فقه

در ایام سال چه مناسبتهایی وجود دارد که عبادات در آنها دارای فضیلت باشند (نماز، روزه، دعا و…)؟ شب برات چه فضیلتی دارد و دقیقا چه شبی است و در چه ماهی قرار دارد؟ لطفا مناسبتهای ایام سال را بطور کامل ذکر کنید.   الحمدلله، فقط روزها و ساعتهایی از سال دارای فضیلت بیشتر برای عبادت کردن هستند و بعبارتی …

روز نهم ماه ذی الحجه که روز عرفه است را روزه بودم ولی نیت قضای رمضان آوردم، آیا اگر در روز عرفه نیت قضا بیاورم کفایت می کند؟   الحمدلله، علمای هیئت دائمی افتاء در مورد این سوال جواب دادند: «جایز است بجای روزه روز عرفه قضای رمضان گرفت اگر نیت قضاء را داشته باشد». “فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه …

بنده علاقه زیادی به روزه گرفتن دارم لذا از ماه مبارک سال قبل سعی کرده ام روزهای دوشنبه و پنجشنبه را روزه بگیرم ولی مشکل من این است که نمی دانم روزه قرض دارم یا خیر؟ لذا وقتی نیت می آوردم می گفتم: اگر روزه بدهی دارم قضای آن و اگر روزه بدهی ندارم روزه مستحبی روزه ام! اینچنین نیتی …

اگر ریشه وتاریخچه زیارت موسوم به زیارت عاشورا را می دانید آنرا بیان فرمایید؟   الحمدلله، شیعه زیارتنامه عاشورا را منتسب به امام محمد باقر رحمه الله می داند، ولی این یک ادعای باطل است، و بلکه زیارت نامه مذکور را غالیان رافضی که ادعای محبت و پیروی از اهل بیت را می کردند آنرا جعل کرده و به ایشان …

اینکه می گوییم ماه حرام معنایش چیست ؟ چرا به ۴ ماه از سال ماه حرام گفته می شود ؟ و آیا این ماهها عبادات خاصی دارد که بتوان خشنودی الله مهربان را بیشتر کسب کرد؟     الحمدلله، الله متعال چهار ماه از سال را بعنوان ماههای حرام مستثنی کرده است، چنانکه می فرماید: « إنَّ عِدَّهَ الشُّهُورِ عِندَ …

آیا بجز روزه روز عاشورا روزه تاسوعا نیز سنت مؤکده میباشد و حکم و ثوابش برابر با روزه عاشورا محسوب میشود؟   الحمدلله، اصل بر آنست که روزه روز عاشورا مستحب و کفاره گناهان صغیره سال گذشته است، چنانکه از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت شده : «.. سئل عن صوم یوم عاشوراء؟ فقال یکفر السنه الماضیه» مسلم (۱۱۶۲). …

«یوُمُّ الْقَوْمَ أَقْرَوُهُمْ لِکِتَابِ اللهِ فَإِنْ کَانُوا فِی الْقِرَاءَهِ سَوَاءً فَآَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّهِ فَإِنْ کَانُوا فِی السُّنَّهِ سَوَاءً فَآَقْدَمُهُمْ هِجْرَهٌ فَإِنْ کَانُوا فِی الْهِجْرَهِ سَوَاءً فَآَقْدَمُهُمْ سِلْمًا وَلَا یوْمَّنَّ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فِی سُلْطَانِهِ وَلَا یقْعُدْ فِی بَیتِهِ عَلَى تَکْرِمَتِهِ إِلَّا بِاذْنِهِ».[۱] «قاری‌ترین یک قوم به کتاب خدا برای آنان امامت دهد، اگر همه در قرائت یک‌سان بودند، داناترین‌شان به سنّت امامت …

«إِنَّ الرَّجُلَ لَیَتَکَلَّمُ بِالْکَلْمَهِ مِنْ رِضْوَانِ اللهِ. مَا کَانَ یَظُنُّ أَنْ تَبْلُغَ مَا بَلَغَتْ. یَکْتُبُ اللهُ لَهُ بِهَا رِضْوَانَهُ إِلَى یَوْمِ یَلْقَاهُ وَإِنَّ الرَّجُلَ لَیَتَکَلَّمُ بِالْکَلِمَهِ مِنْ سَخَطِ اللهِ مَا کَانَ یَظُنُّ أَنْ یَبْلُغَ مَا بَلَغَتْ. یَکْتُبُ اللهُ لَهُ بِهَا سَخَطَهُ إِلَى یَوْمِ القیامه».[۱] «شخص سخنی بر زبان می‌آورد که موجب رضایت و خشنودی خداوند است و گمان نمی‌کرد که …

«أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِأَکْبَرِ الکَبَائِرِ»؟ قَالُوا: بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: «الإِشْرَاکُ بِاللَّهِ، وَعُقُوقُ الوَالِدَیْنِ، وَکَانَ مُتَّکِئًا فَجَلَسَ فَقَالَ: أَلَا وَقَوْلُ الزُّورِ. فَمَا زَالَ یکَرِّهَا حَتَّى قُلْنَا لَیْتَهُ سَکَتَ»[۱]. «آیا شما را از بزرگ‌ترین گناهان کبیره مطلع نسازم»؟ گفتند: چرا ای رسول خدا. فرمود: «شرک به خدا و نافرمانی از پدر و مادر». و پس از این‌که تکیه زده بود، نشست …

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «آیَهُ الْمُنَافِقِ ثَلَاثٌ: إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ».[۱] «نشانه‌ی منافق سه تا است. چون سخن می‌گوید دروغ می‌گوید، چون وعده دهد خلاف وعده می‌کند و چون امانتی به او داده شود خیانت می‌کند». [۱]– بخاری، ۳۲ و مسلم، ۸۹٫

«مَنْ أَکَلَ الْبَصَلَ وَالثُّومَ وَالْکُرَّاثَ فَلَا یَقْرَبَنَّ مَسْجِدَنَا، فَإِنَّ الْمَلَائِکَهَ تَتَأَذَّى مِمَّا یَتَأَذَّى مِنْهُ بَنُو آدَمَ».[۱] «هر که پیاز، سیر و تره بخورد، به مساجد ما نزدیک نشود، چون از آنچه آدمی‌زاد آزرده می‌شود فرشتگان نیز آزرده و رنجور می‌گردند». [۱]– مسلم، ۸۷۶٫

عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما گوید که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم از زیاده روی بیش از حد او در عبادت، مطلع گردید، پس به او فرمود: «أَلَمْ أُخْبَرْ أَنَّکَ تَصُومُ النَّهَارَ وَتَقُومُ اللَّیْلَ؟» قُلْتُ: بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: «فَلاَ تَفْعَلْ، صُمْ وَأَفْطِرْ، وَقُمْ وَنَمْ، فَإِنَّ لِجَسَدِکَ عَلَیْکَ حَقًّا، وَإِنَّ لِعَیْنِکَ عَلَیْکَ حَقًّا، وَإِنَّ لِزَوْجِکَ عَلَیْکَ …

پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «الَّذِی یَقْرَأُ القُرْآنَ، وَهُوَ ماهِرٌ بِهِ مَعَ السَّفَرَهِ الکِرَامِ البَرَرَهِ، وَالَّذِی یَقْرَأُ، وَیَتَتَعْتَعُ فِیهِ وَهُوَ وَهُوَ عَلَیْهِ شَاقَّ لَهُ أَجْرَانِ».[۱] «کسی که قرآن را ماهرانه و بدون داشتن اشتباه و وقفه بخواند، با فرشتگان بزرگوار و نیکوکار وحی است و با آنان محشور می‌شود و کسی که قرآن را به سختی و همراه وقفه …

زید بن ثابت رضی الله عنه نقل می‌کند که: «تَسَخَّرْنَا مَعَ رَسُولِ اللهِ ثُمَّ قُمْنَا إِلَى الصَّلَاهِ. قِیلْ: کَمْ کان بَینَهُمَا؟ قَالَ: خَمْسُونَ آیهٌ».[۱] «با پیامبر اکرم سحری خوردیم، آنگاه برای ادای نماز به پا خواستیم. یکی گفت: چقدر در میان‌شان – در میان سحری و نماز – فاصله بود؟ گفت: به اندازه‌ی خواندن پنجاه آیه». [۱]– بخاری، ۱۷۸۷ و …

