سیره و فضایل صحابه

امام مسلم نیشابوری از انس رضی الله عنه روایت می کند که : شخصی نزد رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده و از او سؤال کرد، قیامت چه وقت است؟ رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: چه چیزی برای آن آماده کرده‌ای؟ گفت: محبت الله و رسولش (صلی الله علیه وسلم) را رسول الله فرمود: پس تو (در …

عمر فرزند خطاب فرزند نفیل فرزند عبدالعزی فرزند ریاح بن عبدالله بن فرط بن رزاح بن عدی بن کعب بن لؤی بن غالب قرشی عدوی است و نسبش در کعب بن لؤی با نسب رسول خدا صلی الله علیه وسلم یکی می‌شود.  “محض الصواب فی فضائل امیر المؤمنین عمربن الخطاب” (۱/۱۳۱)‏. کنیه‌اش، ابوحفص؛ و لقبش، فاروق است. زیرا او، نخستین …

نافع بن عبد الحارث که قبلاً از طرف عمر بن خطاب رَضِیَ الله عَنه برای مدتی، استاندار مکه تعیین شده بود،  در عسفان با عمر بن خطاب رَضِیَ الله عَنه ملاقات نمود و گفت: چه کسی را به عنوان فرماندار اهل وادی (مکه) تعیین نموده‌ای؟️ نافع جواب داد: ابن ابزی را تعیین کرده‌ام.  عمر رَضِیَ الله عَنه گفت: ابن ابزی …

غزوۀ بدر اولین جنگ باشکوه مسلمانان است که کمر کفر را شکست. حضرات صحابه رضی الله عنهم در این جنگ بقدری جانفشانی کردند که ملائکه عرش داد تحسین را سر دادند، خداوند متعال به مسلمانان فتح و پیروزی عنایت کرد. سران قریش و پیشوایان کفر را چنان شکست ذلت‌آمیزی نصیب شد که در تاریخ جهان صدمۀ بزرگتری از این برای …

عبدالله بن ابی منافق پسری داشت بنام عبدالله که مرد مؤمن و مخلصی بود، بسیار کوشش می‌کرد که پدرش مسلمان شود. لیکن نعمت اسلام نصیبش نشد، پسرش عبدالله از آن حضرت صلی الله علیه وسلم درخواست کرد که برای پدرم استغفار و طلب آمرزش بفرما. پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم برای دلجویی پسرش که مؤمن مخلصی بود، استغفار و …

در هنگام قیام به سوی مکه مکرمه حضرت پیغمبرصلی الله علیه وسلم طوری نماز می‌خواند که بیت الله و بیت المقدس هردو را قبله قرار می‌داد، اما چون به مدینه منوره تشریف آوردند، این امر مشکل آمد که در یک نماز به دو قبله متوجه شوند، زیرا بیت المقدس از مدینه منوره به طرف شمال و بیت الله به جانب …

هنگام مراجعت از عزوۀ بنی مصطلق آن تهمتی را که منافقین بر مادر مؤمنان حضرت عایشه صدیقه طاهره (سلام الله علیها) زدند، در تاریخ جهان درد و تأسف بزرگی است، این واقعه در قرآن و حدیث به تفصیل وارد شده است. حضرات صحابه و سرور دو عالم صلی الله علیه وسلم از این حرکت زشت منافقین بسیار رنجیده‌خاطر و غمناک …

حضرت فاروق رضی الله عنه ازواج مطهرات را نصیحت کرد که از حضرت پیغمبر صلی الله علیه وسلم تقاضای بیجا نکنند و نفقه ای که طاقت بر آن نیست نخواهند، مبادا که این عمل منجر به طلاق‌شان گردد. همان کلماتی که حضرت فاروق رضی الله عنه در نصیحت به آن‌ها بکار برد، خداوند متعال آن کلمات را بدون کم و …

