اخلاق

«إِنَّ شَرَّ النَّاسِ ذُو الْوَجْهَینِ الَّذِى یأَتِی هَوُلَاءِ بِوَجْهِ وَهَوُلَاءِ بِوَجْهٍ».[۱] «بدترین مردم شخص دو رو است که با اینان به چهره‌ای و به آنان با چهره‌ای دیگر رو به رو می‌شود». [۱]– بخاری، ۶۶۴۳ و مسلم، ۴۷۱۵٫

از ابن عمر رضی الله عنهما آمده است که گروهی به او گفتند: ما به حضور پادشاهانمان می‌رویم و سخنانی بر زبان می‌آوریم که با سخنانی که از حضورشان خارج می‌شویم، متفاوت است. ابن عمر گفت: «کُنَّا نَعُدُّ هذا نِفَاقٌا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ».[۱] «ما در عهد رسول الله صلی الله علیه وسلم این کار را نفاق …

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ کَلَامُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَلَامًا فَصْلاً یفْهَمُهُ کُلُّ مَنْ سَمِعَهُ».[۱] «سخنان رسول الله صلی الله علیه وسلم کاملاً شمرده و واضح بود، هرکس آن‌را می‌شنید، می‌فهمید». [۱]– ابوداود، ۴۱۹۹٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید حسن است.

انس رضی الله عنه می گوید: «کَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَکَلَّمَ بِکَلِمَهٍ أَعَادَهَا ثَلاَثًا، حَتَّى تُفْهَمَ عَنْهُ، وَإِذَا أَتَى عَلَى قَوْمٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ، سَلَّمَ عَلَیْهِمْ ثَلاَثًا».[۱] «وقتی پیامبر اکرم سخنی می‌گفت آن‌را سه بار تکرار می‌کرد تا خوب فهمیده شود و وقتی بر قومی وارد می‌شد سه بار بر آنان سلام می‌کرد». [۱]– بخاری، ۹۳٫

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا بَلَغَهُ عَنِ الرَّجُلِ الشَّیْءُ لَمْ یَقُلْ: مَا بَالُ فُلَانٍ یَقُولُ؟ وَلَکِنْ یَقُولُ: مَا بَالُ أَقْوَامٍ یَقُولُونَ کَذَا وَکَذَا؟».[۱] «وقتی خبر کسی به پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌رسید نمی‌گفت: فلانی را چه شده است که چنین می‌گوید، بلکه می‌گفت: مردم را چه شده است که فلان و فلان …

«لاَ حَسَدَ إِلَّا فِی اثْنَتَیْنِ: رَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا، فَسَلَّطَهُ عَلَى هَلَکَتِهِ فِی الحَقِّ، وَرَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ حِکْمَهً، فَهُوَ یَقْضِی بِهَا وَیُعَلِّمُهَا».[۱] «جز به دو خُلق و خو، حسد و رشک برده نمی‌شود: مردی که خدا مالی به او داده و او را به صرف کردن آن در راه حق و درست، نیرو داده و مسلط کرده است و مردی …

«لَیسَ الْکَذَّابُ الَّذِی یصْلِحُ بَینَ النَّاسِ فَینْمِی خَیرًا أَوْ یقُولُ خَیرًا».[۱] «کذاب و دروغ‌گو، کسی نیست که بین مردم صلح برقرار می‌کند و خیری را آشکار می‌نماید یا سخن خوبی بر زبان می‌راند». [۱]– بخاری، ۲۴۹۵ و مسلم، ۴۷۱۷٫

در حدیث ابن عباس آمده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَا مِنْ عَبدٍ أَنعَمَ اللهُ عَلَیهِ نِعمَهً فَأسبَغَهَا عَلَیهِ، ثُمَّ جَعَلَ شَیئاً مِنْ حَوَائجِ النَّاسِ إِلَیهِ فَتَبَرَّمَ، فَقَد عَرَّضَ بِلکَ النِّعمَهَ لِلزّوالِ».[۱] «هر بنده‌ای که خداوند نعمتی را تمام و کمال به او ارزانی دارد سپس مقداری از نیاز مردم را نزد او قرار داد و …

