اقوال سلف صالح

شیخ ابن سعدی رحمه اللّٰه می فرماید: شریف ترین مقام برای آدمی: انتساب او به مقام عبودیت برای اللّٰه ﷻ است. و همچنین اقدا کردن به رسول اللّٰه ﷺ ،دوست داشتن ایشان و پیروی از منهج ایشان ﷺ است … [التوضیح البیان ۶۲].

عن میمون بن مهران رحمه الله قال: «ثلاث الـمؤمن والکافر فیهن سواء: الأمانه تؤدیـها إلى من ائتمنک علیه من مسلم وکافر، وبر الوالدین، والعهد تفی به لـمن عاهدت من مسلم أو کافر» . میمون بن مهران رحمه الله فرمود: «سه چیز هستند که مؤمن و کافر در آن همسان هستند: بازگرداندن امانت به کسی که به تو اطمینان کرده حال …

امام اوزاعی رحمه الله فرمود: اصحاب محمد صلی الله علیه وسلم و تابعینی که در نیکى ازآنها پیروى کردند همواره بر پنج عمل پایبند بودند: ۱-نماز جماعت ۲پیروی از سنت نبوی ۳-آبادانی مساجد ۴-تلاوت قرآن ۵-جهاد در راه الله (حلیه الأولیاء وطبقات الأصفیاء- حافظ أبو نعیم اصفهانی).

ابن قیم رحمه الله گوید：اسلام خیلی بی کس شده است.علما کم شده اند, نادانان بسیار گشتند, کار بسیار سخت و دشوار شده است, فساد در خشکی و دریا به خاطر عملکرد انسانها نمودار شده است. اما پیوسته افرادی از گروه محمدی برپادارنده ی حق هستند و با اهل شرک و بدعت تا زمانی که الله متعال زمین و ساکنینش را …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله: ساکت بودن بدون قرائت و ذکر و دعا عبادت نیست و به آن امر نشده است، بلکه در وسوسه را باز می کند، پس مشغول بودن به ذکر الله از سکوت بهتر است. الفتاوى الکبرى (۲۹۸/۲)

امام ابن تیمیه رحمه اللّه می گوید: «ﻛﻔﺮ ﻭ ﺑﺪﻋﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻛﺮﺩﻧﺪ، ﺯﻳﺎﻥ ﻭ ﺧﺴﺮﺍﻥ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺁﺧﺮﺕ ﺍﺯ ﺩﺍﻣﻦ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪ، ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺑﺪﻋﺖ ﺭﺍ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﮔﻨﺎﻩ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﺩ، ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺪﻋﺖ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻫﻞ ﺑﺪﻋﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻭ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻱ ﺍﺭﺯﺵ ﻭ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻣﻲ ﺩهند ﻛﻪ ﺍﻟﻠﻪ …

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله می گوید: «الزهد ترک ما لا ینفع فی الآخره، والورع ترک ما تخاف ضرره فی الآخره». «زهد یعنی ترک کردن آنچه در آخرت سودی برایت ندارد و ورع ترک کردن آنچه است که می ترسی در آخرت برایت زیان داشته باشد». (فوائد من کتاب الزهد لأزهری،احمد محمود).

امیرالمؤمنین عمر ابن الخطاب رضی الله عنه： «از دوستانت بترس (بر حذر باش)، مگر کسانی که امانتدار باشند، و هیچ کس امین نیست، مگر کسی که از الله بترسد».

ابن تیمیه رحمه اللّٰه می فرماید: قلب های پاک و صادق، و دعاهای نیک .. سپاهیانی هستند که هرگز مغلوب نمی شوند،و سربازانی اند که سر شکسته نخواهند شد. (مجموع الفتاوى ۶۴۴/٢٨).

سیدنا ابو درداء رضی اللّٰه عنه می فرماید: “در دعاهایتان جدیت به خرج دهید و پافشاری کنید،چرا که هر کس درگاه [الهی] را بیشتر بکوبد،باز شدنش برای او نزدیک است. (رواه ابن أبی شیبه).

ابن رجب می فرماید: گروهی از سلف صالح فرموده اند:”شیطان جنی زمانی که به الله پناه ببری،صرف نظر می کند و دور می شود،ولی شیطان انسی دست بردار نمی شود تا اینکه تو را در گناه فرو ببرد”.

