اقوال سلف صالح

قال رجل لوهب بن منبّه رحمه اللّه تعالى: «إنّ فلانا شتمک، فقال: ما وجد الشّیطان بریدا غیرک!». {«مختصر منهاج القاصدین» (۱۸۴)}. مردی به وهب بن منبه رحمه الله گفت: فلانی تو را دشنام داد، وهب فرمود: «شیطان قاصدی جز تو نیافت (که این سخن را برایم بیاورد!)».

علامه معلمی رحمه الله فرمود: هرکه از حق روی گردان شود و تسلیم هوای خود گردد حقش این است که خداوند گمراهیش را بیفزایید.

قال سعید بن المسیب : «ما أکرمت العباد أنفسها بمثل طاعه الله عز وجل، ولا أهانت أنفسها بمثل معصیه الله، وکفى بالمؤمن نصره من الله أن یرى عدوه یعمل بمعصیه الله». (الحلیه الأولیاء). سعید بن مسیب رحمه الله فرمودند: «هیچگاه یک مؤمن همانند وقتی که طاعت خداوند عزوجل را بجای می آورد، خود را گرامی نمی دارد، و با انجام …

 علامه ابن جبرین رحمه الله： «ذکر قلبی خداوند یعنی： محبتش، ترس از او، امید به او ، توکل بر او، تفکر در آیات و مخلوقاتش، به یاد آوردن الطاف و نعمت هایش بر بندگان و مانند آن».

قال الأعمش رحمه اللّٰه “مثل الذی یسمع الحکمه أو الکلمه و لا یعمل بها کمثل رجل أمامه طعام فیأخذ اللقمه فیرمیها خلف ظهره فمتى یشبع.” “مثال آنکه حکمت یا سخن حقی را می شنود و بدان عمل نمی کند؛همانند کسی است که غذایی را در اختیار دارد و از آن لقمه می گیرد و(به جای آنکه لقمه را بخورد)آن را …

عن سعید بن جبیر، قال: «إن الخشیه أن تخشى الله تعالى حتى تحول خشیتک بینک وبین معصیتک، فتلک الخشیه، والذکر طاعه الله، فمن أطاع الله فقد ذکره، ومن لم یطعه فلیس بذاکر، وإن أکثر التسبیح وقراءه القرآن». “حلیه الأولیاء وطبقات الأصفیاء”. سعید بن جبیر رحمه الله می فرماید: «خشیت آنست که از خدا آنگونه بترسی تا آنکه بین تو و …

سئل ابن القیم رحمه الله إذا أنعم الله على الإنسان بنعمه کیف یعرف إن کانت فتنه أم نعمه؟ فقال:إذا قربته إلى الله فهی نعمه وإذا أبعدته عن الله فهی فتنه . از ابن قیم رحمه الله سوال شد که اگر خداوند نعمتی را به انسان بدهد چگونه تشخیص دهد که آن نعمت است یا فتنه ؟ ایشان جواب دادند : …

” ای مردم! شما به آنچه دوست دارید، دست پیدا نخواهید کرد مگر با ترک دلبستگی های تان، و به آرزوهای تان نخواهید رسید، مگر با صبر بر آنچه برای تان ناخوشایند است”. (حسن بصری رحمه الله).

شیخ عثیمین رحمه الله می فرماید: “معنای [صلاه] از جانب الله بر پیامبرش طبق آنچه که گروهی از اهل علم گفته اند:طلب رحمت از جانب الله بر پیامبر،نیست …. بلکه [صلاه] بر هر شخص ذکر و یاد و ثنای او در ملا الاعلی است،همانطور که ابو عالیه گفته،و اهل تحقیق نیز از او پیروی کرده اند.[مجموع فتاوی و رسائل:۹/۴۴۵] و …

قال ابن القیّم: «إذا ظهر الزّنا والرّبا فی قریه أذن بهلاکها». امام ابن قیم رحمه الله فرمود: «هرگاه در شهری زنا و ربا شایع شد، هلاک و نابودی آن شهر را ‏اعلام کن»‏. ( – ‏«الفوائد» (۲۲۶)).

