الحمدلله در حدیث صحیحی پیامبر صلی الله علیه وسلم از قرائت قرآن در رکوع و سجده نهی کرده اند، چنانکه فرمودند: «ألا وإنی نهیت أن أقرأ القرآن راکعاً أو ساجداً، أما الرکوع فعظموا فیه الرب، وأما السجود فأکثروا فیه من الدعاء فقمن ان یستجاب لکم». روایت مسلم در کتاب الصلاه باب «النهی عن قراءه القرآن فی الرکوع والسجود» ح۲۰۷ (۴۷۹). یعنی: …

الحمدلله قاعده چنین است که هرگاه شخص اسباب را جهت رسیدن به مقاصد خویش بکار نبندد، پس رسیدن به هدف سخت یا ناممکن خواهد شد. بکارگیری اسباب و وسائل شرعی جهت منع وقایع ناخوشایند منافی با توحید و توکل بر الله ‏تعالی نیست اما لزوما بکار بستن اسباب باعث منع تقدیر الهی که قبلا آنرا مقدر فرموده نخواهد شد مگر …

الحمدلله شایسته ی مسلمان نیست که انرژی خود را در مسائلی بگذارد که هیچ سودی برایش ندارد. براستی کسیکه بجای مشغول شدن به امورات دینی و عبادی خویش وقت خود را صرف آرایش و مدلهای متفاوت و ظواهر خویش بگذارد در حق خود جفا کرده است. جوان مسلمان بایستی قدر زندگی خویش را بداند و سعی در جلب رضایت الله …

الحمدلله در توبه هیچگاه بسته نیست و یک انسان گناهکار می تواند تا زمانی که به (غرغره) نرسیده توبه کند و امید داشته باشد که خدای متعال توبه اش را بپذیرد. چنانکه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: « إِنَّ الله – عز وجل – یَقْبَلُ تَوبَهَ العَبْدِ مَا لَمْ یُغَرْغِرْ» رواه الترمذی، وَقالَ : حدیث حسن. یعنی: «همانا خداوند …

شیخ الاسلام رحمه الله تعالى می فرماید : هر شخصی که گناهانش زیاد است بزرگترین علاجش جهاد در راه الله متعال است زیرا الله متعال گناهانش را میبخشد همانطور که در کتاب پاکش بیان میدارد (یغفر لکم ذنوبکم :میبخشد برای شما گناهانتان را (بوسیله جهاد). قال شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله تعالى : ﻭﻣﻦ ﻛﺎﻥ ﻛﺜﻴﺮ ﺍﻟﺬﻧﻮﺏ ﻓﺄﻋﻈﻢ ﺩﻭﺍﺋﻪ …

خداوند متعال میفرمایند : {إِنَّ الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا}. کسانی که اموال یتیمان را از رویظلم و ستم می خورند ،تنها آتش می خورند و به زودی به آتش سوزانی می سوزند . و نیز می فرمایند : {وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسن}. و به مال یتیم جز …

مژه یعنی: موهائی که خداوند بر روی پلکها رویانیده تا چشمها را از خاک و خاشاک حفاظت کنند، از این رو از بدو تولد، چشمها پلک و مژه دارند مژه ها موهائی هستند که بزرگ و کوچک نمی شوند و اگر کنده شوند مجدداً رشد می کنند، اما بعضی از مردم که پلک هایشان درد دارند از این رو نیاز …

سوال: بسیاری از زنان در نماز، تساهل می کنند و دست ها یا قسمتی از آن و همچنین پاها و گاهی قسمتی از ساق برهنه است و نماز می خوانند، آیا نمازشان درست است. جواب: واجب است که زنِ آزاد و مکلف، در نماز تمام بدنش را بپوشاند بجز صورت و دستها؛ چون همه بدن زن عورت است. اگر در …

جواب: هیأت فتوا پس از تحقیق و بررسی پاسخ داد که فروش کالا، به شرط پس نگرفتن و عوض نکردن،جایز نیست؛ زیرا این شرط به دلیل زیان آور بودن و مشکل ساز بودن برای مشتری صحیح نیست. هدف فروشنده از این شرط، وادار کردن خریدار به خرید کالای معیوب است. این شرط فروشنده را از عیبی که در کالا است …

در این مورد تفصیل است: اگر موی عادی باشد گرفتن آن جایز نیست، چون در حدیث آمده:«لَعَنَ رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ النَّامِصَهَ وَالْمُتَنَمِّصَهَ …»[۱] « پیامبر خدا زنهایی را که موی صورت و ابرو را می گیرند لعنت کرده است…». اما اگر موی زیاد و اضافه بود به گونه ای که چهرهء زن را نا زیبا و …