در حدیث ابن عباسرضی الله عنهما  از رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده است که فرمود: «مَنْ مَشَى فِی حَاجَهِ أَخیهِ کَانَ لَهُ مِنْ إِعتِکَافِه عَشرَ سِنین، وَمَنْ اعتَکَفَ یوماً ابتِغَاءَ وَجهِ اللهِ جَعَلَ اللهُ بَینَهُ وَبَینَ النَّارِ ثَلَاثَ خَنادِقَ، کُلُّ خَندَقٍ أَبعَدُ مِمَّا بَینَ الخَافِقَینَ».[۱] «کسی که در پی برطرف کردن نیاز برادرش باشد، برایش بهتر از اعتکاف ده …

«مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُومِنٍ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَمَنْ یسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ اللهُ عَلَیهِ فِى الدُّنْیا وَالْآخِرَهِ».[۱] «هر کس تنگی و غمی از تنگی‌ها و غم‌های دنیا را از مؤمنی برطرف کند، خداوند تنگی و غمی از تنگی‌ها و غم‌های قیامت را از او برطرف می‌کند و هر کس با بدهکار تنگ‌دستی، …

«الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا یَظْلِمُهُ، وَلَا یُسْلِمُهُ، مَنْ کَانَ فِی حَاجَهِ أَخِیهِ کَانَ اللهُ فِی حَاجَتِهِ وَمَنْ فَرَّجَ عَنْ مُسْلِمٍ کُرْبَهً فِی الدُّنْیَا، فَرَّجَ اللهُ عَنْهُ بِهَا کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ».[۱] «مسلمان برادر مسلمان است، بر او ظلم نمی‌کند و او را تسلیم (ظالم و دشمن) نمی‌کند. کسی که به برآوردن نیاز …

«مَنْ أَصبَحَ وَلَم یَهتَمَّ بِأَمرِ المُسلِمینَ فَلَیسَ مِنهْم».[۱] «کسی که شب را به صبح برساند در حالی که به امور مسلمانان اهمیتی نداده است، از آنان نیست». [۱]– حاکم، ۸۰۱۶٫ آلبانی در السلسله الضعیفه (۳۱۲) می‌گوید ضعیف است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم جلو گروهی از مردم ایستاد و فرمود: «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِخَیْرِکُمْ مِنْ شَرِّکُمْ؟» فَسَکَتَ الْقَوْمُ، فَأَعَادَهَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ: بَلَى، یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: «خَیْرُکُمْ مَنْ یُرْجَى خَیْرُهُ، وَیُؤْمَنُ شَرُّهُ، وَشَرُّکُمْ مَنْ لَا یُرْجَى خَیْرُهُ، وَلَا یُؤْمَنُ شَرُّهُ».[۱] «آیا خوبان شما را از بدانتان معرفی کنم»؟ مردم سکوت کردند. پیامبر ج این …

از ابوموسی رضی الله عنه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود: «عَلَى مُسْلِمٍ صَدَقَهٌ» قِیلَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَجِدْ؟ قَالَ «یَعْتَمِلُ بِیَدَیْهِ فَیَنْفَعُ نَفْسَهُ وَیَتَصَدَّقُ» قَالَ قِیلَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ؟ قَالَ: «یُعِینُ ذَا الْحَاجَهِ الْمَلْهُوفَ» قَالَ قِیلَ لَهُ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ؟ قَالَ: «یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ أَوِ الْخَیْرِ» قَالَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَفْعَلْ؟ قَالَ: …

«إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِیسِ الصَّالِحِ، وَالْجَلِیسِ السَّوْءِ، کَحَامِلِ الْمِسْکِ، وَنَافِخِ الْکِیرِ، فَحَامِلُ الْمِسْکِ: إِمَّا أَنْ یُحْذِیَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِیحًا طَیِّبَهً، وَنَافِخُ الْکِیرِ: إِمَّا أَنْ یُحْرِقَ ثِیَابَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِیحًا خَبِیثَهً».[۱] «مثال هم‌نشین صالح و هم‌نشین بد، مانند دارنده‌ی مشک و دمنده‌ی کوره‌ی آهن‌گر است؛ دارنده‌ی مشک، یا از آن به تو می‌بخشد، یا …

از جمله نمونه‌هایی که هر مسلمانی باید در بزرگداشت بزرگان و صاحبان فضل بدان اقتدا کند، عبدالله بن عمر رضی الله عنهما است. او در مجلس رسول الله صلی الله علیه وسلم حاضر شد که ابوبکر و عمر رضی الله عنهما در آن حضور داشتند. رسول الله  سؤالی پرسید که ابن عمر رضی الله عنه جوابش را می‌دانست ولی به خاطر احترام …

