تکذیب و انکار عالَم جنّ و شیاطین و ردّ ادّعای افرادی که بر این باورند (۱) گروهی از مردم وجود جن را به طور کل انکار نموده و برخی از مشرکان ادّعا دارند که مراد از جن، ارواح ستارگان است. تعدادی از فیلسوفان نیز گمان کرده‌اند که هدف از جن، همان تمایلات بد در نفس انسان و قدرت‌های خبیث آن …

اصل شیطان قبلاً بیان گردید که شیطان از جنّیان است، امّا برخی از متقدّمان و متأخّران در این زمینه اختلاف دارند و آیۀ زیر را به عنوان دلیل بیان می‌کنند: ﴿وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِکَهِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِیسَ أَبَىٰ وَٱسۡتَکۡبَرَ وَکَانَ مِنَ ٱلۡکَٰفِرِینَ﴾ [البقره: ۳۴] «[به یاد آور] هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: برای آدم سجده کنید، سپس [همگی] …

شیطان مخلوق است با توجّه به آیات قرآن و احادیث نبوی، شیطان مخلوق بوده و عقل و درک و تحرّک دارد و اینکه برخی از نادانان می‌گویند ابلیس روح شرّی است که هرگاه بر دل انسان چیره شود، به صورت غرائز حیوانی آشکار می‌گردد و وی را از دستیابی به الگوی والای معنوی باز می‌دارد، سخن و دیدگاهی اشتباه و …

شیطان و جنّیان شیطانی که الله تعالی در قرآن کریم، بسیار دربارۀ او سخن گفته، از جنّیان بوده که در ابتدا، الله متعال را پرستش می‌نمود و به همراه فرشتگان، ساکن آسمان بود و وارد بهشت شد، امّا وقتی پروردگارش به وی دستور داد تا برای آدم  سجده کند، او از روی تکبّر و خودبرتربینی سر باز زد و در …

مفهوم لغوی و اصطلاحی شیطان ابن منظور می‌گوید: «شیطان بر وزن فَیعال و برگرفته از «شطن» به معنای دور شد، است؛ از دیدگاه کسانی که «نون» را از حروف اصلی می‌دانند و شیاطین نیز دلیل بر همین مطلب است. شیطان واژۀ مشخّص و رایجی است و هر جن، انسان یا حیوان سرکش و متجاوزی را شیطان گویند.»[۱] وی در ادامه …

آفرینش جن خلقت جن مقدّم بر آفرینش انسان است، زیرا الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ٢۶ وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ﴾ [الحجر: ۲۶- ۲۷] «و به راستی ما انسان را از گِل خشکیده‌ای که از گِل بدبوی تیره‌ای [گرفته شده] بود، آفریدیم و جن را پیش از آن، از آتش سوزان آفریدیم.» در …

اصل جن الله متعال به ما خبر داده که جنّیان از آتش آفریده شده‌اند: ﴿وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ﴾ [الحجر: ۲۷] «و جن را پیش از آن، از آتش سوزان آفریدیم.» ﴿وَخَلَقَ ٱلۡجَآنَّ مِن مَّارِجٖ مِّن نَّارٖ﴾ [الرحمن: ۱۵] «و جن را از شعله‌ای آتش خلق کرد.» ابن عبّاس، عکرمه، مجاهد، حسن و افراد دیگری در تفسیر ﴿مَّارِجٖ …

مفهوم لغوی و اصطلاحی واژۀ «جن» ابن منظور می‌گوید: «جنَّ الشّیء یجنّهُ جَنّاً»؛ یعنی آن چیز را پوشاند، و اگر چیزی از تو مخفی و پنهان باشد، گفته می‌شود که: «جُنَّ عنک».[۱] در توضیح معنای جن می‌توان گفت که: جن جهانی غیر از عالَم انسان و عالَم فرشتگان است و آن‎ها از لحاظ برخورداری از عقل و ادراک و قدرت …

ایمان به غیب ایمان به غیب یکی از مهم‌ترین و خاص‌ترین ویژگی‌های مؤمنان به شمار می‌رود. آنان به تمامی اخباری که رسولان آورده و از جانب الله ـ رسانده‌اند، ایمان دارند. امور قابل درک فقط منحصر به حسّ و ظاهر نیستند. از آنجا که ملحدان فقط حسّ و ظاهر را قبول دارند، امور مدرکه را منحصر به دایرۀ محدودی نموده و …

