عقيده

 و آن یعنی اینکه برای هر حرفی از آن اندازه مشخصی از اعداد قرار داده و برآن نام‌های آدمیان و فصل‌ها و مکان‌هایی را جاری می‌کند سپس بر آن به خوشبختی یا بدبختی و مانند آن حکم می‌کند. ابن عباس رضی الله عنهما در باره قومی که حروف ابجد می‌نویسند و در ستارگان نگاه می‌کنند می‌گوید: «ما أرى من فعل …

 آن ادعای علم غیب است. و اصل در آن استراق سمع شیاطین از کلام ملائکه است که در گوش کاهن القا می‌کنند. از ابوهریرهس روایت است که پیامبر  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «مَنْ أَتَى کَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا یَقُولُ فَقَدْ کَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ»[۱] «هرکس پیش کاهنی برود و آنچه را می‌گوید تصدیق کند به آنچه بر محمد  …

 از قطن بن قبیصه او نیز از پدرش روایت می‌کند که گفت: از رسول الله  صلی الله علیه و سلم شندیم که فرمود: «الْعِیَافَهُ وَالطِّیَرَهُ وَالطَّرْقُ مِنْ الْجِبْتِ»[۱] «فال از پرواز درآمدن پرندگان[۲]، خط کشیدن بر روی زمین و فال بد سحر و جادو به شمار می‌رود». العیافه یعنی فال از پرواز درآمدن پرندگان و فال خوب و بد زدن …

یعنی اینکه از روی وضع ستارگان استدلال شود برای حوادثی که روی زمین قرار است اتفاق بیفتد. از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمودند: «مَنْ اقْتَبَسَ عِلْمًا مِنْ النُّجُومِ اقْتَبَسَ شُعْبَهً مِنْ السِّحْرِ زَادَ مَا زَادَ»[۱] «هرکس بخشی از علم نجوم را فرا گیرد درواقع بخشی از سحر و جادو …

در لغت عبارت است از آنچه که مخفی شده و سبب آن نامعلوم باشد. و در اصطلاح آن عبارت است از افسون‌ها، رقیه و گره‌هایی که در قلب‌ها و جسم‌ها تأثیر می‌گذارد. پس موجب مریضی و مرگ می‌شود، رابطه زن و مرد را خراب می‌کند و موجب از هم پاشیدن زندگی شان می‌شود که تمام این‌ها به اذن و اراده …

غیب تمام چیزهایی را که از عقل و نظرها در حال، گذشته و آینده غایب است را در برمی گیرد. و الله عزوجل علم آن را برای خود قرار داده و به خودش مختص گردانیده است. الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُل لَّا یَعۡلَمُ مَن فِی ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَیۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ﴾[النمل:۶۵]. «بگو در آسمان‌ها و زمین جز خداوند کسی غیب نمی‌داند» و …

آن صاحبش را از اسلام خارج نمی‌کند و باعث ماندگاری ابدی در آتش نمی‌شود ولی شامل وعید شدید می‌گردد که شامل کفران نعمت و تمام آنچه در نصوص در باره کفر وارد شده ولی به حد کفر اکبر نرسیده می‌شود. و مثال برای آن عبارت است از: آنچه در این سخن الله تعالی وارد است: ﴿وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡیَهٗ کَانَتۡ …

کفر دو نوع است: کفر اکبر و کفر اصغر کفر اکبر باعث ماندگاری ابدی در آتش می‌گردد و کفر اصغر موجب استحقاق وعید بدون جاودانگی است. ابتدا: کفر اکبر و آن پنج نوع است: ۱- کفر تکذیب: تکذیب پیامبران علیهم السلام است. کسی که آن‌ها را در آنچه در ظاهر و باطن به خاطر آن آمده‌اند تکذیب نماید، کافر شده …

تعریف کفر: کفر در لغت به معنای پوشاندن و مخفی کردن است. و از دیدگاه شریعت کفر ضد ایمان است و آن یعنی نداشتن ایمان به خداوند و رسولش. فرقی نمی‌کند همراه تکذیب، شک و ریب، اعراض به خاطر داشتن حسد و تکبر ورزیدن یا پیروی کردن از بعضی هواهای نفسانی که مانع تبعیت از رسالت شود، باشد.

