منهج سلف صالح

اقامۀ حدود از مهم‌ترین امور امام یا نائب او است: علما اتفاق دارند بر اینکه کسی که در دار الإسلام حد را اقامه می‌کند، امام یا نائب او می‌باشد، چه متعلق به ردّه باشد یا به بقیه‌ی ‌حدود و تعزیرات، برای اینکه احتیاج به اجتهاد دارد و ستمگر در آن ایمن نمی‌باشد، پس واجب است که به امام واگذار گردد، …

علت حکم کردن بر دار به اسلام یا کفر با بررسی کلام علماء معلوم می‌شود که آن‌ها دو سبب را برای حکم بر سرزمین‌ بیان می‌کنند: اول: قوّت و غلبه. دوم: نوع احکامی ‌که بر آن تطبیق می‌شود. ابن حزم می‌گوید: «و قول رسول الله ص که می‌فرماید: «أنَا بَرِیءٌ مِنْ کُلِّ مُسلِمٍ أَقَامَ بَینَ أَظهُرِ المُشرِکِینَ»؛ «من از هر …

معنی اصطلاحی دار علما از سلف و خلف اختلاف ندارند در تقسیم عالم به دو دار که سومی ‌ندارد، دار اسلام و دار کفر، و این تقسیم تقسیمی ‌اصیل و برگرفته از کتاب الله و سنّت رسول الله ص است. پس (دلیل) از کتاب الله تعالی، این فرموده اش است: ﴿وَٱلَّذِینَ تَبَوَّءُو ٱلدَّارَ وَٱلۡإِیمَٰنَ مِن قَبۡلِهِمۡ یُحِبُّونَ مَنۡ هَاجَرَ إِلَیۡهِمۡ﴾ …

معنی لغوی دار در لغت، دار بر محل اطلاق می‌شود، و عرصه([۱]) و بناء را جمع می‌کند، و همچنین بر سرزمین اطلاق می‌شود. صاحب معجم اللغه می‌گوید: «دار: مسکنی است که بناء و آنچه حول آن است را جمع می‌کند، الله تعالی می‌فرماید: ﴿فَجَاسُواْ خِلَٰلَ ٱلدِّیَارِۚ وَکَانَ وَعۡدٗا مَّفۡعُولٗا۵﴾ [الإسراء: ۵] «پس (برای قتل و کشتار) درون خانه‌ها را جستجو …

حکم کشته‌های دو طرف (اهل بغی و اهل عدل) اما کشته‌های «اهل عدل» پس آنان شهید هستند که جان خودشان را در جنگی که الله به آن امر کرده است بخشیده‌اند: ﴿فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِی تَبۡغِی﴾ «پس با گروه متجاوز بجنگید»، و با آنان همان کاری می‌شود که با سایر شهیدان می‌شود، پس غسل داده نمی‌شوند و لباسشان از آنان بیرون آورده …

حکم جنگیدن با بغات با چیزی که تلفات آن عام است بغات با آنچه که نابودی و تلفات آن عام است قتال نمی‌شوند، مانند آتش و منجنیق و غرق‌کردن با آب و آنچه که مشابه آن است در این زمان جدید، مانند ماشین‌های بمب گذاری شده و غیر آن، مگر اینکه بخاطر ضرورت به آن رو آورده شود؛ طوری که …

آیا اموال بغات غنیمت گرفته می‌شود و ذریه‌ی‌شان سبی می‌شود؟ اهل علم اجماع دارند بر عدم جایز بودن آن، برای اینکه آنان مسلمان و معصوم هستند، و تنها از خون‌ها و اموال اهل بغی، آن مقدار مباح می‌باشد که حاصله از ضرورت دفع کردن آنان و جنگیدن آنان است، و غیر از آن اندازه بر اصل تحریم باقی می‌ماند. ([۱]) …

حکم آن اموالی که از بغات تلف می‌شود یا خون‌هایشان که در اثنای قتال ریخته می‌شود بین اهل علم اختلافی نیست درباره‌ی اینکه هر خون یا مالی که بوسیله‌ی اهل عدل از اهل بغی گرفته شده باشد، هدر می‌باشد، و هیچ ضمانتی برای آنچه که در اثنای جنگ از دست می‌دهند وجود ندارد، لیکن بعد از جنگ، گرفتن اموالشان جایز …

