انسان دوراندیش، می‌ایستد تا ببیند و فکرکند و بیندیشد و باز دوباره نگاه می‌کند و به سرانجام کارها می‌اندیشد، سنجیده قدم می‌گذارد، قاطعانه فکر می‌کند و با احتیاط پیش می‌رود تا پشیمان نشود. اگرکار، به دلخواه او انجام گرفت، خدا را ستایش می‌کند و از فکر و اندیشه‌اش تشکر می‌نماید و اگر این طور نشد، راضی می‌شود، غمگین نمی‌گردد و …

ابقراط می‌گوید: کم کردن چیزهای مضر و زیانبار، بهتر از زیاد استفاده کردن از چیزهای سودمند است. و نیز می‌گوید: با دوری کردن از تنبلی و خستگی و با پرهیز از پرخوری همواره تندرست باشید. یکی از حکما می‌گوید: هرکس، می‌خواهد سالم و تندرست باشد، غذای خوب بخورد و زمانی سراغ غذا برود که خوب گرسنه شد و پس ازآنکه …

یکی از چیزهایی که خاطر انسان را آسوده می‌کند و او را شادمان می‌سازد، مطالعه و تدبر در اندیشه‌های انسان‌های نابغه و هوشیار است. انسان، با مطالعه اندیشه‌های نوابغ، به درخشش زیبای استعدادهایشان پی می‌برد.   سرور عارفان و بهترین جهانیان، پیامبرمان محمد مصطفی ج است که سایر مردم را نمی‌توان بااو مقایسه کرد؛ چون او، به وسیله وحی و …

بلندهمتی، انسان را به دروازه‌های خوبی می‌رساند و او را به قله مقامات بالا صعود می‌دهد. یکی از ویژگی‌ها و رهنمودهای اسلامی، این است که انسان، خودش را با همت بلند و هدف بزرگ بیاراید. همت و اراده قوی، محورکارهای مثبت و اهرم رهایی از کارهای منفی است. همت، انرژی پرقدرتی است که انسان باهمت، می‌تواند با آن به قله …

عطایا و بخشش‌های بزرگ و فراوان، گنج‌هایی ست که همواره برای صاحبانشان باقی می‌مانند و همراه آنها به سرای آخرت کوچ می‌کنند. این گنجینه‌های جاودان عبارتند از: اسلام، ایمان، احسان و نیکوکاری، پرهیزکاری، هجرت، جهاد و توبه و بازگشت به سوی خدا: ﴿۞لَّیۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰکِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡیَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ﴾ [البقره: ۱۷۷] «نیکی، …

عزت و احترام برخاسته از پادشاهی و فرمانروایی و ثروت، امتحان و آزمونی از سوی خداوند است. خداوند، به نقل از پیامبرش سلیمان÷ می‌فرماید: ﴿هَٰذَا مِن فَضۡلِ رَبِّی لِیَبۡلُوَنِیٓ ءَأَشۡکُرُ أَمۡ أَکۡفُرُۖ﴾ [النمل: ۴۰] «این، از لطف پروردگارم هست تا مرا بیازماید که آیا سپاس می‌گزارم یا ناسپاسی می‌کنم». این را سلیمان÷ زمانی گفت که تخت بلقیس را نزد خود …

سعادت و رستگاری، نشانه‌های روشن و نمایانی دارد که گواه پیشرفت و موفقیت و رستگاری سعادتمندان می‌باشد. یکی از نشانه‌های رستگاری و سعادت، این است که هرچه علم و دانش انسان بیشتر شود، فروتنی و مهرورزی او بیشتر گردد. انسان، چون گوهری گرانبهاست که هر چند وزن آن سنگین‌تر و ارزش آن بیشتر باشد، به عمق دریا فرو می‌رود؛ انسان …

