سيره نبوى

چرا ابن عباس، همه بنی‌هاشم را مشمول آیه تطهیر دانسته. در صورتیکه ابولهب، عموی پیامبر نیز از بنی‌هاشم است. یا عقیل برادر حضرت علی که از زمین تا آسمان با آن حضرت تفاوت دارد و… از اینها گذشته چرا شیعه فقط ۵ نفر را مشمول آیه تطهیر می‌داند؟ این چه خفقان و یا دیکتاتوری بوده که جوانی مانند ابن عباس …

«وقتی که پیامبر صلی الله علیه وسلم رحلت کرد، طایفه انصار، دور سعد ابن عباده در سقیفه بنی ساعده جمع شدند و علی علیه السلام و زبیر ابن عوام و طلحه ابن عبدالله خود را در خانه فاطمه از آنها جدا ساختند. و در حالیکه بقیه مهاجرین به همراهی با اسیدابن حضیر با بنی عبدالاشهل در اطراف ابوبکر گرد آمدند. …

سقیفه[۱]، محل اجتماعاتی در مدینه بود که مردم، مسائل حساس خود را در آن مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌دادند. این محل همان جایی است که به مجردی که خبر رحلت پیامبر صلی الله علیه وسلم منتشر گردید، مردم مدینه برای گزینش رهبرشان با هم در آنجا جمع شدند. در این محل بود که گروهی از مهاجرین، عقیده خود …

توحید الله تعالی چهار مرحله دارد که اعتقاد به همه واجب و شرک در هر یک از آن و حتی در قسمتی از یکی از ۴ درجه موجب عذاب می‌گردد.  و اما مراحل توحید: توحید در واجب الوجود. توحید در خالقیت. توحید در تصرف و تدبیر. توحید در عبودیت و الوهیت. مرحله یک: ممکن، فانی، حادث و ایجاد شده توسط …

رسول الله صلی الله علیه وسلم بر همسرانش غیرت داشت: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «کَانَ یَدْخُلُ عَلَى أَزْوَاجِ النَّبِىِّ صلى الله علیه وسلم مُخَنَّثٌ فَکَانُوا یَعُدُّونَهُ مِنْ غَیْرِ أُولِى الإِرْبَهِ، فَدَخَلَ النَّبِىُّ صلى الله علیه وسلم یَوْمًا وَهُوَ عِنْدَ بَعْضِ نِسَائِهِ وَهُوَ یَنْعَتُ امْرَأَهً قَالَ إِذَا أَقْبَلَتْ أَقْبَلَتْ بِأَرْبَعٍ وَإِذَا أَدْبَرَتْ أَدْبَرَتْ بِثَمَانٍ، فَقَالَ النَّبِىُّ …

پیامبرصلی الله علیه واله وسلم شوخی سالم را دوست می داشت و به لطیفه زیبا می خندید و با یارانش شوخی می کرد، ولی شوخیش راستی و حقیقتی بود. پیرزنی از انصار پیش پیامبرصلی الله علیه واله وسلم آمد و گفت: دعا کن که خداوند مرا بیامرزد. پیامبرصلی الله علیه واله وسلم فرمود: مگر نمی دانی پیرزن وارد بهشت نمی …

رسول الله صلی الله علیه وسلم اگر در خانه منکری را می دید سکوت نمی کرد، بلکه فورا آن را از بین می برد: حمایت خانواده از منکرات جزء بزرگترین واجبات بر هر شوهری است، و زیر این آیه جای می گیرد: {قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا}{التحریم: ۶} (خود و خانواده تان را از آتش نگه دارید). از عایشه رضی الله …

آنان را بر سخنان نیکو تربیت می کرد، و از ناسزاگویی حتی با غیر مسلمین منع می کرد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «دَخَلَ رَهْطٌ مِنْ الْیَهُودِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا السَّامُ عَلَیْکُمْ، فَقَالَ: وَعَلَیْکُمْ، فَقَالَتْ عَائِشَهُ: السَّامُ عَلَیْکُمْ وَلَعَنَکُمْ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَیْکُمْ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ-: مَهْلًا یَا …

دشمنان اسلام همواره با طرح شبهات و مطالب غیر علمی تلاش می کنند چهره ی اسلام را بد کرده و از اسلام آوردن افراد جلوگیری کنند اما آنها با عکس آنچه که پیش بینی می کردند روبه رو شدند و ما امروز شاهد این هستیم که روز به روز تعداد مسلمانان در اروپا، آمریکا و جهان غرب بیشتر می شود …