«إِنَّ مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ تَعَالَى إِکْرَامَ ذِی الشَّیْبَهِ الْمُسْلِمِ، وَحَامِلِ الْقُرْآنِ غَیْرِ الْغَالِی فِیهِ وَالْجَافِی عَنْهُ، وَإِکْرَامَ ذِی السُّلْطَانِ الْمُقْسِطِ».[۱] «از جمله راه‌های بزرگداشت خداوند متعال، اکرام ریش سفید مسلمان، حامل قرآنی که در آن غلو نکرده و نسبت به آن سهل انگاری ننماید و نیز اکرام سلطان عادل می‌باشد». [۱]– ابوداوود، ۴۲۰۳٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید حسن است.

«بِحَسْبِ امْرِیٍ مِنْ الشَّرِّ أَنْ یحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ».[۱] «برای شخص مسلمان، همین اندازه از شر و بدی کافی است که برادر مسلمان خود را تحقیر کند». [۱]– مسلم، ۴۶۵۰٫

از انس رضی الله عنه روایت شده است که او از کنار بچه‌ها عبور کرد، به آنان سلام کرد و گفت: «کَانَ النَّبِی یفعَلُ ذلِک».[۱] «پیامبر اکرم چنین می‌کرد». [۱]– بخاری، و مسلم.

«إِنَّ اللهَ أَوْحَی إِلَى أَنْ تَوَاضَعُوا حَتَّى لَا یفْخَرَ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ وَلَا یبْغِ أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ».[۱] «خداوند متعال به من وحی کرد که تواضع و فروتنی پیشه کنید تا کسی بر دیگری فخر فروشی نکرده و کسی بر دیگری تجاوز ننماید». [۱]– مسلم، ۵۱۰۹٫

«مَا تَوَاضَعَ أَحَدٌ لِلهِ إِلَّا رَفَعَهُ اللهُ».[۱] «هر کسی که برای خدا تواضع نماید، خداوند مقامش را والاتر می‌برد». [۱]– مسلم، ۴۶۸۹٫

«مَنْ تَعَظَّمَ فِی نَفْسِهِ أَوْ اخْتَالَ فِی مِشْیتِهِ لَقِی اللهَ وَهُوَ عَلَیهِ غَضْبَانُ».[۱] «کسی که خود را بزرگ بیند یا خودخواهانه راه برود، در حالی خداوند را ملاقات می‌کند که از او خشمگین است». [۱]– احمد، ۵۷۲۳٫ آلبانی در صحیح الترغیب (۲۹۱۸) می‌گوید صحیح است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: «لَا ینْظُرُ اللهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى یوْمَ الْقِیامَهِ إِلَى مَنْ یجُرُّ إِزَارَهُ بَطَرًا».[۱] «خداوند تبارک و تعالی روز قیامت به کسی که از روی تکبر و ناسپاسی لباسش را بر زمین می‌کشاند، نگاه نمی‌کند». [۱]– بخاری، ۵۳۴۲ و مسلم، ۳۸۹۳٫

حارثه بن وهبس گوید: شنیدم که رسول خدا ج فرمود: «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِأَهْلِ النَّارِ کُلِّ عُتُلِّ جَوَّاظٍ مُسْتَکْبِرٍ».[۱] «آیا شما را از اهل آتش با خبر سازم، هر تندخوی خودپسند متکبر». [۱]– بخاری، ۴۵۳۷ و مسلم، ۵۰۹۳٫

«إِنَّ اللهَ جَمِیلٌ یحِبُّ الْجَمَالَ الْکِبْرُ بَطَرُ الْحَقِّ وَغَمْطُ النَّاسِ».[۱] «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، تکبر ناسپاسی حق و تحقیر مردم است». [۱]– مسلم، ۱۳۱٫

که در حدیث ابن مسعود از رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده است که فرمود: «إِذَا کُنْتُمْ ثَلَاثَهً، فَلَا یَتَنَاجَى اثْنَانِ دُونَ الْآخَرِ حَتَّى تَخْتَلِطُوا بِالنَّاسِ من أَجْلِ أَنَّ ذَلِکَ یُحْزِنُهُ».[۱] «وقتی سه نفر هستید، دو نفری با هم نجوا و در گوشی صحبت نکنید تا وقتی که به میان مردم بروید، زیرا این امر باعث ناراحتی شخص سوم …

