حدیث

از ابن عمر رضی الله عنهما آمده است که گروهی به او گفتند: ما به حضور پادشاهانمان می‌رویم و سخنانی بر زبان می‌آوریم که با سخنانی که از حضورشان خارج می‌شویم، متفاوت است. ابن عمر گفت: «کُنَّا نَعُدُّ هذا نِفَاقٌا عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ».[۱] «ما در عهد رسول الله صلی الله علیه وسلم این کار را نفاق …

بخاری، مسلم، و ترمذی از چند طریق روایت کرده‌اند که مردی برخاست و یکی از امیران را مدح و ستایش کرد. مقداد رضی الله عنه مشتی خاک بر صورتش پاشید و می‌گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «إِذَا رَأَیتُمْ الْمَدَّاحِینَ فَاحْثُوا فِی وُجُوهِهِمْ التُّرَابَ».[۱] «اگر مداحان را دیدید، خاک به صورت‌شان بپاشید». [۱]– مسلم، ۵۳۲۳، احمد، ۵۴۲۶٫

بخاری، مسلم و ابوداود از ابوبکره رضی الله عنه آورده‌اند که گفت: مردی شخصی دیگری را در حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم مدح و ستایش نمود. پیامبر فرمود: «وَیلَکَ قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ، قَطَعْتَ عُنُقَ صَاحِبِکَ». «وای بر تو، گردن دوستت را زدی! گردن دوستت را قطع کردی». سه بار تکرار کرد، سپس فرمود: «مَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَادِحًا أَخَاهُ لاَ …

پیامبر صلی الله علیه وسلم به بنی عامر – کسانی که آمدند و به مدح و ستایش وی پرداخته و گفتند: تو سرور ما هستی – فرمود: «السَّیدُ اللهُ». «الله سرور است». گفتند: تو در فضل و بخشش برترین ما هستی. پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «قُولُوا بِقَوْلِکُمْ أَوْ بَعْضِ قَوْلِکُمْ وَلَا یسْتَجْرِینَّکُمْ الشَّیطَانُ إِنِّی لَا أُریدُ أَن تَرفَعُونِی فَوقَ …

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ کَلَامُ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَلَامًا فَصْلاً یفْهَمُهُ کُلُّ مَنْ سَمِعَهُ».[۱] «سخنان رسول الله صلی الله علیه وسلم کاملاً شمرده و واضح بود، هرکس آن‌را می‌شنید، می‌فهمید». [۱]– ابوداود، ۴۱۹۹٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید حسن است.

انس رضی الله عنه می گوید: «کَانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَکَلَّمَ بِکَلِمَهٍ أَعَادَهَا ثَلاَثًا، حَتَّى تُفْهَمَ عَنْهُ، وَإِذَا أَتَى عَلَى قَوْمٍ فَسَلَّمَ عَلَیْهِمْ، سَلَّمَ عَلَیْهِمْ ثَلاَثًا».[۱] «وقتی پیامبر اکرم سخنی می‌گفت آن‌را سه بار تکرار می‌کرد تا خوب فهمیده شود و وقتی بر قومی وارد می‌شد سه بار بر آنان سلام می‌کرد». [۱]– بخاری، ۹۳٫

سیده عایشه رضی الله عنها گوید: «کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا بَلَغَهُ عَنِ الرَّجُلِ الشَّیْءُ لَمْ یَقُلْ: مَا بَالُ فُلَانٍ یَقُولُ؟ وَلَکِنْ یَقُولُ: مَا بَالُ أَقْوَامٍ یَقُولُونَ کَذَا وَکَذَا؟».[۱] «وقتی خبر کسی به پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌رسید نمی‌گفت: فلانی را چه شده است که چنین می‌گوید، بلکه می‌گفت: مردم را چه شده است که فلان و فلان …

صحابی معاویه بن حکم سلمی رضی الله عنه روایت می‌کند و می‌گوید: یک بار وقتی که من با رسول الله صلی الله علیه وسلم نماز می‌خواندم، ناگهان مردی از جماعت عطسه کرد. گفتم: یرحمک الله (خداوند بر تو رحمت کند)! ناگاه همه‌ی جماعت، به من چشم دوختند. گفتم: مادرم به عزایم نشیند! به چه منظور به من نگاه می‌کنید؟ همه‌ی …

