قرآن و سنت

الله فرمانی قطعی برای اجر ای عدالت صادر نموده است با دقّت در آیات مربوط به عدالت که این فرمان در آن‎ها تکرار شده است، مطلب مذکور روشن می‌گردد، چنانکه الله تعالی می‌فرماید: ﴿۞إِنَّ ٱللَّهَ یَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ﴾ [النّحل: ۹۰] «همانا الله متعال به عدالت فرمان می‌دهد.»

معیار عدالت در اسلام عدالت یعنی دادن حق به صاحبش، به گونه‌ای که بتواند خود یا نمایندۀ وی آن را بگیرد و نیز به معنای تعیین حق از لحاظ قولی و عملی برای اوست. عدالت اصل جامع تمامی حقوق به شمار می‌رود و همۀ ادیان الهی و انسان‎های حکیم بر خوب‌بودن عدالت توافق دارند و بزرگان امّت‌ها با ادّعای رعایت …

برتری‌دادن انسان بر بسیاری از مخلوقات یعنی همان برتری و فضیلتی که مشاهده می‌کنیم، چون الله تعالی بر انسان، احسان و بخشش نموده و بزرگ‌ترین نعمت الهی همان قدرت انسان برای به کارگیری تمامی موجودات زمینی براساس اراده و اختیار و فکر خودش است و همین مورد برای برتری وی بر سایر مخلوقات، کافی است. فرق میان تفضیل و تکریم، …

روزی‌دادن از طیّبات الله متعال به آدمی الهام نمود که از آنچه می‌خواهد تناول کند و در انواع خوراکی‌ها، نشانه‌هایی قرار داد که بیانگر فایدۀ آن‎هاست. همچنین خوراکی‌های مورد استفادۀ انسان را خیلی بیشتر از غذاهای حیوانات دیگر گرداند، به گونه‌ای که سایر حیوانات فقط برخی از خوراکی‌های مورد عادت و مخصوص خود را می‌خورند و هر حیوانی که از …

حمل یعنی سوارشدن انسان بر مرکب‌ها که فرد سواره بر مرکب حمل می‌شود و در اصل، این اصطلاح بر سوارشدن روی مرکب در خشکی اطلاق می‌گردد؛ یعنی الله متعال مرکب‌ها را برای انسان رام نمود و شیوۀ استفاده از آن‎ها را به وی الهام کرد.»[۱] وی در ادامه می‌گوید: «حمل در دریا یعنی سوارشدن در داخل کشتی. اطلاق حمل بر …

تکریم یعنی وی را بزرگوار و باارزش گرداند و از لحاظ چهره و راه‌رفتن و پوست، خوار و زبون نساخت، زیرا تمامی حیوانات آگاه به نظافت و پوشاک و آسایش محلّ خواب و خوراک و شیوۀ درست مصرف غذا و نوشیدنی و آمادگی برای جلب منافع و دفع زیان‎ها و درک محاسن ذاتی و عقلی برای افزایش آن‎ها و فهم …

کرامت انسان در اسلام بدون تردید دین اسلام آدمی را بسیار گرامی داشته و هیچ‌یک از نظام‌های دنیوی چنین کرامتی برای انسان قائل نشده‌اند. دلایلی از قرآن و سنّت بیانگر و گواه بر این مطلبند. آیۀ زیر در این زمینه کافی است که الله می‌فرماید: ﴿۞وَلَقَدۡ کَرَّمۡنَا بَنِیٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِی ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّیِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ کَثِیرٖ مِّمَّنۡ …

صله رحم یکی از محاسن دین به شمار می‌رود اسلام دین رابطه و نیکی و رحمت است و از این رو، فرمان به صلۀ رحم نموده و از قطع این رابطه نهی می‌کند. صلۀ رحم باعث می‌شود که جماعت مسلمانان باهم مرتبط و دمساز و مهربان باشند، برخلاف نظام‌های بشری که هرگز این حق را رعایت نکرده و به آن …