حکم اسیر بغات نزد جمهور علما کشتن اسیر بغات حرام است، فرقی نمی‌کند که برای باغی، گروهی باشد که به آن برگردد یا نه، و آن به این خاطر است که هدف از قتال اهل بغی، دفع کردن آنان است نه کشتنشان، و شرّ اسیر با به اسارت درآمدنش دفع می‌شود و مقصود حاصل می‌گردد، و بنا بر این زندانی …

حکم فراری و زخمی ‌اهل بغی بی‌گمان اگر باغی، جنگیدن با اهل عدل را ترک کند، یا بخاطر جراحتی که به او اصابت کرده است و بخاطر آن ناتوان شود، یا بخاطر هزیمت و شکستی که خورده است و از زمین قتال فرار کند، یا بخاطر روشن شدن حق برای او سلاحش را ترک کند و به سمع و طاعه …

حکم قتال بغات دلیل عمده در مشروعیت قتال بغات آیه سوره حجرات است: ﴿وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَیۡنَهُمَاۖ فَإِنۢ بَغَتۡ إِحۡدَىٰهُمَا عَلَى ٱلۡأُخۡرَىٰ فَقَٰتِلُواْ ٱلَّتِی تَبۡغِی حَتَّىٰ تَفِیٓءَ إِلَىٰٓ أَمۡرِ ٱللَّهِۚ فَإِن فَآءَتۡ فَأَصۡلِحُواْ بَیۡنَهُمَا بِٱلۡعَدۡلِ وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِینَ٩﴾ [الحجرات: ۹] «و اگر دو گروه از مؤمنان با یکدیگر به جنگ بر خاستند، میان‌شان آشتی بر …

تعریف طایفۀ باغی آن، طایفه‌ای از مسلمانان است، دارای شوکت است، با تدویل بر امام مسلمانی که اماماتش ثابت شده است خارج می‌شود، به دنبال خلع کردن او است یا اینکه به داخل شدن در اطاعت او راضی نیست، و به «اهل بغی» نامیده می‌شود و طایفه‌ی امام به «اهل عدل» نامیده می‌شود. و تأویل: همانند اینکه چیزی را بر …

کیفیت جنگیدن با طایفه ممتنعه صفتی که بر آن، با طوایف ممتنعه جنگیده می‌شود، همان صفتی است که بر آن با اهل حرب از کفار اصلی جنگیده می‌شود، پس اسیرشان کشته می‌شود، و فراری‌شان دنبال کرده می‌شود، و زخمی‌شان کشته می‌شود و اموالشان غنیمت گرفته می‌شود([۱]) غیر از اینکه اگر یکی از آنان قبل از اینکه توبه کند بر او …

حکم کشتن طایفۀ ممتنعه، در حالی که بین آنان مکره موجود باشد زیر این مسأله دو حالت درج می‌گردد: اولین‌شان: اینکه نمی‌دانیم که در بینشان مکره وجود دارد، پس اینجا با ظاهر آنان معامله می‌کنیم و با همه‌ی‌شان می‌جنگیم و سرائر و باطنشان را به الله واگذار می‌کنیم، و این حکم به اتفاق اهل علم می‌باشد. ([۱]) دومین‌شان: اینکه می‌دانیم …

حکم اعوان و انصار طایفۀ ممتنعه حکم یاری کنندگان طایفه‌ی ممتنعه، دقیقاً حکم خود طایفه‌ی ممتنعه است، یعنی حکمشان ارتداد و خروج از دین و وجوب قتال با آنان است، پس همانا کسی که با طایفه‌ای تولّی کند حکم آنان را خواهد داشت. الله تعالی می‌فرماید﴿لَّا یَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَوۡلِیَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِینَۖ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَٰلِکَ فَلَیۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِی …

حکم جنگیدن با طایفۀ ممتنعه به تحقیق که کتاب و سنّت و اجماع بر واجب بودن قتال با طایفه‌ی ممتنعه دلالت دارد، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَکُونَ فِتۡنَهٞ وَیَکُونَ ٱلدِّینُ کُلُّهُۥ لِلَّهِ﴾ [الأنفال: ۳۹] «و با آن‌ها پیکار کنید، تا فتنۀ (شرک) ریشه کن شود، و (پرستش و) دین، همه از آن الله باشد». پس اگر بخشی از …

حقوق امام بی‌گمان برای امام مسلمان حقوقی است که کتاب و سنّت بر آن دلال دارد و در کتب ائمه بسط داده شده است، از جمله: اولا: اطاعت کردن از او در معروف؛ چنانکه الله تعالی می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡۖ فَإِن تَنَٰزَعۡتُمۡ فِی شَیۡءٖ فَرُدُّوهُ إِلَى ٱللَّهِ وَٱلرَّسُولِ إِن کُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ …

واجبات امام هنگام تأمل در واجبات امام بر وجه اجمال، می‌بینیم که حول دو امر دور می‌زند، «حراست از دین» و «سیاست(اداره‌ی) دنیا بوسیله آن(دین)» و به هنگام تفصیل – چنانکه در کتب سیاست شرعی قدیم و جدید آمده است – پس این است: واجب اول: اقامه‌ی دین به طور کامل در همه‌ی شئون زندگی، و دعوت به سوی دین …

حکمت پایبندی به جماعت و عدم خروج بر ائمه اگرچه هم ستم کنند اما پایبند بودن به اطاعت از ائمه اگرچه هم جور و ستم کنند، پس به این خاطر است که بر خروج کردن از اطاعت آنان مفاسدی مترتب می‌شود که چندین برابر آن چیزی است که از جور و ستم آنان حاصل می‌شود، بلکه در صبر گرفتن بر …

سمع و طاعه و ذکر بعضی از واجبات و حقوق امام (۲) از حذیفه بن الیمان آمده که گفت: «کَانَ النَّاسُ یَسْأَلُونَ رَسُولَ الله ص عَنِ الْخَیْرِ وَکُنْتُ أَسْأَلُهُ عَنِ الشَّرِّ مَخَافَهَ أَنْ یُدْرِکَنِی، فَقُلْتُ: یَا رسول الله، إِنَّا کُنَّا فِی جَاهِلِیَّهٍ وَشَرٍّ فَجَاءَنَا اللَّهُ بِهَذَا الْخَیْرِ، فَهَلْ بَعْدَ هَذَا الْخَیْرِ مِنْ شَرٍّ؟ قَالَ: «نَعَمْ». قُلْتُ: وَهَلْ بَعْدَ ذَلِکَ الشَّرِّ …

پیشگفتار در سمع و طاعه و ذکر بعضی از واجبات و حقوق امام (۱) الله تعالی می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡ﴾ [النساء: ۵۹] «ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! اطاعت کنید الله را، و اطاعت کنید پیامبر، و صاحبان امر تان را». ابو هریره از پیامبر ص روایت کرده است که گفت: «مَنْ أَطَاعَنِی فَقَدْ أَطَاعَ …

اسم‌های دولت و اسم‌های امام آن، در اصطلاح شرعی به تحقیق ولایت بر وجهی که در فصول گذشته ذکر شد، و دولتی که وصف آن در آنچه که آمد گذشت، در اصطلاح شرعی به چند اسمی ‌نام‌گذاری می‌شود؛ که عبارت اند از «امامت عظمی» و «امامت کبری» و «خلافت» و «امارت» و کسی که بر آن قائم می‌باشد: «امام» و …

حکم شکستن بیعت نصوص بسیاری در وجوب وفاء به عهد و بیعت با امام و تحریم شکستن آن مگر اینکه کفر آشکاری ببینیم، وارد شده است و اینکه آن، امر خطرناک و گناهی از بزرگترین گناهان است، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ کَانَ مَسۡ‍ُٔولٗا٣۴﴾ [الإسراء: ۳۴] «و به عهد (خویش) وفا کنید، بی‌گمان از عهد سؤال می‌شود». و …