سخن شاعر فرانسوی «لامارتین» درباره پیامبر اسلام استاد محمّد کرد علی در کتاب «المذکّرات» چنین می‌آورد: «آخرین مطلبی که دربارۀ سیرۀ پیامبر عربی و تحلیل عمل و کردار بزرگ ایشان می‌خوانیم، سخن شاعر بزرگ فرانسوی “لامارتین” است که می‌گوید: هرگز مردی از روی اختیار یا اجبار به هدفی والاتر از این نیندیشیده، زیرا هدف مذکور فراتر از توان بشر بوده …

گواهی استاد خاورشناس «دوزی» درباره پیامبر اسلام او می‌گوید: «اگر سخن کشیشان که می‌گویند محمّد صلی الله علیه وسلم پیامبری منافق و دروغگو بود، صحیح باشد، پس دلیل پیروزی‌اش چیست؟! و علّت فتوحات و پیروزی‌های پی‌درپی پیروانش چیست؟! و چرا آنان بر ملّت‌هایی که هیچ حدّ و مرزی نمی‌شناختند، چیره می‌شدند؟! و چگونه می‌توان گفت که این موارد بیانگر معجزۀ …

گواهی استاد «سیدیو» فرانسوی: یکی از بزرگان غرب و وزیر سابق فرانسه درباره پیامبر اسلام در کتاب «خلاصه تاریخ العرب» که علی پاشا مبارک / آن را به عربی ترجمه کرده است، در مقدّمۀ این کتاب، پس از بیان فضیلت قوم عرب می‌گوید: «سپس پیامبر اسلام ج آمد و روابط دوستی در میان قبایل جزیره العرب را برقرار کرد و افکارشان را …

گواهی کنت هنری دی کاستری درباره پیامبر اسلام (۲) کلمات مترادف زبان عربی با معانی روانشان وی را بر تکرار این فکر والا کمک می‌نمود و از همین افکار و آن عبادت، کلمۀ اسلام و توحید «لا إله إلّا الله» به وجود آمد؛ همان اصل اعتقاد به معبود یگانه، پروردگار بی‌نیاز و منزّه از نواقص؛ اعتقادی قوی که همواره مؤمنان …

گواهی کنت هنری دی کاستری درباره پیامبر اسلام (۱) یکی از ویزران فرانسه و از حاکمان سابق الجزائر در کتاب «الإسلام» که استاد فتحی زغلول پاشا / آن را به عربی ترجمه کرده است. او می‌گوید: «بدون تردید قوم عرب پیش از پیامبر اسلام صلی الله علیه وسلم، به طور عموم بت‌پرست بودند و دیدگاه توحیدی خیلی اندک در اذهان خطور …

گواهی فیسلوف مشهور انگلیسی «توماس کارلایل» درباره پیامبر (۳) «چنین سخنان و رفتاری را در محمّد صلی الله علیه وسلم؛ برادر مهربان بشریّت و برادر دلسوز تمامی ما و پسرِ پدر و مادر نخستین ما می‌بینیم. من محمّد صلی الله علیه وسلم را به سبب پاکی‌ او از ریا و نیرنگ دوست دارم و قطعاً وی فرزند صحرا و مردی …

گواهی فیسلوف مشهور انگلیسی «توماس کارلایل» درباره پیامبر (۲) این مطلب را فراموش نکنیم که محمّد صلی الله علیه وسلم هرگز در پیش استادی تعلیم نگرفت و در آن دوران، صنعت خط در سرزمین قوم عرب، کار نو و تازه‌ای به شمار می‌رفت -و سوگند به الله که امّی‌بودن عرب عجیب است- و محمّد از نور هیچ انسان دیگری بهره …

گواهی فیسلوف مشهور انگلیسی «توماس کارلایل» درباره پیامبر (۱) برندۀ جایزۀ صلح نوبل: می‌توان گفت که این گواهی، مشهورترین و بزرگ‌ترین شهادت یک نویسندۀ غربی است، به گونه‌ای که انسان گمان می‌کند فردی مسلمان و آگاه از شرایط پیامبر صلی الله علیه وسلم آن را نوشته است. اکنون گزیده‌ای از سخنان کارلایل که در کتاب «الأبطال» خطاب به قوم خویش؛ …

بشارت عیسی به بعثت محمّد (۲)   پیامبر صلی الله علیه وسلم به ما خبر دادند که در بین ایشان و عیسی، پیامبری نیست و در نتیجه، همان ایلیا که سیّدنا عیسی مژده به آمدنش داد، محمّد صلی الله علیه وسلم بوده و ایلیا براساس حساب ابجدی که از نظر یهودیان مورد قبول است، مساوی با محمّد می‌شود. در انجیل …