عمار بن یاسر رضی الله عنهما به ما خبر داده است، گوید: شنیدم که رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ طُولَ صَلَاهِ الرَّجُلِ وَقِصَرَ خُطْبَتِهِ مَئِنَّهٌ مِنْ فِقْهِهِ فَأَطِیلُوا الصَّلَاهَ وَاقْصُرُوا الْخُطْبَهَ».[۱] «طول نماز شخص و کوتاهی خطبه‌ی او، علامت دانایی و اطلاع او در دین است، پس نماز را طولانی و خطبه را کوتاه کنید». [۱]– مسلم، ۱۴۳۷٫

در حدیث ابوموسی که از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم روایت کرده، آمده است که فرمود: «إِنَّ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ مِنْ بنی اسرائیل إِذَا عَمِلَ فیهم الْعَامِلُ الْخَطِیئَهِ فنَهَاهُ النَّاهِی تعذیرًا، فإِذَا کَانَ جَالَسَهُ وَوَاکَلَهُ وَشَارَبَهُ، کَأَنَّهُ لَمْ یرَهُ عَلَى خَطِیئَهٍ بِالأَمْسِ، فَلَمَّا رَأَى اللهُ ذَلِکَ مِنْهُمْ ضَرَبَ قُلُوبَ بَعْضِهِمْ عَلَى بَعْضٍ، عَلَى لِسَانِ نَبِیهِمْ دَاوُدَ وَعِیسَی ابْنِ مَرْیمَ، ذَلِکَ …

«إِنَّ النَّاسَ إِذَا رَأَوْا الْمُنْکَرَ لَا یغَیرُونَهُ أَوْشَکَ أَنْ یعُمَّمُمْ اللهُ بِعِقَابِ».[۱] «وقتی مردم کار زشت و منکری را ببینند و آن‌ را تغییر ندهند، نزدیک است که خداوند عقاب و عذاب خود را بر آنان فرود آورد». [۱]– ابن ماجه، ۲۰۹۴٫ آلبانی در تحقیق آن می گوید صحیح است.

«مَا مِنَ امْرِئٍ یَخْذُلُ مُسْلِمًا فِی مَوْطِنٍ یُنْتَقَصُ فِیهِ مِنْ عِرْضِهِ وَیُنْتَهَکُ فِیهِ مِنْ حُرْمَتِهِ إِلَّا خَذَلَهُ اللهُ فِی مَوْطِنٍ یُحِبُّ فِیهِ نُصْرَتَهُ وَمَا مِنْ أَحَدٍ یَنْصُرُ مُسْلِمًا فِی مَوْطِنٍ یُنْتَقَصُ فِیهِ مِنْ عِرْضِهِ وَیُنْتَهَکُ فِیهِ مِنْ حُرْمَتِهِ إِلَّا نَصَرَهُ اللهُ فِی مَوْطِنٍ یُحِبُّ فِیهِ نُصْرَتَهُ».[۱] «هر کسی در جایی که به ناموس مسلمانی گزندی برسد و هتک حرمت گردد؛ …

مردی به سوی پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم که بر منبر نشسته بود رفت و گفت: ای رسول خدا، بهترین مردم چه کسانی هستند؟ فرمود: «خَیْرُ النَّاسِ أَقْرَؤُهُمْ وَأَتْقَاهُمْ وَآمَرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ، وَأَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْکَرِ، وَأَوْصَلُهُمْ لِلرَّحِمِ».[۱] «بهترین مردم، قاری‌ترین، پرهیزگارترین، امر کننده‌ترینشان به نیکی و نهی کننده‌ترینشان از بدی و برقرار کننده‌ترینشان در صله‌ی رحم می‌باشد». [۱]– احمد، ۲۶۱۶۵ و …

«لَا یَمْنَعَنَّ أَحَدَکُمْ رَهْبَهُ النَّاسِ أَنْ یَقُولَ بِحَقٍّ إِذَا رَآهُ، أَوْ یُذَکِّرَ بِعَظِیمٍ، فَإِنَّهُ لَا یُقَرِّبُ مِنْ أَجَلٍ، وَلَا یُبَاعِدُ مِنْ رِزْقٍ».[۱] «ترس و وحشت از مردم، شما را بر آن ندارد که با دیدن حق بدان اعتراف ننموده یا کار بزرگی را یادآورد نشوید، زیرا این کار نه اجلی را نزدیک می‌کند و نه روزی‌ای را دور می‌سازد». [۱]– …

«إِذَا رَأَیتُمْ أُمَّتِى تَهَابُ الظَّالِمَ أَنْ تَقُولَ لَهُ إِنَّکَ أَنْتَ ظَالِمٌ فَقَدْ تُوُدِّعَ مِنْهُمْ».[۱] «اگر دیدید امتم از این‌که به ظالم بگوید: تو ظالم هستی، می‌هراسد، دیگر زندگی‌شان بی‌ارزش گشته است». [۱]– احمد، ۶۲۳۴٫ احمد شاکر در تحقیق مسند أحمد (۱۱/۴۹) می‌گوید اسناد آن صحیح است.