شرح مفردات بیعت این فرموده‌اش: «فی العُسْرِ وَالیُسْرِ»؛ «در سختی و راحتی»: یعنی چه در مال در تنگدستی باشیم چه در فراخدستی، بر همه‌ی ما، از أغنیاء و فقیران، واجب است که از صاحب امرمان اطاعت کنیم و از او بشنویم». این فرموده اش: «والمَنْشَطِ والمَکْرَهِ»؛ «و شادی و ناگواری»: یعنی چه ما از آن کراهت داشته باشیم؛ به این …

معنای بیعت بیعت مصدر فلانی به خلیفه بیعت داد، و معنایش عقد و عهد بستن است، علامه ابن منظور می‌گوید: «و بیعت… عبارت است از معاقده و معاهده، انگار اینکه هر یکی از آنان آنچه که نزدش است را به صاحبش می‌فروشد، و خالصانه نفس خود را و اطاعت ورزی‌اش و دخیل امرش را به او عطا کرده است».([۱]) و …

عدم جایز بودن تعدد ائمه (۲) عبد الله بن عمرو بن العاص  از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیده است که می‌فرماید: «مَنْ بَایَعَ إِمَامًا، فَأَعْطَاهُ صَفْقَهَ یَدِهِ، وَثَمَرَهَ قَلْبِهِ، فَلْیُطِعْهُ مَا اسْتَطَاعَ، فَإِنْ جَاءَ آخَرُ یُنَازِعُهُ، فَاضْرِبُوا رَقَبَهَ الْآخَرِ…». ([۱]) ترجمه: «هرکس که با امامی ‌بیعت کرد و دست خود را (به علامت بیعت) در دست او گذاشت و دل …

عدم جایز بودن تعدد ائمه (۱) از مقاصد عظمای امامت، اجتماع امر مسلمانان است، نه پراکندگی و تقسیم شدن نفوذ و سلطه در عالم اسلامی، و بخاطر محقق شدن این مقصد، کتاب و سنّت و اجماع سلف امّت بر عدم جایز بودن تعدد ائمه دلالت دارد. از آن جمله، قول الله تعالی است: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِیعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡکُرُواْ …

شروط امام و امام بدر الدین بن جماعه به اجمال آن شروط را آورده است: «اینکه امام: مذکر، آزاد، بالغ، عاقل، مسلمان، عادل، شجاع، قریشی و عالم، و برای سیاست امّت مصالح آن که متولی آن شده است کفایت داشته باشد».انتها. ([۱]) ۱- مذکر بودن ۶- عادل بودن ۲- آزاد بودن ۷- شجاع بودن ۳- بالغ بودن ۸- قریشی بودن …

راه‌های نصب‌کردن امام دولت اسلامی ‌و شروط اجمالی امام برای نصب‌کردن امام دولت اسلامی ‌دو راه وجود دارد که در بین اهل علم بر آن‌ دو اجماع است.([۱]) اولین‌شان: با برگزیدن اهل حلّ و عقد: و آنان کسانی از علما و رؤسا و وجهای مردم و اهل شوکت‌اند که گرد‌آمدن و حضور آنان میسّر باشد، کسانی که با برگزیدن آنان، …

وجوب اقامۀ دولت اسلامی (۲) و الله تعالی می‌فرماید: ﴿لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا رُسُلَنَا بِٱلۡبَیِّنَٰتِ وَأَنزَلۡنَا مَعَهُمُ ٱلۡکِتَٰبَ وَٱلۡمِیزَانَ لِیَقُومَ ٱلنَّاسُ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَنزَلۡنَا ٱلۡحَدِیدَ فِیهِ بَأۡسٞ شَدِیدٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن یَنصُرُهُۥ وَرُسُلَهُۥ بِٱلۡغَیۡبِۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٞ٢۵﴾ [الحدید: ۲۵] «به راستی که پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آن‌ها کتاب (آسمانی) و میزان (عدالت) نازل کردیم تا …

