عقيده

پیشینۀ تاریخی و عوامل پیدایش تقلید(۲)

شوکانی می‌گوید: «تقلید به وجود نیامد مگر بعد از انقراض خیرالقرون (عصر صحابه) و سپس قرن بعد از آن (عصر تابعین) و سپس قرن بعد از آن (عصر تابع تابعین)، و مذهب‌گرایی به مذاهب ائمۀ اربعه بعد از انقراض عصر ائمۀ چهارگانه به وجود آمد، هرچند آنان بر راه و شیوه سلف بودند که تقلید را هجر می‌کردند و ارزشی …

بیشتر بخوانید »

پیشینۀ تاریخی و عوامل پیدایش تقلید(۱)

با بررسی تاریخ فقه اسلامی و سیر تدوین، انتشار، پذیرش و پخش اختلافات به یقین در می‌یابیم که تقلیدی که اهل علم با مدح و ذم و جواز و منع از آن سخن گفته‌اند، بعد از پایان دوران شکوفایی یعنی در ابتدای قرن چهارم هجری قمری و بعد از آن به وجود آمد و قرون مفضله همان قرون اصحاب، تابعین …

بیشتر بخوانید »

وجه تسمیۀ تقلید

محفوظ الدین الکلَوَذانی بیان می‌کند که: «تقلید مشتق از گردن نهادن به [اقوال] مقلّد است و آنچه از خیر و شر به آن تعلق دارد مانند به گردن نهادن قلاده‌اش و بدان تخصیص شده؛ زیرا قلاده تنها وسیله‌ای است که به گردن انسان [و دیگر جانداران] آویخته می‌شود. وجه تسمیۀ آن، این است که مقلِّد قول مقلَّد را بدون حجت …

بیشتر بخوانید »

تعریف جامع و مانع برای تقلید(۲)

قدر مشترک تعاریف در حقیقت قدر مشترک تمامی تعاریف مذکور و تعاریف دیگری که در کتاب‌های اصولی وجود دارند، به صورت ذیل است و حتی این قدر مشترک را می‌توان پیامدهای تعریف تقلید نیز بیان نمود. قبول قول مقلّد بدون اینکه دلیل آن حکم فهمیده شود؛ زیرا در غیر این صورت إتّباع نام دارد و این غیر مذموم است و …

بیشتر بخوانید »

تعریف جامع و مانع برای تقلید(۱)

با وجود ارائۀ تعریف‌های متعدد از جانب اندیشمندان اصولی و اعتراض‌های وارد شده بر برخی از تعاریف، از جمله تعریفی که اکثر علما قائل بدانند و آن (التقلید قبول قول الغیر بلاحجه)، در اصل باید دانست که (لا مشاحه فی الاصطلاح). یکی از دانشمندان به نام شیخ سعد شثری، استاد دانشکده الهیات ریاض در بحث (التقلید و أحکامه) آن را …

بیشتر بخوانید »

معنای اصطلاحی تقلید(۲)

تحلیل معنای اصطلاحی تقلید امام‌الحرمین ابوالمعالی جوینی می‌گوید: علما در حقیقتِ تقلید و ماهیتش اختلاف دارند و اکثر آنان می‌گویند: هو قبول قول الغیر من غیر حجه.([۱]) (تقلید قبول قول دیگران بدون دلیل است.) ولی آیا این تعریف جامع و مانع است یا خیر؟ قبولٍ قولٍ، یعنی رضامندی نسبت به شئ و تمایل به آن و در تأمل اصولی به …

بیشتر بخوانید »

معنای اصطلاحی تقلید(۱)

برای معنای اصطلاحی تقلید، تعاریف گوناگونی ذکر شده است که بعضی از این معانی مؤید برخی دیگرند و بعضی دیگر دارای قدر مشترک هستند که به بررسی هر یک از آنان خواهیم پرداخت: تعریف برگزیده امام شوکانی رحمه الله در ارتباط با معنای اصطلاحی تقلید این است: «هو قبول رأی من لاتقوم به الحجه بلاحجه»([۱])( تقلید قبول دیدگاه بدون دلیل …

بیشتر بخوانید »