موافقت وحی الهی با رأی حضرت فاروق رضی الله عنه در مسأله خمر (شراب) از قرآن کریم معلوم می‌شود که دستور خمر تدریجاً نازل شده است، روزی حضرت فاروق رضی الله عنه با نهایت تضرع و زاری به بارگاه خداوند التماس و دعا کرد که: «اَللَّهُمَّ بَیَّنْ لَنَا فِی الْخَمْرِ بَیَاناً شَافِیاً». یعنی: خداوندا! بیان فرما برای ما مسأله شراب …

در روایتی از عبدالله بن مسعود چنین آمده است: روز بدر رسول‌خداصلی الله علیه وآله وسلم به صحابه فرمودند: «‌درباره‌ی این اسیران چه نظری دارید؟» ابوبکررضی الله عنه گفت: «ای رسول‌خدا! این‌ها اقوام و خویشان شما هستند؛ پس این‌ها را بگذارید و مهلتشان دهید تا شاید توبه کنند و خداوند، توبه‌شان را بپذیرد». عمر رضی الله عنه گفت: «ای رسول‌خدا! …

تاریخ‌نگاران و سیرت‌شناسان چنین نگاشته‌اند که ابوبکررضی الله عنه در بدر و تمامی جنگ‌ها حضور داشته و هیچ نبردی را از دست نداده است. او در جنگ احد، هنگام عقب‌نشینی سپاهیان مسلمان، در کنار رسول‌خداصلی الله علیه وآله وسلم استقامت ورزید. وی، پرچم‌دار لشکر اسلام در جنگ تبوک بود. ابن‌کثیر می‌گوید: سیرت‌شناسان در این هیچ اختلافی ندارند که ابوبکررضی الله …

ادله در این زمینه بسیارند که برخی از آنان آورده شد، از آن جمله: پیامبرصلی الله علیه وسلم فرمود: «ویح عمار تقتله الفئه الباغه یدعوهم إلی الجنه و یدعونه إلی النار» [بخاری۱/۱۱۵_مسلم۸/۱۵۸]  «عماررضی الله عنه را گروهی باغی به قتل می‌رسانند که او آن‌ها را به بهشت دعوت می‌کند، در حالی که آن‌ها او را به جهنم فرامی‌خوانند.» عمار در …

ادله در این زمینه فراوانند و شمرده نمیشود که برخی از آنان آورده شد. در صحیحین آمده است: أن امرأه أتت النبی: فأمرها أن ترجع، قالت أرأیت إن جئت و لم أجدک-کأنها تقول الموت- قال: «إن لم تجدینی فأتی أبا بکر» [بخاری۴/۱۹۱_مسلم۷/۱۱۰] که زنی نزد پیامبرصلی الله عنه آمد. پیامبر به او امر کرد که برود و بعداً برگردد. آن …

عمر رضی الله عنه از ام کلثوم دختر ابوبکرصدیق رضی الله عنه خواستگاری نمود. ولی او که‌ دختری کوچک بود و عائشه‌ به‌ عنوان سخنگوی عمر پیش او آمده‌ بود، خواستگاری عمر را نپذیرفت. عائشه رضی الله عنها گفت: وای بر تو، امیر المؤمنین از تو خواستگاری کرده و تو نمی‌پذیری؟! گفت: بدین خاطر نمی‌پذیرم که او زندگی سختی دارد. …

ژرفای محبت سیطره‌یافته بر قلب ابوبکررضی الله عنه با رسول‌خداصلی الله علیه وآله وسلم، در سفر هجرت نمایان می‌گردد. البته نگاهی به سیرت رسول‌خداصلی الله علیه وآله وسلم نمایان‌گر محبت و دل‌دادگی تمام صحابه به آن حضر ت صلی الله علیه وآله وسلم می‌باشد. این محبت خدایی، محبتی است خالصانه که از دل سرچشمه می‌گیرد و محبتی منافقانه نیست که …