بشارت عیسی به بعثت محمّد (۱) بدون تردید سیّدنا عیسی مژدۀ نبوّت محمّد صلی الله علیه وسلم را داد و الله تعالی در قرآن کریم، ما را از این بشارت باخبر ساخته است: ﴿وَإِذۡ قَالَ عِیسَى ٱبۡنُ مَرۡیَمَ یَٰبَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ إِنِّی رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَیۡکُم مُّصَدِّقٗا لِّمَا بَیۡنَ یَدَیَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰهِ وَمُبَشِّرَۢا بِرَسُولٖ یَأۡتِی مِنۢ بَعۡدِی ٱسۡمُهُۥٓ أَحۡمَدُۖ فَلَمَّا جَآءَهُم بِٱلۡبَیِّنَٰتِ …

بشارت موسی به بعثت محمّد (۳)   با توجّه به تورات، در سفر خروج می‌بینی که الله متعال این بشارت را پس از رفتن سیّدنا موسی به میعاد با الله ، به وی وحی نمود و در تورات، مطالب اندکی دربارۀ آن زلزله آمده است، به گونه‌ای که در تورات چنین می‌خوانیم: «تمامی آنان صداها و صدای بوق و شیپور …

بشارت موسی به بعثت محمّد (۲)   به سبب دلالت روشن و قطعی این بشارت‌ها بر صداقت نبوّت پیامبر صلی الله علیه وسلم، قرآن کریم آن‎ها را بخشی از نشانه‌های نبوّت بیان می‌کند: ﴿أَوَ لَمۡ یَکُن لَّهُمۡ ءَایَهً أَن یَعۡلَمَهُۥ عُلَمَٰٓؤُاْ بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ﴾ [الشّعراء: ۱۹۷] «آیا همین نشانه برایشان کافی نیست که عالمان بنی‌اسرائیل از آن [قرآن] آگاهند؟!» بدون تردید …

بشارت موسی به بعثت محمّد (۱) از دیرباز خبری قطعی و یقینی مبنی بر بعثت، صفات، شیوۀ رسالت و ویژگی‌های امّت پیامبر ج توسّط سیّدنا موسی به بنی‌اسرائیل اعلام گردید. بیان شد که این پیامبر أمّی مردم را امر به معروف و نهی از منکر می‌نماید، پاکی‌ها را برایشان حلال و پلیدی‌ها را حرام می‌گرداند و بارها و قید و بندها …

حقیقت پیامبران و رسولان پیامبران و رسولان، بشر و مخلوق هستند و به آنان وحی می‌شود و هیچ‌یک از ویژگی‌های ربوبیّت و الوهیّت را ندارند. آنان دارای صفات بشری؛ همچون بیماری، خواب، مرگ، نیاز به غذا و نوشیدنی و … هستند. الله تعالی این افراد را متّصف به برترین درجۀ بندگی نموده و در سیاق توصیف و تحسین آنان، دربارۀ …

بشارت‎های پیامبران به بعثت سیّدنا محمّد پیامبری بزرگ همچون محمّد صلی الله علیه وسلم با عمومیّت بعثت و جاودانگی دین و شریعت خویش، سزاوار است که الله متعال رسولان و پیامبرانش را از بعثت ایشان باخبر سازد و برخی از صفات و نشانه­های این پیامبر را برایشان بیان نماید و از آنان عهد و پیمان گیرد که به اقوام و پیروانشان …

سیرۀ نبوی بیانگر تصویر یک انسان است نه اسطوره: زندگی­نامۀ فردی که الله متعال ایشان را به‎وسیلۀ رسالت، گرامی داشته و این مسأله باعث خروج پیامبرr از دایرۀ بشریّت و اتّصال زندگی ایشان به افسانه­ها نگشته و باعث نشده که کم یا زیاد دارای صفت الوهیّت گردد. اگر به سخنان مسیحیان دربارۀ عیسی دقّت کنی، می­بینی که آنان برایش ادّعای …

صحیح­ترین سیرۀ پیامبری فرستاده­ شده و مصلحی بزرگ در طول تاریخ: زندگی­نامۀ پیامبر گرامی صلی الله علیه وسلم به‎وسیلۀ صحیح­ترین شیوه­های علمی و قوی­ترین آن‎ها از لحاظ ثبوت، به ما رسیده است. به عنوان نمونه، به سیرۀ موسی و عیسی دقّت کن که در تورات و انجیل، دچار تغییر و تحریف شد. همچنین اگر به زندگی­نامۀ بزرگان و رؤسای ادیان دروغین …

