عقيده

لطف الهی، نزدیک است و خداوند، شنوا و اجابت‌کننده می‌باشد. کوتاهی، از ماست؛ ما، به شدت نیازمندیم که با اصرار و زاری او را بخوانیم و از خواندن و صدازدن او خسته نشویم. نگوییم: دعا کردیم، اما اجابت نشد. بلکه باید چهره‌های خود را به خاک بمالیم و فریاد برآوریم: «یا ذا الجلال والإکرام» و نام‌های زیبا و صفات والای …

ابن رجب می‌گوید: یکی از عابدان، درمکه بود؛ آذوقه‌اش تمام شد و به شدت گرسنه گردید و در آستانه مرگ قرار گرفت. در همان حال که او، در کوچه‌های مکه دور می‌زد، ناگهان گردنبند گرانبهایی دید که روی زمین افتاده بود. آن را در آستین خود نهاد و به حرم رفت؛ آنجا مردی را دید که اعلام می‌کرد گردنبندش گم …

یکی از عابدان فاضلی که همواره به ذکر و عبادت خدا مشغول بود، برای ما تعریف کردکه: همراه خانواده‌ام به صحرا رفته بودم؛ آبهای اطراف ما تمام شدند. من به قصد یافتن آب برای خانواده‌ام، بیرون رفتم و دیدم که آبگیر خشک شده است. نزد آنها باز گشتم. پس با همدیگر به دنبال آب گشتیم، اما یک قطره آب نیافتیم. …

ما چقدر به پشتکار و استفاده از وقت و پیشی گرفتن از دیگران با انجام کارهای درست ومفید نیازمندیم. روزی که فایده، آگاهی، خدمت، فرهنگ و تمدن را به دیگران ارائه می‌دهیم، خوشبخت می‌گردیم و هرگاه دانستیم که بیهوده به دنیا نیامده و بیهوده آفریده نشده‌ایم، احساس خوشبختی و آرامش می‌کنیم. روزی کتاب (الأعلام) زرکلی را ورق زدم؛ دیدم که …

عدم توفیق، فساد و تباهی فکر و دیدگاه، نشناختن حق و فساد قلب، ضایع کردن وقت، تنفر و بیزاری مردم، دوری از خدا، پذیرفته نشدن دعا، سنگدلی، عدم برکت در روزی و عمر، محرومیت از علم، ذلت، تحقیر شدن به وسیله دشمن، تنگدلی، گرفتار شدن به همراهان و همنشینان بدی که دل را فاسد و وقت را ضایع می‌کنند، غم …

وای از بدبختی فرعون که خدا، درباره‌اش می‌گوید: ﴿ٱلنَّارُ یُعۡرَضُونَ عَلَیۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِیّٗاۚ﴾ [غافر: ۴۶] «صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند». وای بر قارون که خداوند متعال، درباره‌اش می‌فرماید: ﴿فَخَسَفۡنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلۡأَرۡضَ﴾ [القصص:۸۱] «او و خانه‌اش را در زمین فرو بردیم». وای بر ولید بن مغیره که خداوند، درباره‌اش فرمود: ﴿سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا ١٧﴾ [المدثر: ۱۷] «به زودی او …

شوکانی می‌گوید: یکی از علما به من توصیه کرد و گفت: از تألیف دست برمدار، حتی اگر روزی دو خط بنویسی. شوکانی می‌گوید: به سفارش او عمل کردم و ثمرات آن را یافتم. و همین است معنی حدیث که می‌گوید: «بهترین کار، همان است که انجام دهنده‌اش، بر آن مداومت و پایبندی کند؛ گرچه آن عمل، اندک باشد». و گفته‌اند: …