زندگی اجتماعی در اسلام (۲) الله می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلدِّینَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ﴾ [آل‌عمران: ۱۹] «همانا دین [حق] از دیدگاه الله تعالی، اسلام است.» ﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَیۡکَ ٱلۡکِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَیۡنَ یَدَیۡهِ مِنَ ٱلۡکِتَٰبِ وَمُهَیۡمِنًا عَلَیۡهِۖ﴾ [المائده: ۴۸] «و [این] کتاب [قرآن] را به حق بر تو نازل کردیم درحالی ‌که تصدیق‌کنندۀ کتاب‌های پیش از خود بوده و بر آن‎ها شاهد …

زندگی اجتماعی در اسلام (۱) ادیان آسمانی باعث اصلاح نفوس، روشنایی دیده‌ها و گشایش راه حکمت می‌شوند. و بدون تردید تأثیر و نقش اسلام در این زمینه، از سایر ادیان بیشتر و روشن‌تر است، زیرا دین اسلام بهترین و خاتم و کامل‌ترین ادیان به شمار می‌رود و از این رو، تعجّبی نیست که تمامی جزئیّات مسائل اعتقادی و رفتاری، تربیّتی، …

مفهوم امّت این واژه چندین معنا دارد؛ مثلاً بر یک دورۀ زمانی، گروهی از مردم، شریعت و … اطلاق می‌گردد. امّا در اصطلاح اجتماعی، بر گروهی از مردم که براساس یک موضوع و موردی؛ مانند یک دین یا یک زمان و مکان با یکدیگر جمع شده‌اند، اطلاق می‌شود؛ فرقی نمی‌کند که این کار با ارادۀ خوشان نباشد؛ همچون نژاد و …

مفهوم اجتماع اصل این واژه از «جمع» به معنای جمع‌نمودن یک شیء و حفاظت آن از پراکندگی است. مفهوم اصلی عبارات: جَمَعَ جمعاً وجَمَّعهُ، وأجمَعهُ فاجتمَعَ و نیز تَجَمَّعَ واستَجمَعَ همان جمع‌آوری است. مجموع: یعنی آنچه از چندین جا و جنبه، گردآوری و جمع می‌گردد. ابن منظور می‌گوید که: تَجَمّعَ القوم؛ یعنی آن قوم از اینجا و آنجا جمع شدند.[۱] …

ادلّۀ تحریم ربا بر اساس دلایلی از قرآن و سنّت و اجماع، ربا حرام و گناه کبیره است. در قرآن کریم آمده است که: ﴿ٱلَّذِینَ یَأۡکُلُونَ ٱلرِّبَوٰاْ لَا یَقُومُونَ إِلَّا کَمَا یَقُومُ ٱلَّذِی یَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّیۡطَٰنُ مِنَ ٱلۡمَسِّۚ ذَٰلِکَ بِأَنَّهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡبَیۡعُ مِثۡلُ ٱلرِّبَوٰاْۗ وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَیۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْۚ فَمَن جَآءَهُۥ مَوۡعِظَهٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥٓ إِلَى …

همبستگی و تعهّد اجتماعی یعنی اینکه جامعه از افراد و گروه‌ها حمایت و پشتیبانی نماید، به گونه‌ای که همچون نظام سرمایه‌داری، مصلحت فرد بر مصلحت جامعه غالب نگردد و یا به مانند نظام سوسیالیستی، مصلحت فرد در مصلحت جامعه ذوب و تباه نشود. بلکه باید کیان و نوآوری و ویژگی‌های فردی حفظ شود، همان‌گونه که ساختار و تسلّط جامعه حفظ …

ویژگی‌های اقتصاد اسلامی اقتصاد اسلامی ویژگی‌های متعدّدی دارد که باعث تمایز آن از سایر نظام‌های اقتصادی شده و مهم‌ترین آن‎ها از این قرار است: اقتصاد اسلامی متّکی بر پذیرش مالکیّت دوگانه و عام که شامل مالکیّت جمعی، دولتی، بیت‌المال مسلمانان، مالکیّت خصوصی و دیدگاه ویژۀ آن دربارۀ ثروت می‌شود، است؛ در اسلام، فعّالیّت اقتصادی بر پایۀ آزادی مشروط اقتصادی است؛ …

