اقوال سلف صالح

کسی که عاقل باشد خود را در مقابل شبهات قرار نمی‌دهد، زیرا از جمله آفتهای دین و اعتقاد سالم، شبهات هستند. قال شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله: «من عرف الشبهه ولـم یعرف فسادها قد یستضر بـها»[۱]. شیخ الاسلام رحمه الله فرمودند: «هرکس شبهه را بشناسد ولی فساد آنرا نداند، بزودی بوسیله آن زیان می‌بیند».   [۱]– ‏«منهاج السنه النبویه» …

در زمان حیات رسول خدا صلی الله علیه و سلم مردم تابع قرآن و سنت ایشان بودند، و بعدها در زمان خلفا و صحابه و حتی تابعین نیز همه تابع قرآن و سنت نبوی بودند و چیزی با عنوان مذهب فلانی و فلانی در میان مردم وجود نداشت، و اگر از کسی سؤال می‌شد: مذهب تو چیست؟ می‌گفت: من تابع …

اهل سنت بر خلاف اهل بدعت تعصب خاصی نسبت به اشخاص برجسته دینی ندارد، چرا که الگو و اسوه‌ی ما تنها محمد مصطفی صلی الله علیه و سلم است؛ هرگاه ابوبکر یا عمر یا عثمان یا علی رضی الله عنهم بر اساس قرآن و سنت نبوی حکم کردند، آنرا می‌پذیریم، در غیر اینصورت – ضمن احترام – نخواهیم پذیرفت، و …

خداوند متعال عادل است و عدل را دوست می‌دارد و لذا ظلم را بر خود و بر بندگانش حرام کرده، و فطرت انسان را بگونه ای آفریده که عدالت دوست و عدالت خواه باشد، از اینرو ظلم را مبغوض می‌دارند و ظالمین را دوست ندارند و از آنها احساس نفرت دارند. حاکمی که عادل باشد مردم نیز وی را دوست …

قال الإمام الشّافعیّ رحمه الله تعالى: «من تعلّم القرآن عظمت قیمته، ومن تعلّم الفقه نبل مقداره، ومن کتب الحدیث قویت حجّته، ومن تعلّم الحساب جزل رأیه، ومن تعلّم اللّغه رقّ طبعه، ومن لـم یصن نفسه، لـم ینفعه علمه»[۱]. امام شافعی فرمودند: «هرکس قرآن بیاموزد ارزش و قدر وی بالا می‌رود، و هرکس فقه بیاموزد تواناییش زیاد می‌گردد، و هرکس حدیث …

یروى عن الأحنف بن قیس أنّه قال: «قال الخلیل بن أحـمد: النّاس أربعه: رجل یدری ویدری أنّه یدری، فذاک عالـم فخذوا عنه، ورجل یدری وهو لا یدری أنّه یدری، فذاک ناس فذکّروه، ورجل لا یدری وهو یدری أنّه لا یدری فذاک طالب فعلّموه، ورجل لا یدری ولا یدری أنّه لا یدری فذاک أحـمق فارفضوه»[۱]. خلیل بن احمد / فرمود: «مردم …

یکی از اسباب هدایت و تداوم و بقا بر آن؛ داشتن علم شرعی است. کسی که به احکام شریعت علم داشته باشد و طریقه‌ی صحیح عبادات را بداند، عبادت او نیز به قبولی نزدیکتر خواهد شد و این علم برایش همانند چراغی خواهد بود که راه و مسیر او را برای عبادت صحیح پروردگار روشن می‌کند. کتب عمر بن عبد …

الـمهدی أبا عبد الله یقول: سمعت سفیان الثوری یقول: «کان یقال أول العلم الصمت، والثانی الاستمـاع له وحفظه، والثالث العمل به، والرابع نشره وتعلیمه»[۱]. مهدی ابو عبدالله گفت: شنیدم سفیان ثوری می‌فرمود: «ابتدای علم سکوت است، و دوم شنیدن علم و حفظ آن است، و سوم عمل کردن به آن، و چهارم نشر و تعلیم آن است». [۱]– ‏«حلیه الأولیاء» …