«إِذَا کَانَ یَوْمُ صَوْمِ أَحَدِکُمْ، فَلَا یَرْفُثْ، وَلَا یصْخَبْ فَإِنْ سَابَّهُ أَحَدٌ اَوْ قَاتَلَهُ فَلْیَقُلْ: إِنِّی صَائِمٌ».[۱] «وقتی یکی از شما روزه داشت، دشنام و ناسزا نگوید و یا با صدای بلند بر دیگری داد نزند و اگر یکی به او بد گفت و یا با او جنگید، بگوید: من روزه هستم». [۱]– بخاری، ۱۷۷۱ و مسلم، ۱۹۴۴٫

استاد ابو نصر بغدادی در کتاب «الاصول الخمسه عشر» می‌گوید: چهارتن از صحابه چنان‌اند که درباره‌ی تمام ابواب فقهی (به نحوی از انحاء)، سخنی از آن‌ها منقول و مروی است: حضرت علی، حضرت زید، حضرت ابن عباس، حضرت ابن مسعود. و در هرمسئله‌ای که این چهارتن، متفق القول باشند، امت اسلامی نیز با آن‌ها یکصدا خواهند بود و در مقابل …

فقهای هفتگانه مدینه منوره: در مدینه‌ی منوره، علم و دانش و فرزانگی به هفت نفر، منتهی می‌گردد که عبارتند از: سعید بن مسیب بن أبی وهب (متوفی ۹۴ هـ): وی یکی از طلایه داران و پیشگامان پیشتازِ عرصه‌ی حدیث و فقه و زهد و تقوا بود.[۱] عروه بن زبیر بن عوام: وی فقیهی وارسته و مؤثق، و عالمی شهیر و …

«التنبیه»: از «نبه» گرفته شده و به معنای «آگاهی و هوشیاری» است (و «تنبیه»: یعنی بیدار کردن، هوشیار ساختن، و آگاه کردن کسی بر امری). و در اینجا مصدر (که «التنبیه» باشد) به معنای «اسم مفعول» [یعنی «مُنبَّه بِه»] است یعنی «کاری که باید نسبت به آن آگاه شد».   «الفائده»: در لغت به این معنی است: «کل ما استفید …

بعضی از اصطلاحات (۱) «الثّنِی» ‌[به کسر نون]: کاری که دو مرتبه انجام شود. پیامبر ج می‌فرماید: «لاثنیّ فی الصدقه» در سال، دو بار زکات گرفته نمی‌شود. «أیش»: مختصر «أیّ شیءٍ» است که عرب‌ها در محاورات و مکالمات خود، به جای «أیّ شیءٍ» ـ أیش ـ می‌گویند. «کتاب»: نوشته شده‌ای که مختص به موضوعی خاص از علم و دانش، و …

واژه‌های استفهام و پرسش واژه‌هایی که برای سؤال و پرسش به کار می‌روند، ده تا هستند که عبارتند از: ۱ و ۲ – «ما» و «ماهو»: به ذریعه‌ی این دو واژه، ازماهیت اشیاء، سؤال می‌شود. ۳- «أی»: به وسیله‌ی این واژه از «مُمیز» اشیاء سوال می‌شود. ۴- «کیف»: برای سؤال ازکیفیت و حالت ۵- «مَن»: برای سؤال از افراد و …

ضابطه‌ی واژه‌های عجمی و عربی واژه‌های عجمی (غیرعربی) ، بدین جهت «عجمی» محسوب می‌شوند، چرا که واضع نخست آن‌ها، عجم و غیرعرب بوده است. بنابراین اگر بعدها عرب‌ها نیز آن واژه‌ی عجمی را در محاورات خویش، به کار برند، ضرری به عجمی بودن آن نمی‌رسانند چرا که واضعِ نخست آن، عجمی بوده است. به عنوان مثال: اگر فردی عرب، نام …

کتب زوائد حدیث: مقصود از «زوائد»، احادیثی است که در صحاح ستّه ویا دیگرکتب مهم حدیث نیامده‌اند و مؤلف به گردآوری و تدوین آن‌ها بپردازد [و باید دانست که احادیث زوائد به سه صورت تحقق می‌یابند: اول به این صورت: احادیثی که لفظاً و معناً به هیچ وجه – نه به وسیله‌ی راویان صحابی همین زوائد، و نه به وسیله‌ی …