از جمله عوامل آرامش و راحتی، نگاه کردن به نشانه‌های قدرت در آفرینش زیبای آسمانها و زمین است. با نگاه‌کردن به گل و درخت، آب و جنگل، تپه‌ها و کوه‌ها، آسمان و زمین و شب و روز و خورشید و ماه که سرشار از زیبایی هستند، لذت ببر تا بدین سان احساس آرامش نمایی و ایمانت، افزایش یابد و بیش …

ناگفته پیداست که شریعت دارای چنان سادگی و آسانی و تسامحی است که به بنده کمک می‌نماید تا به عبادت، بخشش و عمل صالح خود ادامه دهد. پیامبرمان محمد می‌خندید؛ ﴿وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَکَ وَأَبۡکَىٰ ۴٣﴾ [النجم: ۴۳] آن حضرت ج شوخی می‌کرد، اما سخن حق و راست می‌گفت؛ او با عایشه مسابقۀ دو داد. هنگام موعظه، اصحاب را خوشحال می‌کرد …

یکی از اسرار لطیف و باریک همراه‌بودن موفقیت و گشایش و آسانی با مشکل و سختی، این است که هرگاه مصیبت و بلا، شدت یابد و به آخرین حد برسد، انسان از کمک و توان مردم ناامید می‌شود و تنها به خدا دل می‌بندد واین، حقیقت توکل بر خداست. همچنین وقتی مؤمن پس از دعا و زاری فراوان احساس کند …

یکی از صفات برجسته معلم انسانیت  ج خوشبینی و رضایت خاطر و شرح صدر بود؛ او، ‌مژده می‌داد و از سختگیری و گریزان کردن مردم باز می‌داشت؛ احساس شکست و ناامیدی را نمی‌شناخت؛ لبخند، بر لبانش نقش می‌بست و رضایت خاطر از چهره‌اش نمایان بود؛ شریعتی که آورده، سرشار از آسانی و سعادت است و میانه روی، سنت او می‌باشد. …

دو کتاب معروف را مطالعه کردم و به این نتیجه رسیدم که مطالب این دو کتاب، حمله‌ای ویرانگر بر آسانی و سعادتی است که شریعت الهی با خود آورده است؛ کتاب (احیاء علوم الدین) غزالی دعوتی صریح به گرسنگی و برهنگی و فراخوانی آشکار به سوی زنجیرهایی است که پیامبر ما ج آمده تا آنها را از گردن جهانیان بردارد. …

علم و ‌آسانی، در کنار هم و همراه یکدیگرند. اگر به حالات علمای راسخ شریعت نگاه کنی، می‌بینی که چقدر زندگی ساده و آسانی داشته‌اند و تعامل با آنها، چقدر سهل و آسان بوده است. آنها، ‌هدف را فهمیده و به مطلوب دست یافته و در اعماق دریاهای معرفت و دانش شنا کرده‌اند. از سوی دیگر می‌بینیم که دشوارترین و …

در حدیث آمده است: «هرکس، مناسب کاری است که برای آن آفریده شده است». پس چرا استعدادها به چیزی دیگر مجبور می‌گردند و گردن صفت‌ها و توانایی‌ها به سویی دیگر پیچانده می‌شود؟! هرگاه خداوند، چیزی بخواهد، اسباب آن را فراهم می‌نماید. بدترین و بدبخت‌ترین فرد، ‌کسی است که می‌خواهد کسی غیر از خودش باشد و هوشیار و زیرک، کسی است …

در کتاب «حسن الظن بالله» اثر ابن ابی دنیا یکصد و پنجاه نص از آیات و احادیث جمع‌آوری شده که تو را به خوشبین‌بودن، ترک ناامیدی، پافشاری بر گمان نیک داشتن و کار خوب فرا می‌خوانند. شما می‌بینید که نصوصی که نوید و مژده می‌دهند، از نصوص و عید و هشدار، بیشترند و دلایل رحمت، بیش از دلایل و نشانه‌های …