یکی از صفات برجسته معلم انسانیت صلی الله علیه وسلم خوشبینی و رضایت خاطر و شرح صدر بود؛ او، ‌مژده می‌داد و از سختگیری و گریزان کردن مردم باز می‌داشت؛ احساس شکست و ناامیدی را نمی‌شناخت؛ لبخند، بر لبانش نقش می‌بست و رضایت خاطر از چهره‌اش نمایان بود؛ شریعتی که آورده، سرشار از آسانی و سعادت است و میانه روی، …

همسرانش را از سخن گفتن بدون علم نهی می کرد: روش ایشان صلی الله علیه وسلم اینگونه بود که همسرانش را از نسبت دادن هر چیزی به الله بدون علم بر حذر می داشت، تا همسرش در فتوا یا حکم دادن عجله نکند. از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «دُعِىَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم إِلَى …

سپس الله  جل جلاله اراده فرمود مدت زمانی طولانی، مردم را هدایت نماید و آنان را بعد از اختلافات مدید، پیرامون حق گرد آورد. تصمیم آن آگاهِ بسیار حکیم ـ بر این شد که با فرستادن خاتم پیامبران محمد  صلی الله علیه وسلم به سوی تمام بشریت، به برنامه‌ی ارسال پیامبران، پایان دهد؛ لذا قرآن کریم را که کلام الهی …

پیامبر  صلی الله علیه وسلم  با دعوت الهی به سوی مردم آمد؛ او، جاذبه‌هایی مادی نداشت؛ خزانه و گنجی به او داده نشده بود؛ باغی نداشت که از آن بخورد و در کاخ مجللی سکونت نمی‌کرد؛ دوستداران او در حالی به او روی آوردند و با او بیعت کردند که زندگی سختی می‌گذراندند و در نهایت مشقت و دشواری قرار …

برایشان بیان کرد که هر کدام بیشتر صدقه می دهد زودتر به ایشان می پیوندد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که کفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أَسْرَعُکُنَّ لَحَاقًا بِی أَطْوَلُکُنَّ یَدًا، قَالَتْ: فَکُنَّ یَتَطَاوَلْنَ أَیُّهُنَّ أَطْوَلُ، قَالَتْ: فَکَانَ أَطْوَلَنَا یَدًا زَیْنَبُ، لِأَنَّهَا کَانَتْ تَعْمَلُ بِیَدِهَا وَتَتَصَدَّقُ»[بخاری: ۱۴۲۰؛ مسلم: ۲۴۵۲]. (آنکه دستانش دراز تر باشد زودتر …

آنان را بر مداومت بر اعمال نیک تشویق می کرد، گرچه کم باشد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَحَبُّ الأَعْمَالِ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى أَدْوَمُهَا وَإِنْ قَل»[بخاری: ۶۴۶۵؛ مسلم: ۷۸۳]. (محبوب ترین کارها نزد الله متعال مداوم ترین آن است گرچه کم باشد). قاسم بن محمد می گوید: «عایشه هرگاه …

الحمدلله؛ فدک نام روستایی در حجاز بود که یهودیان در آن سکونت داشتند، زمانی که خیبر توسط مسلمانان فتح گردید، یهودیان فدک که سرزمین بدون دژ و بارویی بود، وقتی دیدند که چه بر سر یهودیان خیبر که دارای دژها و قلعه‌های مستحکمی بود آمد، دچار ترس و وحشت شدند، از طرفی دیدند که رسول خدا صلی الله علیه وسلم …

برای او بیشتر از چهار زن مباح بود. فحش دهنده و اهانت کننده او را باید کشت. زنان او برای امت حرام اند. شیطان نمیتواند خود را به شکل او درآورد. ملائکه با او در جنگ شرکت میکردند. معجزه او (قرآن) تا قیامت باقی است در حالی که معجزات انبیا گذشته تمام شده است. همسران او مادران مؤمنان هستند. ازواج …

آنان را به بهترین و آسان ترین عبادات راهنمایی می کرد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «کُنْتُ أُحِبُّ أَنْ أَدْخُلَ البَیْتَ فَأُصَلِّیَ فِیهِ، فَأَخَذَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِیَدِی فَأَدْخَلَنِی الحِجْرَ، فَقَالَ: صَلِّی فِی الحِجْرِ إِنْ أَرَدْتِ دُخُولَ البَیْتِ، فَإِنَّمَا هُوَ قِطْعَهٌ مِنَ البَیْتِ»[ترمذی: ۸۰۲؛ نسائی: ۲۹۱۲؛ صحیح الجامع: ۳۷۹۲].(دوست داشتم وارد خانه (کعبه) …