 ﻗﺎﻝ ﺃﺑﻮ ﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻨﺒﺎﺟﻲ ﺍﻟﺰﺍﻫﺪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ : « ﺧﻤﺲ ﺧﺼﺎﻝ ﺑﻬﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻟﻌﻤﻞ : ﺍﻹﻳﻤﺎﻥ ﺑﻤﻌﺮﻓﺔ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰ ﻭﺟﻞ ، ﻭﻣﻌﺮﻓﺔ ﺍﻟﺤﻖ، ﻭﺇﺧﻼﺹ ﺍﻟﻌﻤﻞ ﻟﻠﻪ، ﻭﺍﻟﻌﻤﻞ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﺴﻨﺔ، ﻭﺃﻛﻞ ﺍﻟﺤﻼﻝ، ﻓﺈﻥ ﻓﻘﺪﺕ ﻭﺍﺣﺪﺓ ﻟﻢ ﻳﺮﺗﻔﻊ ﺍﻟﻌﻤﻞ ‏». “ﺟﺎﻣﻊ ﺍﻟﻌﻠﻮﻡ ﻭﺍﻟﺤﻜﻢ”(ﺹ:۱۰۹). ﺍﺑﻮﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﻧﺒﺎﺟﯽ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ‏«ﭘﻨﺞ ﺧﺼﻠﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﺎﻣﻞ ‏( ﻭ ﻣﻘﺒﻮﻝ ‏) …

زندگی دنیا جز با مادیات پا نمی‌گیرد و زندگی آخرت نیز جز با عقیده و عبادت سامان نمی‌یابد. اما همانطور که می‌توان با فریب و تقلب، مادهٔ دیگری را به جای طلا و نقره و اسکناس اصلی قالب کرد ـ که اگر زرگران و پول‌شناسان ماهر نبودند زندگی مادی مردم به خطر می‌افتاد ـ می‌توان عقاید و اخلاق و افکار …

قدر لحظات زندگی را بدانیم، زیرا هر روز به پایان عمر نزدیکتر می‌شویم و فرصت کسب اجر و ثواب را از دست می‌دهیم. ‏ قال ابن القیم رحمه الله تعالی： ‏« کم جاء الثواب یسعى الیک فوقف بالباب فرده بواب: سوف و لعل و عسى»‏. [«الفوائد» (ص : ۶۳)]. امام ابن قیم رحمه الله فرمود： «‏ بسا ثواب به سوی …

تا زنده هستیم در فکر آخرت خود باشیم و در کسب توشه بخل نورزیم. عن میمون بن مهران، قال： « لئن أتصدق بدرهم فی حیاتی، أحب إلی من أن یتصدق عنی بعد موتی بمائه درهم» [«حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم اصفهانی] میمون بن مهران رحمه الله فرمود： « اگر یک درهم را در زمان حیاتم صدقه دهم، بیشتر از آن …

دکتر عمر المقبل： « اگر قرار بود به سبب نیت خوب اشخاص، از انکار بدعت‌هایشان سکوت کنیم، هیچ بدعتی مورد انکار قرار نمی‌گرفت، زیرا هیچ بدعت‌گذاری نیست  به ویژه در بدعت‌های عملی مگر آنکه غالبا نیتش تقرب به خداوند است».

بهترین یاری دهنده:اللّه {لاَ تَـحـْزَنْ إِنَّ اللّهَ مـَعـَنَا}. اندوهگین مباش الله با ماست(توبه/۴۰٫ بهترین اجابت کننده دعا:اللّه {اُجـیـبُ دَعْوَهَالـدّاعِ}. دعای دعاکننده را هنگامی که مرا بخواند اجابت می کنم(بقره/۱۸۶). بهترین امید دهنده:اللّه {لَا تَقْنَطـوا مِن رَّحْمَهِ الَله}. از رحمت اللّه ناامید مباش(زمر/۵۳). بهترین توبه پذیر:اللّه {إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابِینَ}. اللّه توبه کنندگان را دوست دارد(بقره/۲۲۲). با این اوصاف: {أَلَیْسَ اللَّهُ …

سعید بن مسیب به روایت از پدرش می گوید：هنگامی که مرگ ابوطالب فرا رسید، رسول الله صلی الله علیه و سلم نزد وی رفت؛ ابوجهل و عبدالله بن ابی امیه بن مغیره نیز آنجا بودند؛ رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود：عمو جان!لا اله الا اللّه بگو؛این کلمه ای است که من نزد خداوند برایت گواهی می دهم؛ ابوجهل …

ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺁﻟﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ : ﺍﯾﻤﺎﻥ ﻫﻔﺘﺎﺩ ﻭﺍﻧﺪﯼ ﺷﻌﺒﻪ ﺩﺍﺭﺩ ، ﻭﻣﺎ ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺍﯾﻦ ﺷﻌﺒﻪ ﺟﺎﺕ ﺭﺍ ﺫﮐﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﯾﻢ : ۱ = ﺍﯾﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﺰﻭﺟﻞ ﺩﺍﺷﺘﻦ . ۲ = ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻋﻠﯿﻬﻢ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻦ . ۳ = ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ . ۴ = ﺍﯾﻤﺎﻥ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻭﺩﯾﮕﺮ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﯼ …

عطار نیشابوری:  از خدا خواه هر چه خواهی ای پسر  نیست در دست خلائق خیر وشر  بندگان را نیست ناصر جز الهیاری از حق خواه واز غیرش مخواه  در بلا یاری مخواه از هیچ کس زان که نبود جز خدا فریاد رس  سعدی :  نداریم غیر از تو فریاد رستوئی عاصیان را خطا بخش وبس دل اندر صمد باید ای دوست …

 چند سوال مهم سؤال اول؟ ۱-پیامبر صل الله علیه وسلم چند بار روز تولد خودش را جشن گرفت؟ سؤال دوم؟ ۲ – یک دلیل از رسول را ذکر کن که به یاران وصحابه کرام به این جشن دستور داده شده باشد؟ سؤال سوم؟ ۳ – کدام یک از خلفای راشدین مولود نبوی را جشن گرفت؟ سؤال چهارم؟ ۴ – در …

یکی از مشکلات عمده ای که جامعه ما امروزه با آن دست بگریبان است بی سوادی وفهم ناقص از دین است. که این نقطه از سوی برخی سودجویان مورد سوء استفاده قرار گرفته، وباعث شده تصورات منفی ونادرستی در دین رایج گردد. علامه آیت الله العظمی برقعی ( رحمه الله) در تفسیر آیات/ ۲۲۴ تا ۲۲۷سوره مبارکه شعراء می فرمایند: …

در اسلام مسلمانان بر اساس میزان دوری و نزدیکی آنها از کتاب و سنت سنجیده می شوند، لذا هرکس که بیشتر به آندو التزام داشته باشد مطمئنا بیشتر مورد تایید اسلام خواهد بود. و این قاعده بر حافظ شیرازی و مولوی و ……. نیز تطبیق می شود، شکی نیست می و شراب در اسلام عنصری منفی و زشت است لذا …

نقل کرده‌اند که یونس بن ابی الأعلى شاگرد امام شافعی به هنگام درس امام شافعی در مساله ای با امام شافعی اختلاف پیدا کرد. یونس خشمگین برخاست و جلسه درس را رها کرد و به خانه اش رفت. هنگامی که شب شد، یونس شنید که در خانه را می زنند. گفت :چه کسی پشت در است؟ گفت محمد بن إدریس. …

دکتر محمد العریفی: دین به دست انسان‌های سست به قدرت نمی‌رسد و با همت ترسویان اوج نمی‌گیرد! بلکه به دست مردان و زنانی بالا می‌رود که به آسمان خو گرفته‌اند… کسانی که نفس خود را بر طاعت و انکار منکرات تربیت کرده‌اند…

ﺣﺎﻓﻆ ﺍﺑﻦ ﺭﺟﺐ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽﻓﺮﻣﺎﯾﺪ: ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻋﻠﻤﺎﯼﺳﻠﻒ (ﭘﯿﺸﯿﻨﯿﺎﻥ ﻣﺎ‏)ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ: ‏«ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺍ ! ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﻏﯿﺮ ﺗﻮ ﺍﻣﯿﺪ ﺩﺍﺭﺩ ! ﻭ ﺗﻌﺠﺐ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺍﺯ ﺁﻧﮑﺲ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﻏﯿﺮ ﺗﻮ ﯾﺎﺭﯼ ﻣﯽ ﻃﻠﺒﺪ».