فضیل بن عیاض رحمه الله : ترک عمل به خاطر مردم ریا است ! و انجام دادن عمل برای مردم شرک است و اخلاص این است که الله تو را از این دو عافیت دهد .

فضیل بن عیاض رحمه الله : بخدا سوگند بر تو حلال نیست که سگ یا خوکی را بیازاری ! پس چگونه مسلمین را آزار می دهی؟

 امام شاطبی رحمه الله تعالی： « برخی از نشانه های سعادت بنده عبارتند از： – آسان شدن طاعت و عبادت بر وی – موافقت افعالش با سنت – همنشینی با نیکوکاران – خوش اخلاقی با برادران ایمانی – نیکی به مردم – اهتمام به امور مسلمین – استفاده از وقت ». [ الإعتصام:۱۵۲/۲ ].

عن العلاء بن الحارث، عن مکحول، قال: «أربع من کن فیه کن له، و ثلاث من کن فیه کن علیه. فأما الأربع اللاتی له، فالشکر، و الإیمان و الدعاء، و الاستغفار، قال الله تعالى: «مَّا یَفْعَلُ اللّهُ بِعَذَابِکُمْ إِن شَکَرْتُمْ وَآمَنتُمْ» وقال: «وَ مَا کَانَ اللّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ» وقال: «مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ» . وأما الثلاث …

برای کسانی که به بازی شطرنج عادت گرفته اند : روی عن علیّ رضی اللّه عنه أنّه قال: «الشّطرنج میسر العجم» {«لسان العرب» (۵/ ۲۹۸) }. از علی ابن ابیطالب رضی الله عنه روایت شده که فرمود: «شطرنج قمار عجم است».

«حقیقتی که علمای حدیث و پژوهشگران و کسانی که بر اساس بصیرت راه آنها را در پیش گرفته‌اند، هیچ شکی در آن ندارند، چنین است : احادیث صحیحین (بخاری و مسلم) همگی صحیح می‌باشند و در مورد هیچ یک از آنها جایی برای زیر سؤال بردن یا ضعیف دانستنشان وجود ندارد. انتقاداتی که دار قطنی و دیگر حافظان حدیث نسبت …

تا چه اندازه به حلال و حرام اهمیت می دهیم؟ آیا روزی و منبع درآمدمان، بی هیچ شبهه ای؛ پاک و حلال است؟ در این سخن مالک بن دینار بیندیشیم که فرموده است: اگر انسان از یک درهم حرام بگذرد برایش از صدقه دادن صدهزار درهم بهتر است. المجالسه و جواهر العلم (۱۲۵/۵).

 امام ابن القیم رحمه الله تعالی گوید: هیچ چیزى نیست که مانند توحید سبب برطرف شدن سختى ها باشد؛ همچنانکه دعاى یونس با کلمه توحید بود {لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ} [سوره اﻷنبیاء ۸۷]. الله متعال، رنج و بلاى هر رنجدیده اى را با توحید و این دعاى توحیدى برطرف مى سازد.چیزى چون شرک، انسان را در رنج و …

شیخ البانی رحمه الله علیه می گوید: 🏻هر کسی که با سنت پیامبر صلی الله علیه و سلم مخالفت کند در زندگی اش هرگز موفق نمی شود، چون راهی را که پیامبر برایمان قرار داده در پیش نگرفته است و پیامبر صلی الله علیه و سلم می فرماید: (دو چیز در میان شما گذاشتم که تا زمانی کن به آنها …