«شایسته است که مؤمن بیش از محل گذاشتن قدم‌هایش، مراقب زبانش باشد». ابوحازم رحمه الله [حلیه الأولیاء؛ ۲۳۰/۳].

هرگاه دیدی پیامبر صلی الله علیه وسلم از چیزی نهی فرموده‌اند بدان که انجام آن شر است و دیگر نپرس که این نهی به معنای کراهت است یا تحریم! (علامه ابن عثیمین رحمه الله).

«از بزرگ‌ترین گناهان این است که شخص به برادرش بگوید: از الله پروا کن، پس او [در پاسخ] بگوید: به فکر خودت باش،‌ تو [که هستی که] به من دستور می‌دهی؟!» عبدالله بن مسعود (رضی الله عنه) [شعب الإیمان للبیهقی؛۷۷۶۱].

«گروهی از منسوبین به علم را دیدم که در مورد نگاه خداوند به خویشتن در خلوت‌ها بی‌اعتنایی کردند و خداوند هم یاد نیک‌ آنها را در آشکارا از میان برد و هنگامی که بودند، گویی وجود نداشتند،‌ دیدنشان شیرینی نداشت و قلبی به دیدارشان مشتاق نبود». امام ابوالفرج ابن الجوزی (رحمه الله) [صید الخاطر/۱۴۸].

انسان اگر به مداوای بیماری قلبش اهمیت ندهد، با بیشتر شدن این بیماری مجازات می‌شود: زیرا خداوند می‌فرماید: ﴿فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً﴾. (در قلب‌‌هایشان بیماری است و الله بیماری آنان را افزون می‌گرداند). پس تردیدی نیست که مجازاتِ بیماری قلوب بسی بزرگ‌تر از مجازاتِ از دست دادن فرزند و خانواده و مال است. علامه ابن عثیمین رحمه الله …

هر مسلمانی بر حذر باشد از اینکه فریب اکثریت را خورده و بگوید: «همهٔ مردم این راه را می‌پیمایند، و به آن عادت کرده‌اند؛ پس من نیز با آنان خواهم بود» چنین برداشتی، مصیبتی بس بزرگ است؛ که سبب هلاکت بیشتر پیشینیان گردید. اما تو ‌ای عاقل! به خویشتن بنگر و خودت را محاسبه کن و به حق چنگ بزن، …

قال ابن الـقـیم رحمه الله: «طوبى لمن شغله عیبه عن عیوب الناس وویل لمن نسی عیبه وتفرغ لعیوب الناس، فالأول علامه السعاده والثانی علامه الشقاوه». امام ابن قـــــیم رحمه الله فرمود: ‏«خوشا بحال کسی که پرداختن به عیبش وی را از عیوب مردم غافل کرده، و وای بر آنکسی که عیب خود را فراموش کرده و به عیوب مردم پرداخته، …

«من حسن ظنه باللهعز وجل ثم لا یخاف اللهفهو مخدوع». ابو سلیمان دارانـــــے رحمه الله فرمود: «هرکس گمانش را نسبت به اللهنیک گرداند و حسن ظن داشـته باشد ولـــــے از اللهنترسد، او فـریب خـورده است».

علامه محمد امین شنقیطی رحمه الله تعالی： ﴿ وَ قالُوا اتَّخَذَ الرَّحمنُ وَلَدًا (۸۸) لَقَد جِئتُم شَیئًا إِدًّا (۸۹) تَکادُ السَّماواتُ یَتَفَطَّرنَ مِنهُ و َتَنشَقُّ الأَرضُ و َتَخِرُّ الجِبالُ هَدًّا﴾. ( و گفتند: [پروردگار] رحمان فرزندی اختیار کرده (۸۸) واقعا چیز بسیار زشتی [را بر زبان] آوردید (۸۹) چیزی نمانده که آسمان‌ها از این [سخن] بشکافد و زمین چاک خورد …

امام سفیان ثوری رحمه الله تعالی： «هنگامی که امر به معروف می‌کنی، از مؤمن پشتیبانی کرده‌ای و هنگامی که نهی از منکر می‌کنی، بینی‌ منافق را به خاک مالیده‌ای». [ الأمر بالمعروف للخلال/۶۷ ].