سیرۀ نبوی برای تمامی مردم با وجود اختلاف در احوال، معلوم و مشخّص است و تأثیرات آن از تمامی جنبه­ها برایشان روشن است. بدون تردید این مطلب یکی از بزرگ­ترین اسرار بزرگی و جاودانگی سیرۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم است، زیرا در صورتی سیرۀ فردی از مردم، الگو برای دیگران می­شود که روشن و معلوم و منزّه از عیوب …

سیرۀ نبوی بیشترین تأثیر را در اصلاح رفتار و رشد احساسات شرافتمندانه دارد: بدون تردید سیرۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم آینه­ای است که در آن، بهترین و زیباترین تصویر زندگی بشر منعکس و پدیدار می­گردد، زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم با سخنان و اعمال و سایر امورش، الگوی برتر را ترسیم نمودند؛ الگویی که باید تلاش بشر در رفتارش …

هدف اصلی بررسی سیرۀ نبوی، فقط برطرف­نمودن نیاز علم و درس نیست: نیاز مردم به این سرچشمه از لحاظ محبّت و هدایت، بیشتر از نیاز عالمان به تحقیق و درس است. هر کس که در دلش بویی از ایمان باشد، هر اندازه هم در مسائل دینی کوتاهی نماید، باز خود را متّصل به محمّد صلی الله علیه وسلم می­بیند و دوست …

الله مردم را در توجّه به سیرۀ نبوی، به دو گروه تقسیم نمود: می­توان گفت از احسانات الله تعالی بر پیامبرشr این بود که مردم را در توجّه به سیرت نبوی، به دو گروه تقسیم کرد؛ گروهی که آن را پذیرفتند و گروهی انکار نمودند، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم نورند و کسی که نور را بشناسد، برای خودش گواهی …

ستم بر مقام نبوّت باعث انتشار فضایل پیامبر صلی الله علیه وسلم می­گردد: چقدر دشمنان اسلام از روی نادانی یا انکار حقیقت، بر سیرۀ نبوی ستم روا داشتند و به نتیجه­ای نرسیدند! و بسا اوقات این ستم باعث شد که پژوهشگران از روی انصاف و شناخت حقیقت، به آن توجّه کنند و در نتیجه، حقیقت و خیر یا بخشی از آن …

هر اندازه دربارۀ سیرۀ نبوی نوشته و گفته شود، پایانی ندارد: زندگی­نامۀ افراد بزرگ – به طور کل- اگر یک یا چندین مرتبه بیان یا نوشته شود، تمام می­گردد و سخن در این زمینه کاری تکراری به شمار می­رود و همان تلاش پیشینیان، متأخّران را از تحقیق و نگارش در این باره، بی­نیاز می­سازد. امّا مورّخان و راویان از ابتدای …

ابن قیّم می­گوید: «صحیح­ترین دیدگاه دربارۀ آیۀ: ﴿وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَهً لِّلْعَالَمِینَ﴾ [الأنبیاء: ۱۰۷]، این است که آیۀ مذکور عام بوده و این مورد را به دو صورت می­توان بیان کرد: ۱- اینکه تمامی جهانیان از رسالت رسول الله صلی الله علیه وسلم فایده بردند؛ پیروان‎شان به سعادت دنیا و آخرت رسیدند و دشمنان پیامبر صلی الله علیه وسلم که علیه ایشان …

رحمت در سیرۀ نبوی الله متعال در توصیف پیامبر صلی الله علیه وسلم و با بیان احسان بر امّت اسلامی می­فرماید: ﴿فَبِمَا رَحْمَهٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ﴾ [آل­عمران: ۱۵۹] «پس به [سبب] رحمت …

بعضی دیگر از خصوصیات اخلاقی پیامبر صلی الله علیه وسلم همچنین در آن مجلس، وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم سخن می­گفتند، صحابه سخنشان را قطع نمی­کردند و هرگاه ایشان ساکت می­شدند، آنان شروع به سخن­گفتن می­نمودند. در نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم، با یکدیگر اختلاف و مخاصمه نمی­کردند و اگر اختلاف و نزاعی داشتند، آن را ادامه نمی­دادند …

بعضی دیگر  از اخلاق های پیامبر صلی الله علیه وسلم هر فرد آزاد، برده یا کنیزی که نزدشان می­آمد، در برطرف­نمودن نیازش، به او کمک می­کردند. درشت­خو و سنگدل نبودند و در بازارها فریاد نمی­زدند. پاسخ بدی را با بدی نمی­دادند، بلکه می­بخشیدند و صرف­نظر می­کردند. یکی از ویژگی­های اخلاقی رسول الله صلی الله علیه وسلم این بود که هر کس …