 قال شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله: ومتى ترک العالم ما علمه من کتاب الله وسنه رسوله واتبع حکم الحاکم المخالف لحکم الله ورسوله کان مرتدا کافرا یستحق العقوبه فى الدنیا والآخره (مجموع الفتاوی ۳۵ / ۳۷۲ – ۳۷۳). ترجمه : شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله فرموده اند: هرگاه یک عالم ، آنچه که از کتاب خدا و سنت …

 قال الإمام الغزالی رحمه الله : وأما الآن فقد قیدت الأطماع ألسن العلماء فسکتوا وإن تکلموا لم تساعد أقوالهم أحوالهم فلم ینجحوا، ولو صدقوا وقصدوا حق العلم لأفلحوا. ففساد الرعایا بفساد الملوک وفساد الملوک بفساد العلماء وفساد العلماء باستیلاء حب المال والجاه، ومن استولى علیه حب الدنیا لم یقدر على الحسبه على الأراذل فکیف على الملوک والأکابر؟ والله المستعان على …

بلال بن سعد رحمه الله می فرماید : اعمال صالح با وجود سه چیز ارزشی ندارد: شرک و کفر و رای گفته شد رای چیست :فرمود کتاب خدا و سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم را ترک کند و به نظر خودش عمل کند .

امام ابن رجب رحمه الله فرمود: ترسو آن نیست که از شدت ترس آن چنان گریه کند که چشمانش خیس شود ، بلکه ترسو آن است که میل به حرام و توانایی انجام حرام را داشته باشد ، ولی آن را (ازترس الله)ترک کند. (رسائل ابن رجب ۱/۱۶۳).

یکی از اسباب هدایت، علم است. بنابراین هر آنکس علم بیشتری نسبت به دینش داشته باشد به هدایت نیز نزدیکتر است و احتمال اغوای او توسط شیاطین جن و انس کاهش می‌یابد، از اینرو کسب علوم شرعی راه خوبی برای حفظ ایمان است. قال الإمام ابن القیم رحمه الله： «کل ما کان فی القرآن من مدح للعبد فهو من ثمره …

یکی از اسباب هدایت و تداوم و بقا بر آن؛ داشتن علم شرعی است. کسی که به احکام شریعت علم داشته باشد و طریقه ی صحیح عبادات را بداند، عبادت او نیز به قبولی نزدیکتر خواهد شد و این علم برایش همانند چراغی خواهد بود که راه و مسیر او را برای عبادت صحیح پروردگار روشن می‌کند. کتب عمر بن …

 امیرالمؤمنین عمر بن خطاب رضی الله عنه فرمودند： «هیچ گاه انسانی دانشمند نمی‌شود مگر آنکه به بالاتر از خود حسد نورزد، و به پایین‌تر از خود در علم بسنده نکند، و در مقابل علم خود از کسی مزدی دریافت نکند». و قال عمر رضی الله عنه： « تفقّهوا قبل أن تسودوا ». و عمر رضی الله عنه فرمود： «علم را …

 المهدی أبا عبد الله یقول: سمعت سفیان الثوری یقول: « کان یقال أول العلم الصمت، و الثانی الاستماع له وحفظه، و الثالث العمل به، و الرابع نشره و تعلیمه». مهدی ابو عبدالله گفت: شنیدم سفیان ثوری می‌فرمود: « ابتدای علم سکوت است، و دوم شنیدن علم و حفظ آن است، و سوم عمل کردن به آن، و چهارم نشر و تعلیم …

یروى عن الأحنف بن قیس أنّه قال： « قال الخلیل بن أحمد： النّاس أربعه： رجل یدری و یدری أنّه یدری، فذاک عالم فخذوا عنه، و رجل یدری و هو لا یدری أنّه یدری، فذاک ناس فذکّروه، و رجل لا یدری و هو یدری أنّه لا یدری فذاک طالب فعلّموه، و رجل لا یدری و لا یدری أنّه لا یدری فذاک أحمق …

حافظ ابن رجب رحمه الله： تفقه و آگاهی در دین و طلبِ علم زمانی پسندیده و قابل ستایش است، که برای عمل کردن (به آموزه های آن) باشد، نه اینکه ابزاری برای اشتغال به «جدال و مشاجره های بیهوده» محسوب شود. … به عمل کار برآید به سخن دانی نیست. [جامع العلوم و الحکم ج ۱ ص ۲۴۴ مؤسسه الرساله (ط۷)].