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: “ریشه و اساس گمراهی آنانی که گمراه شدند،مقدم شماردن قیاس بر نصوص نازل شده از جانب الله و همچنین مقدم شماردن پیروی از هوای نفس بر پیروی از اوامر الله متعال است”.

“الله متعال درب های خیر را جز برای آنانی که این درب ها را می کوبند،باز نمی کند .. پس هر کس پیش آمد الله نیز پاسخش را می دهد،و هر کس ابا ورزید،الله متعال نیز دستان او را خالی رها می کند”. (شیخ علی طنطاوی رحمه الله).

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی می فرماید： مردم دو دسته هستند: دین طلبان دنیا طلبان پس شیطان دین طلبان را به شرک و بدعت فرا می خواند؛ و دنیا طلبان را به شهوات جسمی امر می دهد. (الفتاوی ۱۱/۶۷۰).

ابوالجوزاء رحمه الله فرموده : اگر در خانه و کنار من میمونها و خنزیرها باشند ، برایم بهتر است از اینکه در کنار من شخص اهل بدعت باشد . (ابن بطه فی الکبری ۴٧۶/٢).

امیرالمؤمنین عمر بن خطاب رضی الله عنه： کونوا دعاهً إلى الله و أنتم صامتون قیل: و کیف ذلک؟ قال: بأخلاقکم ( به سوی الله دعوت دهید ، در حالی که ساکت هستید گفتند: چگونه؟ فرمود: با اخلاق هایتان).

الله متعال شاد گرداند کسی را که روزهای جوانی و قدرتش را غنیمت شمرده و از آن بهره می گیرد و در بازگشت به سوی الله،قبل از بسته شدن نامه اعمال،عجله می کند. (ابن سعدی رحمه الله، الفواکه الشهیه ٢١٧).

ابن جوزی رحمه اللّٰه می فرماید: “بدان!اولین نیرنگی که ابلیس(برای گمراهی مردم)بکار می برد،منع آنان از فراگیری علم و دانش است،چرا که علم نور است،پس آنگاه که نور را از دست دادند،مردمان را هر آنگونه که خود بخواهد در تاریکی های جهل فریب می دهد و آنان را به تباهی می کشاند”. [تلبیس إبلیس].

“پیامبر ﷺ قرآن را به آرامی و طمانینه می خواندند،در حالیکه از خشیت گریه می کردند،دارای قلبی بسیار مهربان بودند،او ﷺ نمونه واقعی قرآن بودند که بر زمین گام می نهادند.” علامه بن عثیمین رحمه الله: “همانا تو در انتشار علم برای نشر دین الله تعالی از مجاهدین در راه او تعالی می باشی ،زیرا تو قلب ها را با …

“کلید سر زندگی قلب عبارت است از:تدبر در قرآن و تضرع و زاری به درگاه پروردگار به هنگام سحرگاه … و کلید پر برکت شدن رزق و روزی،عبارت است از: تلاش و کوشش همراه با طلب مغفرت نمودن و تقوای الهی را سرلوحه زندگی خود قرار دادن”. (ابن قیم رحمه الله).

“هرجا کلمه “ذنوب” در قرآن وارد شده،مقصود گناهان کبیره می باشد.” “و هرجا کلمه “سیئات” بیان شده باشد،مراد گناهان صغیره است.” (امام ابن قیم رحمه الله، ﻣﺪﺍﺭﺝ ﺍﻟﺴﺎﻟﻜﻴﻦ ٣١٧/١ ).⁩

امام ابن جوزی رحمه الله می فرماید: “چه گناهانی که وقت و ساعتشان سپری شد و فراموش شدند،گویی که اصلا نبوده اند،لیکنــــ آثار مخربـــشان هنوز که هنوز است باقی است”. [صید الخاطر ٢٨٩].

امام إبن القیـــــــــــم می گوید: قبـــــــــــرها در ظاهر اگرچه آرامند، اما در درون آنها غوغاو ولولــــه ها برپاست ظاهر آن پر از نقش و نگار اما باطن آن پر از درد و افتقار بــه خداسوگند که این گورها پندها دادند که سخـــــنی را برای پند دهندگان نگذاشتند، انگار که این گورها فریـــــــــــاد می کشند: ای آبــــــاد کنندگان دنیا خانــــه هایی که به …

امام بن باز رحمه الله پاسخ داد: با حضور داشتن در چنان جلسه ای، گنهکار خواهی بود… مگر اینکه آنان را از غیبت کردن باز داری. و گر نه؛ بر تو واجب است که آن جلسه را ترک گویی و با غیبت کنندگان ننشینی. (مجموع الفتاوى (۳۸۲/۸).