معنای لغوی تقلید

«تقلید یعنی انقیاد و خضوع بدون اختیار و نیز احاطه تفویض و پیروی بدون نظر و استدلال. گفته شده: قَلَّدَ فلان فلاناً یعنی از او بدون هیچ‌گونه حجت و دلیلی پیروی نمود.»([۱]) جعل القلاده فی العنق، به معنای گذاشتن قلاده در گردن است که از قلاده گرفته شده است که شخص به وسیله آن تقلید می‌کند و تقلیدُ الهدی فی‌الحج …

بیشتر بخوانید »

قسم خوردن به غیر الله شرک است

پیامبر میفرماید:: [ مَنْ حَلَفَ بِغَیرِ اللهِ فَقَدْ کَفَرَ أو أشْرَکَ ] رواه الترمذی. هر کسی که سوگند یاد کند به غیر الله براستی کفر ورزیده و مشرک است: براستی سفارشم برای تمام مسلمانان این است که سوگند نخورند اگر هم خوردند به الله قسم بخورند به جان تو به روح تو قسم به شرف و ناموس ام به وجدانم …

بیشتر بخوانید »

حقیقت ایمان و احتساب

همه‌ی عبادات در صورتی که از روی ایمان و احتِساب نباشد اجری نخواهد داشت. حقیقت ایمان، پذیرش شریعت و احکام آن است، و حقیقت احتِساب، امید به پاداشِ کار از سوی الله است. (دکتر خالد المصلح)

بیشتر بخوانید »

آیا قضیه‌ی سختی دل تنها به محروم شدن فرد از مقامات ایمانی مانند زاری و تضرع به درگاه الله پایان می‌یابد؟

معلوم است که اینطور نیست! قضیه خیلی بدتر از آن است… وقتی شخص دچار سختی دل می‌شود و در طاعت پروردگار کوتاهی می‌کند کم کم برای این کم‌کاری از طریق تاویل نصوص شرع برای خود بهانه و توجیه می‌تراشد… سر در مسائل اختلافی می‌برد تا قولی بیابد که موافق با سهل‌انگاری‌اش باشد و سر پیکان نصوص را خم می‌کند که …

بیشتر بخوانید »

عقیده اهل سنت و جماعت

نمونه‌هایی از اسماء حسنی خداوند که در قرآن آمده است، چیست؟ خداوند میفرماید: {إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیّاً کَبِیرا} ( نساء ۳۴ ). «بیگمان خداوند بلندمرتبه و بزرگ است». {إِنَّ اللَّهَ کَانَ لَطِیفاً خَبِیراً} ( احزاب ۳۴ ). «بیگمان خداوند دقیق و آگاه است.» {إِنَّهُ کَانَ عَلِیماً قَدِیراً} ( فاطر ۴۴ ). «او بسیار فرزانه و خیلی قدرتمند است». {إِنَّ اللَّهَ کَانَ سَمِیعاً بَصِیراً} ( نساء …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و هفتمین پایه از پایه‌های ایمان: شخص چیزی را که برای خود دوست دارد برای برادر مسلمان خود نیز دوست داشته

و آنچه را که خود نمی­پسندد برای او نیز نپسندد و جمع کردن چیزی‌که مزاحم راه رفتن مردم می­باشد [مانند سنگ و خاشاک موجود در معابر]. دلیل از سنت: حدیث ابی هریره رضی الله عنه در صحیحین: «الإِیمَانُ بِضْعٌ وَسَبْعُونَ أَوْ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَهً فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَهُ الأَذَى عَنِ الطَّرِیقِ وَالْحَیَاءُ شُعْبَهٌ مِنَ الإِیمَانِ»[۱]. «ایمان …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و ششمین پایه از پایه‌های ایمان: اصلاح ارتباط بین مردم

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿۞لَّا خَیۡرَ فِی کَثِیرٖ مِّن نَّجۡوَىٰهُمۡ إِلَّا مَنۡ أَمَرَ بِصَدَقَهٍ أَوۡ مَعۡرُوفٍ أَوۡ إِصۡلَٰحِۢ بَیۡنَ ٱلنَّاسِۚ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَٰلِکَ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ فَسَوۡفَ نُؤۡتِیهِ أَجۡرًا عَظِیمٗا ١١۴﴾ [السناء: ۱۱۴]. «در بسیاری از درگوشی صحبت کردن آنان خیری وجود ندارد مگر کسی‌که اکر به صدقه یا معروفی نماید، یا بین مردم اصلاح برقرار کند و هرکس این …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و پنجمین پایه از پایه‌های ایمان: محبت کردن به کوچکتر و احترام به بزرگ‌تر

