نخستین فردی که در روز قیامت محاکمه می‌شود، مردی است که شهید شده است

ابوهریره رضی الله عنه می گوید: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید:

«إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ یُقْضَى یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَلَیْهِ رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ، فَأُتِیَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِیهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِیکَ حَتَّى اسْتُشْهِدْتُ، قَالَ: کَذَبْتَ، وَلَکِنَّکَ قَاتَلْتَ لِأَنْ یُقَالَ: جَرِیءٌ، فَقَدْ قِیلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِیَ فِی النَّارِ، وَرَجُلٌ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ، وَعَلَّمَهُ وَقَرَأَ الْقُرْآنَ، فَأُتِیَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِیهَا؟ قَالَ: تَعَلَّمْتُ الْعِلْمَ، وَعَلَّمْتُهُ وَقَرَأْتُ فِیکَ الْقُرْآنَ، قَالَ: کَذَبْتَ، وَلَکِنَّکَ تَعَلَّمْتَ الْعِلْمَ لِیُقَالَ: عَالِمٌ، وَقَرَأْتَ الْقُرْآنَ لِیُقَالَ: هُوَ قَارِئٌ، فَقَدْ قِیلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِیَ فِی النَّارِ، وَرَجُلٌ وَسَّعَ اللهُ عَلَیْهِ، وَأَعْطَاهُ مِنْ أَصْنَافِ الْمَالِ کُلِّهِ، فَأُتِیَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِیهَا؟ قَالَ: مَا تَرَکْتُ مِنْ سَبِیلٍ تُحِبُّ أَنْ یُنْفَقَ فِیهَا إِلَّا أَنْفَقْتُ فِیهَا لَکَ، قَالَ: کَذَبْتَ، وَلَکِنَّکَ فَعَلْتَ لِیُقَالَ: هُوَ جَوَادٌ، فَقَدْ قِیلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ، ثُمَّ أُلْقِیَ فِی النَّارِ».^[۱]

«نخستین فردی که در روز قیامت محاکمه می‌شود، مردی است که شهید شده است؛ (به دیوان حشر آورده می‌شود و) خداوند نعمت‌هایش را به او نشان می‌دهد، آن نعمت‌ها را می‌شناسد؛ خداوند به او می‌گوید: با این نعمت‌ها چه عملی انجام داده‌ای؟

جواب می‌دهد: در راه تو جنگیدم تا شهید شدم.

خداوند می‌فرماید: دروغ گفتی، برای آن جنگ کردی که گفته شود: شجاع است! و (در دنیا درباره‌ی تو این) گفته شده است.

بعد در مورد او فرمان صادر می‌گردد و بر صورت کشانده می‌شود تا در دوزخ انداخته شود.

نیز مردی آورده می‌شود که علم آموخته و آن‌را تعلیم داده و قرآن را تلاوت کرده است؛ خداوند نعمت‌هایش را به او نشان می‌دهد، وی آن نعمت‌ها را می‌شناسد و به خاطر می‌آورد؛ خداوند به او می‌گوید: با این نعمت‌ها چه عملی انجام داده‌ای؟

می‌گوید: علم آموختم و آن‌را یاد دادم و برای رضای تو قرآن خواندم.

خداوند می‌فرماید: دروغ گفتی، علم آموختی تا گفته شود: عالم است! و قرآن خواندی تا بگویند: قاری است و گفته شده است.

سپس در مورد او فرمان صادر می‌گردد و بر صورت کشانده می‌شود تا در دوزخ انداخته می‌شود.

مردی است که خداوند در ثروت و رزق او را وسعت داده است و به او انواع ثروت عطا کرده است؛ آورده می‌شود و خداوند نعمت‌هایش را به او نشان می‌دهد، آن‌را می‌شناسد؛ خداوند به او می‌گوید: با این نعمت‌ها چه عملی انجام داده‌ای؟

جواب می‌دهد: آن‌را در هر راهی که تو دوست داشتی خرج شود، خرج کردم.

خداوند می‌فرماید: دروغ گفتی، چنان کردی که مردم بگویند: او بخشنده است! و گفته شده است.

سپس درباره‌ی او فرمان صادر می‌گردد و بر صورت کشانده می‌شود تا در دوزخ انداخته می‌شود».

[۱]– مسلم، ۳۵۲۷٫