقبه عمل قربانی انجام می‌گیرد به این صورت: کسانی که حیوان قربانی داشته باشند خواه قربانی نذر باشد یا سنت با دست خود و یا با گرفتن وکیل ذبح می‌کنند. بعد از قربانی سومین عملی که در روز عید انجام می‌گیرد عمل حلق یا تقصیر: (تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر) است که به دنبال آن …

روز دهم یعنی روز عیدقربان بعد از طلوع آفتاب فقط هفت سنگریزه آنهم به طرف جمره عقبه یا «جمره الکبری» یکی‌یکی پرتاب می‌شود. در مدت ایّام التشریق: (روز یازدهم و دوازدهم و سیزدهم ذیحجه) هر روز بعدازظهر هر سه جمره: جمره‌الأولی، جمر‌هالوسطی و جمرهالکبری، یکی بعد از دیگری رمی می‌گردند، به این صورت هر روز ۲۱ سنگریزه که اول هفت …

حجاج، پس از ادای نماز صبح و قبل از طلوع آفتاب با آرامش و ذکرکنان از مشعرالحرام به سوی منی حرکت می‌کنند و وقتی که به وادی «محسّر» نزدیک منی رسیدند کمی تندتر، از این وادی عبور می‌کنند و سپس وارد منی می‌شوند. و به پنجمین عمل از اعمال حج که رمی جمرات است می‌پردازند، به این صورت: پس از …

بعد از توقف در عرفات، بالاخره حجاج روز نهم پس از ادای نماز عصر و بعد از غروب آفتاب، به طرف مزدلفه ـ که مکان مقدسی است میان عرفات و منی ـ راه می‌افتند، پس از اینکه وارد مزدلفه شدند آنانی که نماز مغرب را نخوانده‌اند، آن را به جمع التأخیر همراه با نماز عشا برگزار می‌نمایند و شب و …

سنت است روحانی و یا سرپرست کاروان در بعدازظهر (یا شب) روز هفتم ذیحجه طی خطبه‌ای، حاجیان را جهت رفتن به عرفات آماده سازد و واجبات و سنن همچنین آداب مربوط به وقوف در عرفات را به آنان یادآوری نماید. سنت است روز هشتم ذیحجه که حجاج از مکه خارج می‌شوند نخست به «منی» بروند و شب در آنجا بمانند …

دومین عمل از اعمال حج توقّف در عرفات است، به این ترتیب: حاجیانی که قبلاً در میقات مربوط به کشور خود احرام به «افراد» و یا به «قران» بسته‌اند، و یا حاجیانی که پس از انجام اعمال عمره تمتّع، مجدداً احرام به حج می‌بندند، بعد از ظهر روز هشتم ذیحجه که به «یوم‌ الترّویه» مشهور است، در حال احرام از …

باید توجّه داشت کسانی که اعم از مرد یا زن، که در میقات، احرام به عمره تمتّع بسته‌اند بعد از انجام هفت دور سعی بین صفا و مروه، حلق یا تقصیر را انجام می‌دهند، و از احرام خارج می‌شوند و لباس عادی می‌پوشاند و محرمات احرام بر آنان حلال می‌شود. تا روز هشتم ذیحجّه که به مسجد تنعیم که به …

دبعد از خارج شدن از حیاط کعبه سنت است در وسط راه این دعا خوانده شود: «ربِّ اغْفِر وارْحَم وتجاوَزْ عما تعلم، إِنَّک أنت الأعزّ الأکرم». «پروردگارا! مرا ببخشای و بر من رحم کن و از آنچه می‌دانی درگذر، به درستی که تو، از هر کس تواناتر و بخشنده‌تری». سنت است سعی بین صفا و مروه با داشتن وضو انجام …

پیمودن فاصله بین صفا و مروه را ـ که اکنون به صورت سالن عظیمی در دو طبقه ساخته شده است ـ سعی نامند. پیمودن مسیر بین صفا و مروه باید هفت مرتبه باشد، به این صورت که از ابتدای کوه صفا همراه با نیت شروع شود و به مروه ختم گردد، که این یک بار محسوب می‌شود، همچنین برگشتن از …

بعد از اینکه طواف‌کننده اعمال طواف کعبه را به طور کامل و سنتهای بعد از آن را انجام داد، آنجا را ترک می‌کند و از در مشهور به «باب الصّفا» برای سعی بین صفا و مروه راه می‌افتد[۱].   [۱]– صفا و مروه دو کوه کوچک هستند که در قسمت شرقی کعبه و مقام ابراهیم واقع شده‌اند، این دو کوه …