وجوب اقامۀ دولت اسلامی (۱) صحبت درباره‌ی واجب‌بودن اقامه‌ی دولت اسلامی ‌از بدیهیات شرعی می‌باشد، لیکن بخاطر شدّت زیاد غربت این موضوع، نیکو می‌دانیم که مختصری مجمل را از نصوص و اجماعات دالّه بر آن را بیاویم. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَإِذۡ قَالَ رَبُّکَ لِلۡمَلَٰٓئِکَهِ إِنِّی جَاعِلٞ فِی ٱلۡأَرۡضِ خَلِیفَهٗۖ قَالُوٓاْ أَتَجۡعَلُ فِیهَا مَن یُفۡسِدُ فِیهَا وَیَسۡفِکُ ٱلدِّمَآءَ وَنَحۡنُ نُسَبِّحُ بِحَمۡدِکَ …

اهمیت اقامۀ دولت اسلامی بی‌گمان هدف مشهوری که الله بخاطر آن رسولانش را فرستاده است، این است که مردم بندگی پروردگارشان را کنند، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِیَعۡبُدُونِ۵۶﴾ [الذاریات: ۵۶] «و من جن و انس را نیافریده ام مگر برای اینکه مرا عبادت کنند». و عبادت در حقیقت، مجرد قرار دادن خضوع انسان برای پروردگارش است، …

دولت اسلامی آن، مجموعه‌ای از ایالات – سیاست‌ها – است که جمع شده است برای محقق گرداندن رهبری و سیادت بر اقلیم‌های معینی که در آن جای گرفته است، پس حاکم یا خلیفه یا امیر المومنین، در رأس این سلطه‌ها قرار دارد، و این همان مقصود از استعمال مصطلح «دولت»، در نزد فقهای سیاست شرعی یا احکام سلطانیه می‌باشد که …

آزادی مشروط اقتصادی یعنی آزادی فرد در کسب و کار و بهره‌بردن از پاکی‌ها و انجام تمامی فعّالیّت‌های اقتصادی در چارچوب حلّیّت و ارزش‌ها و اخلاق اسلامی. علاوه بر این، اسلام شروطی را برای آزادی اقتصادی تعیین نموده که نتایج خوبش به افراد و جوامع برمی‌گردد؛ از جمله: باید فعّالیّت اقتصادی افراد، مشروع و نافع برای آنان و جوامع باشد؛ …

مال و مالکیّت اقتصادی مسئلۀ ثروت و مالکیّت از نشانه‌های بارزی است که نظام اقتصادی را از سایر نظام‌ها جدا و متمایز می‌سازد و محور فعّالیّت اقتصادی در هر جامعه‌ای به شمار می‌رود. اسلام مالکیّت فردی را با تمامی اشکالش پذیرفته و چارچوبی را برای آن تعیین نکرده است، زیرا این کار باعث تصرّف در مالکیّت و رشد و پیشرفت …

ویژگی‌های اقتصاد اسلامی اقتصاد اسلامی ویژگی‌های متعدّدی دارد که باعث تمایز آن از سایر نظام‌های اقتصادی شده و مهم‌ترین آن‎ها از این قرار است: اقتصاد اسلامی متّکی بر پذیرش مالکیّت دوگانه و عام که شامل مالکیّت جمعی، دولتی، بیت‌المال مسلمانان، مالکیّت خصوصی و دیدگاه ویژۀ آن دربارۀ ثروت می‌شود، است؛ در اسلام، فعّالیّت اقتصادی بر پایۀ آزادی مشروط اقتصادی است؛ …

کاهش تفاوت فراوان در توزیع ثروت و درآمد اسلام مخالف تفاوت زیاد در تقسیم درآمد و ثروت؛ یعنی توزیع غیرعادلانه است؛ توزیعی که یک گروه بخش بزرگی از ثروت را در اختیار گرفته و باعث می‌شود بیشتر مردم توان برآورده‌ساختن نیازهای ابتدایی و ضروری خویش را نداشته باشند. به همین سبب، فرد ثروتمند طغیان‌گر و ستمکار یا تسلّط گروهی اندک …