فرق‌های زیادی دارند مهمترین آن‌ها عبارتند از: شرک اکبر را خداوند برای انجام دهنده آن جز به وسیله توبه نمی‌بخشد اما شرک اصغر تحت مشیت و خواست خداوند است (خواست می‌بخشد یا مجازات می‌نماید). شرک اکبر باطل کننده و نابود کننده تمام اعمال انسان است در حالیکه شرک اصغر تنها عملی را که با ریا انجام می‌گیرد را ضایع می‌گرداند. …

نوع دوم از شرک، شرک اصغر می‌باشد و آن هر آنچه که به سوی شرک اکبر و وسیله‌ای برای افتادن در آن باشد را شامل می‌گردد یا آنچه را در نصوص به شرک نامگذاری شده اما به حد شرک اکبر نمی‌رسد و در قالب عمل و گفتار واقع می‌شود. و حکم آن به مانند حکم کسی که مرتکب گناه کبیره …

شرک به دو بخش تقسیم می‌گردد: شرک اکبر، شرک اصغر. شرک اکبر: گرفتن شریک و همتا همراه خداوند به گونه‌ای که همراه خداوند عبادت می‌شود. و اینکار مسلمان را از اسلام خارج می‌گرداند و تمام اعمالش را نابود و باطل می‌گرداند و کسی که با این حالت بمیرد برای همیشه در آتش جهنم می‌ماند و پایان نمی‌پذیرد و از عذابش …

همانا اصل و اساس شرک و سبب واقع شدن بنی آدم در آن افراط و زیاده روی در مورد انسان‌های صالح بزرگوار است. و در تعریف، مدح و ثنای آن‌ها از حد خود تجاوز نمودند. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَقَالُواْ لَا تَذَرُنَّ ءَالِهَتَکُمۡ وَلَا تَذَرُنَّ وَدّٗا وَلَا سُوَاعٗا وَلَا یَغُوثَ وَیَعُوقَ وَنَسۡرٗا ٢٣ وَقَدۡ أَضَلُّواْ کَثِیرٗاۖ وَلَا تَزِدِ ٱلظَّٰلِمِینَ إِلَّا ضَلَٰلٗا …

دلایل نصوص بر ذم و نکوهش شرک و برحذر داشتن از آن و بیان خطر و سرانجام بد برای مشرکین در دنیا و آخرت بسیار است. الله تعالی خبر می‌دهد که آن گناهی است که جز به وسیله توبه قبل از مردن بخشیده نمی‌شود. می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا یَغۡفِرُ أَن یُشۡرَکَ بِهِۦ وَیَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِکَ لِمَن یَشَآءُۚ﴾ [النساء: ۴۸]. …

 تعریف شرک: شرک در لغت بر مساوی بودن بین دو چیز اطلاق می‌شود. و در شریعت برای آن دو معنی موجود است: عام و خاص. معنی عام: مساوی قرار دادن غیر خداوند با او در آنچه که مربوط به ویژگی‌های خداوند سبحان می‌باشد و تحت سه نوع درجه بندی می‌شود: اول: شرک در ربوبیت است و آن مساوی و برابر …

هیچ شکی نیست که در شناخت شرک و کفر، اسباب، وسایل و انواع آن برای مسلمان فایده‌های بزرگی نهفته است. هنگامی که آن را شناخت به معرفتی دست می‌یابد که از وراء آن سلامتی از این بدی‌ها و نجات از آن آفات را به دنبال دارد. و الله سبحانه و تعالی دوست دارد که راه حق شناخته شود تا آن …

أ. تعریف آن: غلو به معنی زیاده روی در مدح یا ذم چیزی که مستحق آن نیست، می‌باشد. و درشرع منظور تجاوز از حدودی است که شریعت برای بندگانش در عقیده یا عبادت قرار داده است. ب: حکم آن: حرام است. نصوص بر نهی و برحذر بودن از آن آمده است و بیان می‌دارد که سرانجام بد برای اهل آن …

مخالفان اهل سنت و جماعت بعضی شبهات و اعتراضات در باب توسل وارد کرده‌اند تا با وصل شدن به آن به بیانات باطل خود استناد کنند و عوام مسلمانان را به درستی آنچه به سوی آن رهنمون می‌شوند به شک و گمان اندازند و شبهات آن‌ها از این دو امر خارج نیست: اول اینکه: به احادیث ضعیف یا موضوع استناد …

 آن متوسل شدن به چیزی که در شریعت به عنوان وسیله قرار داده نشده است و آن انواع مختلفی دارد که خطر بعضی از آن‌ها از دیگری بیشتر است. که از آن جمله: توسل نمودن به الله تعالی به وسیله دعای شخص مرده و غایب و درخواست فریادرسی، رفع نیاز، گشایش سختی و نارحتی و مانند این‌ها از آن‌ها. این …