کتاب های اجزاء: اجزاء جمع «جزء» است. و عبارت از مجموعه‌ای از احادیث است که تنها از یک تن نقل شده باشد [خواه آن شخص، از طبقه‌ی صحابی‌ها باشد یا از طبقه‌ی بعدی، مانند: «جزء حدیث ابوبکر صدیق» و «جزء حدیث مالک»] و یا مجموعه‌ای از احادیث است که متعلق به یک موضوع خاص است [مانند: «جزء فضائل القران» امام …

تدوین «مجامیع»: مجامیع، جمع «مجمع» است و عبارت از کتابی است که نویسنده در آن، تعدادی از مصنفات و کتب را گردآوری نماید و بر مبنای آن تألیفات و کتب گردآوری شده، کتابش را طبقه‌بندی و مرتب نماید. و مشهورترین این «مجامیع» عبارتند از: ۱-   «جامع الاصول من احادیث الرسول» اثر: ابوالسعادات معروف به ابن اثیر (متوفی ۶۰۶ ه‍). وی در …

کتب احکام: کتب احکام: عبارت از کتاب‌هایی است که فقط مشتمل بر احادیث احکام می‌باشد و مشهورترین این کتاب‌ها عبارتند از: «الامام فی أحادیث الاحکام» اثر: ابن دقیق العید (متوفی ۷۰۲ه‍) «الالمام بأحادیث الاحکام» اثر: ابن دقیق العید. این کتاب، مختصر کتاب «الامام فی احادیث الاحکام» می‌باشد. «المنتقی فی الاحکام» اثر: ابن تیمیه (متوفی ۶۵۲ه‍). و علامه شوکانی در کتابی …

«کتب و تألیفات موضوعی»: برخی از نویسندگان، به تصنیف و تدوین موضوع‌های خاصی پرداخته‌اند و در پیرامون آن، به گردآوری احادیثی که تناسبی با آن موضوع داشته پرداخته‌اند، و از این کتب می‌توان به این‌ها اشاره کرد: کتب «ترغیب و ترهیب» مانند: «الترغیب و الترهیب» علامه منذری (متوفی ۶۵۶ه‍) و «الترغیب و الترهیب» علامه ابن شاهین (متوفی ۳۸۵ه‍). ۲٫ کتب …

شیوه‌ی تدوین احادیث براساس ابواب فقهی: این نوع از تصنیفات، مشتمل بر تمام ابواب دینی نمی‌باشند، بلکه مشتمل بر بیشترموضوعات [به ویژه موضوعات فقهی] می‌باشند و احادیث آن بر مبنای فقه [از جمله طهارت، نماز و زکات و روزه و…] طبقه بندی شده باشد و غالباً در این نوع از تألیفات، ابواب فقهی را نخست با «کتاب الطهاره» و سپس …

شیوه‌ی تدوین «جوامع»: جوامع جمع «جامع» است و در اصطلاح محدثین عبارت از کتابی است که مشتمل بر تمام ابواب هشتگانه حدیث باشد [یعنی: عقاید، احکام، رقاق، آداب، تفسیر، تاریخ و سیر، سفر و قیام و قعود (که شمائل هم نامیده می‌شود) و مناقب و مثالب] و از مشهورترین «جوامع» می‌توان به این‌ها اشاره کرد: ۱-   «جامع الصحیح»: اثر «شیخ …

علائم و نشانه‌های «علامه قنوجی» در کتاب «الحطه»: ۱-   (خ): بخاری ۲-   (م): مسلم ۳-   (ط): امام مالک (در موطأ) ۴-   (ت): ترمذی ۵-   (د): امام ابوداود ۶-   (س): امام نسائی

علائم و نشانه‌های علامه سیوطی در «جامع الکبیر» و «جامع الصغیر»: ۱-   (خ): بخاری ۲-   (م): مسلم ۳-   (ق): بخاری و مسلم ۴-   (د): ابوداود ۵-   (ت): ترمذی ۶-   (ن): نسائی ۷-   (ه): ابن ماجه ۸-   (۴): سنن چهارگانه [ترمذی، ابوداود، ابن ماجه و نسائی] ۹-   (۳): ابوداود، نسائی و ترمذی ۱۰- (حم): مسند امام احمد بن حنبل ۱۱- (عم): …