اتفاقات سال یازدهم هجری ووفات رسول الله ﷺ دفن پیامبر ﷺ: ۷۵۳- وقتی نماز خواندن بر پیامبر ﷺ به اتمام رسید، صحابه با یکدیگر مشورت می کردند که کجا ایشان را دفن کنند، و در این مورد اختلاف نظر داشتند. ۷۵۴- نظر ابو بکر را جویا شدند، او گفت: از پیامبر ﷺ شنیدم که فرمودند: “الله هیچ پیامبری را قبض …

﴿وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَیِّنَاتُ وَأُولَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ١٠۵﴾ [آل عمران: ۱۰۵]. «و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند پس از آنکه دلایل روشن برایشان آمد، و اینان برایشان عذاب بزرگی است». ﴿إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّهِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ١١٩﴾ [هود: ۱۱۹]. «مگر کسی‌که پروردگارت …

﴿وَمَنْ یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءَتْ مَصِیرًا١١۵﴾ [النساء: ۱۱۵]. «و کسی‌که پس از آنکه هدایت (و راه حق) برایش روشن شد؛ با پیامبر مخالفت کند، و از راهی جز راه مؤمنان پیروی کند، ما او را به آنچه پیروی کرده؛ واگذاریم، و او را به جهنم در …

برپایی نماز و پرداخت زکات به گونه‌ای که مورد پذیرش الله قرار گیرد، فقط با اطاعت از رسول و پیروی از سنت او به عنوان تبیین‌کنندۀ وحی الهی، امکان‌پذیر است:  الله متعال می‌فرماید: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الذِّکْرَ لِتُبَیِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَیْهِمْ﴾ [النحل: ۴۴]. «و (ما این) قرآن را بر تو نازل کردیم تا برای مردم روشن سازی، آنچه را که …

با وجود این تکریم ربانی برای پیامبر و حبیب ما محمد صلی الله علیه وسلم ، الله به بندگانش فرمود که محمد بشری مانند خودشان است که الله با رسالت به او عزت بخشید تا به عنوان معبودی قرار نگیرد یا به صفات معبود توصیف نشود: الله متعال می‌فرماید: ﴿قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ …

الله متعال می‌فرماید: ﴿قُلْ یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ جَمِیعًا﴾ [الأعراف: ۱۵۸]. «بگو: ای مردم! من فرستادۀ الله به‌سوی همۀ شما هستم». ﴿وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعَالَمِینَ١٠٧﴾ [الأنبیاء: ۱۰۷]. «و (ای پیامبر!) تو را جز رحمتی برای جهانیان نفرستادیم». با تمام این وجود و پس از آنکه بشریت با هدایت محمد صلی الله علیه وسلم رستگار و کامیاب …

الله یاوران محمد صلی الله علیه وسلم را که مؤمنان به او و پیروان هدایتش هستند، رستگاران معرفی می‌فرماید: الله متعال می‌فرماید: ﴿فَالَّذِینَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾ [الأعراف: ۱۵۷]. «پس کسانی‌که به او ایمان آوردند، و او را گرامی داشتند، و او را یاری دادند، و از نوری که با او نازل …

﴿وَأَرْسَلْنَا إِلَیْهِمْ رُسُلًا کُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَى أَنْفُسُهُمْ فَرِیقًا کَذَّبُوا وَفَرِیقًا یَقْتُلُونَ﴾ [المائده: ۷۰]. «و رسولانی به‌سوی آن‌ها فرستادیم، هر گاه که پیامبری چیزی بر خلاف دل‌خواه آن‌ها می‌آورد، گروهی را تکذیب می‌کردند و گروهی را می‌کشتند». هر گاه مردم وحیی را که الله بر رسولانش وحی کرده بود فراموش کردند یا در آن افزودند و از آن …

هستند که الله هدایت‌شان کرده است؛ پس به روش آنان اقتدا کن». ﴿أُولَئِکَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ مِنْ ذُرِّیَّهِ آدَمَ وَمِمَّنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّیَّهِ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْرَائِیلَ وَمِمَّنْ هَدَیْنَا وَاجْتَبَیْنَا﴾ [مریم: ۵۸]. «اینان کسانی از پیامبران بودند که الله بر آنان انعام کرده بود، از فرزندان آدم و از کسانی‌که با نوح (بر کشتی) سوار کردیم، و …