بنده، بشدت به معبود و مولایی نیاز دارد که توانا، یاریگر، حکمران و ماندگار باشد. تنها کسی که دارای چنین صفاتی است، خداوند یگانه و یکتا می‌باشد که بر همه چیز فرمانروایی می‌کند. در جهان هستی جز خداوند متعال، کسی دیگر وجود ندارد که بنده، در پناه او آرام بگیرد و با روی آوردن به سوی او لذت ببرد. پس …

نباید تندرستی و وقت خود را با کوتاهی کردن در اطاعت پروردگار، از دست بدهیم. از اینرو تندرستی و فراغت خود را فرصتی برای تلاش و کار بدان؛ چون همیشه زمان تلاش و کار، فراهم نیست و آنچه از دست رفته جبران نمی‌شود. بیکاری، سبب انحراف یا باعث پشیمانی می‌گردد و تنهایی، تأسف خوردن یا فکر و خیال را به …

﴿خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِینَ ١٩٩﴾ [الأعراف: ۱۹۹] «عفو را پیشه کن و به معروف امر نما و از جاهلان روی بگردان». اگر بیشتر رفتارهای برادرت را می‌پسندی، شایسته نیست که به خاطر یک یا دو رفتار نادرست، به او بی‌علاقه باشی؛ چون اشتباه اندک، قابل بخشش است و کمال، همواره کاستی‌هایی دارد. کندی می‌گوید: چگونه می‌خواهی که …

«هنگام خوشی و آسایش خدا را بشناس تا خدا نیز تو را در سختی‌هایت بشناسد». یعنی با انجام عبادت خداوند و شکرگزاری نعمت‌هایش و با شکیبایی به هنگام تلخی‌هایی که او مقدر می‌نماید و با پناه‌بردن صادقانه به او هنگام نزول بلا، خودت را به او نزدیک کن و خود را محبوب او بگردان. به عبارت دیگر، هنگام امنیت و …

رضایت از تقدیر، باعث می‌شود تا هوا و هوس از قلب انسان بیرون برود؛ از اینرو کسی که از تقدیر خداوند راضی باشد، هوای نفسش، تابع خواست خداوند می‌گردد. یعنی در پی چیزی قرار می‌گیرد که پروردگارش دوست می‌دارد و می‌پسندد. پس رضامندی از حکم و قضای الهی و پیروی کردن از هوای نفس هرگز در دل جمع نمی‌شوند و …

اغلب، شیطان به هنگام ناخشنودی و شهوت بر انسان چیره می‌شود و آنجاست که او را شکار می‌کند؛ بویژه وقتی ناخشنودی انسان، ریشه دار و قوی باشد. زیرا در آن وقت، انسان، چیزهایی به زبان می‌آورد که خداوند را خشمگین می‌کند، کارهایی انجام می‌دهد که خدا، نمی‌پسندد و اراده‌هایی می‌کند که خدا دوست ندارد. بنابراین پیامبر ج هنگام مرگ فرزندش …

ناخشنودی از تقدیر و احکام الهی، ناسپاسی را به دنبال خواهد داشت و گاهی باعث می‌شود تا انسان به خداوندی که نعمت بخشیده، کفر بورزد. پس هرگاه بنده، در همه حالات از پروردگارش راضی گردد، این باعث می‌شود تا شکر خدا را ادا نماید و از کسانی باشد که از خدا راضی هستند و شکر او را به جا می‌آورند. …

نتیجه رضامندی، شکر است. شکرگزاری، از بزرگترین مقامات ایمان و بلکه حقیقت ایمان است و کسی که از احکام، نعمت‌های الهی و تدبیر و کار او راضی نیست، شکر خدا را به جا نمی‌آورد؛ پس بنده سپاسگزار، بیش از همه آسوده خاطر است و نسبت به دیگران حالت بهتری دارد.