«إِنَّ مِنْ أَشَرِّ النَّاسِ عِنْدَ اللهِ مَنْزِلَهً یَوْمَ الْقِیَامَهِ، الرَّجُلَ یُفْضِی إِلَى امْرَأَتِهِ، وَتُفْضِی إِلَیْهِ، ثُمَّ یَنْشُرُ سِرَّهَا».[۱] «از بدترین مردم نزد خداوند از لحاظ مقام و منزلت در روز قیامت، مردی است که رازی را با همسرش در میان می‌گذارد و همسرش رازی را با او در میان می‌گذارد سپس مرد راز همسرش را فاش می‌کند». [۱]– مسلم، ۲۵۹۷٫

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است: «کَفَى بِالْمَرْءِ کَذِبًا أَنْ یحَدٌثَ بِکُلِّ مَا سَمِعَ».[۱] «همین دروغ برای شخص کافی است که هر چه می‌شوند را بازگو نماید». [۱]– مسلم، ۶٫

در حدیثی است که بخاری و مسلم و دیگران از ابن عباس روایت کرده‌اند که گفت: روزی رسول خدا از کنار دو قبر می‌گذشت. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِنَّهُمَا لَیُعَذَّبَانِ، وَمَا یُعَذَّبَانِ فِی کَبِیرٍ، أَمَّا أَحَدُهُمَا فَکَانَ یَمْشِی بِالنَّمِیمَهِ» وأَمَّا الآخرُ فَکَانَ لا یَسْتَتِرُ مِنْ بَوْلِهِ».[۱] «این دو عذاب می‌شوند و به علت گناهی بزرگ هم عذاب می‌شوند، …

«لَا یدْخُلُ الْجَنَّهَ نَمَّامٌ».[۱] «سخن‌چین به بهشت نمی‌رود». [۱]– مسلم، ۱۵۱٫

«أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِخِیَارِکُمْ» قَالُوا: بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: «الَّذِینَ إِذَا رُؤُوا، ذُکِرَ اللَّهُ تَعَالَى» ثُمَّ قَالَ: «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِشِرَارِکُمْ؟ الْمَشَّاءُونَ بِالنَّمِیمَهِ، الْمُفْسِدُونَ بَیْنَ الْأَحِبَّهِ، الْبَاغُونَ لِلْبُرَآءِ الْعَیبَ».[۱] «آیا بهترین شما را به شما معرفی کنم»؟ گفتند: بله ای رسول خدا. فرمود: «کسانی که وقتی دیده شوند، ذکر خدا می‌شود». سپس فرمود: «آیا بدترین شما را به شما معرفی کنم؟ …

«مَنْ ذَبَّ عَنْ لَحْمِ أَخِیهِ بِالْمَغِیبَهِ، کَانَ حَقًّا عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ أَنْ یُعْتِقَهُ مِنَ النَّارِ».[۱] «کسی که در برابر غیبت از آبروی برادرش، از وی دفاع کند، حقش است که خداوند او را از آتش نجات دهد». [۱]– احمد، ۲۶۳۲۷ و طبرانی، ۱۹۹۱۶٫

«الْمُسْلِمُ مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَیدِهِ».[۱] «مسلمان کسی است که مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند». [۱]– بخاری، ۹ و مسلم، ۵۷٫

از ابوهریره رضی الله عنه روایت شده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِنَّ اللهَ یَرْضَى لَکُمْ ثَلَاثًا، وَیَکْرَهُ لَکُمْ ثَلَاثًا، یَرْضَى لَکُمْ: أَنْ تَعْبُدُوهُ، وَلَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا، وَأَنْ تَعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا، وَیَکْرَهُ لَکُمْ: قِیلَ وَقَالَ، وَکَثْرَهَ السُّؤَالِ، وَإِضَاعَهِ الْمَالِ».[۱] «خداوند متعال سه چیز را برای شما می‌پسندد و سه چیز را …

«مِنْ حُسْنِ إِسْلَامِ الْمَرْءِ تَرْکُهُ مَا لَا یعْنِیهِ».[۱] «از نشانه‌های اسلام نیکوی شخص، نپرداختن به چیزی است که به او مربوط نمی‌شود». [۱]– مالک، ۱۴۰۲، احمد، ۱۶۴۶ و طبرانی، ۲۸۱۷٫