سعد ابن معاذ از اصحاب بزرگ پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) از اهل مدینه بود، در جنگهاى اسلامى مانند جنگ بدر، احد، خندق و… شرکت داشت، و در جنگ بدر پرچمدار طایفه اوس بود، این مسلمان متعهد و تلاشگر، در جریان جنگ خندق، بر اثر تیرى که از ناحیه دشمن به رگ اکحل او همان رگى که …

اگر کسی بگوید در حالی که جمع زیادی از بزرگان اصحاب در مدینه بودند، چگونه بود که از حضرت عثمان حمایت نکردند تا سرانجام سبأیان شورشی او را به قتل رسانیدند؟! به این پرسش از چند جهت می‌توان پاسخ داد: یکم: هیچ یک از اصحاب فکر نمی‌کردند که خوارج باند عبدالله بن سبای یهودی، کارشان در نهایت به کشتن حضرت …

از بنده‌ی خدا عمر بن خطّاب به عبدالله بن قیس (ابو موسیٰ اشعری)! درود برشما! بدان که دادرسی فریضه‌ای استوار و سنّتی لازم الاتباع است. در آن‌چه فراروی تو آید، به درستی بیندیش. بیان حق بدون زمینه‌ها و پشتوانه‌های اجرایی سودی ندارد. در نشست و برخاست و روبه‌رو شدن و دادرسی کردن، مردم را برابر بشمار تا اشراف به بیداد …

عمر گفت: ای ابن عباس، هرکس گمان کند که می‌تواند در دریای شما پا نهد و همراه شما در آن فرو رود تا به ژرفای آن برسد گمانی یاوه دارد. برای خودم و تو از خداوند آمرزش می‌خواهم، به سخن دیگری بپرداز. عمر آن گاه شروع به پرسیدن از مسائل و فتواهایی کرد و من پاسخ می‌دادم و می‌گفت: درست …

(شارح بزرگ نهج البلاغه مطالب از کتاب: جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید – ج ۵ ترجمه و تحشیه دکتر محمود مهدوی دامغانی) ایشان اموال حارث بن وهب، یکی از افراد خاندان لیث بکر بن کنانه، را هم مصادره کرد و به او گفت: شتران تنومند و بردگانی که به صد دینار فروخته‌ای چیست؟ گفت: مالی برداشتم …

ابوبکر که در اوج قدرت و فرمانروای مملکت وسیع عربستان بود و با امپراطوری‌ها و ابرقدرت‌های جهان پنجه میانداخت، و از طرفی دوران جوانیش را در ناز و نعمت و ثروت بیکران به سر برده بود، در دوران خلافتش به چوپانی می‌پرداخت و گوسفندان خود و مردم را به چرا میبرد! در سُنح پیش از خلافت شتران و گوسفندان اهل …

ابوبکر و کودکان ابوبکر صداقت و سادگی اطفال را داشت و کودکان در نظر او جزو بهترین دوستان بودند. بر کودک یتیم شفقّت می‌کرد و بر سر او دست نوازش می‌کشید. آن قدر با کودکان رئوف و مهربان بود که هرگاه از خانه بیرون می‌آمد، دختران و پسران محلّه «بابا، بابا» گویان اطراف او را محاصره می‌کردند. در روایات آمده …

نویسندگان و مورّخین اسلامی قرنهاست که با افتخار و سربلندی تمام، پیرامون برکات و مواهب ذهنی و فکری و مکارم اخلاقی که خداوند به نخستین خلیفه جهان اسلام اعطا کرده بود، بحث می‌کنند. احترام وی به بزرگ، تواضعش نسبت به کوچک، فرط تحمّلش در مقابل افراد گستاخ و مغرور و محبّتش نسبت به عموم مردم، تکریم و تمجید همه را …