اگر این حدیث، توجه تو را جلب کرده، توجه مرا نیز جلب کرده است. منظورم، حدیثی است که احمد، ابویعلی، بزار و طبرانی روایت کرده‌اند که پیرمردی کهنسال با تکیه بر عصایش نزد پیامبر ج‌ آمد و گفت: ای پیامبر خدا! من مرتکب خیانت‌ها و فسادهایی شده‌ام؛ آیا بخشیده خواهم شد؟ پیامبر ج فرمود: «آیا تو گواهی می‌دهی که هیچ …

سعادت آخرت، وابسته به سعادت دنیاست و فرد عاقل، باید بداند که این زندگی با زندگی آخرت، مرتبط است و هر دو، یک زندگی هستند؛ یک زندگی، آشکار است و امروز، و دیگری پنهان است و فردا. برخی گمان می‌برند که فقط در این دنیا زندگی می‌کنند. از اینرو ثروت اندوزی نموده و به زندگی فانی و زودگذر چسبیده‌اند، اما …

تمام آیات، اشعار، روایت‌ها و داستان‌های آموزنده و حکمت‌هایی که بر این اوراق می‌نویسم، تو را به این فرا می‌خواند که زندگی تازه‌ای آغاز کن، زندگی‌ای آکنده از امیدواری به آینده‌ای خوب، پایانی زیبا و نتیجه‌ای بهتر. تو از غم‌ها و ناراحتی‌ها و رنج‌هایت رهایی نمی‌یابی مگر آنکه از همتی صادقانه و تصمیمی قاطعانه کار بگیری. به یکی از علما …

انسان عاقل، در برابر هجوم اخبار و شایعات، درست می‌اندیشد و ثابت قدم می‌ماند و بلافاصله خبرهای دسته اول را نمی‌پذیرد و فوراً قضاوت نمی‌کند؛ بلکه در هر آنچه که می‌شنود، دقت می‌نماید، می‌اندیشد و با خردمندان مشورت می‌کند؛ چون رأی و فکر پخته بهتر از رأی و فکر ناپخته می‌باشد. گفته‌اند: اگر کسی را به اشتباه ببخشی، بهتر از …

انسان دوراندیش، می‌ایستد تا ببیند و فکرکند و بیندیشد و باز دوباره نگاه می‌کند و به سرانجام کارها می‌اندیشد، سنجیده قدم می‌گذارد، قاطعانه فکر می‌کند و با احتیاط پیش می‌رود تا پشیمان نشود. اگرکار، به دلخواه او انجام گرفت، خدا را ستایش می‌کند و از فکر و اندیشه‌اش تشکر می‌نماید و اگر این طور نشد، راضی می‌شود، غمگین نمی‌گردد و …

ابقراط می‌گوید: کم کردن چیزهای مضر و زیانبار، بهتر از زیاد استفاده کردن از چیزهای سودمند است. و نیز می‌گوید: با دوری کردن از تنبلی و خستگی و با پرهیز از پرخوری همواره تندرست باشید. یکی از حکما می‌گوید: هرکس، می‌خواهد سالم و تندرست باشد، غذای خوب بخورد و زمانی سراغ غذا برود که خوب گرسنه شد و پس ازآنکه …

یکی از چیزهایی که خاطر انسان را آسوده می‌کند و او را شادمان می‌سازد، مطالعه و تدبر در اندیشه‌های انسان‌های نابغه و هوشیار است. انسان، با مطالعه اندیشه‌های نوابغ، به درخشش زیبای استعدادهایشان پی می‌برد.   سرور عارفان و بهترین جهانیان، پیامبرمان محمد مصطفی ج است که سایر مردم را نمی‌توان بااو مقایسه کرد؛ چون او، به وسیله وحی و …

بلندهمتی، انسان را به دروازه‌های خوبی می‌رساند و او را به قله مقامات بالا صعود می‌دهد. یکی از ویژگی‌ها و رهنمودهای اسلامی، این است که انسان، خودش را با همت بلند و هدف بزرگ بیاراید. همت و اراده قوی، محورکارهای مثبت و اهرم رهایی از کارهای منفی است. همت، انرژی پرقدرتی است که انسان باهمت، می‌تواند با آن به قله …