دلیل از سنت: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «مَنْ لاَ یَرْحَمِ النَّاسَ لاَ یَرْحَمْهُ اللَّه متعال»[۱]. «کسی‌که به مردم رحم نکند خداوند متعال به او رحم نمی­کند». همچنین پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «جَعَلَ اللَّهُ الرَّحْمَهَ مِائَهَ جُزْءٍ فَأَمْسَکَ عِنْدَهُ تِسْعَهً وَتِسْعِینَ جُزْءًا وَأَنْزَلَ فِی الْأَرْضِ جُزْءًا وَاحِدًا فَمِنْ ذَلِکَ الْجُزْءِ یَتَرَاحَمُ الْخَلْقُ حَتَّى تَرْفَعَ الْفَرَسُ …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و چهارمین پایه از پایه‌های ایمان: بخشندگی و دست و دلبازی

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿۞وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَهٖ مِّن رَّبِّکُمۡ وَجَنَّهٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِینَ ١٣٣ ٱلَّذِینَ یُنفِقُونَ فِی ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ…﴾ [آل عمران: ۱۳۳ – ۱۳۴]. «بشتابید بسوی آمرزشِ پروردگارتان و بهشتی‌که عرض آن به اندازۀ آسمان‌ها و زمین است [و] وعده داده شده است به متقین: * کسانی‌که در حال ثروتمندی و فقر مال‌شان را انفاق می‌کنند…». آیات دیگری …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و سومین پایه از پایه‌های ایمان: روی برگرداندن از سخن بیهوده

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ١ ٱلَّذِینَ هُمۡ فِی صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ ٢ وَٱلَّذِینَ هُمۡ عَنِ ٱللَّغۡوِ مُعۡرِضُونَ ٣﴾ [المؤمنون: ۱ – ۳]. «همانا رستگار شده‌اند مؤمنین * کسانی‌که در نمازشان خاشعند * و کسانی‌که از سخن بیهوده روی بر می‌گردانند». همچنین می­فرماید: ﴿وَٱلَّذِینَ لَا یَشۡهَدُونَ ٱلزُّورَ وَإِذَا مَرُّواْ بِٱللَّغۡوِ مَرُّواْ کِرَامٗا ٧٢﴾ [الفرقان: ۷۲]. «و [عباد الرحمان] کسانی …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و دومین پایه از پایه‌های ایمان: غیرت داشتن و ترک بی ناموسی

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿قُوٓاْ أَنفُسَکُمۡ وَأَهۡلِیکُمۡ نَارٗا وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَهُ…﴾ [اتحریم: ۶]. «…خودتان و خانواده­ی خودتان را از آتشی حفظ کنید که هیزمش انسان و سنگ است…». همچنین می­فرماید: ﴿وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ یَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَیَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ…﴾ [النور: ۳۱]. «و به زنان مؤمن بگو نگاه خود را [از نامحرم] کوتاه کنند و پاکدامنی کنند…». پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده …

بیشتر بخوانید »

هفتاد و یکمین پایه از پایه‌های ایمان: زهد و کوتاه‌کردن آرزو[های دنیوی]

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿فَهَلۡ یَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَهَ أَن تَأۡتِیَهُم بَغۡتَهٗۖ فَقَدۡ جَآءَ أَشۡرَاطُهَا﴾ [محمد: ۱۸]. «پس آیا منتظر قیامت هستند که ناگهان به سراغ‌شان بیاید؟ و[در حالی که] علائم ونشانه­های آن ظاهر گردیده است…». پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «بُعِثْتُ أَنَا وَالسَّاعَهُ کَهَاتَیْنِ. قَالَ وَضَمَّ السَّبَّابَهَ وَالْوُسْطَى»[۱]. «برانگیخته شدن من و قیامت مانند این دو است و …

بیشتر بخوانید »

هفتادمین پایه از پایه‌های ایمان: صبر بر مشکلات و صبر بر مسائل بدی که نفس به آنها امر می کند، مانند لذت و شهوت

