اقوال سلف صالح

نویسنده: ابو رجائی ابن قیم رحمه الله می گوید: اعمال قلب اصل و انجام جوارح تابع و مکمل آن است نیت به منزله روح و عمل به منزله جسم برای اعضاء می باشد هنگامی که روح جدا می شود می میرد. پس شناخت احکام قلب مهمتر از شناخت احکام جوارح است.[۱] شیخ الاسلام رحمه الله می گوید: اعمال ظاهری جز …

پروردگار متعال بندگانش را برای به دست آوردن شناخت نسبت به خود به دو روش فرا می خواند: راه اول: نگاه به مفعولات خداوند. (یعنی آنچه خداوند انجام داده است- مخلوقاتش) راه دوم: تفکر در آیات خداوند در قرآن و تدبر آن. [مفعولات خداوند آیات مشهود او یند و قرآن آیات خواندنی او] نمونه اول مانند این گفته الله سبحانه …

و [ایمان] آن حقیقتی است که از معرفت آنچه رسول الله _صلی الله علیه و سلم _ آورده است (قرآن و سنت) و تصدیق آن و اقرار زبانی به آن و پایبندی به آن از روی محبت و خضوع و عمل به آن در باطن و ظاهر و پیاده کردن آن [در زندگی] و دعوت به سوی آن بر حسب …

شیخ الاسلام ابن تیمیه آنگاه که از او درباره کشتن تاتار سوال کردند همراه با اینکه آنها شهادتین می‌گفتند و دعوتشان به اینکه آنها دنبال کنندگان اسلام هستند، فرمود: «کل طائفه ممتنعه عن الالتزام بشرائع الإسلام الظاهره ..، من هؤلاء القوم أو غیرهم فإنه یجب قتالهم حتى یلتزموا شرائعه وإن کانوا مع ذلک ناطقین بالشهادتین و ملتزمین بعض شرائعه کالصلاه، …

  «فالله، الله، إخوانی! تمسکوا بأصل دینکم أوله وآخره، أسه ورأسه، وهو: شهاده أن لا إله إلا الله; واعرفوا معناها; وأحبوا أهلها، واجعلوهم إخوانکم، ولو کانوا بعیدین; واکفروا بالطواغیت، وعادوهم، وأبغضوا من أحبهم، أو جادل عنهم، أو لم یکفرهم، أو قال: ما علی منهم، أو قال: ما کلفنی الله بهم، فقد کذب هذا على الله، وافترى; بل کلفه الله بهم، …

سلیمان بن سمحان (رحمه الله) درباره این آیه می‌فرماید: «قال تعالى: {وَالَّذِینَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ أَنْ یَعْبُدُوهَا وَأَنَابُوا إِلَى اللَّهِ لَهُمُ الْبُشْرَى}. ففی هذه الآیات من الحجج على وجوب اجتنابه وجوه کثیره؛ والمراد من اجتنابه هو بغضه، وعداوته بالقلب، وسبه وتقبیحه باللسان، وإزالته بالید عند القدره، ومفارقته، فمن ادعى اجتناب الطاغوت ولم یفعل ذلک فما صدق».[۱] ترجمه: خداوند می‌فرماید« و کسانی …

شیخ محمد بن عبدالوهاب (رحمه الله) می‌فرماید: «ومعنى الکفر بالطاغوت: أن تبرأ من کل ما یعتقد فیه غیر الله من جنی، أو إنسی، أو شجر، أو حجر، أو غیر ذلک، وتشهد علیه بالکفر والضلال، وتبغضه، ولو کان أنه أبوک، أو أخوک».[۱] ترجمه: «معنی کفر به طاغوت: اینکه برائت بجوئی از همۀ آنچه (مردم) بدان از غیر الله، اعتقاد دارند، از …