بنده، بشدت به معبود و مولایی نیاز دارد که توانا، یاریگر، حکمران و ماندگار باشد. تنها کسی که دارای چنین صفاتی است، خداوند یگانه و یکتا می‌باشد که بر همه چیز فرمانروایی می‌کند. در جهان هستی جز خداوند متعال، کسی دیگر وجود ندارد که بنده، در پناه او آرام بگیرد و با روی آوردن به سوی او لذت ببرد. پس …

نباید تندرستی و وقت خود را با کوتاهی کردن در اطاعت پروردگار، از دست بدهیم. از اینرو تندرستی و فراغت خود را فرصتی برای تلاش و کار بدان؛ چون همیشه زمان تلاش و کار، فراهم نیست و آنچه از دست رفته جبران نمی‌شود. بیکاری، سبب انحراف یا باعث پشیمانی می‌گردد و تنهایی، تأسف خوردن یا فکر و خیال را به …

یکی از تاجران عاقل می‌گفت: وقتی، انسان سود ببرد و سالم برگردد، مصیبت، خیلی ناچیز به نظر می‌رسد. و می‌گویند: هیچ سرزمینی، از آباد شدن ناامید نیست؛ گرچه به جفای روزگار، گرفتار شده باشد. عوام می‌گویند: آب، حتماً به جویی که درآن آبی، جریان یافته، باز خواهد گشت. ثامسیطیوس می‌گوید: برتری عقلا و دینداران بر یکدیگر در این مشخص می‌شود …

کتاب‌هایی در قالب شعر و نثر از ملحدین و از کسانی که از راه خدا باز می‌دارند، خواندم؛ سخنان اینها را دیدم که از آیین و برنامه الهی در زندگی، منحرف هستند. یاوه‌گویی‌هایشان را مطالعه نمودم و دیدم که چگونه بیش از حد به مبادی و ارزش‌های راستین و به آموزه‌های ربانی تجاوز کرده‌اند! سخنان بی‌ارزشی که این قشر گمراه …

تابلویی در سازمان ملل متحد در نیویورک هست که روی آن قطعه شعری زیبا از شاعر جهانی، سعدی شیرازی نوشته شده و به انگلیسی ترجمه گردیده است؛ این شعر، به برادری و محبت و وحدت فرا می‌خواند: قــال لـی المحبوب لمـا زرتـه   مـن ببـابی قـلـت: بالبـاب أنا «وقتی به دیدار دوست رفتم، به من گفت: چه کسی پشت در …

خبرگزاری‌های دنیا و روزنامه‌های مهم جهان، خبر خودکشی نخست وزیر فرانسه را در دوران ریاست جمهوری میتران پخش کردند. علت خودکشی نخست وزیر، این بود که با انتقاد شدید و ناسزاگویی برخی از روزنامه‌های فرانسه مواجه شده بود؛ از آنجا که این بیچاره، ایمان و آرامش نداشت و کسی را نیافت که به او پناه ببرد، دست به خودکشی زد. …

سه قصیده هستند که به کسانی که در مورد آنها سروده شده‌اند، عمر جاویدان بخشیده‌اند: ابن بقیه، وزیر معروفی بود که عضدالدوله، او را کشت؛ ابوالحسن انباری در مرثیه‌اش، قصیده زیبایی سرود که برخی از ابیاتش، به شرح زیر می‌باشد: علو فی الحیـاه وفی الممـات   لحق تلک إحدی المعـجـزات «در زندگی و در مرگ، والا و بلندمرتبه‌ای. واقعاً که …

