وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
در ایام سال چه مناسبتهایی وجود دارد که عبادات در آنها دارای فضیلت باشند (نماز، روزه، دعا و…)؟
شب برات چه فضیلتی دارد و دقیقا چه شبی است و در چه ماهی قرار دارد؟
لطفا مناسبتهای ایام سال را بطور کامل ذکر کنید.
الحمدلله،
فقط روزها و ساعتهایی از سال دارای فضیلت بیشتر برای عبادت کردن هستند و بعبارتی انجام عبادت در آن اوقات اجر بیشتری دارد که شریعت آنها را تعیین کرده است، مانند:
۱- ماه مبارک رمضان، که ماه روزه و نماز و دعا و تلاوت بیشتر قرآن است. انجام عبادت در ماه مبارک رمضان سبب مغفرت گناهان می شود وحقیقتا مغفرت گناهان برکتی است که در سایر ماهها نمی توان یافت چنان که پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید:«مَنْ قَامَ رَمَضَانَ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». بخاری:۳۷٫
یعنی: «هر کس، ماه مبارک رمضان را بقصد حصول ثواب، در عبادت بگذراند، تمام گناهان گذشته اش، مورد عفو قرار خواهند گرفت».
و می فرمایند: «فَإِنَّ عُمْرَهً فِی رَمَضَانَ تَقْضِی حَجَّهً مَعِی». یعنی: ثواب یک عمره در ماه مبارک رمضان، برابر با حجی است که همراه من، ادا شود. بخاری:۱۸۶۳٫
۲- و ده شب آخر رمضان که شب قدر در آن ده شب قرار دارد، که عبادت در آن شب از هزار ماه بیشتر است. الله تعالی می فرماید:« لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ » ( قدر- ۳).یعنی: شب قدر از هزار ماه برتر است.
۳- شش روز از ماه شوال که روزه گرفتن در آن فضیلت دارد.
از ابوایوب انصاری روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (من صام رمضان ثم أتبعه ستا من شوال کان کصیام الدهر)[مسلم ۱۱۶۴] «کسی که ماه رمضان و بدنبال آن شش روز از ماه شوال را روزه بگیرد مانند اینست که یک سال کامل روزه گرفته باشد».
۴- و ده روز اول ذی الحجه خصوصا روز دهم ذی الحجه (روز عرفه) که روزه گرفتن در آن برای غیر حاجیان فضیلت دارد. از ابوقتاده روایت است : (سئل رسول الله صلی الله علیه وسلم عن صوم یوم عرفه؟ فقال : یکفر السنه الماضیه و الباقیه، و سئل عن صوم یوم عاشوراء؟ فقال یکفر السنه الماضیه) «از پیامبر صلی الله علیه وسلم درباره روزه روز عرفه سؤال شد فرمود : گناهان سال گذشته و سال جاری را از بین می‌برد. مسلم (۱۱۶۲)
۵- و ایام التشریق ( سه روز بعد از عید قربان) برای عبادت کردن، خداوند متعال می‌فرماید :
) وَ اذکُرُوا اللهَ فِی أیَّامٍ مَعدُوداتٍ ( (بقره : ۲۰۳)
«و در روزهای مشخصی (سه روز ایام التشریق) خدا را یاد کنید».
البته روزه گرفتن در این سه روز ممنوع است، از ابومره مولای أم هانی روایت است : (أنه دخل مع عبدالله بن عمرو علی أبیه عمرو بن العاص، فقرب إلیهما طعاما فقال : کل. فقال : إنی صائم، فقال عمرو : کل، فهذه الأیام التی کان رسول الله صلی الله علیه وسلم یأمرنا بإفطارها، و ینهانا عن صیامها، قال مالک : و هی أیام التشریق) «با عبدالله بن عمرو نزد پدرش عمرو بن عاص رفتیم، غذایی جلو ما گذاشت و گفت: بخورید، (عبدالله) گفت من روزه هستم، عمرو گفت، بخورید، اینها روزهایی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم به ما امر می‌کرد که روزه نگیریم و از روزه گرفتن ما را نهی می‌کرد. امام مالک گفته است : منظور از این روزها ایام التشریق است». ابوداود (۲۴۰۱)
۶- و روز عاشورا وتاسوعا، که روزه گرفتن در آن روزها موجب کفاره ی گناهان صغیره یکسال است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «لئن عشت الی قابل لاصومن التاسع مع العاشر»«اگر تا سال بعد زنده بمانم تاسوعا و عاشورا را روزه می گیرم». ترمذی/ کتاب الصوم
۷- و روز جمعه و دوشنبه و پنج شنبه، که روزه گرفتن در (دو شننبه و پنج شنبه) موجب کفاره گناهان صغیره است و عبادت کردن در روز جمعه فضیلت بیشتری دارد.