یکی از اسباب هدایت، علم است. بنابراین هر آن کس علم بیشتری نسبت به دینش داشته باشد به هدایت نیز نزدیکتر است و احتمال اغوای او توسط شیاطین جن و انس کاهش می‌یابد، از اینرو کسب علوم شرعی راه خوبی برای حفظ ایمان است. قال الإمام ابن القیم رحمه الله: «کل ما کان فی القرآن من مدح للعبد فهو من …

 شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالی： «بیشترین عاملی که انسان را به پیروی از گمان اشتباه وا می‌دارد، هوای نفس و دلخواه اوست!» ﴿ إِن یَتَّبِعونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهوَى الأَنفُسُ﴾ ( آنان تنها از گمان [خود] و آنچه که دلخواهشان است پیروی می‌کنند). شیخ عبدالعزیز طریفی： کسی که می‌خواهد زیر پوشش الله باقی بماند، پوشش دیگران را …

دکتر سعود الشریم: از جمله فواید محنت‌ها این بود که دانستی آنی که با دست راستش با تو دست داد، با دست چپش به تو چاقو زد، و اشکی که برای غم تو ریختند به سبب گرد و غبار بود، و همانی که در را برایت باز کرد تا وارد شوی در را به رویت بست تا نتوانی بیرون بروی! …

‏قال الحسن رحمه الله: «من علامه إعراض الله تعالى عن العبد أن یجعل شغله فیما ‏لا یعنیه». امام حسن بصری رحمه الله فرمودند: «از نشانه های رویگردانی الله تعالی از بنده اینست که وی را به چیزی که سودی برای قیامتش ندارد مشغول می‌سازد». ‏«جامع العلوم والحکم» (ص : ۱۲۴)‏.‏

کسانی که بخاطر الله یکدیگر را دوست میدارند، انس و محبتشان را چیزی از امور دنیا، از میان نمی برد. المتحابین فی الله ، لا یقطع محبتهم فی الله شیء من أمور الدنیا ، وإنما هم متحابون فی الله لا یفرقهم إلا الموت ، حتى لو أن بعضهم أخطأ على بعض ، أو قصر فی حق بعض، فإن هذا لا …

ابن کثیر رحمه الله فرمود : اهل سنت و جماعت در مورد تمام افعال و اقوالی که ازصحابه ثابت نشده می گویند این بدعت است زیرا اگر در آن خیری می بود آنان از ما سبقت می گرفتند. (تفسیر ابن کثیر جلد۷ص  ۲۷۸).

یحیی بن معاذ رحمه الله تعالی： مؤمن باید در پی سه خصلت پسندیده باشد تا از جمله ی رستگاران قرار گیرد： اول اینکه؛ اگر نمی توانید به کسی نفعی برسانید نباید ضرر هم برسانید. دوم اینکه؛ اگر نمی توانید کسی را خوشحال گردانید، نارحت هم نسازید. سوم اینکه؛ اگر نمی توانی کسی را به خوبی یاد کنی، به بدی هم …

 علامه ناصرالدین آلبانی： زیاد بودن عبادت مهم نیست؛ مهم این است که براساس سنت و به دور از بدعت باشد. این همان چیزی است که ابن مسعود رضی الله عنه  بدان اشاره کرده و می‌فرماید： « میانه‌روی در سنت بهتر از تلاش بسیار در انجام بدعت است». [ السلسله الصحیحه： ۵/ ۱۴ ].

«زبان هرگز ساکت نمی ماند، یا زبانی ذاکر است یا زبانی بیهوده گوی؛ و ناگزیر باید یکی از این دو باشد. نفس نیز چنین است، اگر آن را به حق مشغول نگردانی تو را به باطل مشغول می کند. قلب نیز چنین است، اگر محبت خداوند عزوجل را در آن جای ندهی، به ناچار محبت مخلوقات در آن جای می …

 دادن نام های محبوب به اموراتی که حرام هستند از جمله ترفندهای شیطان در حق انسانها و زیبا جلوه دادن باطل این است که نامهای محبوب و دوست داشتنی را برای اموراتی حرام به کار میبرند. آنها با این روش می خواهند انسان را فریب دهند و حقایق را پنهان کنند، به عنوان نمونه او درخت حرام شده بهشت را …