پیامبر محمد صلی الله علیه وسلم به‌سوی راه الله که مالک تمام آنچه در آسمان‌ها و زمین وجود دارد است، هدایت می‌کند؛ از این‌رو، هدایتی بزرگ‌تر از این هدایت و پیامبری بزرگ‌تر از این پیامبر وجود ندارد. الله برترین کتاب را بر پیامبرش محمد صلی الله علیه وسلم نازل فرمود: الله متعال می‌فرماید: ﴿وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکَ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِمَا بَیْنَ …

روزی پیامبر، (صلی اللّه علیه و آله و سلم) در جمع صحابه کرام نشته بود؛ فرمود: آیا می دانید عجیب ترین ایمان داران چه کسانی هستند؟ آن ها گفتند: ملائک! فرمود: خیر؛ آنان در خدمت خداوند هستند؛ چگونه ایمان نداشته باشند! باز گفتند: حتماً پیامبرانند! پیامبر (صلی اللّه علیه و سلم) فرمود: خیر بر آن ها وحی نازل شده است؛ …

به همسرش آموزش می داد از شر پناه ببرد: از عایشه رضی الله عنها روایت است که گفت: «أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِیَدِی ثُمَّ أَشَارَ إِلَى الْقَمَرِ فَقَالَ: یَا عَائِشَهُ اسْتَعِیذِی بِاللَّهِ مِنْ شَرِّ هَذَا فَإِنَّ هَذَا هُوَ الْغَاسِقُ إِذَا وَقَبَ»[ترمذی: ۳۲۸۸؛ وصحیح الجامع: ۷۹۱۶]. (رسول الله صلی الله علیه وسلم دستم را گفت سپس به ماه …

اتفاقات سال یازدهم هجری ووفات رسول الله ﷺ غسل پیامبر ﷺ ۲ ۷۴۹- کسانی که غسل پیامبر ﷺ را بر عهده گرفتند: علی بن أبی طالب، عباس، و پسرانش: فضل و قُثَم بودند، و اسامه بن زید و شُقْران برده ی پیامبر ﷺ. ۷۵۰- عباس و فضل و قُثَم رسول الله ﷺ را جا به جا می کردند، و اسامه …

اتفاقات سال یازدهم هجری ووفات رسول الله ﷺ غسل پیامبر ﷺ ۱ ۱- در روز سه شنبه پس از اینکه با ابوبکر صدیق رضی الله عنه بر امر خلافت بیعت شد، خانواده ی پیامبر ﷺ خواستند او را غسل دهند، اما نمی دانستند چگونه این کار را انجام دهند. ۲- آنها می گفتند: به خدا قسم نمی دانیم چه کنیم، …

گرچه در میدان نبرد و جهاد در دست آن حضرت  صلی الله علیه و سلم قبضۀ شمشیر و نیزه و بر جسم اطهرش «خُود»، «مغفر» و «زره» قرار داشت، ولی در چنین لحظاتی نیز، تفاوتی که باید میان یک پیامبر و یک فرمانده نظامی مشهود باشد، کاملاً محسوس بود. در بحبوبه جنگ، زمانی که معرکۀ کارزار داغ بود، تیرها مانند …

همچنانکه در نماز تکبیر و تسبیح گفته می‌شود؛ دستور داده شد تا در جهاد نیز تکبیر و تسبیح بگویند. حضرت جابر بن عبدالله می‌گوید: هنگامی که بر تپه‌ای بالا می‌رفتیم، الله اکبر می‌گفتیم و چون از آن پایین می‌آمدیم سبحان الله می‌گفتیم. در صحیح بخاری روایت است که رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم در جهاد وقتی از مکان …

جنگ و جهاد که ظاهراً یک عمل ظالمانه پنداشته می‌شد، اسلام آن را چنان عمل پاک و مقدسی قرار داد که بهترین عبادات قرار گرفت. هدف جهاد این اعلام شد که مظلومان از چنگال ظالمان رهایی یابند و ستمکاران و جبّاران بر مستضعفان و زیردستان، دست تعدی و تجاوز دراز نکنند: ﴿أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَٰتَلُونَ بِأَنَّهُمۡ ظُلِمُواْۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ نَصۡرِهِمۡ …

