حدیث

پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «لَا حَسَدَ إِلَّا فِی اثْنَیْنِ: رَجُلٌ آتَاهُ اللهُ مَالًا، فَسَلَّطَهُ عَلَى هَلَکَتِهِ فِی الْحَقِّ، وَرَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الْحِکْمَهً، فَهُوَ یَقْضِی بِهَا، وَیُعَلِّمُهَا».[۱] «جز به دو خُلق و خو، حسد و رشک برده نمی‌شود: مردی که خدا مالی به او داده و او را به صرف کردن آن در راه حق و درست، نیرو داده …

پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: «مَا نَقَصَتْ صَدَقَهٌ مِنْ مَالٍ».[۱] «هیچ مالی با صدقه کم نشده است». [۱]– مسلم، ۴۶۸۹٫

در حدیث قدسی آمده است: «أَنْفِقْ یا ابْنَ آدَمَ أُنْفِقْ عَلَیکَ».[۱] «ای فرزند آدم انفاق کن تا من بر تو انفاق کنم». [۱]– بخاری، ۴۹۳۳ و مسلم، ۱۶۵۸٫

«مَا مِنْ یَوْمٍ یُصْبِحُ العِبَادُ فِیهِ، إِلَّا مَلَکَانِ یَنْزِلاَنِ، فَیَقُولُ أَحَدُهُمَا: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَیَقُولُ الآخَرُ: اللَّهُمَّ أَعْطِ مُمْسِکًا تَلَفًا».[۱] «هر روز که بندگان صبح می‌کنند، دو فرشته پایین می‌آیند؛ یکی از آنان می‌گوید: خداوندا! به بخشنده و خرج کننده، عوض عطا کن و دیگری می‌گوید: خداوندا! به بخیل و خودداری کننده از خرج، تلف و ضرری برسان». [۱]– …

«لَا تُظْهِرِ الشَّمَاتَهَ لِأَخِیکَ فَیَرْحَمَهُ اللَّهُ وَیَبْتَلِیکَ».[۱] «از مصیبت و گرفتاری برادرت شادمان مشو که خدا به او رحم کرده و تو را گرفتار می‌سازد». [۱]– ترمذی، ۲۴۳۰٫ آلبانی در ضعیف الجامع (۶۲۴۵) می‌گوید ضعیف است.

رسول خدا صلی الله علیه وسلم می فرماید: «إِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ کَرِیمٌ یحِبُّ الْکَرَمَ، وَیحِبُّ مَعَالِی الأّخْلاقِ، وَیکْرَهُ سَفْسَافَهَا».[۱] «خداوند بخشنده است و بخشندگی و بزرگواری را دوست می‌دارد، اخلاق پسندیده را دوست داشته و از پستی و بیهودگی متنفر و بیزار است». [۱]– طبرانی، ۵۷۹۵٫ آلبانی در صحیح الجامع (۱۸۰۱) می‌گوید صحیح است.

خداوند در حدیث قدسی می فرماید: «یا عِبَادِی إِنِّی حَرَّمْتُ الظُّلْمَ عَلَى نَفْسِی وَجَعَلْتُهُ بَینَکُمْ مُحَرَّمًا فَلَا تَظَالَمُوا».[۱] «ای بندگان من! من ظلم را بر خود حرام کرده‌ام و آن‌را بر شما نیز حرام گردانیده‌ام، پس به همدیگر ظلم نکنید». [۱]– مسلم، ۴۶۷۴٫

پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «اتَّقُوا الظُّلْمَ فَإِنَّ الظُّلْمَ ظُلُمَاتٌ یوْمَ الْقِیامَهِ».[۱] «از ظلم بپرهیزید، چرا که ظلم تاریکی‌های روز قیامت را در پی دارد». [۱]– مسلم، ۴۶۷۵٫

هنگامی که اسامه بن زید رضی الله عنه برای شفاعت زن مخزومی که دزدی کرده بود، نزد وی آمد و پیامبر ج تصمیم گرفت دستش را قطع کند، پس به او فرمود: «أَتَشْفَعُ فِی حَدٍّ مِنْ حُدُودِ اللَّهِ، یا أُسَامَهُ والله لَوْ أَنَّ فَاطِمَهَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ سَرَقَتْ لَقَطَعْتُ یَدَهَا».[۱] «آیا برای جلوگیری از اجرای حدی از حدود خداوند میان‌جیگری می‌کنی؟ …