 در عقیده‌ی اسلامی، اشکالی که ذهن را به حیرت و شگفتی وا دارد وجود ندارد. بنابراین، خدا را یگانه و همان کسی می‌داند که همه‌ی موجودات را به تنهایی آفریده است و بازگشت همه‌ی آن‌ها به سوی اوست و هیچ شریکی ندارد و هیچ‎کس نمی‌تواند سخنانش را تحریف کند.  اندیشه‌ی اسلامی اندیشه‌ی ساده و آشکاریست که هیچ‎کس در‎باره آن اختلافی …

الحمدلله قرائت مصدر قرأ به معنی خواندن است، و مقصود از آن در اینجا روش مخصوصی در روایت قرآن است که به امامی از ائمه‌ی متخصص روایت قرآن نسبت داده شود. قرائت های هفتگانه یا دهگانه در حقیقت روش قرائت قرآن هستند، اما این به معنای تفاوت در قرآن نیست! بلکه به معنای هفت یا ده روش خواندن و تلاوت …

بر هر مسلمان آزادی که دارائیش به حد نصاب برسد و یک سال بر آن بگذرد زکات فرض می‌شود. بجز زراعات که (گذشت یک سال بر آن واجب نیست) و زکات آن در روز برداشت محصول به شرطی که به حد نصاب برسد، واجب می‌گردد. خداوند متعال می‌فرماید: (وَآتُوا حَقَّهُ یومَ حَصَادِه) ( (أنعام : ۱۴۱). معنی:«و به هنگام رسیدن و چیدن …

الحمدلله گرفتن وام با هرکارمزد یا بهره ای حرام است زیرا الله تعالی آنرا حرام گردانیده است: الله تعالی از آن نهی نموده است و می فرماید: [یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ (۲۷۸)فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَلا تُظْلَمُونَ (۲۷۹)]. (ای …

برتری نماز سنت شب آنست که در سیاهی و سکوت شب انجام می‌شود و درحالیکه همه خوابند ولی بنده ای که از آخرتش بیمناک است بر می خیزد و وضو می‌گیرد و خالصانه برای خدایش سجده می‌برد. ‏قال ابن مسعود رضی الله عنه： «فضل صلاه اللیل على صلاه النهار کفضل صدقه ‏السر على صدقه العلانیه». [«جامع العلوم والحکم» (ص : …

عبدالرحمن ابن مسعود رضی الله عنه: عن عبد الرحمن بن عبدالله بن مسعود، عن أبیه، قال： أتاه رجل فقال： یا أبا عبد الرحمن علمنی کلمات جوامع نوافع. فقال： « أعبد الله ولا تشرک به شیئاً، وزل مع القرآن حیث زال، ومن جاءک بالحق فاقبل منه وإن کان بعیداً بغیضاً، ومن جاءک بالباطل فاردد علیه وإن کان حبیباً قریباً». مردی نزد …

خداوند متعال در قرآن کریم آیه ۱۱۹ سوره توبه ما را سفارش می‌کند که با صادقین و درستکاران همراه شویم، چرا که او تعالی بیشتر از هرکسی مخلوق خود را می‌شناسد و می‌داند که همنشینی و رفاقت با دیگران بسیار بر اخلاق و اعتقاد آدمی تأثیر می‌گذارد. از اینرو خدا و رسولش ما را به رفاقت و همنشینی با صادقین …

ابن قیم رحمه الله اسبابی را برای جلب محبت الله تعالی بعد از ذکر فرایض نام می برد،من جمله: ۱ قرائت قرآن همراه با تدبر و خشوع و خضوع. ۲ انجام نمازهای نافله. ۳ مداومت بر ذکر الله تعالی در هر حالی.با زبان،قلب و عمل. ۴ مقدم نمودن آنچه که الله متعال دوست می دارند بر آنچه که نفس آدمی …

از ابو ایوب انصاری زضی الله عنهروایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند : برای شخص مسلمان حلال نیست که بیشتر ازسه شب با برادر ( دینی یا نسبی ) خود قطعصحبت کند که چون به هم دیگر می رسند، هر یک از ایشان از دیگری اعراض می کند وبهترین ایشان کسی است که اول سلام ( …

ملحق شدن ریاء به عبادت سه حالت دارد: حالت اول: ریاء انگیزه اصلی عبادت باشد؛ مانند فردی که جهت خودنمایی کردن برای مردم نماز بخواند و هدف اصلی اش از نماز خواندن این باشد که مردم به او توجه کنند و او را مورد مدح و تمجید قرار بدهند که این حالت موجب باطل شدن عبادت می شود. حالت دوم: …

شبهه نهم فهم سلف مناسب زمان خودشان بوده است، و اکنون زمانه تغییر یافته پس باید فهم تغییر کند، چون قرآن و سنت بر هر زمانی مناسب و صلاحیت دارند. قرضاوی به بازگشت به اصول و کلیات سلفی‏گری و نه به اقوال جزئی سلف، دعوت می ‏دهد و در مورد جزئیات می‏گوید: امور جزئی از شرایط زمان و مکان و …