اصطلاحات حافظ ابن حجر در کتاب «بلوغ المرام»: «اخرجه السبعه»: مراد حدیثی است که «امام بخاری»، «مسلم»، «ابو داود»، «ترمذی»، «نسائی»، «ابن ماجه» و «امام احمد بن حنبل» آن را روایت کرده باشند. «اخرجه السته»: مراد حدیثی است که صحاح شش گانه [«امام بخاری»، «مسلم»، «ابو داود»، «ترمذی»، «نسائی» و «ابن ماجه»] آن را روایت کرده باشند. «اخرجه الخمسه»: مراد …

علائم و نشانه‌های حافظ ابن حجر، در کتاب «تقریب التهذیب»: ۱-   (خ): صحیح امام بخاری ۲-   (خت): تعالیق امام بخاری ۳-   (بخ): «ادب المفرد» امام بخاری ۴-   (عخ): «خلق افعال العباد» امام بخاری ۵-   (ز): «جزء القراءه خلف الامام» امام بخاری ۶-   (‌ی): «جزء رفع الیدین» امام بخاری ۷-   (م): صحیح امام مسلم ۸-   (د): سنن ابو داود ۹-   (مد): …

علائم و نشانه‌های حافظ ابن حجر در کتاب «تهذیب التهذیب»: ۱-   (ع): صحاح شش گانه. [بخاری، مسلم، ابوداود، ترمذی، نسائی، ابن ماجه] ۲-   (۴): سنن چهارگانه. [ابوداود، ترمذی، نسائی، و ابن ماجه] ۳-   (خ): صحیح امام بخاری. ۴-   (خت): تعالیق امام بخاری. ۵-   (بخ): «أدب المفرد» امام بخاری. ۶-   (عخ): کتاب «خلق افعال العباد» امام بخاری. ۷-   (ز): «جزء القراءه …

علائم و نشانه‌های علامه ذهبی در کتاب «المغنی فی الضعفاء»: ۱٫     (خ): بخاری. ۲٫    (م): مسلم. ۳٫     (و): ابو داود. ۴٫     (ت): ترمذی. ۵٫    (س): نسائی. ۶٫     (ق): ابن ماجه. ۷٫     (عه): سنن چهارگانه [ابن ماجه، نسائی، ترمذی و ابوداود‍]

هدف از تألیف و نگارش کتب هدف از تألیف و نگارش کتب، در شش چیز خلاصه می‌شود: ۱-   نگارنده به نگارش و تألیف مطالبی بپردازد که در سابق، کسی بدان‌ها اشاره‌ای نکرده است. ۲-   تکمیل و اتمام کتاب‌های ناقص و ناتمام. ۳-   تصحیح خطاها و اشتباهات کتاب‌ها. ۴-   تشریح و توضیح مشکلات و پیچیدگی‌های کتاب‌ها. ۵-   اختصار و تلخیص کتاب‌های …

فوائد و نکات کلیدی و ارزنده، و ضوابط و قواعد اساسی و محوری، که هر محقق و پژوهشگری بدان‌ها نیاز دارد اصول و مبادی علوم انّ مبادی کل فنّ عشره الحدّ و الموضوع ثمّ الثمره فضله، نسبهٌ و الواضع الاسمُ الاستمدادُ حکم الشارع مسائلٌ والبعضُ بالبعض اکتفی ج و مِن دری الجمیع حاز الشرفا براستی اصول و مبادی هر فن، …

فوائد و نکات کلیدی و ارزنده، و ضوابط و قواعد اساسی و محوری، که هر محقق و پژوهشگری بدان‌ها نیاز دارد   قواعد مذهب امام شافعی برخی از فقهاء و علماء، قواعد فقهی امام شافعی را این‌گونه در قالب نظم سروده‌اند: خمسٌ محررّه قواعـدُ مذهـب للشافعـی بها  تکـونُ خبـیــرا ضررٌ یـزال و عادهٌ قد حُکمت و کذا المشقه تجلـب التیسیرا …