هرکس که دلش، آکنده از رضامندی از تقدیر الهی باشد، خداوند دل او را سرشار از توانگری و آسایش و قناعت می‌گرداند و دلش را برای محبت خویش و بازگشت به سوی او و توکل کردن به او خالی می‌نماید. هرکس از رضامندی بی‌بهره باشد، دلش آکنده از چیزهایی می‌شود که مخالف این امر هستند و از آنچه که سعادت …

رضامندی، دروازه سلامتی را به روی انسان می‌گشاید، دل او را سالم می‌کند و آن را از فریبکاری، فساد، کینه و تنفر پاک می‌گرداند. تنها کسی ازعذاب خداوند نجات می‌یابد که با قلبی سالم نزد خدا حاضر شود. دل سالم، همان دلی است که از شبهه و شک و شرک پاک باشد و شیطان و لشکریانش نتوانند در آن دخالتی …

نارضایتی یا به خاطر این است که چیزی را که دوست داشته و می‌خواسته، از دست داده و یا بدین خاطر است که به بلایی گرفتار شده که او را ناخشنود و ناراحت می‌نماید. پس هرگاه بنده، یقین کند که آنچه که به او رسیده، چنین نبوده که از او بگذرد و آنچه به او نرسیده نیز چنین نبوده که …

رضامندی، به انسان آرامش و ثبات می‌بخشد و به دل، هنگام اضطراب و تردید، به وسیله وعده الهی و وعده پیامبرش، اعتماد می‌بخشد؛ بدین سان دل، با زبان حال می‌گوید: ﴿هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِیمَٰنٗا وَتَسۡلِیمٗا ٢٢﴾ [الأحزاب: ۲۲] «این، آن چیزی است که خدا و پیامبرش به ما وعده داده‌اند و خدا …

انسان باید بداند که نتیجه راضی‌بودن او از پروردگارش در همه حالات، خشنود بودن پروردگار از او خواهد بود. پس هرگاه بنده به روزی کم راضی باشد، ‌خداوند، به عمل کم او راضی خواهد بود و هرگاه در همه حالات از پروردگارش راضی باشد، خیلی زود به رضایت پروردگار دست می‌یابد. از اینرو به انسان‌های مخلص نگاه کنید که چگونه …

﴿رَّضِیَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ﴾ [المائده: ۱۱۹] «خداوند، از آنها راضی است و ‌آنها، از او خشنودند». رضامندی، ثمرات ایمانی فراوانی دارد که فرد راضی، به وسیله آن به بالاترین مقام‌ها دست می‌یازد و در نتیجه یقین و باور او، راسخ می‌شود و بدین سان در گفتار و کردار و حالات خود صادق خواهد بود. کمال بندگی، در اتفاقات ناگوار …

یکی از پادشاهان، حکیمی از حکمای خود را به زندان انداخت؛ حکیم، برای او نامه‌ای نوشت و گفت: هر لحظه‌ای که می‌گذرد، مرا به موفقیت و نجات نزدیکتر می‌کند و تو را به بلا و مصیبت نزدیکتر می‌نماید و به تو بدبختی و نکبت، نوید داده شده است. ابن عباد پادشاه اندلس زمانی به بلا و مصیبت گرفتار شد که …

﴿وَلَقَدۡ أَهۡلَکۡنَا مَا حَوۡلَکُم مِّنَ ٱلۡقُرَىٰ﴾ [الأحقاف: ۲۷] «و به راستی برخی آبادیهای پیرامونتان را نابود کرده‌ایم». از جمله کسانی که به مصیبتی خونین و فاجعه‌ای ویرانگر گرفتار شدند، ‌برمکیان بودند. برمکی‌ها، خانواده‌ای مرفه، خوشگذران و دارای ابهت و سخاوت بودند که مصیبت آنها، درس عبرت و پند قرار گرفته است؛ در آن حال که آنها، درمیان نعمت‌ها و رفاه …