سرمایه‌گذاری بهینه برای تمامی منابع اقتصادی این نوع سرمایه‌گذاری برای منابع اقتصادی از اهداف مهم و اصلی نظام اقتصاد اسلامی به شمار می‌رود و به کارگیری آن‎ها در نظام مذکور، از چندین طریق صورت می‌گیرد، که مهم‌ترین‎شان از این قرار است: أ- استفاده از منابع اقتصادی برای دستیابی به رزق و روزی پاک و دوری از تولید کالاها یا خدمات …

تحقّق شرایط مناسب و امکانات کافی زندگی اسلام در نظام اقتصادی خود به دنبال تکمیل سطحی مناسب از زندگی برای هر انسانی است و به همین سبب، امور معیّنی؛ مانند زکات را واجب گردانیده تا در تحقّق زندگی مناسب برای کسانی که توان حمایت از خویش ندارند، سهیم باشد. در تاریخ اسلام، نمونه‌های بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد دولت …

منابع نظام اقتصادی اسلام این نظام اقتصادی قوانین و احکامش را از منابع دین اسلام می‌گیرد؛ یعنی از: قرآن کریم؛ سنّت نبوی؛ اجماع: توافق مجتهدان اسلام پس از دورۀ نبوّت، بر حکمی شرعی؛[۱] قیاس: اتّصال و الحاق فرع به اصل از لحاظ حکم، به سبب وجود جامع و وصفی مشترک در میان آن دو؛[۲] مانند قیاس اسکناس‌های رایج؛ همچون ریال، …

تعریف نظام اقتصادی در اسلام شاید بهتر باشد که در تعریف نظام اقتصادی اسلام چنین گفته شود: مجموعۀ احکام و سیاست‌های شرعی دربارۀ مال و تصرّف انسان در آن.[۱] مراد از مجموعۀ احکام، حکم شرعی و آنچه نصّی از جانب شارع دارد، است. سیاست‌های شرعی یعنی آنچه ولیّ امر انجام می‌دهد یا نظم و قانونی که دولت به منظور تنظیم …

مفهوم لغوی اقتصاد ریشۀ این واژه، «قصد یقصد قصداً» است. «قصد» چندین معنا دارد؛ از جمله: راستی و اعتدال، عدالت، سهولت، نزدیکی، اعتدال، میانه‌روی و راه و روش.[۱] مفهوم اقتصاد نیز نزدیک به مفاهیم «قصد» بوده و به معنای میانه‌روی و اعتدال در امور است. معنا و اصل دانش اقتصاد همین بوده و آیات قرآن در مواضع متعدّدی بیانگر مفهوم …

نمونه‎هایی از اجرای مشورت در سیرۀ پیامبر در سیرۀ نبوی، نمونه‌های بسیاری از مشورت وجود دارد. رسول الله صلی الله علیه وسلم هرگاه در کاری نیاز به مشاوره داشتند، با یاران خویش گفتگو و مشورت نموده و آرای آنان را بررسی می‌کردند تا فرمان پروردگارشان را اجرا و پذیرفته باشند که می‌فرماید: ﴿وَشَاوِرۡهُمۡ فِی ٱلۡأَمۡرِ﴾ [آل‌عمران: ۱۵۹] «و در کارها، …

مشورت در برخی امور با دموکراسی، مشترک و در برخی موارد، متفاوت است. این دو معیار در موارد زیر با یکدیگر مشترک هستند: نامزدی رئیس جمهور و انتخاب آن از میان مردم؛ ردّ و ترک تمامی انواع حکومت مطلق یا دیکتاتوری و قبیله‌ای و مذهبی -همچون حکومت کاهنان و روحانیان-، زیرا اسلام دین کهانت و روحانیّت نیست و مردان و …