«یَا مَعْشَرَ مَنْ آمن بِلِسَانِهِ وَلَمْ یَدْخُلِ الْإِیمَانُ قَلْبَهُ، لَا تُؤْذُوا الْمُؤْمِنِینَ، وَلَا تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ، فَإِنَّهُ مَنْ یَتَّبِعْ عَوْرَهَ أَخِیهِ المسلم هَتَکَ اللهُ سِترهُ، وَمَنْ یَتَّبِعِ عَوْرَتَهُ یَفْضَحْهُ، وَلَوْ فِی جَوْفِ بَیْتِهِ».[۱] «ای کسانی که با زبان ایمان آورده ولی ایمان به دل‌هایتان راه نیافته است! مؤمنان را اذیت و آزار ندهید، به دنبال عورت‌هایشان نگردید زیرا کسی که به …

«لَا تُؤْذُوا عِبَادَ اللهِ، وَلَا تُعَیِّرُوهُمْ، وَلَا تَطْلُبُوا عَوْرَاتِهِمْ؛ فَإِنَّهُ مَنْ طَلَبَ عَوْرَهَ أَخِیهِ الْمُسْلِمِ طَلَبَ اللهُ عَوْرَتَهُ حَتَّى یَفْضَحَهُ فِی بَیْتِهِ».[۱] «بندگان خدا را اذیت نکنید، زشتی کارشان را به روی‌شان نیاورید، به دنبال عورت‌هایشان نباشید، زیرا کسی که در پی عورات برادر مسلمانش باشد، خداوند نیز عورتش را دنبال می‌کند تا او را در خانه‌ی خودش رسوا کند». …

«إِنَّکَ إِنِ اتَّبَعْتَ عَوْرَاتِ المسلمین أَفْسَدْتَهُمْ أَوْ کِدْتَ أَنْ تُفْسِدَهُمْ».[۱] «اگر تو عورت‌های مسلمانان را دنبال کنی، آنان را فاسد کرده‌ای یا نزدیک است که فاسدشان کنی». [۱]– ابوداوود، ۴۲۴۴٫

عده‌ای نزد عقبه بن عامر آمدند و گفتند: ما همسایه‌ای داریم که شراب می‌نوشند و فلان و فلان می‌کند، آیا او را به امام معرفی کنیم؟ او گفت: نه، من شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَنْ رَأَی مِنْ مُسلِمٍ عَوْرَهً فَسَتَرَهَا کَانَ کَمَنْ أَحْیا مَوْءُودَهٌ مِنْ قَبْرِهَا».[۱] «کسی که عورت مسلمانی را ببیند سپس آن‌را بپوشاند …

«لَا یسْتُرُ عَبْدٌ فِی الدُّنْیا إِلَّا سَتَرَهُ اللهُ یوْمَ الْقِیامَهِ».[۱] «هر بنده‌ای که در دنیا بنده‌ای دیگر را بپوشاند – و او را رسوا نکند – خداوند روز قیامت او را می‌پوشاند». [۱]– مسلم، ۴۶۹۲٫

«القَائِلُ الفَاحِشَهَ وَالَّذِی یشِیعُ بِهَا فِی الإثمِ سَواءٌ».[۱] «کسی که از فحشا می‌گوید و کسی که آن ‌را ترویج می‌دهد، در گناه با هم برابر هستند». [۱]– مسند ابویعلی، ۵۳۰٫ آلبانی در صحیح الأدب المفرد (۲۴۷) می‌گوید حسن است.

«لَا یرْمِی رَجُلٌ رَجُلَا بِالْفُسُوقِ أو الْکُفْرِ إِلَّا ارُتَدَّتْ عَلَیهِ إِنْ لَمْ یَکُنْ صَاحِبُهُ کَذَلِکَ».[۱] «وقتی فردی دیگری را به فسق یا کفر متهم می‌کند، اگر او چنان نباشد به خودش بر می‌گردد». [۱]– بخاری، ۵۵۸۵٫

«لَا تَسُبُّوا الْأَمْوَاتَ فَإِنَّهُمْ قَدْ أَفْضَوْا إِلَى مَا قَدَّمُوا».[۱] «به مردگان ناسزا نگویید چرا که آنان به سوی اعمالی که پیش فرستاده‌اند، رفته‌اند». [۱]– بخاری، ۱۳۰۶٫

«الْمُتسابَّانِ مَا قَالَا فَعَلَى الْبَادِی مِنْهُمَا حتى یعْتَدِی الْمَظْلُومُ».[۱] «دو نفر که به هم ناسزا و فحش می‌گویند، گناه بر گردن کسی است که شروع کرده است تا زمانی که مظلوم تجاوز کند». [۱]– مسلم، ۴۶۸۸٫