محبت الله، شناخت او، پیوسته به یاد او بودن، آرام گرفتن با یاد او، فقط او را دوست داشتن، فقط از او ترسیدن، تنها به او امیدوار بودن و فقط بر او توکل کردن، طوری که تنها خداوند، بر اراده‌ها و خواستهای بنده مستولی باشد، بهشت دنیا و نعمتی است که هیچ نعمتی، با آن برابری نمی‌کند و مایه خوشبختی …

ای کسانی که با گرسنگی و درد و فقر و مشقت، شکنجه می‌شوید! شما را مژده می‌دهم که روزی سیر و شاد و خوشبخت خواهید شد و تندرستی و سلامتی خود را باز خواهید یافت: ﴿وَٱلَّیۡلِ إِذۡ أَدۡبَرَ ٣٣ وَٱلصُّبۡحِ إِذَآ أَسۡفَرَ ٣۴﴾ [المدثر: ۳۳- ۳۴] «سوگند به شب چون پشت می‌کند و سوگند به صبح چون روشنایی می‌بخشد». فــلا …

ای کسی که چشمانت پر از اشک است! اشک‌هایت را پاک کن؛ بگذار پلک‌هایت استراحت کنند؛ آرام و خونسرد باش و بدان که آفریننده جهان، کارساز و یاور توست و تو را با لطف خود مورد عنایت قرار خواهد داد؛ بدان که تقدیر الهی رقم خورده و چیزهایی برایت انتخاب شده است و لطف الهی، تو را فرا خواهد گرفت؛ …

ای انسان! ای کسی که از زندگی خسته شده‌ای و روزگار، بر تو تنگ گشته و تلخی‌ها، زندگی را برایت ناگوار نموده! بدان که پیروزی، نزدیک است و بعد از سختی، آسانی خواهد آمد. لطف و مهری پنهانی، تو را از هر سو فرا گرفته و آینده‌ای درخشان و زیبا و سرشار از موفقیت در انتظار توست. ﴿وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا …

ابودرداء می‌گوید: سه چیز را که مردم نمی‌پسندند، من دوست می‌دارم؛ فقر و بیماری و مردن را دوست دارم. چون فقر یعنی مسکینی و فروتنی؛ و بیماری، کفاره گناهان می‌گردد و موت یعنی دیدار با خدا. اما دیگری فقر را دوست ندارد و آن را مذمت و نکوهش می‌کند و می‌گوید: حتی سگ‌ها فقر و نداری را دوست ندارند. اذا …

﴿فَأَمَّا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ فَزَادَتۡهُمۡ إِیمَٰنٗا وَهُمۡ یَسۡتَبۡشِرُونَ ١٢۴ وَأَمَّا ٱلَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَتۡهُمۡ رِجۡسًا إِلَىٰ رِجۡسِهِمۡ وَمَاتُواْ وَهُمۡ کَٰفِرُونَ ١٢۵﴾ [التوبه: ۱۲۴- ۱۲۵] «و اما کسانی که ایمان آوردند، پس به ایمانشان افزوده گردید و آنان شادمان و امیدوارند و اما کسانی که در دل‌هایشان، بیماری است، به پلیدیشان افزوده گشت و مردند در حالی که کافر بودند». بسیاری …

ناراحتی تو، دشمنت را شاد می‌کند. یکی از اصول آیین اسلامی، این است که بینی دشمنان باید به خاک مالیده شود: ﴿تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّکُمۡ﴾ [الأنفال: ۶۰] «شما، با آن دشمن خدا و دشمنتان را می‌ترسانید». ابودجانه، در صف جنگ در میدان احد با غرور پیش می‌رفت، پیامبر اکرم ج به او فرمود: چنین راه رفتنی، خداوند را ناخشنود …

ابن زبیر، محمد بن حنفیه را در مکه به زندان انداخت؛ کثیر در این باره چنین سرود: وما رونق الدنیا باق لأهلها   وما شـده الدنیا بضـربه لازم «رونق دنیا، برای اهل آن باقی نخواهد ماند و سختی دنیا برای همیشه نیست». لهذا وهذا مده سوف تنقضی   ویصبح ما لاقیته حلم حالم «این، مدت زمانی است که سپری خواهد …