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰهِۚ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَهٌ إِلَّا عَلَى ٱلۡخَٰشِعِینَ ۴۵﴾ [البقره: ۴۵]. «بوسیلۀ صبر ونماز [از الله] کمک بجوئید و آن(نماز) بسی سنگین است بجز برای فروتنان». و از مجاهد و غیره آمده است منظور از صبر روزه است. و همچنین خداوند می­فرماید: ﴿وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِینَ ١۵۵ ٱلَّذِینَ إِذَآ أَصَٰبَتۡهُم مُّصِیبَهٞ قَالُوٓاْ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّآ إِلَیۡهِ رَٰجِعُونَ ١۵۶ …

بیشتر بخوانید »

شصت و نهمین پایه از پایه‌های ایمان: پوشاندن عیوب اهل گناه

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ یُحِبُّونَ أَن تَشِیعَ ٱلۡفَٰحِشَهُ فِی ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمٞ فِی ٱلدُّنۡیَا وَٱلۡأٓخِرَهِ…﴾ [النور: ۱۹]. «همانا کسانی‌که دوست دارند بین افرادی که ایمان آورده­اند عمل فاحشۀ را بگسترانند برای آنها عذاب دردناکی در دنیا و آخرت خواهد بود…». پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لَا یَظْلِمُهُ وَلَا یُسْلِمُهُ وَمَنْ کَانَ …

بیشتر بخوانید »

شصت و هشتمین پایه از پایه‌های ایمان: گرامی داشتن مهمان

حدیث ابی شریح عدوی رضی الله عنه: گفته است با گوشم شنیدم و با چشمم دیدم وقتی‌که رسول الله سخن می­گفت: او  صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ جَارَهُ وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ جَائِزَتَهُ قَالَ وَمَا جَائِزَتُهُ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ یَوْمٌ وَلَیْلَهٌ وَالضِّیَافَهُ ثَلَاثَهُ أَیَّامٍ فَمَا کَانَ وَرَاءَ ذَلِکَ …

بیشتر بخوانید »

شصت و هفتمین پایه از پایه‌های ایمان: گرامی‌داشتن همسایه و رعایت حقوق آن

زیرا الله تعالی می­فرماید: ﴿…وَبِٱلۡوَٰلِدَیۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡیَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰکِینِ وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ…﴾ [النساء: ۳۶]. «… و به پدر و مادر نیکی کنید، و (نیز) به خویشاوندان و یتیمان و بی‌نوا یان و همسایه خویشاوند و همسایه بی‌گانه…». در تفسیر ﴿وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ﴾ «الجار ذی القربى» همسایۀ مجاور و خویشاوند و ﴿ٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ﴾ دور و دیوار …

بیشتر بخوانید »

شصت و ششمین پایه از پایه‌های ایمان: دوری از کافران و مفسدین و تندی کردن با آنها

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿لَّا یَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡکَٰفِرِینَ أَوۡلِیَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِینَۖ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَٰلِکَ فَلَیۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِی شَیۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰهٗ﴾ [آل عمران: ۲۸]. «مؤمنان نباید کافران را به جای مؤمنان دوست و ولی خود بگیرند، و هرکس چنین کند، با الله هیچ رابطه ندارند و (عهد و پیمان او با الله گسسته شده است). مگر …

بیشتر بخوانید »

شصت و پنجمین پایه از پایه‌های ایمان: جواب عطسه

رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إِذَا عَطَسَ أَحَدُکُمْ فَحَمِدَ اللَّهَ فَشَمِّتُوهُ فَإِنْ لَمْ یَحْمَدِ اللَّهَ فَلاَ تُشَمِّتُوهُ»[۱]. «اگر کسی از شما عطسه کرد و الله را حمد گفت، جواب عطسۀ او را بدهید و اگر الله را حمد ننمود، پس جواب او را ندهید[۲]».       [۱]– صحیح مسلم: ۷۶۷۹٫ [۲]– جواب «الحمد لله» بعد از …

بیشتر بخوانید »

شصت و چهارمین پایه از پایه‌های ایمان: بجا آوردن نماز میت برای کسی از اهل قبله که فوت کرده باشد

دلیل از سنت: حدیث ابوهریره رضی الله عنه: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ خَمْسٌ رَدُّ السَّلَامِ وَعِیَادَهُ الْمَرِیضِ وَاتِّبَاعُ الْجَنَائِزِ وَإِجَابَهُ الدَّعْوَهِ وَتَشْمِیتُ الْعَاطِسِ»[۱]. «حق مسلمان بر مسلمان پنج چیز است: جواب سلام، عیادت مریض، تشییع جنازه، قبول دعوت و جواب عطسه». حدیث ثوبان رضی الله عنه: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: …