برخی از مطالبی که در مورد اخلاق رسول الله گفته شده، از این قرار است: ایشان بردبارترین، دلیرترین، عادل­ترین و عفیف­ترین مردم بودند. پیامبر بخشنده­ترینِ انسان‎ها به شمار می­رفتند، به گونه­ای که هرگز دینار و درهمی را در شب، نزد خویش نگه نمی­داشتند و اگر مالی از ایشان باقی می­ماند و کسی را نمی­یافتند که این مال را به او …

پیروی از رسول الله صلی الله علیه وسلم باعث عزّت و حفاظت و یاری آدمی می­شود، همان گونه که منجر به هدایت و رستگاری و نجات می­گردد. الله سعادت دنیا و آخرت را در پیروی از پیامبر صلی الله علیه وسلم و بدبختی دنیا و آخرت را در نافرمانی از ایشان نهاده است. بنابراین پیروان محمّد صلی الله علیه وسلم برخوردار از هدایت، …

اخلاق پیامبر صلی الله علیه وسلم پیامبر ما محمّد صلی الله علیه وسلم بهترینِ مردم و پاک­ترین، بلندمرتبه­ترین، باارزش­ترین و خوش­اخلاق­ترینِ انسان‎ها و گرامی­ترینِ آن‎ها نزد الله تعالی است. الله متعال از روی علم و آگاهی، ایشان را برگزید و به‎وسیلۀ رسالت، گرامی داشت و با وحی تأیید نمود. الله تعالی رسول الله صلی الله علیه وسلم را بر صفاتی پسندیده و …

پی­ در پی نازل­شدن وحی و رساندن دعوت و پیام الهی توسّط پیامبر سپس وحی شدّت گرفت و پشت سر هم نازل می­شد و رسول الله صلی الله علیه وسلم رسالت و دعوت پروردگار خویش را به مردم می­رساندند، زیرا الله تعالی ایشان را از طریق وحی، فرمان داده بود تا مردم را به پرستش الله یگانه و پذیرش دین اسلام …

خلوت پیامبر صلی الله علیه وسلم در غار حرا و نزول وحی: رسول الله صلی الله علیه وسلم علاقه­مند به خلوت و تنهایی شده و به غار حرا در مکّۀ مکرّمه می­رفتند و در آنجا چندین شبانه­روز، به عبادت پرداخته و سپس نزد أمّ المؤمنین خدیجه  بازگشته و خوراکی و نوشیدنی برمی­داشتند. پیامبر صلی الله علیه وسلم بر همین حالت بودند تا اینکه …

آغاز وحی پیامبر صلی الله علیه وسلم بزرگ شدند و زمانی که به مرز ۴۰ سالگی رسیدند و نیروی عقلی و جسمی ایشان کامل گشت، نخستین نشانه ­های وحی، خواب­های­ صادقانه بود که هر خوابی می­دیدند، همچون روشنی صبح همان گونه که در خواب دیده بودند، آشکار می­شد.

ازدواج رسول الله با أمّ المؤمنین خدیجه: با توجّه به سخنان بردۀ خدیجه؛ یعنی میسره دربارۀ اخلاق والا و فضایل برتری که در سفر به شام، از محمّد صلی الله علیه وسلم دیده بود و نیز به سبب بشارت بحیرا به عموی پیامبرr در نخستین سفر ایشان به شام، خدیجه Iبه پیامبرr علاقه­مند شد و مشتاق ازدواج با ایشان گشت. …

سفر تجاری پیامبر با اموال أمّ المؤمنین خدیجه: ایشان باری دیگر با مال خدیجه رضی الله عنها؛ دختر خویلد به قصد تجارت، سفر نمودند و أمّ المؤمنین خدیجه بیشتر از آنچه به دیگران می­داد، به رسول الله صلی الله علیه وسلم بخشید، زیرا در این تجارت، منافع فراوانی حاصل شد و بلکه منجر به سعادت وی در دنیا و آخرت گشت. …

سفر پیامبر صلی الله علیه وسلم با عموی خویش به شام و دیدار با بحیرای راهب: رسول الله صلی الله علیه وسلم به همراه عموی‎شان؛ ابوطالب برای تجارت، به سرزمین شام رفتند در حالی که سنّ ایشان ۱۲ سال و ۲ ماه و ۱۰ روز بود. در آنجا، بحیرای راهب پیامبر صلی الله علیه وسلم را دید و پس از اینکه مهر نبوّت …