از علی نقل است که می‌گفت: «مرا بر ابوبکر و عمر برتری ندهید. هر کس مرا بر ابوبکر و عمر برتری دهد، همانا که افترا زده است». اصبغ بن نباته از بزرگان اصحاب علی میگوید: از علی پرسیدم: «پس از پیامبر برترین مردمان کیست؟» گفت: «نخست ابوبکر صدّیق است، سپس عمر، سپس عثمان و آنگاه من هستم ای اصبغ. پیامبر …

احادیث نبوی و اقوال صحابه که دلالت بر افضلیت و برتری مقام و منزلت ابوبکر نسبت به سایر اصحاب پیامبر  صلی الله علیه و سلم می‌کنند، جدّاً فراوانند و بسیاری از آنها با سند صحیح نقل و در معتبرترین منابع حدیث و تاریخ اسلام ثبت شده است. ذیلاً چند نمونه از این احادیث را از نظر می‌گذرانیم: به تواتر از …

خداوند سبحانه وتعالی می فرماید: ﴿وَٱلسَّبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِینَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِینَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِیَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّتٖ تَجۡرِی تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِینَ فِیهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِکَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِیمُ ١٠٠﴾ [التوبه: ۱۰۰].   «و مهاجرین و انصاری که سابق و اول‌اند و کسانی که از ایشان به خوبی (با صداقت و اخلاص) پیروی کردند، الله از همۀ آنها راضی …

حدَّثَنَا أَبُو الْخَطَّابِ زِیَادُ بْنُ یَحْیَى الْبَصْرِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو عَتَّابٍ سَهْلُ بْنُ حَمَّادٍ حَدَّثَنَا الْمُخْتَارُ بْنُ نَافِعٍ حَدَّثَنَا أَبُو حَیَّانَ التَّیْمِىُّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ «رَحِمَ اللَّهُ أَبَا بَکْرٍ زَوَّجَنِى ابْنَتَهُ وَحَمَلَنِى إِلَى دَارِ الْهِجْرَهِ وَأَعْتَقَ بِلاَلاً مِنْ مَالِهِ رَحِمَ اللَّهُ عُمَرَ یَقُولُ الْحَقَّ وَإِنْ کَانَ مُرًّا تَرَکَهُ الْحَقُّ وَمَالَهُ صَدِیقٌ رَحِمَ …

دیدگاه پیامبر – صلی الله علیه و آله – در مورد صحابه، غیر از دیدگاه قرآن نیست، قرآن از صحابه در مواضع مختلف به خوبی و نیکی یاد می‌کند و ایمان آنان را معیار سنجش انسان‌های بعدی قرار داده است. سیدنا عمرو بن العاص، کسی است که مجالست سیدالانبیا و اشرالمخلوقات نصسب ایشان شده است؛ چنان که خودش می‌گوید: من …

اذیت و آزار کفار قریش بر ضد مسلمانان به اندازه‌ای شدت گرفت که برخی از مسلمان‌ها را بر آن داشت تا به حبشه هجرت کنند. پس از آن، هجرت به مدینه آغاز شد. تاریخ به وضوح گزارش داده است که ابوبکررضی الله عنه از رسول‌خداصلی الله علیه وآله وسلم اجازه‌ی هجرت خواست؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم به …

ابوبکر صدیق در حالی که در سرزمین شام بود خوابی دید. و او را به بحرا راهب باز گو کرد. راهب به او گفت : تو از کجایی؟ ابوبکر گفت: از مکه. گفت: از کدام قوم مکه . ابوبکر گفت: از قریش هستم راهب گفت: چه کاره هستی؟ گفت: تاجر هستم . راهب گفت: اگر خدا خابت را راست گرداند. …