المؤمنین سیده عایشه رضی الله عنها گفته است: «مَا خُیِّرَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بَیْنَ أَمْرَیْنِ قَطُّ إِلَّا اخْتَارَ أَیْسَرَهُمَا حَتَّى یَکُونَ إِثْمًا، فَإِذَا کَانَ إِثْمًا کَانَ أَبْعَدَ النَّاسِ مِنْهُ، وَمَا انْتَقَمَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ لِنَفْسِهِ مِنْ شَیءٍ اتُنْتَهَکَ مِنْهُ إِلَّا أَنْ تُنْتَهَکَ حُرْمَهٌ هِی اللهِ عَزَّ وَجَلَّ فَینْتَقِمُ لِلهِ عَزَّ وَجَلَّ».[۱] «هرگاه پیامبر صلی الله …

پیامبر صلی الله علیه وسلم از سخت گیری نهی کرده است: «عَلَّمُوا وَیسِّرُوا وَلَا تُعَسِّرُوا وَإِذَا غَضِبَ أَحَدُکُمْ فَلْیسْکُتْ».[۱] «آموزش دهید، آسان بگیرید و سخت نگیرید و زمانی که فردی از شما خشمگین شد، ساکت شود». [۱]– احمد، ۲۰۲۹٫ آلبانی در السلسله الصحیحه (۱۳۷۵) می گوید صحیح است.

«مَنْ دَلَّ عَلَى خَیرٍ فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِ فَاعِلِهِ».[۱] «کسی که به کار خیری رهنمون کند، پاداشی مانند پاداشِ کننده‌ی آن کار خیر دارد». [۱]– مسلم، ۳۹۰۵، ابوداوود، ۴۴۶۴ و ترمذی، ۲۵۹۵٫

«مَنْ لَقَى أَخاهُ المَسلِمَ بِمَا یحِبُّ لِیسُرُّهُ بِذَلِکَ سَرَّهُ اللهُ یومَ القُیامَهِ».[۱] «کسی که با چیزی که برادر مسلمانش دوست دارد با او ملاقات کند تا او را شاد نماید، خداوند روز قیامت او را شاد و خوشحال می‌کند». [۱]– طبرانی، ۱۱۵۷٫ آلبانی در السلسله الضعیفه (۱۲۸۶) می‌گوید منکر است.

ابودردا رضی الله عنه می‌گفت: «إِنَّا لَنَکْشِرُ فِی وُجُوهِ أَقْوَامٍ وَإِنَّ قُلُوبَنَا لَتَلْعَنُهُمْ».[۱] «ما به صورت‌های افرادی لبخند می‌زنیم در حالی که دل‌های ما آنان را لعنت می‌کند». [۱]– آلبانی در السلسله الضعیفه (۲۱۶) می‌گوید اصلی ندارد، مرفوع است.

در روایت امام بخاری از سیده عایشه رضی الله عنها آمده است که مردی از رسول خدا صلی الله علیه وسلم اجازه خواست. پیامبر فرمود: «ائْذَنُوا لَهُ، بِئْسَ أَخُو العَشِیرَهِ، أَوِ ابْنُ العَشِیرَهِ» فَلَمَّا دَخَلَ أَلاَنَ لَهُ الکَلاَمَ، قُلْتُ: یَا رَسُولَ اللَّهِ، قُلْتَ الَّذِی قُلْتَ، ثُمَّ أَلَنْتَ لَهُ فِی الْقَوْلِ. فَقَالَ: «أَیْ عَائِشَهُ، إِنَّ شَرَّ النَّاسِ مَنْزِلَهً عِنْدَ اللهِ مَنْ …

«الْمُؤْمِنُ الَّذِی یُخَالِطُ النَّاسَ، وَیَصْبِرُ عَلَى أَذَاهُمْ، أَعْظَمُ أَجْرًا مِنَ الْمُؤْمِنِ الَّذِی لَا یُخَالِطُ النَّاسَ، وَلَا یَصْبِرُ عَلَى أَذَاهُمْ».[۱] «فرد مؤمنی که با مردم معاشرت می‌کند و در برابر آزارشان صبر می‌کند پاداش بزرگ‌تری دارد، از کسی که با مردم معاشرت نمی‌کند و در برابر آزارشان صبر نمی‌کند». [۱]– ابن ماجه، ۴۰۲۲٫ آلبانی در تحقیق آن می‌گوید صحیح است.