«مَنْ رَأَى مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ بِیَدِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ، فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ، وَذَلِکَ أَضْعَفُ الْإِیمَانِ».[۱] «هر کس از شما که کار زشت و منکری را دید باید با دستش آن‌را تغییر دهد، اگر نتوانست با زبانش و اگر نتوانست با قلبش آن‌را انکار نماید و این ضعیف‌ترین درجه‌ی ایمان است». [۱]– مسلم، ۷۰٫

«مَنْ سُئِلَ عَنْ عِلْمٍ عَلِمَهُ ثُمَّ کَتَمَهُ أُلْجِمَ یوْمَ الْقِیامَهِ بِلِجَامٍ مِنْ نَارٍ».[۱] «کسی که از علمی که آن ‌را می‌داند، سؤال شود سپس آن ‌را پنهان کند، روز قیامت لگامی از آتش به او زده می‌شود». [۱]– ترمذی، ۲۵۷۳٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید صحیح است.

«مَنْ تَعَلَّمَ عِلْمًا مِمَّا یُبْتَغَى بِهِ وَجْهُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ لَا یَتَعَلَّمُهُ إِلَّا لِیُصِیبَ بِهِ عَرَضًا مِنَ الدُّنْیَا، لَمْ یَجِدْ عَرْفَ الْجَنَّهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ».[۱] «کسی که علمی را بیاموزد که با آن رضایت خداوند کسب شود، اما او به خاطر رسیدن به کالای دنیا آن‌را بیاموزد، روز قیامت از بوی بهشت محروم می‌گردد». [۱]– ابوداوود، ۳۱۷۹٫ آلبانی در تحقیق آن …

«نَضَّرَ اللهُ امْرَاً سَمِعَ مِنَّا شَیئًا فَبَلَّغَهُ کَمَا سَمِعهَ فَرُبٌ مُبَلَّغٍ أَوْعَى مِنْ سَامِعٍ».[۱] «خداوند خرم گرداند کسی را که چیزی از ما بشنود و آن‌را همانگونه که شنیده است، برساند. چه بسا کسی که به او می‌رسد از کسی که شنیده است آگاه‌تر باشد». [۱]– ترمذی، ۲۵۸۱٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید صحیح است.

«لاَ حَسَدَ إِلَّا فِی اثْنَتَیْنِ: رَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا، فَسَلَّطَهُ عَلَى هَلَکَتِهِ فِی الحَقِّ، وَرَجُلٍ آتَاهُ اللَّهُ حِکْمَهً، فَهُوَ یَقْضِی بِهَا وَیُعَلِّمُهَا».[۱] «جز به دو خُلق و خو، حسد و رشک برده نمی‌شود: مردی که خدا مالی به او داده و او را به صرف کردن آن در راه حق و درست، نیرو داده و مسلط کرده است و مردی …

مَنْ دَعَا إِلَى هُدِّى کَانَ لَهُ مِنْ الْأَجْرِ مِثْلُ أُجُورِ مَنْ تَبِعَهُ لَا ینْقُصُ ذَلِکَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیئًا».[۱] «کسی که به سوی هدایت فراخواند، پاداشی مانند پاداش کسانی دارد که از هدایت پیروی می‌کنند بدون این‌که از اجر و پاداششان چیزی کم شود». [۱]– مسلم، ۴۸۳۱٫

علی رضی الله عنه در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم آورده است: «فَوَاللهِ لَأَنْ یهْدَی بِکَ رَجُلٌ وَاحِدٌ خَیرٌ لَکَ مِنْ حُمْرِ النَّعَمِ».[۱] «به خدا قسم اگر خداوند یک نفر را به دست تو هدایت کند، برایت از شتران سرخ مو بهتر است». [۱]– بخاری، ۲۷۲۴ و مسلم، ۴۴۲۳٫