در هر سال، سیصد افسر پلیس درآمریکا دست به خودکشی می‌زنند؛ معمولاً سالیانه ده پلیس در نیویورک خودکشی می‌کنند؛ از سال ۱۹۸۷ میلادی شمار افسران پلیسی که در آنجا دست به خودکشی می‌زنند، روز به روز بیشتر می‌شود. این پدیده، دولت آمریکا را نگران کرده است. اتحادیه ملی افسران پلیس، این پدیده را مورد بررسی قرار داده و به این …

یکی از عواملی که به انسان آرامش خاطر می‌دهد، معلومات زیاد، دانش و آگاهی فراوان، گسترش فرهنگ، ژرف اندیشی، فهم درست و تفکر و تعمق در دلایل و شناخت راز مسایل و فهمیدن اهداف و کشف حقایق است. ﴿إِنَّمَا یَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْۗ﴾ [فاطر: ۲۸] «تنها بندگان دانای خداوند، از خدا می‌ترسند». ﴿بَلۡ کَذَّبُواْ بِمَا لَمۡ یُحِیطُواْ بِعِلۡمِهِ﴾ [یونس: …

با مطالعه کتاب‌های مهندسین، ادیبان، مربیان، مورخین و نیز نشریات شرق و غرب و ماهنامه‌ها و مجلاتی که به موضوع اضطراب و آشفتگی پرداخته‌اند، به این نتیجه رسیدم که همه، برای دستیابی به آرامش خاطر بر سه چیز اتفاق نظر دارند؛ آن سه چیز، عبارتند از: نخست: ارتباط با خداوند عزوجل، بندگی خالصانه برای او و اطاعت از او و …

دعای یونس، نمایانگر کمال توحید و منزه دانستن پروردگار و اعتراف بنده به ظلم و گناه خویش می‌باشد؛ این دعا، از رساترین و بهترین علاج‌های غم و اندوه است و بهترین وسیله به سوی خدا می‌باشدکه انسان، از خدا می‌خواهد تا نیازهای او را برآورده سازد. توحید و تنزیه پروردگار، متضمن اثبات هر نوع کمال برای خداوند و سلب هر …

از جمله چیزهایی که به انسان شرح صدر می‌دهد، علم مفید است؛ علما از تمام مردم، شرح صدر بیشتری دارند و از همه شادمانترند. چون آنها میراث محمدی را با خود دارند. ﴿وَعَلَّمَکَ مَا لَمۡ تَکُن تَعۡلَمُۚ﴾ [النساء: ۱۱۳] «و به تو چیزی آموخت که نمی‌دانستی». ﴿فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ﴾ [محمد: ۱۹] «پس بدان که هیچ معبود بحقی …

لا إله إلا الله یعنی هیچ معبود به حقی جز خداوند متعال نیست. زیرا در صفات الوهیت که صفات کمالند، یگانه و یکتاست. روح و سرّ این کلمه، این است که خداوند تبارک و تعالی را در محبت، بزرگداشت و تعظیم، ترس و امید، توکل و رجوع و نیز در امید به او و هراس از او، یگانه بدانیم؛ پس …

بدبختان واقعی کسانی هستند که از گنجینه‌های ایمان و از سرمایه یقین بی‌بهره می‌باشند. آنها، همواره در ناراحتی و خشم و ذلت بسر می‌برند. ﴿وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِکۡرِی فَإِنَّ لَهُۥ مَعِیشَهٗ ضَنکٗا﴾ [طه: ۱۲۴] «هر کس از یاد من روی بگرداند، زندگی تنگی خواهد داشت». تنها ایمان به پروردگار جهانیان است که انسان را خوشبخت می‌نماید، وجودش را پاک می‌گرداند، …

﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِیبَهٖ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِیٓ أَنفُسِکُمۡ إِلَّا فِی کِتَٰبٖ مِّن قَبۡلِ أَن نَّبۡرَأَهَآۚ﴾ [الحدید: ۲۲] «هر مصیبت و بلایی که به زمین یا به شما می‌رسد، پیشتر در لوح محفوظ ثبت و ضبط شده است». قلم رفته و کاغذها جمع شده‌اند و کار، فیصله شده است وتقدیرها و رخدادها، همه نگاشته شده‌اند. ﴿لَّن یُصِیبَنَآ إِلَّا مَا کَتَبَ …

انکار مفاهیم، معانی پی در پی و جایگذاری کلمات شریعت و تقسیم بندی قرآن و حدیث به ظاهر و باطن و مغز و پوست، به ظاهر چنان حربۀ موفقی بود که به وسیلۀ آن‌ها در هر زمان، توطئه‌گران علیه نظام فکری و اعتقادی اسلام استفاده کرده‌اند و می‌توان با این شیوه‌های فریبنده خیلی راحت به انهدام اصول عقاید اسلام پرداخت. …

پیروان عقیدۀ باطنیه احساس کردند که کلیۀ احکام و مسائل اصولی و اعتقادی شریعت اسلام، به وسیلۀ الفاظ و کلام بیان شده است و برای فهماندن انسان‌ها و عمل کردن همین امر ضروری بود. ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوۡمِهِۦ لِیُبَیِّنَ لَهُمۡ﴾ [إبراهیم: ۴]. «و نفرستادیم هیچ پیامبری را مگر به زبان او تا بیان کند بر ایشان». معنی …

اگرچه به وسیلۀ گسترش اندیشۀ معتزله آگاهانه و یا نا آگاهانه به شریعت اسلام خسارت وارد می‌شد و این‌ها به علّت این بود که آن‌ها نیروی عقل را نامحدود دانسته، مسائل مهم ذات و صفات خداوندی و دیگر مسائل ماوراء العقل (نه مخالف عقل) را بازیچۀ اطفال قرار می‌دادند، اما چون ماهیتاً گروهی مذهبی بودند، بر وحی و نبوت ایمان …

در سال‌های سدۀ چهارم هجری قمری، فلسفۀ یونان، بر تمام عالم اسلام مسلط شده بود. هر جوان کنجکاو و زیرکی آن را با نگاه عظمت و ارادت می‌نگریست. در میان سدۀ چهارم انجمن زیر زمینی و مخفیانه‌ای به نام اخوان الصفا شبیه گروه فراماسون به وجود آمد. در این انجمن فلسفۀ یونان بر اساس عقاید و موضوع‌های دینی مورد بحث …

قدرت علمی معتزله و اثرات آن بر جامعه پس از مرگ معتصم و واثق (که رؤسای حکومت عباسی و سرپرست مذهب اعتزال بودند)، کمر معتزله شکست. جانشین واثق، متوکل عباسی بود که دشمن معتزله و از مذهب اعتزال بیزار بود، و متوکل یکایک افراد معتزله را شناسایی و از امور دولت پاکسازی کرد و کلیۀ آثار و شعایر این مذهب …

مامون خلیفۀ عباسی تمام همّ و غمّ خود را به مسئلۀ خلق قرآن مبذول کرد، سال۲۱۸ هجری به اسحاق بن ابراهیم والی نامه مشروحی نوشت که در آن از تمام مسلمین و به ویژه از محدثان انتقادهای توهین‌آمیز و سرزنش‌های زیادی نوشته بود، علمای دین و مفسران و دانشمندان را به علّت مخالفت با عقیدۀ خلق قرآن به مارک‌های ناقص …

عقیده خلق قرآن[۱] در آن زمان شعار معتزله، معیار کفر و ایمان بود. در این مورد محدثان، حریف معتزله و طرف مقابل‌شان بودند. از طرف محدثان امام احمد بن حنبل/ در این مسئله سینه سپر کردند [۱]– بحث خلق قرآن فقط یک بحث علمی و فلسفی بود که تاثیرات فکریش (کما اینکه بعضی مورخین اعتزال پسند اعتراف دارند) این شد …