بیشتر بخوانید »

شصت و سومین پایه از پایه‌های ایمان: عیادت مریض

حدیث ابن عازب رضی الله عنه: «أَمَرَنَا النَّبِیُّ  صلی الله علیه وسلم بِسَبْعٍ وَنَهَانَا عَنْ سَبْعٍ أَمَرَنَا بِاتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ وَعِیَادَهِ الْمَرِیضِ وَإِجَابَهِ الدَّاعِی وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ وَإِبْرَارِ الْقَسَمِ وَرَدِّ السَّلَامِ وَتَشْمِیتِ الْعَاطِسِ وَنَهَانَا عَنْ آنِیَهِ الْفِضَّهِ وَخَاتَمِ الذَّهَبِ وَالْحَرِیرِ وَالدِّیبَاجِ وَالْقَسِّیِّ وَالْإِسْتَبْرَقِ [وَعَنْ الْمَیَاثِرِ]»[۱]. «رسول الله  صلی الله علیه وسلم ما را به هفت چیز امر نمود و از هفت چیز …

بیشتر بخوانید »

شصت و دومین پایه از پایه‌های ایمان: جواب سلام

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَإِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّهٖ فَحَیُّواْ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَآ أَوۡ رُدُّوهَآ﴾ [النساء: ۸۶]. «و چون شما را تحیت (و سلام) گویند، پس پاسخی بهتر و یا همانند آن بدهید، الله بر همه چیز حساب‌رس است». حدیث ابی سعید خدری رضی الله عنه: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إِیَّاکُمْ وَالْجُلُوسَ فِى الطُّرُقَاتِ. قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لَنَا …

بیشتر بخوانید »

شصت و یکمین پایه از پایه‌های ایمان: همنشینی با اهل دین و دوست داشتن¬شان و انتشار سلام بین آنها و دست دادن [هنگام ملاقات] و هر آنچه که بین آنها محبت ایجاد می کند

 زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿…لَا تَدۡخُلُواْ بُیُوتًا غَیۡرَ بُیُوتِکُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَا…﴾ [النور: ۲۷]. «… به خانۀ به غیر از خانه­های خودتان وارد نشوید مگر آنکه اجازه بگیرید و بر اهل آن سلام نمائید…». حدیث ابوهریره رضی الله عنه: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «لاَ تَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ حَتَّى تُؤْمِنُوا وَلاَ تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا. أَوَلاَ أَدُلُّکُمْ عَلَى …

بیشتر بخوانید »

شصتمین پایه از پایه‌های ایمان: رعایت حقوق فرزندان و همسر

و آن این است که مرد مسلمان گرداننده­ امور فرزند و اهلش بوده و آنچه از علوم دینی که نیازشان است به آنها بیاموزد. زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿…قُوٓاْ أَنفُسَکُمۡ وَأَهۡلِیکُمۡ نَارٗا وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَهُ…﴾ [التحریم: ۶]. «…خودتان و خانوادۀ خودتان را از آتشی حفظ کنید که هیزمش انسان و سنگ است…». حسن بصری رحمه الله  دربارۀ این آیه گفته …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و نهمین پایه از پایه‌های ایمان: رعایت حق سرور توسط مُلک یمین

در صحیحین از عبدالله بن عمر  رضی الله عنهما آمده است: رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا نَصَحَ لِسَیِّدِهِ وَأَحْسَنَ عِبَادَهَ اللَّهِ فَلَهُ أَجْرُهُ مَرَّتَیْنِ»[۱]. «اگر غلام برای سرورش خیرخواهی کند و عبادت الله را به نیکی انجام دهد، اجرش دو برابر می­شود». در صحیح مسلم از جریر بن عبد الله رضی الله عنه آمده: …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و هشتمین پایه از پایه‌های ایمان: نیکی‌کردن به مُلک یمین