  شیخ محمد بن عبدالوهاب می‌فرماید: «فأما صفه الکفر بالطاغوت فهو أن تعتقد بطلان عباده غیر الله، وتترکها وتبغضها، وتکفر أهلها، وتعادیهم.وأما معنى الإیمان بالله فهوأن تعتقد أن الله هو الإله المعبود وحده دون من سواه، وتخلص جمیع أنواع العباده کلها لله، وتنفیها عن کل معبود سواه، وتحب أهل الإخلاص وتوالیهم، وتبغض أهل الشرک وتعادیهم». [۱] ترجمه: «اما صفت کفر …

عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «با نعمت‌های الله دشمنی نورزید!» گفتند: کیست که با نعمت‌های خداوند دشمنی کند؟ گفت:کسانی که برای فضلی که الله به مردم عطا کرده به آن‌ها حسودی می‌کنند!» [العقد الفرید ۲/ ۱۷۰]

حسن بصری رحمه الله می‌گوید: به خدا سوگند دنیا خوش نیست مگر با یاد آخرت؛ با یاد بهشت و دیدن پروردگار و ابن قیم رحمه الله می‌گوید: هرکه خوشی زندگی را در حرام بجوید، خداوند او را با برعکس آنچه می‌خواسته مجازات خواهد کرد، زیرا آنچه نزد الله است جز با طاعت او به دست نمی‌آید. [روضه المحبین].

یا الله ما را بر اسلام و سنت بمیران طلحه بغدادی رحمه الله علیه می گوید: با امام احمد در کشتی همراه شدم، بسیار سکوت می کرد، هنگامی که حرف می زد می گفت: یا الله ما را بر اسلام و سنت بمیران… ((طبقات الحنابله ۱/۱۷۹))📚

قال عبد الله بن مسعود رضی  الله عنه : و قال: «ویل لـمن لا یعلم، ولو شاء الله لعلمه، وویل لـمن یعلم، ثم لا یعمل» . عبدالله بن مسعود رضی الله عنه می گوید:«وای بر کسی که نمی‌داند، و اگر خدا بخواهد وی را علم می‌دهد، و وای بر آنکس که علم دارد ولی به آن عمل نمی‌کند».‏ ‏«حلیه الأولیاء …

الله متعال به ما امر نموده تا درباره‌ی وی جز حق نگوییم، و جز بر اساس علم درباره‌ی او سخنی به زبان نیاوریم، و ما را به عدل و داد دستور داده بنابراین اگر یک یهودی یا نصرانی- چه رسد به رافضی – سخنی بگوید که بخشی از آن حق است، برای ما جایز نیست که آن را به کلی …

از بزرگترین ‌دانش و کمالات این است که: آدمی از اینکه گناهان -و لغزش‌هایش- او را در لحظۀ مرگ فریب دهند، (و اینطور) میان او و خاتمۀ نیکو فاصله بیندازند، در خوف و هراس باشد. ابن قیم رحمه الله [ الداء والدواء: ج۱ – ۳۹۰ ] پایان زندگی یک لحظه است و هیچ کدوم نمیدونیم آن لحظه چه وقتی است؛ …

یکی از صالحین رحمه الله می گوید: بهترین دوست کسی است که یادآور نماز باشد و شما را به یاد الله متعال اندازد و موجب کثرت ایمانتان گردد! معتمر رحمه الله می گوید: با حالتی شکسته و ناراحت نزد پدرم رفتم پرسید تر را چه شده که چنین ناراحتی؟ جوابش را دادم گفتم یکی از دوستان فوت شده پرسید آیا …

امام مالک رحمه الله فرمودند: سنت رسول الله صلی الله علیه وسلم بمانند کشتی نوح است که هر کس سوار آن شد (پیروی کرد) نجات می یابد و هر کس سوار نشد و تخلف کرد (از سنت پیروی نکرد) غرق می شود.( ذم الکلام واهله ۱/۸۱ )

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: ذکر برای قلب همچو آب برای ماهی است، حال ماهی چگونه خواهد بود اگر از آب دور باشد؟ (الوابل الصیب ص ۴۲)