«لَا یشْکُرُ اللهَ مَنْ لَا یشْکُرُ النَّاسَ».[۱] «کسی که از مردم تشکر نمی‌کند شکر خدا را به جا نمی‌آورد». [۱]– احمد، ۲۰۸۴۴ و طبرانی، ۴۲۷٫ آلبانی می‌گوید صحیح است.

«إِنَّ أَشْکَرَ النَّاسِ لِلهِ عَزَّ وَجَلَّ أَشْکَرُهُمْ لِلنَّاسِ».[۱] «سپاس گزارترین مردم برای خداوند کسانی هستند که بیش از بقیه از مردم تشکر و سپاس‌گزاری می‌کند». [۱]– احمد، ۲۰۸۴۴ و طبرانی، ۴۲۷٫ آلبانی در صحیح الجامع (۱۰۰۸) می‌گوید صحیح است.

پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «مَنْ صُنِعَ إِلَیهِ مَعْرُوفٌ فَلیکَافِئهُ».[۱] «کسی که به او نیکی شد، پاداشش را بدهد». هم‌چنین فرمود: «مَنْ اسْتَعَاذَ بِاللهِ فَأَعِیذُوهُ… وَمَنْ أَتَى إِلَیکُمْ مَعْرُوفًا فَکَافِئُوهُ».[۲] «کسی که به خدا پناه برد، به او پناه دهید… و کسی که کار نیکی برایتان انجام داد، پاداشش را بدهید». [۱]– ترمذی، ۱۹۵۸٫ آلبانی در صحیح الترغیب (۳۵۱۱) …

عثمان بن عفان رضی الله عنه خبر داده است. گوید: وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم از دفن مرده فارغ می‌شد، بالای سرش می‌ایستاد و می‌گفت: «اسْتَعْفِرُوا لِأَخِیکُمْ وَسَلُوا لَهُ بِالتَّثْبِیتِ فَإِنَّهُ الآنَ یسْأَلُ».[۱] «برای برادرتان طلب مغفرت نمایید و درخواست ثبات و پای‌داری کنید چرا که هم اکنون از او سؤال می‌شود». [۱]– ابوداوود، ۲۸۰۴٫ آلبانی در تحقیق آن …

از صحیح‌ترین دعاهای مأثور از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم برای مرده، دعایی است که عوف بن مالکس روایت کرده است: پیامبر صلی الله علیه وسلم بر جنازه‌ای نماز می‌خواند، بعضی از دعای او را حفظ کردم که می‌فرمود: «اللهُمَّ، اغْفِرْ لَهُ وَارْحَمْهُ وَعَافِهِ وَاعْفُ عَنْهُ، وَأَکْرِمْ نُزُلَهُ، وَوَسِّعْ مُدْخَلَهُ، وَاغْسِلْهُ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ، وَنَقِّهِ مِنَ الْخَطَایَا کَمَا نَقَّیْتَ الثَّوْبَ الْأَبْیَضَ …

«مَا مِنْ رَجُلٍ مُسْلِمٍ یَمُوتُ، فَیَقُومُ عَلَى جَنَازَتِهِ أَرْبَعُونَ رَجُلًا، لَا یُشْرِکُونَ بِاللهِ شَیْئًا، إِلَّا شَفَّعَهُمُ اللهُ فِیهِ».[۱] «هیچ مرد مسلمانی نیست که بمیرد و چهل مرد – که به خدا شرک نمی‌ورزند – بر جنازه‌ی او حاضر شوند، مگر آن‌که خداوند آنان را شفیع او قرار می‌دهد». [۱]– مسلم، ۱۵۷۷٫

«مَنْ شَهِدَ الجَنَازَهَ حَتَّى یُصَلِّیَ، فَلَهُ قِیرَاطٌ، وَمَنْ شَهِدَ حَتَّى تُدْفَنَ کَانَ لَهُ قِیرَاطَانِ»، قِیلَ: وَمَا القِیرَاطَانِ؟ قَالَ: «مِثْلُ الجَبَلَیْنِ العَظِیمَیْنِ».[۱] «هر کس جنازه‌ای را همراهی کند و بر آن حاضر شود تا بر او نماز گزارده شود، قیراطی اجر دارد، و هر کس تا وقت دفن بر جنازه حاضر باشد، دو قیراط اجر دارد». گفته شد: دو قیراط چیست؟ …