سوم اینکه: توسل جستن به خداوند به وسیله دعای مرد صالح که امید به اجابت دعای او می‌رود مانند اینکه مسلمانی پیش مردی می‌رود که در او نیکوکاری، تقوا و محافظت و ماندگار در طاعت و عبادت پروردگار را می‌بیند از او می‌خواهد که به سوی پروردگارش دعا نماید که خداوند در سختی‌اش گشایشی قرار دهد و کارش را آسان …

توسل به دو قسم قابل تقسیم است: توسل مشروع و توسل ممنوع ۱- توسل مشروع:  آن توسل جستن به خداوند با وسایل صحیح و مورد قبول شریعت است. راه صحیح و درست برای شناخت آن مراجعه به کتاب و سنت و شناخت آنچه در مورد آن وارد شده است، می‌باشد. پس آنچه را که کتاب و سنت بر آن دلالت …

لفظ «الوسیله » در دو آیه از قرآن کریم آمده است: الله تعالی می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَیۡهِ ٱلۡوَسِیلَهَ وَجَٰهِدُواْ فِی سَبِیلِهِۦ لَعَلَّکُمۡ تُفۡلِحُونَ ٣۵﴾ [المائده: ۳۵]. «ای کسانی که ایمان آورده اید تقوای خدا داشته باشید و به سوی او وسیله جویید و در راه او جهاد نمایید تا رستگار شوید». می‌فرماید: ﴿أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ یَدۡعُونَ یَبۡتَغُونَ …

تعریف آن: توسل در لغت از وسیله گرفته شده است. وسیله و وصیله دارای معنای نزدیک به هم هستند. پس توسل یعنی رسیدن به مراد و آرزو و تلاش در تحقق پیدا کردن آن. و در شرع منظور رسیدن به رضایت خداوند و بهشت است با انجام دادن آنچه تشریع و ترک آنچه از آن نهی شده است.

کاری است که از آن نهی شده است. زیرا از وسائل شرک می‌باشد. از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم  فرمودند: «لا تُشَدُّ الرِّحَالُ إِلاَّ إِلَی ثَلاثَهِ مَسَاجِدَ: الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ، وَمَسْجِدِ الرَّسُولِ صلی الله علیه و سلم، وَمَسْجِدِ الأَقْصَی»[۱] «بار سفر را جز برای زیارت سه مسجد: ۱- مسجد الحرام ۲- مسجد النبی …

و این از جمله بدعت‌هایی است که به خاطر ضرر و زیان آن نهی صریح بر آن شده است. از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم  فرمودند: «لَا تَتَّخِذُوا قَبْرِی عِیدًا[۱] وَلَا تَجْعَلُوا بُیُوتَکُمْ قُبُورًا وَحَیْثُمَا کُنْتُمْ فَصَلُّوا عَلَیَّ فَإِنَّ صَلَاتَکُمْ تَبْلُغُنِی»[۲] «قبر مرا محل رفت و آمد قرار مدهید و منازلتان را …

و این بدعت از گمراهی‌های یهود و نصاری است. در حدیث عائشه رضی الله عنها که پیشتر آورده شد، پیامبرصلی الله علیه و سلم می‌فرمایند: «لَعَنَ اللَّهُ الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِیَائِهِمْ مَسَاجِدَ»[۱] «لعنت خدا بر یهود و نصاری باد که قبر پیامبرانشان را مسجد کردند».   [۱] صحیح البخاری برقم (۱۳۳۰)، وصحیح مسلم برقم (۵۳۱).

از ابو مرثد غنوی روایت است که گفت: «سَمِعْتُ رسول الله صلی الله علیه وسلم  یَقُولُ لَا تُصَلُّوا إِلَى الْقُبُورِ وَلَا تَجْلِسُوا عَلَیْهَا»[۱] «از رسول الله صلی الله علیه وسلم  شنیدم که فرمود: به سوی قبرها نماز نخوانید و بر روی آن‌ها ننشینید» و از ابوسعید خدری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم  فرمودند: …

تمام آن‌ها از جمله چیزهایی است که یهود و نصاری به وسیله آن گمراه شدند و از بزرگترین اسباب شرک هستند. از جابر رضی الله عنه روایت است که: «نَهَى رسول الله صلی الله علیه و سلم أَنْ یُجَصَّصَ الْقَبْرُ وَأَنْ یُقْعَدَ عَلَیْهِ وَأَنْ یُبْنَى عَلَیْهِ وَأَنْ یُزَادَ عَلَیْهِ أَوْ یُکْتَبَ عَلَیْهِ»[۱] «رسول الله صلی الله علیه و سلم از …