مشورت و دموکراسی مسلمانان در زندگی خویش، مشورت را به عنوان روشی صحیح پذیرفته و بر آن اعتماد دارند و – چنانکه بیان گردید- مشورت یعنی پرسش و بررسی دیدگاه عالمان و افراد باتجربه و امانتدار برای رسیدن به حقیقت. مشورت در موضوعی که نصّی شرعی دربارۀ آن آمده، ممنوع است، «زیرا هیچ اجتهادی در جایی که نص آمده، صحیح …

شیوۀ مشورت در اسلام عبارتی از قرآن و سنّت وجود ندارد که روش و طریقۀ اجرای مشورت را برای ما روشن و معیّن سازد. همچنین نصّی وجود ندارد که مسلمانان را ملزم به تعیین تعداد معیّنی از افراد برای مشورت نماید یا اینکه ویژگی‌هایشان و شیوۀ مشورت با آنان را بیان کند. این موارد بیانگر انعطاف و آسان‌گیری دین اسلام …

مشورت ابراهیم الله متعال می‌فرماید: ﴿فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡیَ قَالَ یَٰبُنَیَّ إِنِّیٓ أَرَىٰ فِی ٱلۡمَنَامِ أَنِّیٓ أَذۡبَحُکَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰۚ قَالَ یَٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُۖ سَتَجِدُنِیٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّٰبِرِینَ﴾ [الصّافات: ۱۰۲] «سپس هنگامی ‌که [فرزندش] با او به [سنّ] سعی و کوشش [یا به جایگاه سعی] رسید، گفت: ای فرزندم! من در خواب دیدم که تو را قربانی …

شوری از دیدگاه قرآن کریم (۲) ۲- آیۀ مدنی زیر از سورۀ «آل‌عمران»: ﴿فَبِمَا رَحۡمَهٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِکَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِی ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَکَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلۡمُتَوَکِّلِینَ﴾ [آل‌عمران: ۱۵۹] «پس به [سبب] رحمت الهی است که تو با آنان نرمخو [و مهربان] شدی و …

مفهوم لغوی شورا اصل این واژه، شین، واو، راء؛ «شور» است. ابن فارس می‌گوید: «شین، واو و راء دو معنای اصلی دارد؛ اول اینکه به معنای آغازنمودن و آشکارساختن و بیان یک چیز بوده و دوم اینکه به معنای گرفتن یک چیز است.»[۱] وی در ادامه چنین می‌آورد: «برخی از زبان‌شناسان گفته‌اند: “شاورتُ فلانًا فی أمری؛ از فلانی در این …

استقلال قضاوت در اسلام دین اسلام بر استقلال قضاوت و قاضی تأکید فراوانی نموده است. هدف از این کار، استواری و حفاظت قضاوت و قاضی و نیز آزادی وی در حکم و اثبات حقیقت و منع دخالت در احکام وی و دورساختنش از عوامل تأثیرگذار بیرونی و سیاسی و فردی است. زیرا قاضی پناهگاه مظلومان و مأمن ستم‌دیدگان و دادگر …

جایگاه و اهمّیت قضاوت این موضوع جایگاهی بزرگ و اهمّیت فراوانی دارد، زیرا از ضروریّات حکومت و یکی از بزرگ‌ترین پایه‌های هر دولتی به شمار می‌رود و مصلحت مردم وابسته به وجود قضاوت و توجّه به آن است. اگر قضاوت از بین برود، جامعه فرو می‌پاشد، کارها خراب می‌شود، حقوق تباه می‌گردد و هرج و مرج رواج می‌یابد. به سبب …

ویژگی‌‌های نظام سیاسی در دین اسلام  (واقعی‌بودن و تناسب با فطرت) نظام سیاسی برخوردار از این ویژگی است و امکان اجرا و تحقّق در زندگی بشری را دارد، چون دور از حقایق و امور زندگی نیست. بنابراین دین اسلام نظامی غرق در خیال و تمثیل نبوده که حقیقت نداشته باشد و فقط تصوّری ذهنی به شمار رود. بلکه این نظام …