«حکم شخصی که می‌خواهد در راه خدا جهاد کند، ولی فواید دنیوی نیز مد نظرش هست، چیست؟ آن حضرت فرمودند: ثوابی به او نمی‌رسد. این امر برای مردم باعث تعجب شد، به آن شخص گفتند: دوباره برو از آن حضرت بپرس، شاید تو مفهوم کلام آن حضرت را نفهمیده‌ای». او را چند بار نزد آن حضرت می‌فرستادند و سؤال می‌کردند، …

جنگ یکی از بدترین مناظر اعمال انسانی است. جنگ‌های عرب مناظری از وحشیگری، قساوت، سفّاکی و درندگی بود. ولی با طلوع آفتاب نبوت، همین امر از تمام معایب و نواقص پاک گشت و به عنوان یک وظیفۀ مقدس انسانی قرار گرفت. در مملکتی که از هزاران سال، ظلم و غارتگری به طور جدی و پشت در پشت جریان دارد، در …

در ماه ربیع الأول سال هشتم هجری، پیامبر اسلام  صلی الله علیه و سلم یک گروه پانزده نفره را به سرپرستی کعب بن عمیر غفاری، به منظور دعوت و تبلیغ اسلام به محل «ذات اطلاح» فرستاد. این محل در مرزهای شام نزدیک «وادی القری» واقع است. آنان مشغول دعوت و تبلیغ شدند، اما پاسخ اهالی آن سرزمین همان شمشیر و …

در سال هفتم هجری، پیامبر اکرم  صلی الله علیه و سلم دسته‌ای متشکل از پنجاه نفر از مبلغان اسلام را به منظور دعوت و تبلیغ به سوی قبیله «بنوسلیم» اعزام کرد. سرپرست این دسته ابن ابی‌العوجاء بود. آنان بنوسلیم را به اسلام دعوت دادند، ولی بنوسلیم از پذیرش دعوت آنان امتناع ورزیدند و به سوی آن‌ها تیراندازی کردند. مجاهدین اسلام …

در همان دوران یعنی در صفر سال سوم هجری، قبیله «عضل» و «قاره» درخواست کردند برای آن‌ها مبلغین و داعیانی فرستاده شوند تا احکام اسلام را به آنان بیاموزند. رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم عاصم، خبیب، مرثد ابن ابی مرثد و جمعی دیگر از مبلغان را برای این هدف اعزام داشت. چون به محل «رجیع» رسیدند، «بنو لحیان» …

در ماه صفر سال سوم هجری یک گروه هفتادنفری متشکل از داعیان و مبلغان اسلام با پیشنهاد و دعوت رییس قبیلۀ کلاب برای دعوت و تبلیغ اسلام اعزام شدند، ولی نزدیک بئرمعونه به دست ناجوانمردان قبایل «رعل» و «ذکوان» همگی آنان شربت شهادت نوشیدند؛ فقط یک نفر از میان آن‌ها جان سالم به در برد و خود را به مدینه …

علاوه بر این موارد، هدف دیگر از اعزام سرایا، دعوت و تبلیغ اسلام بود، اما بر اثر ناامنی مبلغان اسلام نمی‌توانستند با اطمینان خاطر وظیفۀ دعوت و تبلیغ را انجام دهند و همواره با اصطکاک و برخوردهایی مواجه می‌شدند و زندگی آنان همواره در خطر و مورد تهدید دشمنان اسلام بود.

سرگذشت این «سریه» اینگونه است که رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم پانزده نفر از مسلمانان را به سوی سرزمین شام اعزام نمود؛ آنان به محل «ذات اطلاح» رسیدند و با جمع کثیری از کفار مواجه شدند، آنان را به اسلام دعوت دادند، اما آن‌ها از پذیرفتن اسلام خودداری نموده و شروع به تیراندازی کردند. مسلمانان ناچار شدند از …

«فکان یسیر اللیل ویکمن النهار فاتى الخبر هوازن فهربوا وجاء عمر بن الخطاب لهم فلم یلق منهم أحداً». «او شب‌ها می‌رفت و روزها توقف می‌کرد و از دشمن خود را پنهان نگه می‌داشت. هوازن از این امر مطلع شدند پا به فرار گذاشتند، حضرت عمر به محلّه آنان آمد و هیچکس را نیافت».

«فسمعت بهم بنو لحیان فهربوا رؤس الجبال». «بنو لحیان از حمله آن‌ها آگاه شدند و به کوهستان‌ها پناه بردند».