«بنت مخاض»: شتری که یک سال خود را کامل، و در سال دوم داخل شده باشد، و چون مادر پس از گذشت یک سال، احتمال حامله شدنش است، بدین خاطر به جُنگش «بنت مخاض» می‌گویند، و «مخاض» نیزبه معنی: شترحامله است. «الحِقه» [به کسر حاء]: شتری که سه سالش را کامل، و در سال چهارم داخل شده باشد، و چون …

  «العصبه»: عددی مابین ۱۰ تا ۴۰ و این واژه مخصوص مردان است. و «العِصابه» [به کسر عین]: گروهی از مردم، گروهی از پرندگان، گروهی از اسبان، «و یومٌ عصیبٌ» و «یومٌ عَصَبْصَبٌ»: روز سخت. گفته می‌شود: «اعصوصب الیوم»: روزی سخت است.[۱] «النیّف» [بروزن «الهیّن»]: فزونی و زیادی. گفته می‌شود: «نیف فلانٌ علی السبعین» فلانی بر هفتاد افزود. و گفته …

«الحُفنه»: یک مشت پُر از هرچیز «المساتق»: جمع «مُستَق» و «مُستَقه» [به ضم میم، و فتح تاء] است و به معنای: «پوستین دراز آستین» می‌باشد. و در حقیقت این واژه، معرّب «پوستین» فارسی است. «الکفه» [به کسر کاف]: کفّه‌ی ترازو «الرکب»: این واژه به گروهی از مسافران اطلاق می‌گردد که سوار بر شتراند، و جمعیتشان به ده نفر و یا …

«القفیز» [به فتح قاف و کسر فاء]: جمع آن «اقفزه» و «قفزان» است و «قفیز» پیمانه‌ای قدیمی است که بر حسب اختلاف هر شهر، مقدارش نیز متفاوت می‌باشد. (قفیز: پیمانه‌ای معادل ۱۲ صاع و نیز مقدار ۱۴۴ گز از زمین) «القطمیر»: (پوست نازکی که بین خرما و هسته‌ی آن قراردارد و کنایه ازچیزکم و اندک و بی‌قدراست.) «قطمیر» از اوزان …

«العِثکال»: خوشه‌ی خرما. «الشمردوخ»: خوشه‌ای که برآن خرما و یا انگور باشد. «القنّ»: برده «النبهرج» یا «البهرج»: درهم تقلبی، پول جعلی «الستوق»: درهم‌های ناسره و مغشوش «الدانق»: (سکه‌ی کوچک، یک ششم درهم): نوعی از نقود نقره‌ای است که معادل ۴۹۶ میلی گرم می‌باشد. «الارش»: دیه‌ای که به اعضای انسان (مادون نفس) واجب شود. «الشقص»: قسمتی از زمین، یا چیزی دیگر …

اوزان و مقادیر شرعی و امثال آن‌ها که در کتب فقهی بدان‌ها اشاره رفته است (۱) مقادیر و اوزان شرعی و امثال آن‌ها که در کتب فقهی، به بیان آن‌ها پرداخته شده است، عبارتند از مقدار دیه (خون‌بها) براساس تحقیقات و پژوهش‌های «مجمع البحوث الاسلامیه» هزار اشرفی خالص می‌باشد که این مقدار با اوزان کنونی معادل ۴۲۵۰ گرم از طلای …

انتشار مذهب داود ظاهری انتشارمذهب داود ظاهری تقریباً تا قرن پنجم هجری از رونق خوب و چشمگیری برخوردار بود، به طوری که در ترویج و تأیید آن نیز کتبی به رشته‌ی تحریردرآمد، اما پس از قرن پنجم هجری از رونق و پیروان این مذهب کاسته شد و سیر انقراضی و نزولی خویش را شروع کرد، چرا که این مذهب به …

مصادر فقهی اباضیه از مصادر و منابع مهم فقهی آن‌ها، می‌توان این کتاب‌ها را نام برد: کتاب «الایضاح»: نوشته‌ی «عامر بن علی بن عامل شامخی». این کتاب از زمـره‌ی کتب اصیل و اساسی فقه اباضیه، در کشورهای عربی که در غرب واقع‌اند – از لیبی گرفته تا مراکش – به حساب می‌آید. کتاب «النیل وشفاء العلیل»: اثر «ضیاء الدین عبدالعزیز …