سنت است طواف‌کننده مرد از ابتدای هر طوافی به جز طواف‌الوداع، «اضطباع» کند، اضطباع یعنی قسمتی از لنگ احرام: «رداء» را زیربغل راست عبور دهد و روی شانه چپ بگذارد و دست و شانه راست خود را برهنه کند، امّا به هنگام خواندن نماز شانه و بغل را بپوشاند. سنت است طواف‌کننده در طواف عمره و طواف حج، در سه …

انجام‌دادن طواف اعم از طواف عمره تمتّع، طواف‌القدوم و طواف‌الافاضه، باید به این صورت انجام شود: واجب است طواف‌کننده بدن خود را تا آنجا که به عورت محسوب می‌شود بپوشاند، وضو داشته باشد، بدن و لباس یا احرامش پاک و تمیز باشد، (خانمها) از حیض و نفاس و از هرگونه ناپاکی دیگر به دور باشند، به هنگام شروع روبه‌روی حجرالأسود …

یکی دیگر از اعمال حج طواف کعبه است که انواع آن عبارتند از: ۱- طواف عمره تمتّع یا عمره، که رکن آن می‌باشد. ۲- طواف‌الإفاضه یا طواف‌الزّیاره که رکن حج می‌باشد و در روز عید: (دهم ذیحجه) بعد از رمی جمره عقبه و حلق سرانجام می‌شود. ۴- طواف‌الوداع که بعد از پایان یافتن اعمال حج و به هنگام ترک مکه …

پس از اینکه حاجی در میقات احرام بست، تا زمانی که در احرام است امور زیر بر او حرام می‌باشند: ۱- پوشیدن لباس دوخته شده برای مردان. ۲- پوشانیدن سر، برای مردان ۳- پوشانیدن دستها و صورت برای زنان. ۴- استفاده از عطرها، به کاربردن هر نوع مواد خوشبو و کرم‌های خوشبوکننده در بدن و لباس احرام. ۵- کوتاه‌کردن ناخن، …

مستحب است حاجی قبل از پوشیدن لباس احرام غسل کند، موهای زائد بدن را بتراشد، موی سر و سبیل را کوتاه و تمیز کند، ناخن‌هایش را بچیند، بدن خود را خوشبو سازد اگر چه اثر بوی خوش تا بعد از بستن احرام باقی بماند، سپس وضو بگیرد و دو رکعت نماز بگزارد. مستحب است لباس احرام سفید باشد و به …

خانمها به عکس آقایان، می‌توانند لباس دوخته تمیز بپوشند، از کفش و جوراب استفاده کنند، بهتر است لباس احرام آنان نیز سفید باشد. یادآوری: خانمها نیز باید به هنگام پوشیدن لباس احرام نیت بیاورند و نباید دستها و صورت خود را بپوشانند. و اگر به هنگام ضرورت صورت خود را پوشاندند، باید مواظب باشند که به پوست صورتشان تماس حاصل …

حاجی مرد باید در میقات مربوطه تمام لباس‌های دوخته شده خود را اعم از پیراهن و زیرپیراهن، شلوار و زیرشلوار و شورت، کفش و جوراب، کلاه و عمامه و غیره را بردارد و به جای آنها دو تکه پارچه یا لنگ سفید به نام «إزار» و «رداء» همراه با نیّت احرام حج بندد، به طوری که «ازار» را به دور …

زمان احرام به حج تمتّع و قران و إفراد، ماه شوال و ذیقعده و دهه اول ذیحجه است. میقات‌های مکانی برای کسانی که خارج از مکه به حج می‌روند عبارتند از: «ذُوالحُلَیْفَه» که در ۴۵۰ کیلومتری شمال مکه واقع شده، میقات مردم مدینه و کسانی است که از آن طریق به حج می‌روند، و اکنون به اَبیار علی مشهور می‌باشد. …

حج به سه صورت انجام داده می‌شود ۱- تمتّع و آن به این صورت است که حاجی در میقات مربوطه ابتدا به نیّت عمره احرام می‌بندد و پس از انجام اعمال عمره (یعنی به دنبال طواف کعبه و سعی بین صفا و مروه و تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر) از لباس احرام خارج می‌شود و محرمات احرام بر او …

فرق میان ارکان و واجبات حج، این است که اگر یکی از ارکان حج و عمره ترک شود با فدیه: (ذبح گوسفند، یا گرفتن ده روز روزه) جبران نمی‌گردد، در حالی که هرگاه یکی از واجبات حج ترک شود، با فدیه: (ذبح گوسفند یا ده روز روزه ـ که سه روز آن در مکه و هفت روز دیگر آن بعد …

الف– ۱- بستن احرام در میقات مربوطه، ۲- رمی جمرات سه‌گانه، ۳- ماندن تمام شب یا قسمتی از شب در مزدلفه، ۴- ماندن در منی بعد از عید تا پایان ایّام التشریق، ۵- طواف الوداع

الف- در مذهب شافعی: ۱- احرام، ۲- وقوف در عرفات، ۳- طواف الإفاضه، ۴- سعی بین صفا و مروه، ۵- حلق یا تقصیر موی سر. ب ـ در مذهب حنفی: ۱- وقوف در عرافات، ۲- طواف الإفاضه.

