«مَنْ شَهِدَ الجَنَازَهَ حَتَّى یُصَلِّیَ، فَلَهُ قِیرَاطٌ، وَمَنْ شَهِدَ حَتَّى تُدْفَنَ کَانَ لَهُ قِیرَاطَانِ»، قِیلَ: وَمَا القِیرَاطَانِ؟ قَالَ: «مِثْلُ الجَبَلَیْنِ العَظِیمَیْنِ».[۱] «هر کس جنازه‌ای را همراهی کند و بر آن حاضر شود تا بر او نماز گزارده شود، قیراطی اجر دارد، و هر کس تا وقت دفن بر جنازه حاضر باشد، دو قیراط اجر دارد». گفته شد: دو قیراط چیست؟ …

از انس رضی الله عنه آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم نزد پسرش ابراهیم که در حال جان دادن بود، رفت اشک از چشمان رسول الله صلی الله علیه وسلم جاری شد. عبدالرحمن بن عوف گفت: حتی شما ای رسول خدا؟ فرمود: «یَا ابْنَ عَوْفٍ إِنَّهَا رَحْمَهٌ»، ثُمَّ أَتْبَعَهَا بِأُخْرَى، فَقَالَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ العَیْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ …

از اسامه بن زید رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده است که پسر دخترش که در حال مرگ بود، را نزد او آوردند. اشک از چشمان رسول خدا صلی الله علیه وسلم جاری شد. سعدس گفت: این دیگر چیست ای رسول خدا؟ فرمود: «هَذِهِ رحمهٌ جَعَلها اللهُ تَعالی فی قلوبِ عبادِهِ، وَإِنما یرْحَمُ اللهُ مِنْ عبَادِهِ الرُّحَمَاءَ».[۱] …

رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَلاَ تَسْمَعُونَ إِنَّ اللَّهَ لاَ یُعَذِّبُ بِدَمْعِ العَیْنِ، وَلاَ بِحُزْنِ القَلْبِ، وَلَکِنْ یُعَذِّبُ بِهَذَا أَوْ یَرْحَمُ، وَأَشَارَ إِلَى لِسَانِهِ».[۱] «مگر نمی‌دانید که خداوند به خاطر اشک ریختن و اندوهگین شدن، عذاب نمی‌دهد. بلکه به خاطر این، (اشاره به طرف زبان) عذاب می‌دهد یا رحم می‌کند و میت به خاطر آه و ناله اطرافیانش، عذاب …

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «النَّائِحَهُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا، تُقَامُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَعَلَیْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ، وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ».[۱] «زن نوحه‌گر اگر قبل از مرگش توبه نکند، روز قیامت زنده می‌گردد در حالی که بر تن او، شلواری از قطران (ماده‌ی قیر مانند و مرکب از چوب و زغال و… و خیلی قابل اشتعال) و پیراهنی از …

از ام عطیه، نسیبه رضی الله عنها آمده است که گفت: «أَخَذَ عَلَینَا النَّبِی صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عِنْدَ الْبَیعَهِ أَنْ لَا نَنُوحَ».[۱] «در وقت بیعت پیامبر صلی الله علیه وسلم از ما پیمان گرفت که نوحه نکنیم». [۱]– بخاری، ۱۲۲۳٫

«لَیسَ مِنٌا مَنْ ضَرَبَ الْخُدُودَ أَوْ شَقَّ الْجُیوبَ أَوْ دَعَا بِدَعْوَی الْجَاهِلِیهِ».[۱] «کسی که (پس از مردن کس دیگر و در فراق او) بر گونه‌هایش بزند و گریبان پاره نماید و مانند زمان جاهلیت، آه و فریاد و ناله کند، از ما نیست». [۱]– بخاری، ۱۲۱۴ و مسلم، ۱۴۸٫

در حدیث اسامه بن زید آمده است: «أَرْسَلَتْ إِلَیهِ إِحْدَی بَنَاتِهِ تَدْعُوهُ وَتُخْبِرُهُ أَنَّ صَبِیا لَهَا أَوْ ابْنًا لَهَا فِی الْمَوْتِ فَقَالَ لِلرَّسُولِ: ارْجِعْ إِلَیهَا فَأَخْبِرْهَا أَنَّ لِلهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَکُلُّ شَىءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى فَمُرْهَا فَلْتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ».[۱] یکی از دختران پیامبر صلی الله علیه وسلم کسی را نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم فرستاد که او را دعوت …