«لَیسَ الْکَذَّابُ الَّذِی یصْلِحُ بَینَ النَّاسِ فَینْمِی خَیرًا أَوْ یقُولُ خَیرًا».[۱] «کذاب و دروغ‌گو، کسی نیست که بین مردم صلح برقرار می‌کند و خیری را آشکار می‌نماید یا سخن خوبی بر زبان می‌راند». [۱]– بخاری، ۲۴۹۵ و مسلم، ۴۷۱۷٫

سیده عایشهل آورده است: یک بار پیامبر ج صدای بلند بگو مگوی دو نفر در جلوی در را شنید، که یکی از آنان از دیگری التماس می‌کرد که قسمتی از طلبش را ببخشد یا این‌که در باز پرداخت آن، با او مدارا کند و طرف می‌گفت: به خدا سوگند، این کار را نمی‌کنم. پیامبر صلی الله علیه وسلم پیش آنان بیرون …

ابوبرزه رضی الله عنه روایت می‌کند، گوید: گفتم: ای پیامبر خدا صلی الله علیه وسلم به من چیزی بیاموز که برایم منفعتی داشته باشد. فرمود: «اعْزِلْ الْأَذَى عَنْ طَرِیقِ الْمُسْلِمِینَ».[۱] «موجبات آزار و اذیت را از راه مسلمانان دور کن». در روایت دیگری آمده است: ای رسول خدا، کاری را به من نشان بده که مرا به بهشت برساند فرمود: «أَمِطْ …

«لَقَدْ رَأَیْتُ رَجُلًا یَتَقَلَّبُ فِی الْجَنَّهِ، فِی شَجَرَهٍ قَطَعَهَا مِنْ ظَهْرِ الطَّرِیقِ، کَانَتْ تُؤْذِی النَّاسَ».[۱] «مردی را دیدم که به خاطر آن‌که درختی را که سبب آزار مسلمانان بود، از میان راه برداشت، در (نعمت‌های) بهشت (سرگرم بود و) گردش می‌نمود». [۱]– مسلم، ۴۷۴۵٫

در حدیث ابن عباس آمده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَا مِنْ عَبدٍ أَنعَمَ اللهُ عَلَیهِ نِعمَهً فَأسبَغَهَا عَلَیهِ، ثُمَّ جَعَلَ شَیئاً مِنْ حَوَائجِ النَّاسِ إِلَیهِ فَتَبَرَّمَ، فَقَد عَرَّضَ بِلکَ النِّعمَهَ لِلزّوالِ».[۱] «هر بنده‌ای که خداوند نعمتی را تمام و کمال به او ارزانی دارد سپس مقداری از نیاز مردم را نزد او قرار داد و …

در حدیث ابن عباسرضی الله عنهما  از رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده است که فرمود: «مَنْ مَشَى فِی حَاجَهِ أَخیهِ کَانَ لَهُ مِنْ إِعتِکَافِه عَشرَ سِنین، وَمَنْ اعتَکَفَ یوماً ابتِغَاءَ وَجهِ اللهِ جَعَلَ اللهُ بَینَهُ وَبَینَ النَّارِ ثَلَاثَ خَنادِقَ، کُلُّ خَندَقٍ أَبعَدُ مِمَّا بَینَ الخَافِقَینَ».[۱] «کسی که در پی برطرف کردن نیاز برادرش باشد، برایش بهتر از اعتکاف ده …

«مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُومِنٍ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ الدُّنْیا نَفَّسَ اللَّهُ عَنْهُ کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَمَنْ یسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ اللهُ عَلَیهِ فِى الدُّنْیا وَالْآخِرَهِ».[۱] «هر کس تنگی و غمی از تنگی‌ها و غم‌های دنیا را از مؤمنی برطرف کند، خداوند تنگی و غمی از تنگی‌ها و غم‌های قیامت را از او برطرف می‌کند و هر کس با بدهکار تنگ‌دستی، …

«الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا یَظْلِمُهُ، وَلَا یُسْلِمُهُ، مَنْ کَانَ فِی حَاجَهِ أَخِیهِ کَانَ اللهُ فِی حَاجَتِهِ وَمَنْ فَرَّجَ عَنْ مُسْلِمٍ کُرْبَهً فِی الدُّنْیَا، فَرَّجَ اللهُ عَنْهُ بِهَا کُرْبَهً مِنْ کُرَبِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَمَنْ سَتَرَ مُسْلِمًا سَتَرَهُ اللهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ».[۱] «مسلمان برادر مسلمان است، بر او ظلم نمی‌کند و او را تسلیم (ظالم و دشمن) نمی‌کند. کسی که به برآوردن نیاز …