تأملاتی در آداب و احکام و فهم کتاب الله : امام آجری رحمه الله : رسوخ قرآن در قلب بدون تردید وقتی نفع رساننده می‌شود که تنها به شکلی خشک بر زبان جاری نشود و قلب را به حرکت انداخته و به شکلی حقیقی آن را تغییر دهد. رسوخ صحیح را آجری رحمه الله اینگونه بیان می‌دارد: «مؤمن عاقل وقتی …

در شریعت اسلام هیچ نژاد و زبانی از بقیه برتر و گرامی تر نیست، بلکه آنکسی گرامی و مکرم هست که ایمان آورده و طاعت خدای عزوجل کند. پس هرکس با هر نژادی مقیدتر و پایبندتر به احکام شریعت باشد، به همان اندازه نیز گرامی تر و مکرم تر هست. قال سعید بن المسیب： « ما أکرمت العباد أنفسها بمثل …

 عبدالله بن مسعود رضى الله عنه： از جمله ی ایمان این است که شخصی، شخصی را نه به خاطر رابطه فامیلی و نه به خاطر مالی که به او میبخشد، دوست داشته باشد، بلکه محبتش جز برای الله نباشد. [موسوعه ابن أبی الدنیا ۸/۱۵۶].

ابن قیم رحمه الله می فرماید: “محبتی که سودمند است،سه نوع می باشد: محبت الله .. دوستی و محبت به خاطر الله .. و محبت آنچه که آدمی را بر طاعت الله یاری می کند.” إغاثه اللهفان ٢-٨۶۵. قال ابن القیم رحمه الله : المحبه النافعه ثلاثه أنواع محبه الله محبه فی الله محبه ما یعین على طاعه الله إغاثه …

علامه محمد بن صالح عثیمین رحمه الله می فرماید: ” و چه بسیارند مردمان عوام و جاهلیکه دارای خشوع و مراقبه (اینکه الله علیم و بصیر بر اعمالشان است) وسیرت و سلوک و عبادت فروانی اند که حتی در این امور از طالبان علم شرعی سبقت نموده اند”. [ الشرح الممتع ١۶۶/٧]. الدرر العثیمینیه (١). قال العلامه محمد بن صالح العثیمین …

– پشیمانی و ندامت قلبی. – طلب مغفرت،با زبان. – نیت کردن بر اینکه دیگر آن گناه را تکرار نکند. – دوری از دوستان سوء. [الآداب الشرعیه ص(٨۶)]. و حسن بصری رحمه الله می فرماید: – پشیمانی و ندامت قلبی. – طلب مغفرت،با زبان. – ترک گناه با جوارح. – نیت کردن بر اینکه دیگر آن گناه را تکرار نکند. …

 سعید بن مسیب رحمه الله： بندگان نفسشان را به مانند اطاعت الله اکرام نکرده اند و نفسشان را به مانند معصیت و نافرمانی الله بی حرمت نکرده اند و برای مؤمن کافیست ببیند الله او را هنگامیکه دشمنش معصیت و نافرمانی الله را انجام می دهد، یاری میدهد. [ صفه الصفوه ۲/۴۳۸ ].

ابن قیم الجوزیه رحمه الله می گوید: از شیخ الاسلام ابن تیمیه شنیدم که می گفت: در دنیا بهشتی هست ( یعنی بهشت ایمان و آنچه پیامبر صلی الله علیه و سلم آورده است) که هرکس داخل آن نگردد در آخرت وارد بهشت نگردد. یک بار به من گفت: دشمنانم چه می توانند با من بکنند؟! بهشت و بستان من …

قال یحیى بن معاذ الرّازیّ: «أعداء الإنسان ثلاثه: دنیاه، وشیطانه، ونفسه، فاحترس من الدّنیا بالزّهد فیها، ومن الشّیطان بمخالفته، ومن النّفس بترک الشّهوات». یحیی بن معاذ فرمود: «دشمنان انسان سه تا هستند: دنیا و شیطان و نفسش؛ بوسیله زهد در دنیا از آن برحذر باش، و با مخالفت کردن، از شیطان بپرهیز، و بوسیله ترک شهوات مراقب (هوای) نفس باش». ‏«نضره …

به خودت عادت بده که همیشه با وقار بمانی واعضاء و جوارحت را کمتر حرکت دهی تا اینکهارزش و حیثیتت نزد مردم باقی بماند . در پیش مردم بیشتر به ذکر خدا مشغول باش تا از تو بیاموزند .