از انس رضی الله عنه آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم نزد پسرش ابراهیم که در حال جان دادن بود، رفت اشک از چشمان رسول الله صلی الله علیه وسلم جاری شد. عبدالرحمن بن عوف گفت: حتی شما ای رسول خدا؟ فرمود: «یَا ابْنَ عَوْفٍ إِنَّهَا رَحْمَهٌ»، ثُمَّ أَتْبَعَهَا بِأُخْرَى، فَقَالَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ العَیْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ …

از اسامه بن زید رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه وسلم آمده است که پسر دخترش که در حال مرگ بود، را نزد او آوردند. اشک از چشمان رسول خدا صلی الله علیه وسلم جاری شد. سعدس گفت: این دیگر چیست ای رسول خدا؟ فرمود: «هَذِهِ رحمهٌ جَعَلها اللهُ تَعالی فی قلوبِ عبادِهِ، وَإِنما یرْحَمُ اللهُ مِنْ عبَادِهِ الرُّحَمَاءَ».[۱] …

رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «أَلاَ تَسْمَعُونَ إِنَّ اللَّهَ لاَ یُعَذِّبُ بِدَمْعِ العَیْنِ، وَلاَ بِحُزْنِ القَلْبِ، وَلَکِنْ یُعَذِّبُ بِهَذَا أَوْ یَرْحَمُ، وَأَشَارَ إِلَى لِسَانِهِ».[۱] «مگر نمی‌دانید که خداوند به خاطر اشک ریختن و اندوهگین شدن، عذاب نمی‌دهد. بلکه به خاطر این، (اشاره به طرف زبان) عذاب می‌دهد یا رحم می‌کند و میت به خاطر آه و ناله اطرافیانش، عذاب …

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «النَّائِحَهُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا، تُقَامُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَعَلَیْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ، وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ».[۱] «زن نوحه‌گر اگر قبل از مرگش توبه نکند، روز قیامت زنده می‌گردد در حالی که بر تن او، شلواری از قطران (ماده‌ی قیر مانند و مرکب از چوب و زغال و… و خیلی قابل اشتعال) و پیراهنی از …

از ام عطیه، نسیبه رضی الله عنها آمده است که گفت: «أَخَذَ عَلَینَا النَّبِی صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عِنْدَ الْبَیعَهِ أَنْ لَا نَنُوحَ».[۱] «در وقت بیعت پیامبر صلی الله علیه وسلم از ما پیمان گرفت که نوحه نکنیم». [۱]– بخاری، ۱۲۲۳٫

«لَیسَ مِنٌا مَنْ ضَرَبَ الْخُدُودَ أَوْ شَقَّ الْجُیوبَ أَوْ دَعَا بِدَعْوَی الْجَاهِلِیهِ».[۱] «کسی که (پس از مردن کس دیگر و در فراق او) بر گونه‌هایش بزند و گریبان پاره نماید و مانند زمان جاهلیت، آه و فریاد و ناله کند، از ما نیست». [۱]– بخاری، ۱۲۱۴ و مسلم، ۱۴۸٫

در حدیث اسامه بن زید آمده است: «أَرْسَلَتْ إِلَیهِ إِحْدَی بَنَاتِهِ تَدْعُوهُ وَتُخْبِرُهُ أَنَّ صَبِیا لَهَا أَوْ ابْنًا لَهَا فِی الْمَوْتِ فَقَالَ لِلرَّسُولِ: ارْجِعْ إِلَیهَا فَأَخْبِرْهَا أَنَّ لِلهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى وَکُلُّ شَىءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى فَمُرْهَا فَلْتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ».[۱] یکی از دختران پیامبر صلی الله علیه وسلم کسی را نزد پیامبر صلی الله علیه وسلم فرستاد که او را دعوت …

در حدیث ابوهریره از پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم آمده است که فرمود: «یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: مَا لِعَبْدِی المُؤْمِنِ عِنْدِی جَزَاءٌ، إِذَا قَبَضْتُ صَفِیَّهُ مِنْ أَهْلِ الدُّنْیَا ثُمَّ احْتَسَبَهُ، إِلَّا الجَنَّهُ».[۱] «خداوند متعال می‌فرماید: هرگاه، یکی از عزیزان بنده‌ی مؤمنم را در دنیا قبض روح نمایم و او به نیت اجر و ثواب، صبر کند، نزد من پاداشی، جز بهشت …