زیرا الله تعالی می­فرماید: ﴿۞وَٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُشۡرِکُواْ بِهِۦ شَیۡ‍ٔٗاۖ وَبِٱلۡوَٰلِدَیۡنِ إِحۡسَٰنٗا وَبِذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡیَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰکِینِ وَٱلۡجَارِ ذِی ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ وَٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِیلِ وَمَا مَلَکَتۡ أَیۡمَٰنُکُمۡ﴾ [النساء: ۳۶]. «و الله را بپرستید، و چیزی را با او شریک مگردانید. و به پدر و مادر نیکی کنید، و (نیز) به خویشاوندان و یتیمان و بی‌نوا یان و همسایه خویشاوند …

بیشتر بخوانید »

و هر آنچه شامل آن می­شود مثل فرو بردن خشم و نرم خویی و تواضع  زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَإِنَّکَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِیمٖ ۴﴾ [القلم: ۴]. «و همانا تو از خوی بس بزرگی برخوردار هستی». همچنین می­فرماید: ﴿وَٱلۡکَٰظِمِینَ ٱلۡغَیۡظَ وَٱلۡعَافِینَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ یُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِینَ ١٣۴﴾ [آل عمران: ۱۳۴]. «…و [متقین کسانی هستند که] خشم خود را فرو می­برند و …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و ششمین پایه از پایه‌های ایمان: صله رحم و ارتباط خویشاوندی

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿فَهَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن تَوَلَّیۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُواْ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَکُمۡ ٢٢ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰٓ أَبۡصَٰرَهُمۡ ٢٣﴾ [محمد: ۲۲ – ۲۳]. «پس آیا اگر به حکومت رسیدید، جز این (امید) است که در زمین فساد کنید، و پیوند خویشاوندان‌تان را ببرید؟!* اینان کسانی هستند که الله لعنت‌شان کرده است، پس (گوش‌های) آنان را کر …

بیشتر بخوانید »

ویژگی های اساسی قرآن (۱)

خداوند متعال قرآن مجید را در جاهای متعددی به کلمات «الکتاب المبین» و«عربی مبین» معرفی می کند. درآغاز سوره یوسف می فرماید: ﴿الر تِلْکَ آیَاتُ الْکِتَابِ الْمُبِینِ إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآناً عَرَبِیّاً لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ﴾ [سوره یوسف : ۱-۲]. « الرا این است آیات کتاب روشن. هر آئینه ما فرو فرستادیم آن را به زبان عرب تا شما در یابید». وسوره حجر اینچنین …

بیشتر بخوانید »

مقام و منزلت نماز در اسلام

نماز مقام و منزلت بزرگی را در بین سایر عبادات دارا می باشد، نماز مرز فاصل بین اسلام و کفر است از اینجاست که در ادای آن تشویق و ترغیب زیادی صورت گرفته است، و ترک کننده آن در معرض خطر قرار دارد. نماز عبادتی است که در تمامی ادیان آسمانی گذشته وجود داشته است زیرا در تربیت و اصلاح …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و پنجمین پایه از پایه‌های ایمان: نیکی به پدر و مادر

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَوَصَّیۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَیۡهِ إِحۡسَٰنًا…﴾ [الأحقاف: ۱۵]. «و انسان را به نیکی به پدر و مادر وصیت فرمودیم». همچنین می‌فرماید: ﴿۞وَقَضَىٰ رَبُّکَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِیَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَیۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا یَبۡلُغَنَّ عِندَکَ ٱلۡکِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا کَرِیمٗا ٢٣ وَٱخۡفِضۡ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحۡمَهِ وَقُل رَّبِّ ٱرۡحَمۡهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و سومین پایه از پایه‌های ایمان: همکاری در کار نیک و پرهیزکاری

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ﴾ [المائده: ۲]. «… در کار نیک و پرهیزکاری به یکدیگر کمک کنید و در گناه و دشمنی یکدیگر را یاری ننمائید…». حدیث انس بن مالک رضی الله عنه که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «انْصُرْ أَخَاکَ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا فَقَالَ رَجُلٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَنْصُرُهُ …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و چهارمین پایه از پایه‌های ایمان: حیاء

در سنت آمده است: «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَرَّ عَلَى رَجُلٍ مِنَ الأَنْصَارِ، وَهُوَ یَعِظُ أَخَاهُ فِی الحَیَاءِ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «دَعْهُ فَإِنَّ الحَیَاءَ مِنَ الإِیمَانِ»[۱]. «رسول الله  صلی الله علیه وسلم بر مردی از انصار گذشت در حالی‌که آن [مرد] برادرش را از حیاء برحذر می­داشت، رسول الله  صلی الله علیه وسلم …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و دومین پایه از پایه‌های ایمان: امر به نیکی و دور کردن مردم از بدی(۲)