در مورد روز جمعه پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید:« من اغتسل، ثم أتی الجمعه، فصلی ما قدر له، ثم انصت حتی یفرغ من خطبته، ثم یصلی معه، غفر له ما بینه و ما بین الجمعه الأخری، و فضل ثلاثه أیام » یعنی: هر کس که غسل بگیرد سپس به نماز جمعه برود و به اندازه ای که توانایی دارد نماز بخواند سپس موقع خطبه ساکت باشد تا تمام شود و بعد با امام نماز بخواند، گناهان (صغیره) این جمعه و جمعه ما قبل آن بخشیده می شود و فضیلت سه روز دیگر را نصیب خود می کند. صحیح مسلم ۲/۵۸۷٫
و همچنین در مورد روز دوشنبه و پنجشنبه می فرماید: « تعرض أعمال الناس فی کل جمعه مرتین: یوم الاثین و یوم الخمیس، فیغفر لکل عبد مومن إلا عبداٌ بینه و بین اخیه شحناء»
یعنی: « اعمال مردم در هر هفته دو بار عرضه می گردد: روز دوشنبه و پنجشنبه، پس هر بنده مومنی بخشیده می شود مگر کسی که بین او و برادرش کینه ای(کدورت) باشد» مسلم ۴/۲۹۸۸٫
البته روزه گرفتن در جمعه نهی شده است. از ابوهریره رضی الله عنه روایت است : از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنیدم که می‌فرمود : (لایصوم أحدکم یوم الجمعه إلا یوما قبله أو بعده) «هیچ کدام از شما روز جمعه روزه نگیرد مگر اینکه روز قبل یا بعد از آن نیز روزه بگیرد». متفق علیه
۸- سه روز از هر ماه که مستحب است این سه روز، سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه باشد :
از ابوذر روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود : (یا أبا ذر، إذا صمت من الشهر ثلاثه أیم فصم ثلاث عشره، و أربع عشره، و خمس عشره) «ای ابوذر هرگاه سه روز از ماه را روزه گرفتی، روزهای سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را روزه بگیر». نسایی (۲۲۲/۴).
۹- روزه گرفتن زیاد در ماه محرم، از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: (أفضل الصیام بعد رمضان شهر الله المحرم، أفضل الصلاه بعد الفریضه صلاه اللیل) «بهترین روزه بعد از ماه رمضان روزه ماه محرم و بهترین نماز بعد از نمازهای فرض نماز شب است». مسلم (۱۱۶۳).
ازعایشه روایت است : (ما رأیت رسول الله صلی الله علیه وسلم استکمل صیام شهر قط إلا شهر رمضان، و ما رأیته فی شهر أکثر منه صیاما فی شعبان) «پیامبر صلی الله علیه وسلم را ندیدم که ماهی را کامل روزه بگیرد، مگر ماه رمضان و اورا ندیدم که در هیچ یک از ماهها به اندازه ماه شعبان روزه بگیرد». متفق علیه
۱۱- و یا یک سوم آخر هر شب، که برای نماز شب و دعا وقت خوبی است و اجر بیشتری دارد.
۱۲- و نیز ساعتی در روز جمعه که دعا کردن در آن مستجاب است که بیشتر علما فرموده اند بعد از نماز عصر است و عده ای گفته اند بین دو خطبه ی خطیب جمعه است.
تمامی این اوقات و ایام، مبارک شده اند تا اگر کسی آنها را گرامی بدارد ؛بدین معنا که در آنها عباداتی را که شرعا وارد شده است انجام دهد، از خیر فراوان این عبادتها بهره مند گردد و آن ثواب را در اوقات دیگر نمی تواند به این اندازه بدست آورد. بنابراین این اوقات و ایام مبارک، به خودی خود باعث برکت نیستند بلکه این عبادت شخص است که او را از برکت فراوان آن اوقات که خداوند در آن قرار داده است، منتفع می سازد. مثلا روز جمعه یا شب قدر به ساکنان زمین برکت نمی رساند بلکه کسی که آن دو را با عبادت کردن زنده بدارد ، برکت روز جمعه وشب قدر به وی رسیده است إن شاء الله. و کسانی که خود را از عبادت در آن دو وقت محروم کرده اند پس در حقیقت هیچ خیر و برکتی نصیبشان نشده است و مانند روزها وشب های دیگر هیچ فرقی به حالشان نداشته است.
از آنسو متاسفانه بعضی از مسلمانان اوقات دیگری را بدون داشتن دلیل از قرآن یا احادیث صحیح پیامبر صلی الله علیه وسلم فضیلت بخشیده اند! مانند روز میلاد و مولود پیامبر صلی الله علیه وسلم و یا شب معراج ایشان و یا شب برات (یعنی مبعث پیامبر صلی الله علیه وسلم ) و یا ماه رجب و غیره که هیچیک از این اوقات فضیلت خاصی ندارند و حتی برخی از آنها بدعتی در دین هستند مانند مولود پیامبر صلی الله علیه وسلم و یا شب برات و معراج که بزرگداشت این ایام و اوقات هیچ اساسی در شریعت ندارند و نه پیامبر صلی الله علیه وسلم و نه خلفای راشدین و نه دیگر صحابه رضی الله عنهم و نه تابعین و سلف صالح ما این ایام را بوسیله ی عبادت گرامی نداشته اند و بلکه قرنها بعد از آنها گروهی از مسلمین جاهل اقدام به بزرگداشت آن ایام نمودند.
در حالیکه هر عبادتی که اصلی در شریعت نداشته باشد بدعت است و بدعت نه تنها اجر و ثوابی ندارد بلکه مایه ی گمراهی و گناه هم است، چرا که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «من أحدث فی أمرنا ما لیس منه فهو ردّ». متفق علیه
«هر کس چیزی را در دین ما ایجاد کند که جزو آن نیست ، مردود است واز او پزیرفته نمی شود.
در روایت دیگر فرمودند:
«من عملَ عملاً لیس علیه أمرنا فهو ردّ».
«هرکس کاری کند که مطابق دین و سنت ما نباشد ،مردود است».
بنابراین شب برات و معراج و مولود پیامبر صلی الله علیه وسلم و ماه رجب هیچ فضیلت خاصی نسبت به دیگر ایام سال ندارند.