سرمایه‌گذاری بهینه برای تمامی منابع اقتصادی این نوع سرمایه‌گذاری برای منابع اقتصادی از اهداف مهم و اصلی نظام اقتصاد اسلامی به شمار می‌رود و به کارگیری آن‎ها در نظام مذکور، از چندین طریق صورت می‌گیرد، که مهم‌ترین‎شان از این قرار است: أ- استفاده از منابع اقتصادی برای دستیابی به رزق و روزی پاک و دوری از تولید کالاها یا خدمات …

تحقّق شرایط مناسب و امکانات کافی زندگی اسلام در نظام اقتصادی خود به دنبال تکمیل سطحی مناسب از زندگی برای هر انسانی است و به همین سبب، امور معیّنی؛ مانند زکات را واجب گردانیده تا در تحقّق زندگی مناسب برای کسانی که توان حمایت از خویش ندارند، سهیم باشد. در تاریخ اسلام، نمونه‌های بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد دولت …

اصول اعتقادی اقتصاد اسلامی هر یک از نظام‌های اقتصادی، اصول و قوانین فکری خود را دارند که آن را قبول داشته و در تشکیل سازمان‎ها و سیاست‌های اقتصادی‌ خود از آن‎ها استفاده می‌کنند. نظام سرمایه‌داری و سوسیالیستی براساس قانون فکری واحدی؛ یعنی همان مادّی‌گرایی یا تقدیس مال هستند، امّا نظام اقتصادی اسلام از نظر راه و روش با آن‎ها تفاوت …

نمونه‎هایی از اجرای مشورت در سیرۀ پیامبر در سیرۀ نبوی، نمونه‌های بسیاری از مشورت وجود دارد. رسول الله صلی الله علیه وسلم هرگاه در کاری نیاز به مشاوره داشتند، با یاران خویش گفتگو و مشورت نموده و آرای آنان را بررسی می‌کردند تا فرمان پروردگارشان را اجرا و پذیرفته باشند که می‌فرماید: ﴿وَشَاوِرۡهُمۡ فِی ٱلۡأَمۡرِ﴾ [آل‌عمران: ۱۵۹] «و در کارها، …

مشورت در برخی امور با دموکراسی، مشترک و در برخی موارد، متفاوت است. این دو معیار در موارد زیر با یکدیگر مشترک هستند: نامزدی رئیس جمهور و انتخاب آن از میان مردم؛ ردّ و ترک تمامی انواع حکومت مطلق یا دیکتاتوری و قبیله‌ای و مذهبی -همچون حکومت کاهنان و روحانیان-، زیرا اسلام دین کهانت و روحانیّت نیست و مردان و …

مشورت و دموکراسی مسلمانان در زندگی خویش، مشورت را به عنوان روشی صحیح پذیرفته و بر آن اعتماد دارند و – چنانکه بیان گردید- مشورت یعنی پرسش و بررسی دیدگاه عالمان و افراد باتجربه و امانتدار برای رسیدن به حقیقت. مشورت در موضوعی که نصّی شرعی دربارۀ آن آمده، ممنوع است، «زیرا هیچ اجتهادی در جایی که نص آمده، صحیح …

شیوۀ مشورت در اسلام عبارتی از قرآن و سنّت وجود ندارد که روش و طریقۀ اجرای مشورت را برای ما روشن و معیّن سازد. همچنین نصّی وجود ندارد که مسلمانان را ملزم به تعیین تعداد معیّنی از افراد برای مشورت نماید یا اینکه ویژگی‌هایشان و شیوۀ مشورت با آنان را بیان کند. این موارد بیانگر انعطاف و آسان‌گیری دین اسلام …

اهمّیت مشورت کسی که به موضوع مشورت از دیدگاه قرآن کریم و نیز نتایج مفید آن توجّه نماید، قطعاً به اهمّیت و جایگاه این اصل مهم در نظام سیاسی اسلام پی خواهد برد و در این زمینه، هیچ تردیدی نخواهد داشت. می‌توان اهمّیت مشورت را چنین خلاصه کرد:[۱] توصیف مؤمنان با ویژگی مشورت در میان دو رکن مهم از ارکان …