ویژگی‌‌های نظام سیاسی در دین اسلام  (میانه‌روی) اسلام از لحاظ اعتقادی میانه بوده و شریعتش در میان افراط و تفریط است. این دین در نظام‌های خویش نیز میانه است؛ از جمله نظام سیاسی اسلام که نه دیکتاتوری متجاوز و نه دموکراسی سهل‌انگار و غافل است. الله ـ مسلمانان را میانه‌رو توصیف کرده است: ﴿وَکَذَٰلِکَ جَعَلۡنَٰکُمۡ أُمَّهٗ وَسَطٗا لِّتَکُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى ٱلنَّاسِ …

ویژگی‌‌های نظام سیاسی در دین اسلام (جهان‌شمولی) نظام سیاسی در اسلام برخوردار از صفتی جهانی است، چون به طور یکسان برای همۀ مردم و هر زمان و مکان و امّت و شرایطی نازل شده است. بنابراین شریعت اسلام بهترین قانون برای ادارۀ امور امّت و برترین حکم در موقع ابهام و مشتبه‌شدن مصالح یا اختلاف در حقوق است. جهانی‌بودن نظام …

مقدّمات نبوّت بدون تردید الله تعالی مقدّمات فراوانی را برای پیامبرr که بیانگر بعثت و نبوّت ایشان بود، آماده ساخت؛ از جمله: دعای ابراهیم، بشارت عیسی  و خواب مادر پیامبر، آمنه: رسول الله صلی الله علیه وسلم در معرّفی خویش می­فرمایند: «إِنِّی عَبْدُ اللهِ لَخَاتَمُ النَّبِیِّینَ، وَإِنَّ آدَمَ – عَلَیْهِ السَّلَامُ- لَمُنْجَدِلٌ فِی طِینَتِهِ، وَسَأُنَبِّئُکُمْ بِأَوَّلِ ذَلِکَ: دَعْوَهُ أَبِی إِبْرَاهِیمَ، وَبِشَارَهُ …

موضوع هدایت و گمراهی این مسأله، موضوعی بسیار مهم است و سخن در این باره به درازا می­کشد. به طور خلاصه، می­توان گفت: هدایت، گمراهی، اطاعت و نافرمانی مربوط به ارادۀ الله متعال بوده و انسان سبب وقوع آن‎هاست و در این زمینه، مسؤول است. این مطلب یکی از اصول قطعی و یقینی، از دیدگاه اهل سنّت به شمار می­رود، …

ارکان اسلام یعنی پایه­ هایی که اسلام بر آن‎ها قرار دارد و پنج رکن هستند: گواهی اینکه تنها معبود بر حق و شایستۀ اطاعت، الله تعالی است؛ برپاداشتن نماز؛ پرداخت زکات؛ روزۀ ماه رمضان؛ حجّ بیت الله برای کسی که توان [مالی و بدنی و…] داشته باشد. ارکان فوق، در روایت ابن عمر  که از قول پیامبر rنقل نموده، بیان …

  ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۳) سنّت احکامی را بیان نموده که در قرآن کریم نیامده است: در این موارد، سنّت نبوی بیان و توضیحی برای قرآن یا تأکیدی بر عباراتش نیست. به عنوان نمونه، تحریم خوردن گوشت الاغ­های اهلی و هر درندۀ نیشدار و نیز تحریم ازدواج با زنی که عمّه یا خاله­اش در …

ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۲) سنّت به عنوان فرعی از یک اصل ثابت در قرآن است: مانند منع فروش میوه­ها پیش از رسیدن آن‎ها؛ پیامبر r پس از هجرت به مدینه، دیدند که کشاورزان میوه­هایی را قبل از رسیدن و پخته­شدن، خرید و فروش می­کنند و از مقدار و خوبی آنچه فروخته می­شد، آگاهی نداشتند. …