شبهه هشتم فهم سلف از تراث است. تراث (موروث گذشتگان) حکم مجملی است که احتمال حق و باطل و درست و نادرست در آن می‏رود، پس فهم سلف نیز اینگونه است. دکتر قرضاوی می‏ گوید: ما با کسانیکه تقدس یا عصمت را به همه آنچه گذشته نسبت می‏ دهند موافق نیستیم، و نه با کسانیکه همه موروث گذشتگان را فقط …

شبهه هفتم التزام به فهم سلف نشخوار کردن گذشته و استفتاء از مرده‏ها در شئون زنده‏ هاست…، و چنین کلماتی که بوی تحقیر و عیب‏جویی می‏ دهد. دکتر محمد عماره در مورد تکیه بر تفسیر سلف برای نصوص شرعی می‏ گوید: “و آیا بحران فکری بدتر و سخت‏تری از توقف عقل امت از خلاقیت و ایستادن آن در آستانه‏ ها …

شبهه ششم: انگیزه التزام به فهم سلف شور و مقدس شمردن افراد و محبت پدران و نیاکان است. دکتر عبدالحمید ابو سلیمان می‏ گوید: نسبت دادن تقدس به اقوال و اجتهادات سلف و ملحق کردن آن به سنت و وحی یکی از دلایل کوتاهی ورزیدن در اقدام منهجی و روشمند است.([۱]) و دکتر محمد عماره می ‏گوید: به علت تقدسی …

شبهه پنجم که فهم سلف منجر به ایستایی عقل و حرکت علمی می ‏شود با اینکه تاکید می‏ کنند که “عقل اولین ادله است و نه تنها اولین بلکه اساس است که درستی ادله را از روی آن می‏توان فهمید([۱])، و قرآن را بزرگ می‏داند و گوشزد می‏ کند که به آن عمل شود و مرجع قرار گیرد”([۲]). اما احتمال …

شبهه چهارم التزام به فهم سلف مخالف با فرمان الهی است که به تدبّر در قرآن کریم و استنباط احکام جدید که برای سلف شناخته شده نبوده، فرمان داده است. پاسخ به این شبهه: ۱- تردید نیست که خداوند متعال ما را به تدبّر در قرآن کریم فرمان داده، چنانکه می ‏فرماید: ﴿کِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَیۡکَ مُبَٰرَکٞ لِّیَدَّبَّرُوٓاْ ءَایَٰتِهِۦ وَلِیَتَذَکَّرَ أُوْلُواْ …

شبهه سوم التزام به فهم سلف در نصوص به جمود و تقلیدی می‏انجامد و پیشرفت علمی را متوقف و دروازه‏ای اجتهاد را می‏بندد. دکتر احمد کمال ابو المجد می‏ گوید: خلاصه اینکه ما همه آنچه را گذشتگان در مورد هر مسئله‏ای گفته‌اند بررسی می‏کنیم ولی به آن بسنده نخواهیم کرد و به سبب آن اجتهاد را رها نمی‏کنیم، چون اگر …

شبهۀ دوم سلف در فهم نصوص دچار اختلاف شده‌اند، و بلکه گاهی به خطا رفته‌اند، و بعضی از آنها از اسرائیلیات فرا می‏گرفته‌اند، پس چگونه ما ملزم به پیروی از آنها هستیم؟!([۱]) پاسخ این شبهه از چند جهت است: اول: اینکه در پاسخ به شبهۀ اول ما تاکید کردیم که سلف معصوم نیستند، و وقتی چنین است احتمال اختلاف بین …

اما فرق گذاشتن بین شریعت و فقه، و یا بین نصوص و استنباط سلف از آن که اولی از وحی سرچشمه می ‏گیرد و منبع دومی بشر است، و در نتیجه اولی معصوم و در دومی احتمال درستی و نادرستی می ‏رود. چنین فرق گذاشتنی در کل درست است اما به توضیح نیاز دارد: تردیدی نیست که شریعت و فقه …

شبهۀ اول سلف معصوم نیستند و فهم آنان از نصوص یک منبع بشری است. بنابر این نمی‏توان آن را با مفهومی مقایسه کرد که منبع آن وحی است، پس چگونه فهم سلف را مانند وحی واجب الاتباع می‏دانید؟ از این رو بین شریعت و فقه باید فرق گذاشت، چون شریعت یک منبع الهی است که پیروی از آن واجب می‏باشد، …