﴿قُلِ ٱللَّهُ یُنَجِّیکُم مِّنۡهَا وَمِن کُلِّ کَرۡبٖ﴾ [الأنعام: ۶۴] «بگو: خداوند، شما را از آن و از هر اندوه و بلایی نجات می‌دهد». ﴿أَلَیۡسَ ٱللَّهُ بِکَافٍ عَبۡدَهُۥ﴾ [الزمر: ۳۶] «آیا خداوند بنده‌اش را کافی نیست؟‌». ﴿قُلۡ مَن یُنَجِّیکُم مِّن ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ﴾ [الأنعام: ۶۳] «بگو: چه کسی شما را از تاریکی‌های دریا و خشکی نجات می‌دهد؟». ﴿وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى …

علی گفت: کارهای خوبی که هرکس انجام می‌دهد، ارزش او هستند؛ ارزش عالم، علم اوست، چه کم باشد و چه زیاد؛ ارزش شاعر، شعر اوست، چه خوب باشد و چه بد. هر استعداد و حرفه‌ای که انسان داشته باشد، ارزش او نزد انسان‌ها، همان حرفه و استعداد است؛ پس انسان باید بکوشد تا ارزش خود را بالا ببرد و با …

﴿إِن تَکُونُواْ تَأۡلَمُونَ فَإِنَّهُمۡ یَأۡلَمُونَ کَمَا تَأۡلَمُونَۖ وَتَرۡجُونَ مِنَ ٱللَّهِ مَا لَا یَرۡجُونَۗ﴾ [النساء:۱۰۴] «اگر شما دردمند می‌شوید، آنها نیز همچنان که شما، دردمند می‌گردید، دردمند می‌شوند؛ اما شما، امیدی به خدا دارید که آنها ندارند». نمی‌توان یک دهم صبر و پایداری و آرامشی را که مؤمنان راستین هنگام گرفتار شدن به مصیبت‌ها از خود به نمایش می‌گذارند، نزد دیگران …

یکی از تاجران عاقل می‌گفت: وقتی، انسان سود ببرد و سالم برگردد، مصیبت، خیلی ناچیز به نظر می‌رسد. و می‌گویند: هیچ سرزمینی، از آباد شدن ناامید نیست؛ گرچه به جفای روزگار، گرفتار شده باشد. عوام می‌گویند: آب، حتماً به جویی که درآن آبی، جریان یافته، باز خواهد گشت. ثامسیطیوس می‌گوید: برتری عقلا و دینداران بر یکدیگر در این مشخص می‌شود …

در حدیث آمده است که خداوند می‌گوید: «من، در گمان بنده‌ام هستم؛ پس هرچه می‌خواهد درباره من گمان کند». یکی از نویسندگان می‌گوید: ماده صبر، امیدواری است و انسان را برای شکیبایی، ورزیده و کمک می‌کند؛ همچنین سبب و علت امیدواری، داشتن گمان نیک به خدا و امیدی است که به خطا نمی‌رود و بی‌نتیجه نمی‌ماند. سخاوتمندان، کسانی را که …

انوشیروان می‌گوید: ناگواری‌ها و ناخوشی‌های دنیا، دو نوع هستند: نوعی که چاره‌ای دارد؛ پس اضطراب، علاج و داروی آن است و نوعی دیگر که چاره‌ای ندارد؛ پس صبر و شکیبایی، مایه بهبودی و رهایی از آن است. یکی از حکما می‌گوید: چاره کار در آنچه که راه حل و چاره‌ای برای آن وجود ندارد، این است که انسان صبر و …