ارتباط سنّت با قرآن کریم، به چهار صورت است (۱) سنّت نبوی تأکیدکنندۀ مطالب قرآنی است؛ مانند احادیثی که در آن‎ها به انجام نماز، ادای زکات، روزه، راستگویی و پرهیز از دروغ، تحریم ربا و امثال آن فرمان داده شده است. سنّت تبیین­کنندۀ قرآن بوده که به صورت­های زیر است: أ ـ مطالب مجمل قرآن را روشن می­سازد: سنّت نبوی …

جایگاه سنّت نسبت به قرآن کریم از آنجا که پیامبر صلی الله علیه وسلم واسطۀ میان الله و بندگانش برای تبلیغ شریعت و دین او به شمار می­رود، تمامی شریعت اسلام از ایشان گرفته شده است. امّا چنانچه قبلاً بیان گردید، شریعت تقسیم می­شود به وحی نازل­شده که به قصد عبادت، تلاوت می­شود؛ یعنی قرآن کریم و به سخن و …

توجّه پیشینیان به حدیث نبوی هنگامی‌که صحابه اهمّیت و ارزش این علم را شناختند، بسیار مشتاق شدند تا آن را از پیامبرشان صلی الله علیه وسلم فرا گیرند و بدین منظور، همواره همراه ایشان بودند و نشستن با رسول الله  را بر کار در اموال و اسباب روزی ترجیح می­دادند و بسا اوقات، به افراد حاضر در مجلس پیامبر rرجوع …

مطالب موجود دربارۀ گرامیداشت سنّت و فضیلت حدیث و محدّثان از آنجا که سنّت یکی از منابع قانونگذاری بوده و از پیامبر rگرفته شده و الله تعالی به مؤمنان فرمان داده که رسول الله صلی الله علیه وسلم را گرامی بدارند و افرادی که صدایشان را در نزد ایشان پایین می­آورند را تحسین نموده، قطعاً احترام به سنّت نیز همچون …

وجوب ایمان به رسول الله یکی از لوازم ایمان به رسالت، وجوب تصدیق و پذیرش هر آنچه از پیامبرr در امور دینی وارد شده، است، زیرا الله تعالی رسولان خویش را از میان بندگان برگزید تا شریعتش را به مردم برسانند، چنانکه می­فرماید: ﴿ٱللَّهُ أَعۡلَمُ حَیۡثُ یَجۡعَلُ رِسَالَتَهُۥۗ﴾ [الأنعام: ۱۲۴] «الله آگاه‌تراست که رسالت خویش را کجا قرار دهد». ﴿فَهَلْ …

اهمّیت و جایگاه سنّت در قانون اسلامی سنّت نبوی دومین منبع قانونگذاری در اسلام به شمار می­رود و بخشی از وحی و ذکری بوده که الله تعالی ضامن حفاظت آن شده است؛ چنانکه می­فرماید: ﴿إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّکۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ﴾ [الحجر: ۹] «همانا ما ذکر [وحی] را نازل کردیم و قطعاً ما نگهبان آن هستیم». این وعده و ضمانت، …

مفهوم اصطلاحی سنّت: اگر لفظ سنّت در شریعت اطلاق شود، یعنی آنچه پیامبر rدستور داده یا نهی نموده و با گفتار یا رفتار خویش تأیید و اجرا کرده است. به همین سبب، در دلایل شرعی گفته می­شود: کتاب و سنّت؛ یعنی قرآن کریم و حدیث شریف نبوی. با وجود این، از دیدگاه عالمان شریعت، مفهوم سنّت با توجّه به اختلاف …

مفهوم لغوی سنّت: سنّت در لغت به معنای روش و سیرت است. لبید بن ربیعه  در معلّقۀ مشهور خویش می­سراید: مِــنْ مـَـعــشرٍ سـَـنَّتْ لـهمْ آباؤهُمْ ***** ولــکــلِّ قــومٍ سُــنَّه ٌ وإمــامُــهَـــا[۱] «[من یا آن فرد بزرگ] از گروهی هستیم که پدرانشان راه و رسم زندگی را برایشان نشان داده­اند و هر قومی، روش و پیشوایی دارد [که از آن پیروی …