امام ابن قیم رحمه الله تعالی می فرمایند: اگر الله متعال دروازه قیام شب را بر رویت گشود، به آنهایی که خواب اند با دیده حقارت منگر. اگر الله متعال دروازه روزه را بر رویت گشود، به آنهایی که روزه نمی گیرند با دیده حقارت منگر. اگر الله متعال دروازه جهاد را بر رویت گشود، به آنهایی که نشسته اند(جهاد …

امام آلبانی رحمه الله: بسیاری از اختلافات و جدایی ها به دلیل ظن و گمان هایی پیش می آید که در ذهن فرد نسبت به برادر مسلمانش خطور می کند. (سلسله الهدى والنور – ش۲۳).

امام ابن قیم رحمه الله: و گاهی مالی در دستت هست ولی در قلبت نیست و به تو آسیبی نمی رساند، حتی اگر زیاد باشد. و گاهی مالی در قلبت هست و به تو زیان میرساند، حتی اگر در دستت نباشد. مدارج السالکین ( ۱/۴۶۳).

امام ابن قیم رحمه الله: بدان که مومن توکل کننده به الله متعال، اگر خلقی هم برایش حیله و مکری بریزند، الله متعال، تدبیری برایش می اندیشد و پیروزش می گرداند، با هر توان و نیرویی که داشته باشند.

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله علیه: کسب حلال و پرداخت نفقه همسر، دروازه های بزرگیست که هیچ کار خیری با آن برابری نمی کند. الایمان الاوسط ( ۶۰۹).

سیدنا علی رضــــی الــــلـــــه عــــنـــه مـــی فـــرمایـــد: (الــلــه) تــو را فـــرمـــان داده کــــه از او بـــخـــواهــــی تا عــــطا کـــنـــد، درخـــواســــت رحــــمــــت کـــنـــی تـا بــبــخــشــایــــد، خـــداونـــد بــیـــن تـــو و خـــودش کـــســی را قـرار نـــداده تا حـــجــــاب و فـــاصــــــــــــــله ایـجــاد کــنــد، تـــو را مــجبـــور نـــســـاخـــتـــه کــه به شــــفیــــع و واســــطـــه ‏ای پـــــنـــاه بـــبــری. (نـــــهــــج الــــــبلـــــاغـــــــه نــامــــــه ی۳۱).

ابن مسعود رضی الله عنه می فرماید: در سه مکان قلبت را دریاب: به هنگام شنیدن قرآن و در مجالس ذکر الله و در اوقات خلوت . اگر در این اماکن نیافتی ؛ از الله بخواه که قلب سلیمی بهت عنایت کند زیرا که تو از نعمت قلب محرومی.

قال شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله: “وإذا تدبرت حجج أهل البدع وجدت دعوى لا یقوم علیها دلیل”. شیخ الاسلام ابن تیمیه: به دلایل اهل بدعت که بنگری؛ درمیابی که ادعایشان فاقد هر گونه دلیل وحجت است. (مجموع الفتاوى | ١١٧/٧).

شیخ مقبل ابن هادی الوادعی رحمه الله: این سخن شیخ الاسلام ابن تیمیه من را به تعجب وا می دارد: همانا الله تعالی مقام و منزلت شخص را اندازه ای که به سنت رسول الله صل الله علیه وسلم متمسک و پایبند است بالا می برد. (تحفه المجیب ص۳۳۹۹).

هر سخنی را هرچند حکیمانه به نظر رسد بدون بررسی درستی یا نادرستی آن نقل نکنیم. شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله می گوید: هرکه می خواهد سخنی نقل کند، باید گوینده یاناقل آن سخن را نام ببرد؛ وگر نه هر کسی بر دروغ گفتن قدرت و جسارت پیدا می کند. (منهاج السنه ۵۱۸/۲).

سفیان ثوری رحمه الله می گوید: هیچ عملی افضل تر از طلب علم نیست هنگامی که نیت صحیح باشد. [جامع بیان العلم و فضله(۱/۶۳)].