﴿إِنَّ ٱللَّهَ یُدَٰفِعُ عَنِ ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْۗ﴾ [الحج: ۳۸] «بی‌گمان خداوند از کسانی که ایمان آورده‌اند، دفاع می‌کند». یعنی: بدیهای دنیا و‌آخرت را از آنان دور می‌نماید. دراینجا خداوند، به مؤمنان نوید داده است که هر چیزناخوشایندی را از آنها دور نماید و آنان را در سختی‌ها یاری رساند و دشواری‌ها را بریشان سبک کند. هر مؤمنی، به اندازه ایمانش از …

کتاب‌هایی در قالب شعر و نثر از ملحدین و از کسانی که از راه خدا باز می‌دارند، خواندم؛ سخنان اینها را دیدم که از آیین و برنامه الهی در زندگی، منحرف هستند. یاوه‌گویی‌هایشان را مطالعه نمودم و دیدم که چگونه بیش از حد به مبادی و ارزش‌های راستین و به آموزه‌های ربانی تجاوز کرده‌اند! سخنان بی‌ارزشی که این قشر گمراه …

آیا دوست داری جوانی تندرست و بی‌نیاز باشی و برای همیشه بمانی؟ چنین چیزی، در دنیا میسر نیست؛ بلکه آنجا و در آخرت به دست می‌آید. خداوند، بدبختی و نابودی را برای این دنیا مقرر کرده و آن را بازیچه و سرگرمی و کالای فریبنده نامیده است. یکی از شعرا در حال فقر و تنگدستی زندگی می‌کرد؛ او در آغاز …

یکی از لوازم سعادت حقیقی، این است که سعادت و خوشبختی، دایم و کامل باشد؛ دوام و ماندگاری سعادت، این است که در دنیا و‌آخرت تداوم بیابد و در نهان و آشکار و امروز و فردا و همه روز وجود داشته باشد. تمام و کمال سعادت، به این است که هیچ چیزی، صفای آن را مکدر نکند و زیبایی‌های آن، …

﴿أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَهُم مُّهۡتَدُونَ ٨٢﴾ [الأنعام: ۸۲] «ایشان، امنیت دارند و آنان راه یافتگان هستند». ﴿ٱلَّذِیٓ أَطۡعَمَهُم مِّن جُوعٖ وَءَامَنَهُم مِّنۡ خَوۡفِۢ ۴﴾ [قریش: ۴] «کسی که آنها را از گرسنگی رهانید و غذایشان داد و ‌آنان را از هراس نجات داد و به آنها امنیت بخشید». ﴿أَوَ لَمۡ نُمَکِّن لَّهُمۡ حَرَمًا ءَامِنٗا﴾ [القصص: ۵۷] «آیا حرمی امن را …

یکی از عوامل خوشبختی و سعادت، این است که چنان یار و رفیقی داشته باشی که همراهی و رفاقت او، برایت سودمند باشد و مایه سعادتت بگردد. در حدیث آمده است: «کجایند آنهایی که برای من با یکدیگر دوستی می‌کردند؟ امروز که هیچ سایه‌ای جز سایه من نیست، آنها را زیر سایه خویش جای می‌دهم». «و دو نفر که به …

تابلویی در سازمان ملل متحد در نیویورک هست که روی آن قطعه شعری زیبا از شاعر جهانی، سعدی شیرازی نوشته شده و به انگلیسی ترجمه گردیده است؛ این شعر، به برادری و محبت و وحدت فرا می‌خواند: قــال لـی المحبوب لمـا زرتـه   مـن ببـابی قـلـت: بالبـاب أنا «وقتی به دیدار دوست رفتم، به من گفت: چه کسی پشت در …

  وساریه لم تسر فی الأرض تبتغی   محـلاً ولم یقطع بهـا البـید قاطع «و آنکه در زمین سیر نکرده و صحرایی را نپیموده، محلی را در زمین می‌جوید». سرت حیث لم تحد الرکاب ولم تنخ   لورد ولم یقصر لها القید مانع «او، به جایی رفته که کاروانیان، شتری را از آنجا عبور نداده و برای نوشیدن آب در …