ابو ادریس خَولانی رَحِمَهُ الله می گوید: وارد مسجد دمشق شدم، دیدم که جوانی خنده رو آنجاست، ومردم نیز در کنارش هستند، وهنگامی در مسأله ای با هم اختلاف پیدا کردند به او مراجعه می نمودند، ورأی ونظر او را قبول می کردند، درباره ی او پرسیدم، گفتند: او مُعاذ بن جَبَل رضی الله عنه است، فردای آن روز زود …

اگر شخصی را به بدی شناختی بدی اش راپیش مردم ذکر مکن بلکه خوبی ای در ویجستجو کن ، و با همین خوبی از او یاد کن مگر در امور دینی ( اگر بدی اش علنی باشد ) که در آن صورت باید مردم را آگاه کنی تا ازشر او حذر کنند و از او پیروی ننمایند زیرا پیامبر صلی …

ابن قیم جوزیه رحمه الله می گوید: هنگامی که ترس بر ما شدت می گرفت و بدگمان می گشتیم و دنیا بر ما تنگ و دشوار می گشت نزدشیخ الاسلام ابن تیمیه می رفتیم و کافی بود او را ببینیم و صدایش را بشنویم، در لحظه تمام آن حالات رخت برمی بست و به گشادگی سینه و قدرت و یقین …

«یکی از اسباب افزایش ایمان انسان، مطالعه‌ی سیرت رسول الله صلی الله علیه وسلم و صحابه ی بزرگوار ایشان است؛ و در آن تربیت قلب و عقل و فکر وجود دارد… ایمان را افزایش داده و محبت رسول الله صلی الله علیه و سلم و اصحابش را در قلب جای می‌دهد… و انسان را کاملا در راستای آنچه رسول الله …

مثل تبریک گفتن عیدها و روزه های شان و بر زبان آوردن این جملات: «عید بر شما مبارک» یا «این عید را به شما تبریک می گویم» [یا «کریسمس بر شما مبارک»] و مانند آن… چنین امری اگر هم گوینده ی آن از کفر در امان بماند، جزو محرمات است و به منزله ی آن است که سجده اش بر …

– آسان شدن طاعت و عبادت بر وی – موافقت افعالش با سنت – همنشینی با نیکوکاران – خوش اخلاقی با برادران ایمانی – نیکی به مردم – اهتمام به امور مسلمین – استفاده از وقت ». – امام شاطبی رحمه الله (الإعتصام:۱۵۲/۲).

قال حسن البصری رحمه الله： «اعلم أنک لن تحب الله حتى تحب طاعته». [«جامع العلوم والحکم» (ص : ۸۵)]. امام حسن بصری رحمه الله فرمود: «بدان که تو خدا را دوست نمی‌داری تا آنکه طاعتش را دوست نداشته باشی». و قال یحیى بن معاذ رحمه الله： «لیس بصادق من ادعى محبه الله ولم یحفظ حدوده». [«جامع العلوم والحکم» (ص : …

مخالفت با اوامر خداوند موجب ویرانی دنیا و آخرت خواهد شد. عن أبی قیس، عن الحسن، قال： « لا تخالفوا الله عن أمره فإن خلافاً عن أمره عمران دار قضى الله علیها بالخراب» [«الحلیه الأولیاء» أبی نعیم اصفهانی]. امام حسن بصری رحمه الله فرمودند: «با اوامر خداوند مخالفت نکنید، چرا که مخالفت از امر وی موجب آبادانی دنیا است، ولی …

گاهی حکم بعضی از چیزها را نمی‌دانیم که آیا حلال است یا حرام؟ در چنین حالتی یک مسلمان متقی اقدامی نمی‌کند تا آنکه حکم آن برایش مشخص شود و تا آن زمان از آن پرهیز می‌کند. قال أبو عبد الرحمن العمری الزاهد رحمه الله: «إذا کان العبد ورعاً ترک ما یریبه إلى ما لا ‏یریبه». ابو عبدالرحمن زاهد فرمودند: «هرگاه بنده …

ابراهیم تیمی رحمه الله می فرماید: کسی که هیچگاه اندوهگین نشده باید بترسد شاید که اهل جهنم باشد، چون اهل بهشت در بهشت می گویند: ﴿ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ﴾ [فاطر:۳۴]. «حمد (و ستایش) مخصوص خداوند است که اندوه را از ما دور کرد». و کسی که از عذاب الله بیمناک نباشد؛ باید بترسد که شاید از …