علی بن ابی طالب رضی الله عنه فرمودند : ﺃَﺣْﺒِﺐْ ﺣﺒﻴﺒﻚ ﻫَﻮْﻧًﺎ ﻣﺎ ﻋﺴﻰ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺑَﻐِﻴﻀَﻚَ ﻳﻮﻣًﺎ ﻣﺎ ﻭَﺃَﺑْﻐِﺾْ ﺑَﻐِﻴﻀَﻚَ ﻫَﻮْﻧًﺎ ﻣﺎ ﻋﺴﻰ ﺃﻥ ﻳﻜﻮﻥ ﺣﺒﻴﺒﻚ ﻳﻮﻣًﺎ ﻣﺎ. با ﺩﻭستت بگونه میانه روی ﺩﻭستی نما ای چه بسا ﺭﻭﺯﻯ دشمنت گردد، ﻭ با ﺩشمنت  بگونه بدون ﺍﻓﺮﺍﻁ دشمنی نما ای چه بسا ﺭﻭﺯﻯ ﺩﻭستت ﮔﺮﺩﺩ. (روایت بیهقی ، در …

ازدواج خالد (رض) با ام‌ تمیم ام‌تمیم، همان لیلی بنت سنان منهال است که همسر مالک بن نویره بود. در مورد ازدواج خالد (رض)  با این زن، جر و بحث زیادی شده که در این میان برخی از افراد مغرض، سخنان ناروایی در مورد خالد (رض) گفته‌اند که با بحثی علمی و بدور از غرض، می‌توان نادرستی اتهامات وارد شده …

قبیله‌ی بنی‌تمیم در زمان ظهور ارتداد، چند دسته شدند؛ برخی از آنان از دین برگشتند و از دادن زکات امتناع نمودند. بعضی زکات اموالشان را به مدینه فرستادند. برخی هم درنگ کردند تا ببینند که عاقبت چه می‌شود؟ در همان حال زنی مسیحی به نام «سجاح بنت حارث بن سوید بن عقفان» از قبیله‌ی بنی‌تغلب، ادعای پیغمبری کرد و به …

ابوبکر {رض} با آن که خلیفه و فرمانروای مسلمین بود، مع الوصف وضع و پوشاک ظاهری اونشان نمی‌داد که اوفرمانروای جهان اسلام است. در بین جماعتی که حضور داشت، از نظر لباس ومحل نشستن حتی در مجلس خلافت هیچ‌گونه امتیازی بر دیگران نداشت. لهذا هرگاه تازه واردی می‌آمد که قبلاً او را ندید بود و نمی‌شناخت، می‌گفت: «السلام علیک یا …

حلیمه، پس از این واقعه،(شق صدر) چشمش ترسید، و او را به مادرش بازگردانید. نزد مادر می‌زیست تا به سن شش سالگی رسید.  آمنه بر آن شد که برای تجدید عهد با همسر سفر کرده‌اش، به زیارت قبر او در یثرب برود. از مکه بیرون شد، و مسافتی بالغ بر پانصد کیلومتر راه را طی کرد. فرزند یتیمش محمد و …

عبدالله بن زبیر رضی الله عنهما صحابی است. پدرش زبیر بن العوام رضی الله عنه صحابی است. مادرش اسماﺀ دختر ابوبکر رضی الله عنهما صحابی است . پدر بزرگش از جانب مادر، ابوبکرصدیق رضی الله عنه صحابی است. پدر پدر بزرگش از جانب مادر، ابوقحافه رضی الله عنه صحابی است . مادر بزرگش از جانب پدر ، صفیه بنت عبدالمطلب …

«سعدبن ابی وقاص قبل از شروع جنگ قادسیه، «ربعی ابن عامر» را به عنوان فرستاده خود به نزد رستم فرمانده سپاهیان ایران فرستاد. مجلس رستم را با بالشها و فرشهای نفیس حریر آراسته بودند و رستم یاقوتها و مرواریدهای گرانبهای درشت را نمایان ساخته بود وتاج بر سرنهاده و سایر زیورهای گرانبهایش را برتن داشت و برتختی زرین نشسته بود …