۱- اسلام، ۲- بلوغ، ۳- عقل، ۴- آزادی، ۵- توانائی.

نزد مسلم و ترمذی روایت است که پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم در حجه الوداع برخاست در حالی که صدهزار تن در برابرش بودند… سیاه و سفید… بزرگ و کوچک… غنی و فقیر… پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم با صدای بلند به همه‌ی آنان گفت: آگاه باشید… در حق زنان به نیکی سفارش کنید… آگاه باشید! در حق …

گوینده (لا إله إلاَّ الله) هیچ نفعی نخواهد برد مگر با هفت شرط: ۱ ـ علم و معرفت واقرار به معنای آن بطور نفی و اثبات، پس کسیکه آنرا بر زبان آورده و معنی و واجبات آنرا نمى‌داند هیچ نفعی به او نمى‌رساند، زیرا اعتقاد آنچه بر آن دلالت کرده نداشته است، مانند کسیکه با زبانی سخن گوید که آنرا …

قَال رسُولُ اللَّهِ صَلّى اللهُ عَلَیهِ وسَلَّم: «إِذَا ضَنَّ النَّاسُ بِالدِّینَارِ وَالدِّرْهَم وَتَبَایَعُوا بِالْعِینَهِ , وَتَرَکُوا الْجِهَاد , وَاتَّبَعُوا أَذْنَاب الْبَقَر أَدْخَلَ اللَّه عَلَیْهِمْ ذُلًّا لا یَرفَعُهُ حَتَّى یَتُوبُوا وَیَرْجِعُوا إِلَى دِینهمْ» رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «زمانی که مردم به درهم و دینار شان (دارایی) بخیلی کردند و داد و ستد را با ربا انجام دادند (معامله) …

از صحابه جلیل‌القدر پیامبر اسلام  صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم  و از معدود افرادی بود که در حیات خودِ آن‌حضرت،‌ در مسجد‌النبی کار فتوا را به عهده داشت. در شهر زبید یمن به دنیا آمد، اسم پدرش قیس و اسم مادرش طیبه بود و به قبیله اشعر نسبت داشت. ابوموسی همیشه جویای حقیقت بود و حق و حقیقت را بزرگ‌ترین گشمده خود می‌دانست و …

کتاب و سنت بر اینکه ایمان با انجام طاعت و عبادت زیاد و با انجام معصیت و گناه کم می شود، دلالت دارند. خداوند در کتابش می فرماید:{وَالَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ} محمد ۱۷٫ «و کسانی که هدایت یافتند بر هدایتشان افزود و به آنها تقوا و پرهیزگاری عطا نمود». و می فرماید:{إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ …

بخاری، باب [فضل ذکر االله تعالی] از ابوهریره روایت شده است که گفت: پیامبر فرمودند: خداوند فرشته هایی (مأمورانی) دارد که در راهها [ی زمین] میگردند و اهل ذکـر را جسـتجو مـی کننـد. پـس هرگاه گروهی را دیدند که خدا را یاد میکنند، یکدیگر را صدا میزنند و میگویند: بیایید آنچه خواستید (مجلس ذکر) اینجاسـت. پیـامبر فرمودنـد: فرشـتگان اطـراف آن …

عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِیَ الله عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم لَنَا لَمَّا رَجَعَ مِنَ الأَحْزَابِ: «لا یُصَلِّیَنَّ أَحَدٌ الْعَصْرَ إِلاَّ فِی بَنِی قُرَیْظَهَ». فَأَدْرَکَ بَعْضَهُمُ الْعَصْرُ فِی الطَّرِیقِ، فَقَالَ بَعْضُهُمْ: لا نُصَلِّی حَتَّى نَأْتِیَهَ، وَقَالَ بَعْضُهُمْ: بَلْ نُصَلِّی، لَمْ یُرَدْ مِنَّا ذَلِکَ، فَذُکِرَ لِلنَّبِیِّ صلى الله علیه وسلم ، فَلَمْ یُعَنِّفْ وَاحِدًا مِنْهُمْ. (بخارى:۹۴۶) عبد الله بن …