یکی از صفات بارز سلف صالح پرهیز از پرخوری و لذت جویی بود، چرا که اهمیت دادن به این مسائل موجب می‌شود که دنیاخواهی در وجود ما تقویت شود و به همان نسبت نیز ما را از آخرت و عذاب جهنم غافل می‌دارد، و مشخص است که عواقب غفلت از عذاب جهنم چه آثاری بر اعمال ما برجای می‌گذارد! قال …

شـیخ، علّامــه محــمّد بن صالِــح العُثــیمین رحِــمُه الله گوید: انسان تا جان در تن دارد، در معرض فتنه و آزمایش است. از اینرو به خودم و شما سفارش می کنم که همواره از الله متعال بخواهیم تا ما را بر ایمان ثابت قدم بگرداند. همواره به هوش باشید و بترسید که زیر پایتان لغزنده است و اگر الله  عز وجل …

قَالَ ابنُ تَیْمِیَّه رحمه الله طلب یاری از الله، توکل نمودن بر الله، پناه بردن به درگاهش و دعا خواستن تنها از او، اموری هستند که بنده را نیرومند می سازند، و مشکلات و دشواری ها بر او آسان می گردند. از این جهت است که بعضی از سلف صالح گفته اند: «هر کس دوست دارد که قوی ترین مردم …

امام ابو زرعه رازی (۲۶۰ هجری). وقتی دیدی کسی یکی از اصحاب رسول صل الله علیه و سلم را تنقیص میکند، بدان که او زندیق است. چون رسول الله صل الله علیه و سلم حق و قرآن هم حق است و قرآن و حدیث را اصحاب رسول الله صل الله علیه و سلم به ما رسانده اند. بدون تردید آنان میخواهند …

شیخ الاسلام رحمه الله تعالى می فرماید : هر شخصی که گناهانش زیاد است بزرگترین علاجش جهاد در راه الله متعال است زیرا الله متعال گناهانش را میبخشد همانطور که در کتاب پاکش بیان میدارد (یغفر لکم ذنوبکم :میبخشد برای شما گناهانتان را (بوسیله جهاد). قال شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالى : ﻭﻣﻦ ﻛﺎﻥ ﻛﺜﻴﺮ ﺍﻟﺬﻧﻮﺏ ﻓﺄﻋﻈﻢ ﺩﻭﺍﺋﻪ …

 ﻗﺎﻝ ﺃﺑﻮ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻨﺒﺎﺟﻲ ﺍﻟﺰﺍﻫﺪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ : « ﺧﻤﺲ ﺧﺼﺎﻝ ﺑﻬﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻟﻌﻤﻞ : ﺍﻹﻳﻤﺎﻥ ﺑﻤﻌﺮﻓﺔ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰ ﻭﺟﻞ ، ﻭﻣﻌﺮﻓﺔ ﺍﻟﺤﻖ، ﻭﺇﺧﻼﺹ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻟﻠﻪ، ﻭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻨﺔ، ﻭﺃﻛﻞ ﺍﻟﺤﻼﻝ، ﻓﺈﻥ ﻓﻘﺪﺕ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻟﻢ ﻳﺮﺗﻔﻊ ﺍﻟﻌﻤﻞ ‏». “ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻭﺍﻟﺤﻜﻢ”(ﺹ:۱۰۹). ﺍﺑﻮﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻧﺒﺎﺟﯽ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ‏«ﭘﻨﺞ ﺧﺼﻠﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺎﻣﻞ ‏( ﻭ ﻣﻘﺒﻮﻝ ‏) …

قدر لحظات زندگی را بدانیم، زیرا هر روز به پایان عمر نزدیکتر می‌شویم و فرصت کسب اجر و ثواب را از دست می‌دهیم. ‏ قال ابن القیم رحمه الله تعالی： ‏« کم جاء الثواب یسعى الیک فوقف بالباب فرده بواب: سوف و لعل و عسى»‏. [«الفوائد» (ص : ۶۳)]. امام ابن قیم رحمه الله فرمود： «‏ بسا ثواب به سوی …