«لَقِّنُوا مَوْتَاکَمْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ».[۱] «به افراد در حال مرگ، لا اله الا الله را تلقین کنید». [۱]– مسلم، ۱۵۲۳٫

«حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ، وَعِیَادَهُ المَرِیضِ، وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ، وَإِجَابَهُ الدَّعْوَهِ، وَتَشْمِیتُ العَاطِسِ».[۱] «حق مسلمان بر مسلمان، پنج چیز است: جواب سلام؛ عیادت مریض؛ تشییع جنازه؛ قبول دعوت او و دعای خیر در هنگام عطسه کردن». [۱]– بخاری، ۱۱۶۴ و مسلم، ۴۰۲۲٫

«کَانَ غُلاَمٌ یَهُودِیٌّ یَخْدُمُ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَمَرِضَ، فَأَتَاهُ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَعُودُهُ، فَقَعَدَ عِنْدَ رَأْسِهِ، فَقَالَ لَهُ: «أَسْلِمْ»، فَنَظَرَ إِلَى أَبِیهِ وَهُوَ عِنْدَهُ فَقَالَ لَهُ: أَطِعْ أَبَا القَاسِمِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَأَسْلَمَ، فَخَرَجَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ یَقُولُ: «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْقَذَهُ مِنَ النَّارِ».[۱] پسربچه‌ای یهودی به پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم …

«مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَعُودُ مُسْلِمًا غُدْوَهً إِلاَّ صَلَّى عَلَیْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ حَتَّى یُمْسِیَ، وَإِنْ عَادَهُ عَشِیَّهً إِلاَّ صَلَّى عَلَیْهِ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَکٍ حَتَّى یُصْبِحَ، وَکَانَ لَهُ خَرِیفٌ فِی الجَنَّهِ».[۱] «هر مسلمانی که صبحگاهان به عیادت مسلمان دیگری برود، هفتاد هزار فرشته تا شب بر او سلام و درود می‌فرستد و هر مسلمانی که شبانگاه به عیادت برود، هفتاد هزار …

«إِنَّ الْمُسْلِمَ إِذَا عَادَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ لَمْ یزَلْ فِی خُرْفَهِ الْجَنَّهِ حَتَّى یرْجِعَ».[۱] «شخص مسلمان، هر وقت برادر مسلمان (بیمار) خود را عیادت کند، تا وقتی که (به خانه‌ی خود) بر می‌گردد، هم‌چنان در میان میوه‌های بهشت است». [۱]– مسلم، ۴۶۵۹٫

رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ یَقُولُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ: یَا ابْنَ آدَمَ مَرِضْتُ فَلَمْ تَعُدْنِی، قَالَ: یَا رَبِّ کَیْفَ أَعُودُکَ؟ وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِینَ، قَالَ: أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ عَبْدِی فُلَانًا مَرِضَ فَلَمْ تَعُدْهُ، أَمَا عَلِمْتَ أَنَّکَ لَوْ عُدْتَهُ لَوَجَدْتَنِی عِنْدَهُ؟ یَا ابْنَ آدَمَ اسْتَطْعَمْتُکَ فَلَمْ تُطْعِمْنِی، قَالَ: یَا رَبِّ وَکَیْفَ أُطْعِمُکَ؟ وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِینَ، قَالَ: أَمَا عَلِمْتَ …

رسول الله صلی الله علیه وسلم در روایتی فرمود: «حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ» قِیلَ: مَا هُنَّ یَا رَسُولَ اللهِ؟، قَالَ: «إِذَا لَقِیتَهُ فَسَلِّمْ عَلَیْهِ، وَإِذَا دَعَاکَ فَأَجِبْهُ، وَإِذَا اسْتَنْصَحَکَ فَانْصَحْ لَهُ، وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللهَ فَسَمِّتْهُ، وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ».[۱] «مسلمان بر مسلمان، شش حق دارد». گفتند: ای رسول خدا! آن‌ها کدام‌اند؟ فرمود: «وقتی او را ملاقات …