در حدیث ابوهریره از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم آمده است که فرمود: «یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: مَا لِعَبْدِی المُؤْمِنِ عِنْدِی جَزَاءٌ، إِذَا قَبَضْتُ صَفِیَّهُ مِنْ أَهْلِ الدُّنْیَا ثُمَّ احْتَسَبَهُ، إِلَّا الجَنَّهُ».[۱] «خداوند متعال می‌فرماید: هرگاه، یکی از عزیزان بنده‌ی مؤمنم را در دنیا قبض روح نمایم و او به نیت اجر و ثواب، صبر کند، نزد من پاداشی، جز بهشت …

«لَقِّنُوا مَوْتَاکَمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ».[۱] «به افراد در حال مرگ، لا اله الا الله را تلقین کنید». [۱]– مسلم، ۱۵۲۳٫

«حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ، وَعِیَادَهُ المَرِیضِ، وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ، وَإِجَابَهُ الدَّعْوَهِ، وَتَشْمِیتُ العَاطِسِ».[۱] «حق مسلمان بر مسلمان، پنج چیز است: جواب سلام؛ عیادت مریض؛ تشییع جنازه؛ قبول دعوت او و دعای خیر در هنگام عطسه کردن». [۱]– بخاری، ۱۱۶۴ و مسلم، ۴۰۲۲٫

«کَانَ غُلاَمٌ یَهُودِیٌّ یَخْدُمُ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَمَرِضَ، فَأَتَاهُ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَعُودُهُ، فَقَعَدَ عِنْدَ رَأْسِهِ، فَقَالَ لَهُ: «أَسْلِمْ»، فَنَظَرَ إِلَى أَبِیهِ وَهُوَ عِنْدَهُ فَقَالَ لَهُ: أَطِعْ أَبَا القَاسِمِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَأَسْلَمَ، فَخَرَجَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یَقُولُ: «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْقَذَهُ مِنَ النَّارِ».[۱] پسربچه‌ای یهودی به پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم …

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَهً إِلاَّ صَلَّى عَلَیْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ حَتَّى یُمْسِیَ، وَإِنْ عَادَهُ عَشِیَّهً إِلاَّ صَلَّى عَلَیْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ حَتَّى یُصْبِحَ، وَکَانَ لَهُ خَرِیفٌ فِی الجَنَّهِ».[۱] «هر مسلمانی که صبحگاهان به عیادت مسلمان دیگری برود، هفتاد هزار فرشته تا شب بر او سلام و درود می‌فرستد و هر مسلمانی که شبانگاه به عیادت برود، هفتاد هزار …

«إِنَّ الْمُسْلِمَ إِذَا عَادَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ لَمْ یزَلْ فِی خُرْفَهِ الْجَنَّهِ حَتَّى یرْجِعَ».[۱] «شخص مسلمان، هر وقت برادر مسلمان (بیمار) خود را عیادت کند، تا وقتی که (به خانه‌ی خود) بر می‌گردد، هم‌چنان در میان میوه‌های بهشت است». [۱]– مسلم، ۴۶۵۹٫

رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ یَقُولُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ: یَا ابْنَ آدَمَ مَرِضْتُ فَلَمْ تَعُدْنِی، قَالَ: یَا رَبِّ کَیْفَ أَعُودُکَ؟ وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِینَ، قَالَ: أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ عَبْدِی فُلَانًا مَرِضَ فَلَمْ تَعُدْهُ، أَمَا عَلِمْتَ أَنَّکَ لَوْ عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِی عِنْدَهُ؟ یَا ابْنَ آدَمَ اسْتَطْعَمْتُکَ فَلَمْ تُطْعِمْنِی، قَالَ: یَا رَبِّ وَکَیْفَ أُطْعِمُکَ؟ وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِینَ، قَالَ: أَمَا عَلِمْتَ …