امام ابن قیم رحمه الله می فرماید از عجیب ترین امور اینست که االله را بشناسی و محبتش را در قلب نداشته باشی به سخنان دعوت کننده ی به سوی او گوش فرا دهی و در استجابت تأخیر نمایی ارزش و قیمت معامله ی با او را بدانی و با غیرِ او معامله نمایی

ﺍﻣﯿﺮ ﺍﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ ﺧﻄﺎﺏ ﺭﺿﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻧﺪ: ‏«ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﻟﻐﺰﺵ ﻋﻠﻤﺎ ﻭ ﺟﺪﻝﻫﺎﯼ ﻣﻨﺎﻓﻘﯿﻦ ﺩﺍﻧﺎ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺍﻣﺎﻣﺎﻥ ﮔﻤﺮﺍﻩ، ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻣﯽﺳﺎﺯﺩ‏» . “ﻣﺤﺾ ﺍﻟﺼﻮﺍﺏ ” ‏( ۲/۷۱۷ ‏)

ألجَوَاهِرُ وَالدُّرَرُ مِن أقوَالِ السَّادَهِ الغُرَر چه بسیار تفرقه هایی که در بین دو برادر اتفاق افتاده و چه دوری کردن هایی که در بین دونفر که دوست دار یکدیگر بوده اند رخ داده است و در ابتدا از یک شوخی و مزاح ساده شروع شده است! وکم من افتراق بین اخوین وهجران بین متألفین کان اول ذالک المزاح. روضَهُ …

امام ابن قیم «رحمه الله» می فرماید: علماء سوء در جلسه هایشان در مورد بهشت صحبت می کنند و با اقوالشان مردم را به راه بهشت دعوت می کنند، و با افعالشان مردم را به سوی اتش می فرستند، و هنگامی که به اقوالشان به مردم می گویند: بشتابید. افعالشان می گویند: به اینان گوش ندهید، چرا که اگر آنچه …

دُرَرُ وَفَوائِدُ لإبْنِ قَیِّمِ الْجَوزِیَّهِ شخص راسخ در علوم(شرعی) اگر به اندازه امواج دریا هم شک و شبهه بر او وارد شود، بازهم یقینش از بین نمیرود و شکی در او راه پیدا نمیکند. الراسخ فی العلم لو وَرَدَتْ علیه من الشُبَه بعدد أمواج البحر ؛ ما أزالت یقینه ، و لا قدحت فیه شکًّا مفتَاح دَارَالسَّعَادَه وَ مَنشُور وَلایَهَ …

امام عمر بن عبدالعزیز رحمه الله می فرماید: هرگاه شخصی را دیدید که سکوت زیادی اختیار می کند و از مردم گریزان است، پس به او نزدیک شوید، چون کسی است که حمکت نصیبش می گردد. التبصره لابن الجوزی ۲/۲۸۹

قال الإمام ابن القیم رحمه الله : ️ ( الصـلاه أکبر العون على تحصیل مـصالح الـدنیا والآخـره ، و دفـع مفاسد الـدنیا و الآخـره ) . زاد المعاد (٢٠٩/۴) امام ابن قیم رحمه الله فرموده اند: نماز بزرگترین کمک و یاری دهنده است برای بدست آوردن  منافع دنیا و آخرت، وبزرگترین کمک و یاری دهنده است برای دفع فساد دنیا …

روزی امام جلیل القدر، امام نووی “رحمه الله ” مشغول درس دادن به شاگردانش بودند، هنگامی که به این قول الله تعالی  رسیدند: نبِّئْ عِبَادِی أَنِّی أَنَا الْغَفُورُ الرَّحِیمُ (ای پیغمبر!) بندگان مرا آگاه کن که من دارای گذشت زیاد و مهر فراوان هستم (در حق کسانی که توبه بکنند و ایمان بیاورند و کار نیک انجام بدهند). وأَنَّ عَذَابِی …