«حَقُّ المُسْلِمِ عَلَى المُسْلِمِ خَمْسٌ: رَدُّ السَّلاَمِ، وَعِیَادَهُ المَرِیضِ، وَاتِّبَاعُ الجَنَائِزِ، وَإِجَابَهُ الدَّعْوَهِ، وَتَشْمِیتُ العَاطِسِ».[۱] «حق مسلمان بر مسلمان دیگر پنج چیز است: پاسخ دادن سلام، عیادت از بیمار، تشییع جنازه‌ها، پذیرفتن دعوت و درخواست رحمت­کردن برای کسی که عطسه می‌کند». [۱]– بخاری، ۱۱۶۴٫

در روایت برا بن عازب رضی الله عنه آمده که پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «أَمَرَنَا بِعِیَادَهِ الْمَرِیضِ، وَاتِّبَاعِ الْجَنَازَهِ، وَتَشْمِیتِ الْعَاطِسِ، وَإِبْرَارِ الْقَسَمِ، أَوِ الْمُقْسِمِ، وَنَصْرِ الْمَظْلُومِ، وَإِجَابَهِ الدَّاعِی، وَإِفْشَاءِ السَّلَامِ».[۱] «پیامبر ما را به عیادت مریض، تشییع جنازه، (یرحمک الله) گفتن به عطسه زننده، عملی کردن قسم، یاری مظلوم، اجابت کردن دعوت و پخش کردن سلام فرمان …

پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید: «عُودُوا الْمَرِیضَ وأَطْعِمُوا الْجَائِعَ وَفُکُّوا الْعَانِی».[۱] «به عیادت مریض بروید. به گرسنه غذا بدهید و اسیر دربند را رها کنید». [۱]– بخاری، ۴۹۵۴٫

«إِنَّ شَرَّ النَّاسِ ذُو الْوَجْهَینِ الَّذِى یأَتِی هَوُلَاءِ بِوَجْهِ وَهَوُلَاءِ بِوَجْهٍ».[۱] «بدترین مردم شخص دو رو است که با اینان به چهره‌ای و به آنان با چهره‌ای دیگر رو به رو می‌شود». [۱]– بخاری، ۶۶۴۳ و مسلم، ۴۷۱۵٫

«مَنْ سَمَّعَ سَمَّعَ اللهُ بِهِ وَمَنْ یرَائِی یرَائِی اللهُ بِهِ».[۱] «کسی که در انظار مردم برای شهرت، عملی را انجام دهد، خداوند در روز قیامت او را در انظار مردم رسوا می‌کند و کسی که عملی را انجام دهد که مردم او را بزرگ بشمارند، خداوند ماهیت او را در نزد عموم آشکار می‌نماید». [۱]– بخاری، ۶۰۱۸ و مسلم، ۵۳۰۲٫

ابوهریره رضی الله عنه می گوید: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ النَّاسِ یُقْضَى یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَلَیْهِ رَجُلٌ اسْتُشْهِدَ، فَأُتِیَ بِهِ فَعَرَّفَهُ نِعَمَهُ فَعَرَفَهَا، قَالَ: فَمَا عَمِلْتَ فِیهَا؟ قَالَ: قَاتَلْتُ فِیکَ حَتَّى اسْتُشْهِدْتُ، قَالَ: کَذَبْتَ، وَلَکِنَّکَ قَاتَلْتَ لِأَنْ یُقَالَ: جَرِیءٌ، فَقَدْ قِیلَ، ثُمَّ أُمِرَ بِهِ فَسُحِبَ عَلَى وَجْهِهِ حَتَّى أُلْقِیَ فِی النَّارِ، وَرَجُلٌ تَعَلَّمَ الْعِلْمَ، وَعَلَّمَهُ وَقَرَأَ …

در حدیث ابوهریره آمده است که گفت: شنیدم رسول الله صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «قَالَ اللهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى: أَنَا أَغْنَى الشُّرَکَاءِ عَنْ الشِّرْکِ مَنْ عَمِلَ عَمَلًا أَشْرَکَ فِیهِ مَعِی غَیرِی تَرَکْتُهُ وَشِرْکَهُ».[۱] «خداوند می فرماید من بی‌نیازترین شریکان به شرک هستم، کسی که عملی را انجام داد و در آن شریکی برای من آورد، من او را با شریکش رها …