رسول الله صلی الله علیه وسلم در روایتی فرمود: «حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ» قِیلَ: مَا هُنَّ یَا رَسُولَ اللهِ؟، قَالَ: «إِذَا لَقِیتَهُ فَسَلِّمْ عَلَیْهِ، وَإِذَا دَعَاکَ فَأَجِبْهُ، وَإِذَا اسْتَنْصَحَکَ فَانْصَحْ لَهُ، وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللهَ فَسَمِّتْهُ، وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ».[۱] «مسلمان بر مسلمان، شش حق دارد». گفتند: ای رسول خدا! آن‌ها کدام‌اند؟ فرمود: «وقتی او را ملاقات …

«حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ، وَعِیَادَهُ المَرِیضِ، وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ، وَإِجَابَهُ الدَّعْوَهِ، وَتَشْمِیتُ العَاطِسِ».[۱] «حق مسلمان بر مسلمان دیگر پنج چیز است: پاسخ دادن سلام، عیادت از بیمار، تشییع جنازه‌ها، پذیرفتن دعوت و درخواست رحمت­کردن برای کسی که عطسه می‌کند». [۱]– بخاری، ۱۱۶۴٫

در روایت برا بن عازب رضی الله عنه آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «أَمَرَنَا بِعِیَادَهِ الْمَرِیضِ، وَاتِّبَاعِ الْجَنَازَهِ، وَتَشْمِیتِ الْعَاطِسِ، وَإِبْرَارِ الْقَسَمِ، أَوِ الْمُقْسِمِ، وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ، وَإِجَابَهِ الدَّاعِی، وَإِفْشَاءِ السَّلَامِ».[۱] «پیامبر ما را به عیادت مریض، تشییع جنازه، (یرحمک الله) گفتن به عطسه زننده، عملی کردن قسم، یاری مظلوم، اجابت کردن دعوت و پخش کردن سلام فرمان …

پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: «عُودُوا الْمَرِیضَ وأَطْعِمُوا الْجَائِعَ وَفُکُّوا الْعَانِی».[۱] «به عیادت مریض بروید. به گرسنه غذا بدهید و اسیر دربند را رها کنید». [۱]– بخاری، ۴۹۵۴٫

«إِنَّ شَرَّ النَّاسِ ذُو الْوَجْهَینِ الَّذِى یأَتِی هَوُلَاءِ بِوَجْهِ وَهَوُلَاءِ بِوَجْهٍ».[۱] «بدترین مردم شخص دو رو است که با اینان به چهره‌ای و به آنان با چهره‌ای دیگر رو به رو می‌شود». [۱]– بخاری، ۶۶۴۳ و مسلم، ۴۷۱۵٫

«مَنْ سَمَّعَ سَمَّعَ اللهُ بِهِ وَمَنْ یرَائِی یرَائِی اللهُ بِهِ».[۱] «کسی که در انظار مردم برای شهرت، عملی را انجام دهد، خداوند در روز قیامت او را در انظار مردم رسوا می‌کند و کسی که عملی را انجام دهد که مردم او را بزرگ بشمارند، خداوند ماهیت او را در نزد عموم آشکار می‌نماید». [۱]– بخاری، ۶۰۱۸ و مسلم، ۵۳۰۲٫

ابوهریره رضی الله عنه می گوید: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ یُقْضَى یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَلَیْهِ رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ، فَأُتِیَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِیهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِیکَ حَتَّى اسْتُشْهِدْتُ، قَالَ: کَذَبْتَ، وَلَکِنَّکَ قَاتَلْتَ لِأَنْ یُقَالَ: جَرِیءٌ، فَقَدْ قِیلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِیَ فِی النَّارِ، وَرَجُلٌ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ، وَعَلَّمَهُ وَقَرَأَ …

در حدیث ابوهریره آمده است که گفت: شنیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «قَالَ اللهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى: أَنَا أَغْنَى الشُّرَکَاءِ عَنْ الشِّرْکِ مَنْ عَمِلَ عَمَلًا أَشْرَکَ فِیهِ مَعِی غَیرِی تَرَکْتُهُ وَشِرْکَهُ».[۱] «خداوند می فرماید من بی‌نیازترین شریکان به شرک هستم، کسی که عملی را انجام داد و در آن شریکی برای من آورد، من او را با شریکش رها …