 شیخ محمد بن عبدالوهاب رحمه الله تعالی： الله تو را مورد رحمت خود قرار دهد ، آگاه باش!! طلب علم فرض است و سبب شفا یافتن قلب های بیمار شود. [ الدر السنیه فی الاجوبه النجدیه ۴/۳۳۷ ].

قال الإمام الشّافعیّ رحمه اللّه تعالى： « من تعلّم القرآن عظمت قیمته، و من تعلّم الفقه نبل مقداره، و من کتب الحدیث قویت حجّته، و من تعلّم الحساب جزل رأیه، و من تعلّم اللّغه رقّ طبعه، و من لم یصن نفسه، لم ینفعه علمه». امام شافعی رحمه الله تعالی فرمودند： « هرکس قرآن بیاموزد ارزش و قدر وی بالا می‌رود، …

 قال عبد الله بن مسعود رضی الله عنه： ” حافظوا على أبنائکم فی الصلاه و عودوهم الخیر فإن الخیر عاده “. [ رواه الطبرانی فی الکبیر  ٩١۵۵ ]. عبدالله ابن مسعود رضی الله عنه فرموده است ： از فرزندان در برپایی نماز محافظت کنید و آنان را به امور خیر عادت دهید زیرا کار خیر تکرار پذیر است.

بعضی از مردم می‌گویند: گاهی ناچار می‌شویم که دروغ بگوئیم! و برای آنکه مرتکب قسم دروغ نشویم پس به غیر خدا قسم دروغ می‌خوریم! درحالیکه غافلند از اینکه سوگند به غیر خدا شرک (اصغر) است حتی اگر دروغ باشد اما سوگند دروغ به خدا گناهی غیر از شرک است، و قطعا شرک از گناه بزرگتر است. قال ابن مسعود رضی …

قالـ ابن تیمیه رحـمه الله تعالے: (فمن فوت صلاه واحده عمداً فقد أتے کبیره عظیمه فلیستدرک بما أمکن من توبه وأعمال صالحه). [منهاج السنه ٢٣١/۵]. ابن تیمیه رحمه الله تعالی: (“هر آنکه تنها یک نماز را عمدا ترک کند،براستی که مرتکب گناه بسیار بزرگی شده؛پس بکوشد با هر آنچه از توبه و اعمال صالحه می تواند جبران کند.”) [منهاج السنه …

فضیل بن عیاض رحمه الله سخنان ارزشمند و زیادی در نکوهش اهل بدعت و تحذیر از آن دارد که به مواردی اشاره می نماییم: میگوید: با صاحب بدعت منشین که از نزول لعنت بر شما بیمناکم. میگوید: هرکس صاحب بدعت را دوست داشته باشد خداوند عملش را باطل و نور اسلام را از دلش خارج می گرداند. میگوید: همراه یهودی …

شیخ عثیمین رحمه الله: “در مورد احترام و گرامی داشتن مهمان،باید گفت که:از عادات و رسوم نیست بلکه از عبادات محسوب می شود،چراکه پیامبر صلی الله علیه وسلم فرموده اند: “هر که به الله و روز رستاخیز ایمان دارد پس مهمانش را گرامی بدارد”در نتیجه گرامی داشتن مهمان عبادتی است که انسان را به پروردگارش نزدیک می کند،و سببی است …

الهجر الجمیل هو : الهجر بلا أذى ، و الصفح الجمیل : صفح بلا معاتبه ، و الصبر الجمیل : صبر بغیر شکوى إلى المخلوق . مجموع الفتاوى (۶۶۶/۱۰) از سخنان گوهر بار شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله: “هجر و ترک جمیل،ترک بدون اذیت است . بخشیدن جمیل،همانبخشش بدون سرزنش است . و صبر جمیل،صبری بدون آه و ناله …

