بعضی دیگر از خصوصیات اخلاقی پیامبر صلی الله علیه وسلم

بعضی دیگر از خصوصیات اخلاقی پیامبر صلی الله علیه وسلم

همچنین در آن مجلس، وقتی پیامبر صلی الله علیه وسلم سخن می­گفتند، صحابه سخنشان را قطع نمی­کردند و هرگاه ایشان ساکت می­شدند، آنان شروع به سخن­گفتن می­نمودند. در نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم، با یکدیگر اختلاف و مخاصمه نمی­کردند و اگر اختلاف و نزاعی داشتند، آن را ادامه نمی­دادند و طولانی نمی­کردند. اگر فردی از آنان سخن می­گفت، سکوت می­کردند و به سخنانش گوش می­دادند تا حرفش تمام می­شد. حتّی به سخنان آخرین نفری که در نزد رسول اللهr سخن می­گفت، به اندازۀ همان نفر اول، توجّه و دقّت می­کردند. پیامبرr با آنان می­خندیدند و از آنچه آنان تعجّب می­کردند، اگر آداب و شرایط رعایت می­گشت، ایشان نیز شگفت­زده می­شدند.

اگر فردی ناشناس با گفتار یا پرسش خود، پیامبرr را آزار می­داد، ایشان صبر می­کردند، به گونه­ای که گاهی اوقات، صحابه  صلی الله علیه وسلماین کار را نمی­پسندیدند، امّا در جلوی پیامبرr بی­ادبی و پیشدستی نمی­کردند و از صبر و مهربانی و برآورده­ساختن خواستۀ نیازمند که پیامبرr به آنان آموخته بودند، سر باز نمی­زدند.

یکی از صفات پیامبرr این بود که اصل گفتگو را رعایت می­کردند؛ کسی که – با عدالت و انصاف- سیرۀ ایشان را بررسی نماید، به وضوح می­بیند که رسول اللهr از این لحاظ، در برترین درجه و بالاترین مقام­ و زیباترین آداب و والاترین شیوه قرار دارند. این موضوع عجیب نیست، زیرا پیامبرr بهترینِ مردم بودند و سیرۀ ایشان برترین نمونه از زندگی بشر است.

رسول الله صلی الله علیه وسلم در شرایط و حالات متفاوتی از صلح و جنگ و سختی و آسانی زندگی کردند و با وجود این، فرستاده­ای برگزیده، سروری مورد اطاعت، پدری مهربان، همسری وفادار، معلّمی نمونه و دوستی صمیمی بودند.

پیامبرr با کوچک و بزرگ، نیکوکار و بدکار، مؤمن و کافر، محارب و متخاصم و غیر آن، مرد و زن و آشنا و بیگانه، رفتار و نشست و برخاست داشتند و در تمامی این شرایط و رفتارها، گفتگو را به عنوان اصلی عملی و نه صرفاً زبانی رعایت می­کردند و به گونه­ای نبود که این معیار و قانون، هیچ معنویّت و اعتباری در واقع نداشته باشد.

رسول اللهr یارانشان را به قصد اکرام و دل‎جویی، با کنیه صدا می­زدند و اگر کسی کنیه نمی­داشت، برایش کنیه می­ساختند و با همان کنیه شناخته و نامیده می­شد. همچنین زنانی که فرزند داشتند را با کنیه صدا می­زدند و برای زنانی که بچّه نداشتند، کنیه تعیین می­کردند و حتّی با کنیه­ساختن برای کودکان، دل آنان را به دست می­آوردند. پیامبرr از همه دیرتر خشمگین می­شدند و از همه زودتر آشتی می­کردند، مهربان­ترین و بهترین بشر برای مردم بودند و هرگز به گونه­ای سخن نمی­گفتند که کسی ناراحت شود.

برخی از صفات و ویژگی­های پیامبرr بیان گردید و از الله تعالی می­خواهیم که به ما توفیق دهد به بهترین روش از پیامبرr پیروی نماییم و الگو گیریم و با راهنمایی ایشان، راه یابیم.[۱]

[۱]– برای اطّلاعات بیشتر، نک: الشّمائل المحمّدیّه، ترمذی، تحقیق: محمّد عفیف زعبی، صص ۱۸۶- ۲۸۰ و ۲۶۲- ۲۸۳؛ الأنوار فی شمائل النّبیّ المختار، بغوی، تحقیق: ابراهیم یعقوبی، ج ۱، صص ۱۶۱- ۳۵۸؛ أخلاق النّبیr، ابوشیخ اصفهانی، تحقیق: عصام الدّین صبابطی، صص ۱۳- ۹۸؛ دلائل النّبوّه، ابونعیم، صص ۵۵۱- ۶۵۶؛ إحیاء علوم الدّین، ج ۲، صص ۳۵۷- ۳۸۷؛ شمائل الرّسول ودلائل نبوّته وفضائله وخصائصه، ابن کثیر، ج ۱، صص ۷۳- ۱۵۲؛ الحوار فی السّیره النّبویّه، صص ۲۳۸- ۲۴۵٫