از ابن عمر رضی الله عنهما آمده است که گروهی به او گفتند: ما به حضور پادشاهانمان می‌رویم و سخنانی بر زبان می‌آوریم که با سخنانی که از حضورشان خارج می‌شویم، متفاوت است. ابن عمر گفت: «کُنَّا نَعُدُّ هذا نِفَاقٌا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ».[۱] «ما در عهد رسول الله صلی الله علیه وسلم این کار را نفاق …

بخاری، مسلم، و ترمذی از چند طریق روایت کرده‌اند که مردی برخاست و یکی از امیران را مدح و ستایش کرد. مقداد رضی الله عنه مشتی خاک بر صورتش پاشید و می‌گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِذَا رَأَیتُمْ الْمَدَّاحِینَ فَاحْثُوا فِی وُجُوهِهِمْ التُّرَابَ».[۱] «اگر مداحان را دیدید، خاک به صورت‌شان بپاشید». [۱]– مسلم، ۵۳۲۳، احمد، ۵۴۲۶٫

بخاری، مسلم و ابوداود از ابوبکره رضی الله عنه آورده‌اند که گفت: مردی شخصی دیگری را در حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم مدح و ستایش نمود. پیامبر فرمود: «وَیلَکَ قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ، قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ». «وای بر تو، گردن دوستت را زدی! گردن دوستت را قطع کردی». سه بار تکرار کرد، سپس فرمود: «مَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَادِحًا أَخَاهُ لاَ …

پیامبر صلی الله علیه وسلم به بنی عامر – کسانی که آمدند و به مدح و ستایش وی پرداخته و گفتند: تو سرور ما هستی – فرمود: «السَّیدُ اللهُ». «الله سرور است». گفتند: تو در فضل و بخشش برترین ما هستی. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «قُولُوا بِقَوْلِکُمْ أَوْ بَعْضِ قَوْلِکُمْ وَلَا یسْتَجْرِینَّکُمْ الشَّیطَانُ إِنِّی لَا أُریدُ أَن تَرفَعُونِی فَوقَ …

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ کَلَامُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَلَامًا فَصْلاً یفْهَمُهُ کُلُّ مَنْ سَمِعَهُ».[۱] «سخنان رسول الله صلی الله علیه وسلم کاملاً شمرده و واضح بود، هرکس آن‌را می‌شنید، می‌فهمید». [۱]– ابوداود، ۴۱۹۹٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید حسن است.

انس رضی الله عنه می گوید: «کَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَکَلَّمَ بِکَلِمَهٍ أَعَادَهَا ثَلاَثًا، حَتَّى تُفْهَمَ عَنْهُ، وَإِذَا أَتَى عَلَى قَوْمٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ، سَلَّمَ عَلَیْهِمْ ثَلاَثًا».[۱] «وقتی پیامبر اکرم سخنی می‌گفت آن‌را سه بار تکرار می‌کرد تا خوب فهمیده شود و وقتی بر قومی وارد می‌شد سه بار بر آنان سلام می‌کرد». [۱]– بخاری، ۹۳٫

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا بَلَغَهُ عَنِ الرَّجُلِ الشَّیْءُ لَمْ یَقُلْ: مَا بَالُ فُلَانٍ یَقُولُ؟ وَلَکِنْ یَقُولُ: مَا بَالُ أَقْوَامٍ یَقُولُونَ کَذَا وَکَذَا؟».[۱] «وقتی خبر کسی به پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌رسید نمی‌گفت: فلانی را چه شده است که چنین می‌گوید، بلکه می‌گفت: مردم را چه شده است که فلان و فلان …

صحابی معاویه بن حکم سلمی رضی الله عنه روایت می‌کند و می‌گوید: یک بار وقتی که من با رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می‌خواندم، ناگهان مردی از جماعت عطسه کرد. گفتم: یرحمک الله (خداوند بر تو رحمت کند)! ناگاه همه‌ی جماعت، به من چشم دوختند. گفتم: مادرم به عزایم نشیند! به چه منظور به من نگاه می‌کنید؟ همه‌ی …