دقاق می گوید: کسی که مرگ را زیاد یاد کند به سه نعمت و کرامت دست پیدا می کند: شتاب در توبه،قناعت قلبی و شور و نشاط در عبادت و نیایش و اگر کسی مرگ را یاد نکند به تأخیر انداختن توبه و عدم رضایت و تنبلی در عبادت دچار می شود تذکره امام قرطبی صفحه (۹)

امام شافعی شاگرد خود ربیع بن سلیمان را وصیت میکرد و می فرمود: و آن هنگام که خواستی قلبت را اصلاح کنی، یا قلب فرزندت را یا قلب برادرت را یا هرکسی که خوبی او را میخواستی او را به بهشت قرآن دعوت کن و با همنشینی قرآن آشنا کن… الله او را به زودی اصلاح خواهد کرد چه بخواهد …

ابن کثیر رحمه الله در تفسیر آیه۹۵  سوره ی مریم وکُلُّهُمْ آتِیهِ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَرْدًا و همه‌ی آنان روز رستاخیز تک و تنها در محضر او حاضر می‌شوند. می فرمایند: یعنی (بنده در روز قیامت) هیچ یاری دهنده ای  و هیچ نجات دهنده ای نخواهد داشت مگر الله تعالی که یگانه ی بدون شریک است، سپس در مورد مخلوقاتش، آنگونه …

امام ابن القیم رحمه الله فرمودند: بنده هیچ حمایتی بهتر از شکر گذاری برای نعمتها نخواهد کرد و آن نعمتها را به نابودی نکشاند مگر با گناهانش و گناه آن کفران نعمت و عدم شکرگذاری است بدائع الفوائد ۲۴۳/۲

امام سفیان ثوری رحمه الله فرمودند اگر خواستی صدقه ای یا کار نیک یا عمل صالحی انجام دهی در همان وقت انجام ده قبل از اینکه شیطان بین تو و آن عمل قرار گیرد حلیه الأولیاء ۶۲/۷

امام ابن قیم رحمه الله فرمودند: هرکس که سخنی را برایت آورد که در آن خبری از “أخبرنا” و “حدثنا” نبود یقین داشته باش که آن حرف از چند حالت خارج نیست: یا اینکه خیال یک صوفی است یا قیاس یک فلسفی یا نظر شخصی کسی میباشد بدان که بعد از قرآن و “أخبرنا” و “حدثنا” چیزی وجود ندارد مگر …

بشر بن منصور نماز خود را طولانی می‌خواند، در همین حال متوجه شد مردی به او می‌نگرد؛ نمازش را به پایان رساند و به آن مرد گفت: «از آنچه دیدی در شگفت مباش؛ ابلیس نیز دورانی طولانی همراه با ملائکه به عبادت الله مشغول بود!» [سیر أعلام النبلاء]

از یوسف بن اسباط رحمه الله پرسیدند: اوج تواضع چیست؟ گفت:آن است که وقتی از خانه‌ات بیرون می‌روی کسی را نبینی مگر آنکه او را بهتر از خود بدانی حلیه الأولیاء ۸/ ۲۳۸

داستانی بسیار زیبا وقتی که قلبها زنده بود و حیات داشت !!!! در دوران أمیر المؤمنین سیدنا عمر بن الخطاب ، یکبار شهر مدینه به لرزه در آمد (= زمین لرزه )سیدنا عمر روحی فداه بر منبر آمده و مردم  را جمع نموده و  با خشم و غضب ، به آنها فرمود: « ما هذا یا أهل المدینه ؟! این …

عمر بن عبدالعزیز رحمه الله می‌گوید: «آخرتتان را اصلاح کنید، دنیایتان اصلاح می‌گردد، و درون‌تان را اصلاح نمایید، ظاهرتان نیز به صلاح می‌آید [حلیه الأولیاء ۵/ ۲۶۶]

مردی به عمر بن عبدالعزیز رحمه الله ناسزا گفت؛ عمر گفت: اگر قیامتی نبود، پاسخت را می‌دادم»! [نثر الدرر ۱/ ۲۸۵]. طوری رفتار نکنیم که انگار قیامتی نیست.

