درس اول، حج بزرگ‌ترین مدرسه آموزش عقیده و توحید است(۲)

بنابراین، ارتباط هر فرد مسلمان به بیت‌الله الحرام به طور مستمر در هر شبانه‌روز چندین بار تجدید و تکرار می‌شود، در هر نمازی اعم از فرض یا سنت که می‌خواند به بیت‌الله روی می‌کند و متوجّه آن می‌شود، همچنین به هنگام دعا و نیایش روی به سوی آن می‌نماید. و به همین خاطر است که این پیوند استواری که به وسیله آن، چنین رابطه محکم و ناگسستنی میان قلب هر فرد مسلمان و خانه پروردگارش به طور مداوم برقرار گردیده است او را وادار می‌سازد به اینکه با علاقه و اشتیاق زیاد، در هر عبادت و نیایشی روی به بیت عتیق کند تا با دیدن آن لذّت ببرد و تا اینکه اگر توانائی راه یافتن و امکان رسیدن به آن خانه بافضیلت را پیدا کرد بلافاصله حجی را که خداوند بر او فرض گردانیده ادا کند. پس فرد مسلمان هر وقت چنین توانائی و امکانی را پیدا کرد بی‌درنگ عازم آنجا خواهد شد تا هم این فریضه الهی را به جای آورد و هم چشمش به جمال خانه‌ای بیفتد که سالها است در نمازها و دعاها و نیایشهای خود بدان روی آورده و می‌آورد. زیرا او می‌داند که:

﴿فِیهِ ءَایَٰتُۢ بَیِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِیمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ کَانَ ءَامِنٗا﴾ [آل‌عمران: ۹۷].  

«در آن نشانه‌های روشنی است، مقام ابراهیم (یعنی مکان نماز و عبادت او از جمله آنهاست)، و هرکس داخل آن (حرم و خانه خدا) شود در امان است».

در این صورت، ای برادر و خواهر مسلمان زائر بیت‌الله! بر تو واجب است که شکر این نعمت عظیمی را که خداوند به تو عنایت فرموده است بجای آوری، و آن عبارت است از اینکه به تو، توفیق داده است تا این فریضه الهی را انجام دهی، و این عبادت بزرگ را ادا نمائی و به دیدار خانه خدا مشرّف شوی، خانه‌ای که قبله همه مسلمانان در سراسر جهان است، بنابراین بر تو واجب است که با تمام وجود تلاش  کنی تا این فریضه بزرگ الهی را حتی‌الامکان با بهترین و کاملترین وجه بجای آوری، بدون اینکه کوچکترین افراط و تفریطی در آن روی دهد بلکه باید بکوشی تا این فریضه بزرگ در تمام مراحل آن با روش درست و مستقیم و با پیروی از رهنمودهای پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم انجام گیرد به گونه‌ای که در همه گفتار و کردار خود فقط رضا و خشنودی خدای متعال را در مدّنظر داشته باشی و در حین انجام هر عملی پاداش نیکو و تمنای عفو بخشش گناهان و لغزش‌هایت را تنها از خدا بخواهی، به امید آنکه پس از بازگشت از این سفر مبارک به خانه خود، کلیه خطاها و گناهانت بخشوده شده باشد و سعی و تلاشت مقبول بارگاه لطف و کرمش قرار گرفته باشد، و اعمال نیک و خالصانه‌ات مورد پذیرش او واقع شود، و این توفیق نصیبت گردد که پس از بازگشت از این سفر پرخیر و برکت، یکی زندگی جدیدی را آغاز کنی، زندگی‌ای سرشار از ایمان و تقوی، مملو از اعمال نیکو، توأم با استقامت و پایداری، به طوری که در هر حال و موقعیتی سراسر زندگی‌ات در مسیر طاعت و عبادت پروردگارت، و سعی و تلاشت به خاطر تأمین زندگی شرافتمندانه و در راه خدمت به بنی نوعت باشد.

براستی حج یک فرصت طلائی است برای مؤمنانی که موفّق به انجام آن می‌شوند، تا اینکه (در کنار منافع اخلاقی و اجتماعی) توشه‌ای برای آخرت خویش برگیرند، و نخستین گام را برای اندوختن آن از توبه خالصانه و صادقانه شروع کنند و با خضوع و خشوع و تضرع و خلوص کامل به بارگاه پروردگار خویش اعلان ندامت و پشیمانی نمایند و با اخلاص و جدیّت کامل به طاعت و عبادت روی آورند و برای حصول رضا و خشنودی پروردگار خود به شدّت تلاش کنند و هیچ‌گونه سستی و سهل‌انگاری به خود راه ندهند.

آری، باید دانست که برای راهیان حرم الهی در خلال مناسک فریضه حج فرصتهای زیادی (در عین حال زودگذر) در اختیار آنان هست تا از آنها پندها و اندرزهایی برگیرند، درسهای مفید و مؤثری را بیاموزند، فوائد بزرگ و ارزنده‌ای و آموخته‌های بیادداشتنی در تمام صحنه‌ها و جوانب مختلف: در عقیده، در عبادت، در توحید، در اخلاق و در مسائل دیگری برای خود کسب کنند. اینها درسهایی هستند که از نخستین اعمال حج که همان بستن احرام در میقات باشد برای افراد حاجی شروع می‌شوند تا آخرین لحظه‌ای که طواف الوداع را انجام می‌دهند و خانه خدا را وداع می‌گویند، و در تمام این مدّت و در خلال انجام کلیه مناسک حج درواقع در یک مدرسه تربیتی و ایمانی بزرگی به سر می‌برند، مدرسه‌ای که علاوه بر اینکه مؤمنان و پرهیزگاران، در پایان از آن مدرک بخشش گناهانشان را به دست می‌آورند، از جهت دیگر نیز در آن شاهد منافع بزرگی خواهند بود، منافعی همچون درسهای متنوع، پندها و عبرتهای مؤثّر و سازنده‌ای که دلها را زنده می‌کنند و ایمان و باور راستین را پرورش می‌کنند اعتقاد راسخ را تقویت می‌نمایند، چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَأَذِّن فِی ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَجِّ یَأۡتُوکَ رِجَالٗا وَعَلَىٰ کُلِّ ضَامِرٖ یَأۡتِینَ مِن کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٖ ٢٧ لِّیَشۡهَدُواْ مَنَٰفِعَ لَهُمۡ﴾ [الحج: ۲۷-۲۸].

«و در میان مردم برای (رفتن به) حج ندا در ده که پیاده و سواره بر شتران باریک اندام (و پر تحمل و سوار بر وسائل دیگری) ـ که از راه دور می‌آیند ـ به سوی تو روی آورند تا در منافع (دینی و دنیوی) که برای آنان هست حضور داشته باشند (و از آنها بهره‌مند گردند)».

مقاله پیشنهادی

هدف از کار کردن و رزق حلال به دست آوردن

فرد مسلمان هرکاری که می‌‌‌‌کند، هدفش این باشد که به فرمان و حکم الهی عمل …