عمار بن یاسر رضی الله عنهما به ما خبر داده است، گوید: شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ طُولَ صَلَاهِ الرَّجُلِ وَقِصَرَ خُطْبَتِهِ مَئِنَّهٌ مِنْ فِقْهِهِ فَأَطِیلُوا الصَّلَاهَ وَاقْصُرُوا الْخُطْبَهَ».[۱] «طول نماز شخص و کوتاهی خطبه‌ی او، علامت دانایی و اطلاع او در دین است، پس نماز را طولانی و خطبه را کوتاه کنید». [۱]– مسلم، ۱۴۳۷٫

در حدیث ابوموسی که از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم روایت کرده، آمده است که فرمود: «إِنَّ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ مِنْ بنی اسرائیل إِذَا عَمِلَ فیهم الْعَامِلُ الْخَطِیئَهِ فنَهَاهُ النَّاهِی تعذیرًا، فإِذَا کَانَ جَالَسَهُ وَوَاکَلَهُ وَشَارَبَهُ، کَأَنَّهُ لَمْ یرَهُ عَلَى خَطِیئَهٍ بِالأَمْسِ، فَلَمَّا رَأَى اللهُ ذَلِکَ مِنْهُمْ ضَرَبَ قُلُوبَ بَعْضِهِمْ عَلَى بَعْضٍ، عَلَى لِسَانِ نَبِیهِمْ دَاوُدَ وَعِیسَی ابْنِ مَرْیمَ، ذَلِکَ …

«إِنَّ النَّاسَ إِذَا رَأَوْا الْمُنْکَرَ لَا یغَیرُونَهُ أَوْشَکَ أَنْ یعُمَّمُمْ اللهُ بِعِقَابِ».[۱] «وقتی مردم کار زشت و منکری را ببینند و آن‌ را تغییر ندهند، نزدیک است که خداوند عقاب و عذاب خود را بر آنان فرود آورد». [۱]– ابن ماجه، ۲۰۹۴٫ آلبانی در تحقیق آن می گوید صحیح است.

«مَا مِنَ امْرِئٍ یَخْذُلُ مُسْلِمًا فِی مَوْطِنٍ یُنْتَقَصُ فِیهِ مِنْ عِرْضِهِ وَیُنْتَهَکُ فِیهِ مِنْ حُرْمَتِهِ إِلَّا خَذَلَهُ اللهُ فِی مَوْطِنٍ یُحِبُّ فِیهِ نُصْرَتَهُ وَمَا مِنْ أَحَدٍ یَنْصُرُ مُسْلِمًا فِی مَوْطِنٍ یُنْتَقَصُ فِیهِ مِنْ عِرْضِهِ وَیُنْتَهَکُ فِیهِ مِنْ حُرْمَتِهِ إِلَّا نَصَرَهُ اللهُ فِی مَوْطِنٍ یُحِبُّ فِیهِ نُصْرَتَهُ».[۱] «هر کسی در جایی که به ناموس مسلمانی گزندی برسد و هتک حرمت گردد؛ …

مردی به سوی پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم که بر منبر نشسته بود رفت و گفت: ای رسول خدا، بهترین مردم چه کسانی هستند؟ فرمود: «خَیْرُ النَّاسِ أَقْرَؤُهُمْ وَأَتْقَاهُمْ وَآمَرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ، وَأَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ، وَأَوْصَلُهُمْ لِلرَّحِمِ».[۱] «بهترین مردم، قاری‌ترین، پرهیزگارترین، امر کننده‌ترینشان به نیکی و نهی کننده‌ترینشان از بدی و برقرار کننده‌ترینشان در صله‌ی رحم می‌باشد». [۱]– احمد، ۲۶۱۶۵ و …

«لَا یَمْنَعَنَّ أَحَدَکُمْ رَهْبَهُ النَّاسِ أَنْ یَقُولَ بِحَقٍّ إِذَا رَآهُ، أَوْ یُذَکِّرَ بِعَظِیمٍ، فَإِنَّهُ لَا یُقَرِّبُ مِنْ أَجَلٍ، وَلَا یُبَاعِدُ مِنْ رِزْقٍ».[۱] «ترس و وحشت از مردم، شما را بر آن ندارد که با دیدن حق بدان اعتراف ننموده یا کار بزرگی را یادآورد نشوید، زیرا این کار نه اجلی را نزدیک می‌کند و نه روزی‌ای را دور می‌سازد». [۱]– …

«إِذَا رَأَیتُمْ أُمَّتِى تَهَابُ الظَّالِمَ أَنْ تَقُولَ لَهُ إِنَّکَ أَنْتَ ظَالِمٌ فَقَدْ تُوُدِّعَ مِنْهُمْ».[۱] «اگر دیدید امتم از این‌که به ظالم بگوید: تو ظالم هستی، می‌هراسد، دیگر زندگی‌شان بی‌ارزش گشته است». [۱]– احمد، ۶۲۳۴٫ احمد شاکر در تحقیق مسند أحمد (۱۱/۴۹) می‌گوید اسناد آن صحیح است.