«لَا یزَالُ اللهُ فِی حَاجَهِ الْعَبْدِ مَا کَانَ الْعَبْدُ فِی حَاجَهِ أَخِیهِ».[۱] «خداوند همواره حاجت و نیاز بنده را بر آورده می‌سازد مادامی که بنده نیاز برادرش را بر آورده سازد». [۱]– طبرانی، ۴۶۶۷٫ آلبانی در صحیح الترغیب (۲۶۱۹) می‌گوید صحیح لغیره است.

«مَنْ أَصبَحَ وَلَم یَهتَمَّ بِأَمرِ المُسلِمینَ فَلَیسَ مِنهْم».[۱] «کسی که شب را به صبح برساند در حالی که به امور مسلمانان اهمیتی نداده است، از آنان نیست». [۱]– حاکم، ۸۰۱۶٫ آلبانی در السلسله الضعیفه (۳۱۲) می‌گوید ضعیف است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم جلو گروهی از مردم ایستاد و فرمود: «أَلَا أُخْبِرُکُمْ بِخَیْرِکُمْ مِنْ شَرِّکُمْ؟» فَسَکَتَ الْقَوْمُ، فَأَعَادَهَا ثَلَاثَ مَرَّاتٍ، فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ: بَلَى، یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: «خَیْرُکُمْ مَنْ یُرْجَى خَیْرُهُ، وَیُؤْمَنُ شَرُّهُ، وَشَرُّکُمْ مَنْ لَا یُرْجَى خَیْرُهُ، وَلَا یُؤْمَنُ شَرُّهُ».[۱] «آیا خوبان شما را از بدانتان معرفی کنم»؟ مردم سکوت کردند. پیامبر ج این …

از ابوموسی رضی الله عنه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود: «عَلَى مُسْلِمٍ صَدَقَهٌ» قِیلَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَجِدْ؟ قَالَ «یَعْتَمِلُ بِیَدَیْهِ فَیَنْفَعُ نَفْسَهُ وَیَتَصَدَّقُ» قَالَ قِیلَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ؟ قَالَ: «یُعِینُ ذَا الْحَاجَهِ الْمَلْهُوفَ» قَالَ قِیلَ لَهُ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ؟ قَالَ: «یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ أَوِ الْخَیْرِ» قَالَ: أَرَأَیْتَ إِنْ لَمْ یَفْعَلْ؟ قَالَ: …

از جابر از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود: «کُلُّ مَعْرُوفِ صَدَقَهٌ».[۱] «هر کار خوبی صدقه است». از ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه وسلم روایت شده است که فرمود: «الکَلِمَهُ الطَیبَهُ صَدَقَهٌ». «سخن خوب صدقه است». [۱]– صحیح مسلم (۱۰۰۵).

«کُلَّ یَوْمٍ تَطْلُعُ الشَّمْسُ، قَالَ: تَعْدِلُ بَیْنَ الِاثْنَیْنِ صَدَقَهٌ، وَتُعِینُ الرَّجُلَ فِی دَابَّتِهِ تَحْمِلُهُ عَلَیْهَا أَوْ تَرْفَعُ لَهُ مَتَاعَهُ صَدَقَهٌ، وَقَالَ: الْکَلِمَهُ الطَّیِّبَهُ صَدَقَهٌ، وَقَالَ: کُلُّ خُطْوَهٍ تَمْشِیهَا إِلَى الصَّلَاهِ صَدَقَهٌ، وَتُمِیطُ الْأَذَى عَنِ الطَّرِیقِ صَدَقَهٌ».[۱] «هر روز که آفتاب طلوع می‌کند، که بین دو نفر به عدالت حکم کنی، صدقه‌ای است، یا اگر به مردی کمک کنی که بر …

«إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِیسِ الصَّالِحِ، وَالْجَلِیسِ السَّوْءِ، کَحَامِلِ الْمِسْکِ، وَنَافِخِ الْکِیرِ، فَحَامِلُ الْمِسْکِ: إِمَّا أَنْ یُحْذِیَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِیحًا طَیِّبَهً، وَنَافِخُ الْکِیرِ: إِمَّا أَنْ یُحْرِقَ ثِیَابَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِیحًا خَبِیثَهً».[۱] «مثال هم‌نشین صالح و هم‌نشین بد، مانند دارنده‌ی مشک و دمنده‌ی کوره‌ی آهن‌گر است؛ دارنده‌ی مشک، یا از آن به تو می‌بخشد، یا …

از دیگر توجیهات جالب و شگفت‌انگیز پیامبر صلی الله علیه وسلم در قرار دادن افراد در جایگاه مخصوص‌شان، این سخنش پیش از شروع نماز و حین درست کردن صف‌ها بود که می‌فرمود: «لِیلِنِی مِنْکُمْ أُولُو الْأَحْلَامِ وَالنُّهَی».[۱] «صاحبان حلم و فضل و خردمندان پشت سر من قرار بگیرند». [۱]– مسلم، ۶۵۴٫

وقتی رسول خدا صلی الله علیه وسلم شهدای احد را به خاک می‌سپرد، هر دو نفر را در یک قبر قرار می‌داد و می‌پرسید: «أَیهُمْ أَکْثَرُ أَخْذًا لِلْقُرْآنِ فَإِذَا أُشِیرَ لَهُ إِلَى أَحَد قَدَّمَهُ فِی اللَّحْدِ».[۱] «کدام یک از آنان بیش‌تر قرآن را حفظ داشت، اگر به یکی از آن‌ها اشاره می‌شد، ابتدا او را در لحد قرار می‌داد». [۱]– …

«یوُمُّ الْقَوْمَ أَقْرَوُهُمْ لِکِتَابِ اللهِ فَإِنْ کَانُوا فِی الْقِرَاءَهِ سَوَاءً فَآَعْلَمُهُمْ بِالسُّنَّهِ فَإِنْ کَانُوا فِی السُّنَّهِ سَوَاءً فَآَقْدَمُهُمْ هِجْرَهٌ فَإِنْ کَانُوا فِی الْهِجْرَهِ سَوَاءً فَآَقْدَمُهُمْ سِلْمًا وَلَا یوْمَّنَّ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فِی سُلْطَانِهِ وَلَا یقْعُدْ فِی بَیتِهِ عَلَى تَکْرِمَتِهِ إِلَّا بِاذْنِهِ».[۱] «قاری‌ترین یک قوم به کتاب خدا برای آنان امامت دهد، اگر همه در قرائت یک‌سان بودند، داناترین‌شان به سنّت امامت …

از جمله نمونه‌هایی که هر مسلمانی باید در بزرگداشت بزرگان و صاحبان فضل بدان اقتدا کند، عبدالله بن عمر رضی الله عنهما است. او در مجلس رسول الله صلی الله علیه وسلم حاضر شد که ابوبکر و عمر رضی الله عنهما در آن حضور داشتند. رسول الله  سؤالی پرسید که ابن عمر رضی الله عنه جوابش را می‌دانست ولی به خاطر احترام …

«إِنَّ مِنْ إِجْلَالِ اللَّهِ تَعَالَى إِکْرَامَ ذِی الشَّیْبَهِ الْمُسْلِمِ، وَحَامِلِ الْقُرْآنِ غَیْرِ الْغَالِی فِیهِ وَالْجَافِی عَنْهُ، وَإِکْرَامَ ذِی السُّلْطَانِ الْمُقْسِطِ».[۱] «از جمله راه‌های بزرگداشت خداوند متعال، اکرام ریش سفید مسلمان، حامل قرآنی که در آن غلو نکرده و نسبت به آن سهل انگاری ننماید و نیز اکرام سلطان عادل می‌باشد». [۱]– ابوداوود، ۴۲۰۳٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید حسن است.

«بِحَسْبِ امْرِیٍ مِنْ الشَّرِّ أَنْ یحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ».[۱] «برای شخص مسلمان، همین اندازه از شر و بدی کافی است که برادر مسلمان خود را تحقیر کند». [۱]– مسلم، ۴۶۵۰٫

از انس رضی الله عنه روایت شده است که او از کنار بچه‌ها عبور کرد، به آنان سلام کرد و گفت: «کَانَ النَّبِی یفعَلُ ذلِک».[۱] «پیامبر اکرم چنین می‌کرد». [۱]– بخاری، و مسلم.