صدها آیه از محکمات قرآن، در فضیلت و بزرگی اصحاب پیامبر  صلی الله علیه و سلم آمده است که ما به منظور اجتناب از اطاله کلام از ذکر آن‌ها خودداری کردیم و آنچه را که ذکر نمودیم برای طالبان حقیقت، ابلاغی کافی و وافی است. اما گمراهان از هیچ چیزی بهره‌مند نمی‌شوند، حتی اگر هزاران دلیل برایشان بیاوری! چون واقعیت …

عمر رضی الله عنه اهل بیت رسول صلی الله علیه وسلم را بسیار مورد احترام و تقدیر قرار می داد به گونه‌ای که وقتی مدائن پایتخت فارس به دست فرمانده مسلمانان سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه در سال شانزده هجری فتح شد و غنایم این پیروزی به مدینه ارسال گردید عمر رضی الله عنه از غنایم مداین به …

ابن‌اسحاق در سیرتش چنین نگاشته که خویشاوندان ابوبکر رضی الله عنه، دوستش داشتند و همواره به فضیلت و جایگاه والای او و هم‌چنین اخلاق سترگش اعتراف می‌کردند. هنگامی که ابوبکر رضی الله عنه به قصد هجرت، از مکه بیرون شد، با شخصی به نام ابن‌دغنه ملاقات کرد؛ او، که ابوبکر رضی الله عنه را می‌شناخت، چنین گفت: «تو، به خوبی پیوند خویشاوندی را …

عمر رضی الله عنه روزی بر منبر بالا رفت و مردم را به عدم زیاده روی در مهریه فراخواند زیرا پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم و اصحابش در مهریه بیش از ۴۰۰ درهم  پرداخت نکرده اند.  بر این اساس وی مردم را دستور داد بیش از این مهریه ندهند و نگیرند .  پس از آنکه وی از منبر …

عثمان بن عفان قال النبی صلی الله علیه و سلم : «مَنْ یَحْفِرْ بِئْرَ رُومَهَ فَلَهُ الْجَنَّهُ». فَحَفَرَهَا عُثْمَانُ. وَقَالَ: «مَنْ جَهَّزَ جَیْشَ الْعُسْرَهِ فَلَهُ الْجَنَّهُ». فَجَهَّزَهُ عُثْمَانُ. (صحیح البخاری لأبی عبد الله محمد بن إسماعیل البخاری، کتاب المناقب، باب مناقب عثمان بن عفان، أبی عمرو، القرشی). «نبی صلی الله علیه و سلم فرمودند: هر کس چاه رومه را حفر …

ابوبکر صدیق در حالی که در سرزمین شام بود خوابی دید. و او را به بحرا راهب باز گو کرد . راهب به او گفت : تو از کجایی  ؟ ابوبکر گفت از مکه گفت از کدام قوم مکه . ابوبکر گفت از قریش هستم راهب گفت چه کاره هستی  ؟ گفت تاجر هستم .راهب گفت اگر خدا خابت را …

شهرت و برتری ابوبکر رضی الله عنه عبارتنداز: ۱ـ نسب‌شناسی و آگاهی از نسب و تبار افراد ابوبکر رضی الله عنه، یکی از نسب‌شناسان و تاریخ‌دانان عرب بود؛ وی، در این زمینه توانایی و دانش چشم‌گیری داشت که او را در رتبه‌ی استادی نسب‌شناسانی چون عقیل‌ بن‌ ابی‌طالب قرار داده‌ بود. او، در این پهنه، از مزیت و امتیازی برخوردار …

حضرت ابوبکر (رضی الله عنه) با آنکه خلیفه و فرمان‌روای مسلمین بود، ظاهر او نشان نمی‌داد که فرمان‌روای جهان اسلام است. در بین جماعتی که حضور داشت، از نظر لباس و محل نشستن حتی در مجلس خلافت هیچ‌گونه امتیازی بر دیگران نداشت.هرگاه تازه واردی می‌آمد که قبلاً او را ندیده بود و نمی‌شناخت، می‌گفت: «السلام علیک یا خلیفه رسول الله …