همه‌ی این زندگی فرصت است. ما سرمایه‌ای جز این عمر نداریم… روزی ابن عمر رضی الله عنهما خطاب به مجاهد گفت: از سلامتی‌ات پیش از بیماری بهره گیر از زندگی‌ات پیش از مرگ زیرا ای بنده‌ی الله تو نمی‌دانی فردا چگونه صدایت خواهند زد [شعب الایمان] 🎀یعنی نمی‌دانی فردای قیامت تو را بدبخت یا خوشبخت خواهند نامید.

به علی بن ابی طالب رضی الله عنه گفتند: دنیا را برایمان توصیف کن. فرمود: مفصل بگویم یا مختصر؟ گفتند: مختصر بگو فرمود: «حلالش حساب است و حرامش آتش!» [الزهد لابن أبی الدنیا] آنوقت بعضی‌ها رسیدن به مال حرام را زرنگی می‌دانند!

ابن قدامه رحمه الله می‌گوید: هرگاه فکر بدی [مانند حسادت و کینه] درباره‌ی مسلمانی به ذهنت خطور کرد برایش دعا کن. این کار باعث خشم شیطان می‌شود و از ترس مشغول شدن تو به دعا، آن اندیشه را از ذهنت دور می‌سازد!» [منهاج القاصدین]

سفیان بن عیینه رحمه الله می گوید: خداوند بهترین نعمتها که بر بندگان خود عطا فرموده این است که: (لا إله إلاَّ الله) را به آنها آموخته است، و کلمه (لا إله إلاَّ الله) برای بهشتیان مانند آب یخ، برای اهل دنیاست) [کلمه الإخلاص لابن رجب ص۵۲ـ۵۳]

سلمان فارسى رضى الله عنه مى گوید: سه چیز مرا به خنده و سه چیز به گریه وا مى دارد: سه موردى که مرا به خنده وامى دارد: ١-وضعیت و حال کسى است که به دنیا دل بسته در حالى که مرگ در کمین و در پى اوست ٢-غافلى که تحت مراقبت است و الله از او غافل نیست! ٣-کسى …

اقوال بزرگان یحیی بن معاذ رحمه الله فرمود: الدنیا خراب، وأخرب منها قلب من یعمرها، والآخره دار عمران، وأعمر منها قلب من یطلبها دنیا ویرانه ای است و از این دنیا همان قلبی ویرانه تراست که در پی آبادی دنیا باشد. آخرت محل آبادی است و در قبال آخرت همان قلبی آبادتر است که در فکر آبادانی آخرت باشد صفه …

امام ابن قیم رحمه الله فرمودند: هرکس که سخنی را برایت آورد که در آن خبری از “أخبرنا” و “حدثنا” نبود یقین داشته باش که آن حرف از چند حالت خارج نیست یا اینکه خیال یک صوفی است یا قیاس یک فلسفی یا نظر شخصی کسی میباشد بدان که بعد از قرآن و “أخبرنا” و “حدثنا” چیزی وجود ندارد مگر …

یکی از خلفا از کارکنانش خواست تا فقیه بزرگوار «ایاس بن معاویه» را به حضور وی بیاورند. وقتی ایاس به حضور خلیفه رسید خلیفه به وی گفت: من از تو می خواهم که منصب قضاوت را بر عهده بگیری. اما آن فقیه درخواست خلیفه را رد کرد و گفت: «من برای این منصب مناسب نیستم». این جواب برای خلیفه غافلگیرکننده …

امیرالمومنین عمربن الخطاب (رضی الله عنه) به همراه جمعی از اصحاب به سوی شام به راه افتادند. در مسیر به آنها خبر رسید که طاعون در شام منتشر شده و بسیاری از مردم جان باخته اند. عمر (رضی الله عنه) تصمیم به بازگشت گرفت و دستور داد همه ی آنانی که همراهش هستند نیز برگردند و آنان را از ورود …