 اگر آن برای تقرب جستن به صاحبان قبرها به منظور برآورده شدن نیاز شخص باشد آن شخص دچار شرک اکبر شده و اگر غیر از آن باشد دچار بدعت خطرناکی گشته که از بزرگترین وسائل شرک می‌باشد. رسول الله صلی الله علیه و سلم  می‌فرماید: «لَا عَقْرَ فِی الْإِسْلَامِ قَالَ عَبْدُ الرَّزَّاقِ کَانُوا یَعْقِرُونَ عِنْدَ الْقَبْرِ بَقَرَهً أَوْ شَاهً»[۱] «سربریدن …

 در حدیثی که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «وَلَا تَقُولُوا هُجْرًا» مراد از هجر تمام اموری است که شرع از آن نهی کرده است. و در مقدمه شرک به خداوند به وسیله اهل قبور و درخواست کردن از غیر خداوند و استغاثه به آن‌ها و طلب یاری و سلامتی از آن‌ها می‌آید و تمام آن‌ها از شرک …

در ابتدای اسلام مسلمانان به خاطر اینکه زمانشان به زمان جاهلیت نزدیک بود به منظور حمایت و حفاظت از توحید از زیارت قبور منع شدند. هنگامی که ایمانشان زیبا گشت و بزرگی آن در مردم آشکار گردید و در قلب‌هایشان رسوخ نمود و دلایل توحید برایشان توضیح داده شد و شبهه شرک برایشان کشف و آشکار گردید مشروعیت زیارت قبور …

تبرک همان درخواست برکت است و آن از دو امر خارج نیست: ۱٫ تبرک جستن به امور شرعی مشخص و معلوم مانند قرآن. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَهَٰذَا کِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ مُبَارَکٞ﴾ [الأنعام: ۹۲]. «و این کتابی است که ما آن را با برکت نازل کردیم» که برکت آن، هدایت برای قلب‌ها و شفا است برای سینه‌ها و اصلاحگری برای نفس‌ها و …

حلقه تکیه ای دایره مانند از آهن، طلا، نقره، مس و مانند این‌ها است و نخ بستن معروف می‌باشد که از پشم و کتان و مانند این‌ها درست می‌شود و عرب در زمان جاهلیت این و مانند این را برای دفع ضرر و زیان یا بدست آوردن منفعت یا دوری از چشم زخم می‌بستند. الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُلۡ أَفَرَءَیۡتُم مَّا …

تعریف آن: تمائم جمع تمیمه می‌باشد و آن چیزی است که بر گردن می‌آویزند و چیزهای دیگر از قبیل تعویذ، مهره، استخوان یا مانند این‌ها که برای بدست آوردن منفعت و دفع نمودن ضرر و زیان به گردن می‌بندند و عرب در زمان جاهلیت بر گردن اولادهایشان می‌بستند تا به وسیله آن به گمان باطل خود از چشم زخم آن‌ها …

تعریف رقی: رقی جمع رقیه است و آن خواندن اوراد و دمیدن در آن بمنظور شفا یافتن و سلامتی کسب کردن است. فرقی نمی‌کند از قرآن کریم یا از دعاهای مأثور پیامبر صلی الله علیه و سلم باشد. ب: حکم آن: جایز است. از عوف بن مالک رضی الله عنه  روایت است که گفت: «کُنَّا نَرْقِی فِی الْجَاهِلِیَّهِ فَقُلْنَا یَا …

رسول الله صلی الله علیه وسلم بر هدایت امتش بسیار حریص بود و برای برپا داشتن توحید الله عزوجل دچار سختی و نارحتی شد و تمام وسایل و اسباب را برای مقابله آنچه ضد آن و نقض کننده آن است بکار گرفت. الله تعالی می‌فرماید: ﴿لَقَدۡ جَآءَکُمۡ رَسُولٞ مِّنۡ أَنفُسِکُمۡ عَزِیزٌ عَلَیۡهِ مَا عَنِتُّمۡ حَرِیصٌ عَلَیۡکُم بِٱلۡمُؤۡمِنِینَ رَءُوفٞ رَّحِیمٞ ١٢٨﴾ …