«مَنْ رَأَى مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ بِیَدِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِکَ أَضْعَفُ الْإِیمَانِ».[۱] «هر کس از شما که کار زشت و منکری را دید باید با دستش آن‌را تغییر دهد، اگر نتوانست با زبانش و اگر نتوانست با قلبش آن‌را انکار نماید و این ضعیف‌ترین درجه‌ی ایمان است». [۱]– مسلم، ۷۰٫

«مَنْ سُئِلَ عَنْ عِلْمٍ عَلِمَهُ ثُمَّ کَتَمَهُ أُلْجِمَ یوْمَ الْقِیامَهِ بِلِجَامٍ مِنْ نَارٍ».[۱] «کسی که از علمی که آن ‌را می‌داند، سؤال شود سپس آن ‌را پنهان کند، روز قیامت لگامی از آتش به او زده می‌شود». [۱]– ترمذی، ۲۵۷۳٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید صحیح است.

«مَنْ تَعَلَّمَ عِلْمًا مِمَّا یُبْتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لَا یَتَعَلَّمُهُ إِلَّا لِیُصِیبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنْیَا، لَمْ یَجِدْ عَرْفَ الْجَنَّهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ».[۱] «کسی که علمی را بیاموزد که با آن رضایت خداوند کسب شود، اما او به خاطر رسیدن به کالای دنیا آن‌را بیاموزد، روز قیامت از بوی بهشت محروم می‌گردد». [۱]– ابوداوود، ۳۱۷۹٫ آلبانی در تحقیق آن …

«نَضَّرَ اللهُ امْرَاً سَمِعَ مِنَّا شَیئًا فَبَلَّغَهُ کَمَا سَمِعهَ فَرُبٌ مُبَلَّغٍ أَوْعَى مِنْ سَامِعٍ».[۱] «خداوند خرم گرداند کسی را که چیزی از ما بشنود و آن‌را همانگونه که شنیده است، برساند. چه بسا کسی که به او می‌رسد از کسی که شنیده است آگاه‌تر باشد». [۱]– ترمذی، ۲۵۸۱٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید صحیح است.

«لاَ حَسَدَ إِلَّا فِی اثْنَتَیْنِ: رَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا، فَسَلَّطَهُ عَلَى هَلَکَتِهِ فِی الحَقِّ، وَرَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ حِکْمَهً، فَهُوَ یَقْضِی بِهَا وَیُعَلِّمُهَا».[۱] «جز به دو خُلق و خو، حسد و رشک برده نمی‌شود: مردی که خدا مالی به او داده و او را به صرف کردن آن در راه حق و درست، نیرو داده و مسلط کرده است و مردی …

مَنْ دَعَا إِلَى هُدِّى کَانَ لَهُ مِنْ الْأَجْرِ مِثْلُ أُجُورِ مَنْ تَبِعَهُ لَا ینْقُصُ ذَلِکَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیئًا».[۱] «کسی که به سوی هدایت فراخواند، پاداشی مانند پاداش کسانی دارد که از هدایت پیروی می‌کنند بدون این‌که از اجر و پاداششان چیزی کم شود». [۱]– مسلم، ۴۸۳۱٫

علی رضی الله عنه در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم آورده است: «فَوَاللهِ لَأَنْ یهْدَی بِکَ رَجُلٌ وَاحِدٌ خَیرٌ لَکَ مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ».[۱] «به خدا قسم اگر خداوند یک نفر را به دست تو هدایت کند، برایت از شتران سرخ مو بهتر است». [۱]– بخاری، ۲۷۲۴ و مسلم، ۴۴۲۳٫