رؤی الفضیل بن عیاض فی المنام فقیل له : ماذا فعل الله بک ؟ فقال : غفر لی ذنبی . قالوا : بماذا ؟ قال :والله لم تنفعنا إلا رکعات کنا نرکعها فی جوف اللیل أخلصنا النیه فیها لله عـــز وجـــل فرحمنا الله بهــا. فضیل بن عیاض را در خواب دیدند،از او پرسیدند الله با تو چه کرد؟ پاسخ داد:گناهانم …

 اوزاعی رحمه الله می فرماید : ” هیچ ساعتی از ساعات دنیا نیست مگر اینکه در روز رستاخیز بر هر شخصی عرضه خواهد شد،روز به روز،و ساعت به ساعت .. و هیچ ساعتی را نخواهد یافت که در آن ذکر الله را ننموده مگر اینکه از حسرت آن نفس هایش بند می آید،پس بیاندیش اگر ساعت ها و روزها و …

۱- دعا: ﴿مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ﴾ [فرقان: ۷۷] «اگر دعای شما نباشد پروردگارم به شما اعتنایی نمی‌کند». ۲- شکر نعمت: ﴿لَئِن شَکَرْتُمْ لأَزِیدَنَّکُمْ﴾ [ابراهیم: ۷] «اگر واقعا سپاسگزاری کنید [نعمت] شما را افزون خواهم کرد». ۳- یاری ضعیفان: رسول الله ﷺ می‌فرماید: «آیا جز این است که به واسطهٔ ضعیفانتان یاری و روزی داده می‌شوید؟» (بخاری: ۲۸۹۶). (شیخ …

قال علیّ بن أبی طالب رضی اللّه عنه: «للمرائی ثلاث علامات، یکسل إذا کان وحده، وینشط إذا کان فی النّاس، ویزید فی العمل إذا أثنی علیه، وینقص إذا ذمّ» {‏«الإحیاء» (۳/ ۲۹۶‏)}. علی ابن ابیطالب رضی الله عنه فرمود: «ریاکار سه علامت دارد: هرگاه تنها ماند در عبادت کسل و تنبل شود، و هرگاه در میان مردم باشد فعال و پرکار …

برخی از سلف گفته اند: «اگر خداوند به بنده ای اراده ی خیر نمود، دروازه ی عمل را به رویش گشوده و دروازه ی جَدَل را به رویش خواهد بست… و اگر خداوند به بنده ای اراده ی شر نمود، دروازه ی عمل را به روی او بسته و دروازه ی جَدَل را به رویش خواهد گشود…». سلف امت از …

امام ابن قیم رحمه الله فرمود : همواره گروهی از امتمحمدصلی الله علیه وسلم بر حقیقت استوار هستند و در مقابل مشرکین و اهل بدعت جهاد می کنند تا اینکه زمین وموجودات به سوی الله باز می گردند.

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: اعتقاد را از من و حتی از بزرگتر از من مگیرید، بلکه از: ۱. الله ۲. رسولش صلی الله علیه و آله و سلم ۳. آنچه گذشتگان امت بر آن اجماع نموده اند بگیرید. (مجموع الفتاوی).

امام ابن حزم رحمه الله می فرماید: “بعد از شرک گناهی بزرگتر نزد الله از این دو گناه وجود ندارد: اولی:ترک نماز به صورت عمدی،تا اینکه وقتش به اتمام برسد. و دوم:کشتن عمدی،مرد یا زن مومن. قال ابن حزم :ﻻ ذنب عند الله عز وجل بعد الشرک أعظم من شیئین: أحدهما: تعمد ترک صلاه فرض حتى یخرج وقتها الثانی: قتل …