۴،۳،۲- محبت، ترس و امید: قبلاً در مورد آن صحبت شد و بیان گردید که آن ارکان عبادت هستند. ۵- توکل: و آن اعتماد کردن بر چیزی است. توکل بر خدا یعنی اختیار کامل امر را به خداوند متعال واگذار و بر او اعتماد و اطمینان کردن همراه با بکار بردن اسباب مباح برای بدست آوردن منافع و دور کردن …

اخلاص داشتن برای پروردگار: الله تعالی هیچ عملی را مگر اینکه خالص برای او انجام شده باشد قبول نمی‌کند. می‌فرماید: ﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِیَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ﴾ [البینه: ۵]. «و دستور داده نشدند مگر اینکه خداوند را بپرستند و دین را برای او خالص گردانند» و می‌فرماید: ﴿أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّینُ ٱلۡخَالِصُۚ﴾ [الزمر: ۳]. «آگاه باشید که دین خالص برای …

مطلب اول: معنی عبادت و اصولی که بر آن بنا شده است عبادت در لغت به معنی خوار و ذلیل و تسلیم بودن است. گفته می‌شود: بعیر معبد، أی: مذلل شتر سر بزیر و طریق معبد یعنی بر اثر گام برداشتن بسیار راه هموار و صافی شده است. و از لحاظ شرعی اسم جامعی است که برای تمام آنچه از …

بیان اینکه محور خصومت و دشمنی بین پیامبران و امت‌هایشان توحید الوهیت بوده است. قبلاً گفتیم که سرآغاز دعوت تمام پیامبران توحید عبادت بوده است. هیچ پیامبری را خداوند مبعوث نکرد مگر اینکه اولین چیزی که قومش را به سوی آن دعوت می‌کرد توحید الله تعالی بود برای این است که دشمنی بین پیامبران و قومشان در باره این مسئله …

بیان اهمیت آن و اینکه اساس دعوت پیامبران همین بوده است. شکی نیست که توحید الوهیت بطور مطلق از بزرگترین اصول و کاملترین و افضل آن‌هاست و برای اصلاح انسان لازم است. و توحید الوهیت آن چیزی است که خداوند جن و انس را بخاطر آن خلق کرد و خلقت مخلوقات و تشریع شریعت‌ها بخاطر برپا داشتن آن بوده است. …

سنت نبوی نیز پر از دلایلی است که بر توحید و اهمیت آن می‌پردازد از جمله: بخاری در صحیحش از معاذ بن جبلت روایت می‌کند که پیامبر ج فرمودند: «یَا مُعَاذُ أَتَدْرِی مَا حَقُّ اللَّهِ عَلَى الْعِبَادِ قَالَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ أَنْ یَعْبُدُوهُ وَلَا یُشْرِکُوا بِهِ شَیْئًا أَتَدْرِی مَا حَقُّهُمْ عَلَیْهِ قَالَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ أَنْ لَا یُعَذِّبَهُمْ»[۱] …

دلایل آن: نصوص و دلایل بر وحدانیت پروردگار در الوهیت دلالت دارند و دلایل بر آن بسیار زیاد است: گاهی به آن امر می‌کند همانگونه که الله تعالی می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّکُمُ ٱلَّذِی خَلَقَکُمۡ وَٱلَّذِینَ مِن قَبۡلِکُمۡ لَعَلَّکُمۡ تَتَّقُونَ ٢١﴾ [البقره: ۲۱]. «ای مردم پروردگارتان که شما و کسانی که پیش از شما بودند را خلق کرده است بپرستید …

به رغم اینکه توحید ربوبیت امری ثابت شده در فطرت است، و سرشت آدمی بر آن تأکید و دلایل فراوانی بر آن وجود دارد اما گاه در انسان انحراف از آن ایجاد می‌شود که در ذیل خلاصه‌ای از مظاهر انحراف از توحید ربوبیت را بیان می‌داریم: بی‌اعتقاد بودن نسبت به ربوبیت خداوند و انکار وجود او همانگونه که ملحدان، کسانی …

یکی از مراتب توحید سه گانه، توحید ربوبیت است. ایمان فرد صحیح و توحید در او تحقق پیدا نمی‌کند مگر اینکه خداوند را در ربوبیتش به تنهایی بپذیرد ولی باید دانست که هدف از فرستادن پیامبران علیهم السلام این نوع از توحید نبوده است و به تنهایی ایمان به این نوع توحید باعث نجات کسی از عذاب خداوند نمی‌شود مگر …