دلیل از سنت: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «مَنْ رَأَى مِنْکُمْ مُنْکَرًا فَلْیُغَیِّرْهُ بِیَدِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ وَذَلِکَ أَضْعَفُ الإِیمَانِ»[۱]. «هرکدام از شما کار زشتی را دید آن را با دستش برطرف کند و اگر نتوانست با زبانش و اگر نتوانست با قلبش آن را نهی کند (یعنی آن را در قلبش زشت …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و دومین پایه از پایه‌های ایمان: امر به نیکی و دور کردن مردم از بدی(۱)

زیرا الله تعالی می­فرماید: ﴿وَلۡتَکُن مِّنکُمۡ أُمَّهٞ یَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَیۡرِ وَیَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَیَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِۚ وَأُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ ١٠۴﴾ [آل عمران: ۱۰۴]. «و باید از میان شما، گروهی باشند که (مردم را) به نیکی دعوت کنند، و به کار شایسته و ا دارند و از زشتی باز دارند، و آنانند که رستگارند ». همچنین می­فرماید: ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ …

بیشتر بخوانید »

پنجاه و یکمین پایه از پایه‌های ایمان: حکم کردن بین انسان‌ها به عدالت

زیرا الله تعالی می­فرماید: ﴿ وَإِذَا حَکَمۡتُم بَیۡنَ ٱلنَّاسِ أَن تَحۡکُمُواْ بِٱلۡعَدۡلِ﴾ [النساء: ۵۸]. «و وقتی بین مردم حکم می­کنید به عدالت حکم کنید…». همچنین می‌فرماید: ﴿…وَلَا تَکُن لِّلۡخَآئِنِینَ خَصِیمٗا ١٠۵﴾ [النساء: ۱۰۵]. «… و از خیانت‌کاران دفاع نکن». همچنین می‌فرماید: ﴿…وَأَقۡسِطُوٓاْۖ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِینَ ٩﴾ [الحجرات: ۹]. «… و عادل باشید که الله عادلان را دوست می­دارد». همچنین …

بیشتر بخوانید »

پنجاهمین پایه از پایه‌های ایمان: تمسک به آنچه که جماعت نامیده می‌شود

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِیعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ…﴾ [آل عمران: ۱۰۳]. «همگی به ریسمان الهی متمسک شوید و فرقه فرقه نشوید…». ابوهریره رضی الله عنه آورده است: پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «مَنْ خَرَجَ مِنَ الطَّاعَهِ وَفَارَقَ الْجَمَاعَهَ فَمَاتَ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً…»[۱]. «کسی‌که از اطاعت روی گردان شود و از جماعت جدا شود و بمیرد به …

بیشتر بخوانید »

چهل و نهمین پایه از پایه‌های ایمان: اطاعت از ولات امر مسلمان

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿…أَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِیعُواْ ٱلرَّسُولَ وَأُوْلِی ٱلۡأَمۡرِ مِنکُمۡ…﴾ [النساء: ۵۹]. «… اطاعت کنید از الله و اطاعت کنید از رسول و صاحبان امر از خودتان…»، گفته شده اولی الامر امیران حکومتی است و گفته شده آنها علماء هستند، و احتمال بر این می­رود که منظور هر دوی آنهاست، اگر منظور امیران حکومتی باشد به این حدیث از …

بیشتر بخوانید »

چهل و هشتمین پایه از پایه‌های ایمان: قربانی کردن و عقیقه گرفتن

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَٱنۡحَرۡ ٢﴾ [الکوثر: ۲]. «پس برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی کن». همچنین می­فرماید: ﴿وَٱلۡبُدۡنَ جَعَلۡنَٰهَا لَکُم مِّن شَعَٰٓئِرِ ٱللَّهِ لَکُمۡ فِیهَا خَیۡرٞ﴾ [الحج: ۳۶]. «و [قربانی] کردن شتران را برای شما از شعائر الله قرار دادیم که برای شما در آن خیر است…». همچنین می­فرماید: ﴿ذَٰلِکَۖ وَمَن یُعَظِّمۡ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى …

بیشتر بخوانید »