اخلاق

اخلاص روح عمل مسلمان است و از مهم ترین صفات اوست , پس بدون اخلاص تلاش و عمل شخص همانند گرد و غباری برباد رفته است. و به اتفاق علماء : اخلاص از مهم ترین اعمال قلوب است , و شکی در آن نیست که اعمال قلوب اصل و پایه برای محبت و توکل بر الله و اخلاص برای او …

هدف از خلقت جن و انس عبادت الله سبحانه و تعالی به وحدانیت و بدون شریک است و به خاطر همین تمام مکلفین را به اخلاص امر می کند. (( وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِیَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ حُنَفَاءَ وَیُقِیمُوا الصَّلَاهَ وَیُؤْتُوا الزَّکَاهَ ۚ وَذَٰلِکَ دِینُ الْقَیِّمَهِ ))البیِّنه (۵). (‏ در حالی که جز این بدیشان دستور داده نشده است …

قلب سوم قلبی است که دارای حیات اما دچار مرض است ، پس این قلب دارای دو بعد است ؛ گاهی بعد حیاتی و گاهی بعد بیماری آن را بسوی خود می کشاند و این قلب در اختیار هرکدام از این دو بعد که بر آن غلبه کند قرار می گیرد. بنابراین آنچه از حب حب به خداو اخلاص و …

قلب دوم مخالف قلب اول ( قلب سلیم ) است ؛ این قلب مرده است ( از نظر اصطلاحی ) و دارای حیات نمی باشد ، همچنین این قلب خدا را نمی شناسد و طبق دستورش او را پرستش نمی کند ، خدا را دوست ندارد و در پی خوشنودی او نیست ؛ بلکه به دنبال شهوت ها و لذت …

قلب سالم همان قلبی است که در روز قیامت جز کسی که با آن به سوی خدا آمده باشد هیچ کس نجات نخواهد یافت. چنانکه خداوند سبحان فرموده است : ( یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ ، إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ ) الشعراء ( ۸۸ ، ۸۹ ). (( آن روز که اموال و اولاد سود نمی …

قلب فرمانروایی است که تمام اعضای بدن را مشغول می کند و آن ها را به کار می گیرد ، قلب در مرکز قرار گرفته و بقیه ی اعضا در اطرافش گرد آمده و در خدمت آن هستند . قلب با ارزس ترین عضو بدن اسا و استواری بدن به آن بستگی دارد و سرچشمه ی روح حیوانی و جوشش …

بسم الله الرحمن الرحیم بسیاری از اضطرابات و نگرانی هایی که زندگی عمومی و شخصی و دینی و دنیوی مردم را تحت تاثیر قرار می دهند موجب افسردگی و سلب آرامش از آنها می شوند و چه بسا مانع حرکت آنها در راستای تحقق پیشرفت های شان شوند اما باید به این مطلب توجه نمود که خواسته یا ناخواسته زندگی …

هر کس بر اساس افکارش و گستره ی تجربیات و نمونه های تعاملآتی که در گذشته با اشخاص گوناگون داشته و… ، در مورد اعمال و رفتار هایی که از دیگران میبیند ، أنواع برداشت و فهم را مینماید . گاهی در مورد رفتارهایی که محتَمَل احتمالات بسیاری است ، ممکن است یک گزینه ی غلط را انتخاب نموده و …

کار نیکی که انجام می‌دهیم شاید بی‌آنکه خودمان متوجه باشیم حلقه‌ای از زنجیره‌ای طولانی از خیر و نیکی باشد. تو آغاز کننده‌ی این زنجیره باش و پاداشی را به دست بیاور که تصورش را هم نمی‌کنی! (دکتر عبدالکریم بکار)

﴿وَلاَ تَقْتُلُواْ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ﴾. (و نفسی را که الله حرام گردانیده جز به حق نکشید). لفظ «نفس» یک واژه‌ی عام است که هر انسانی چه مومن و چه کافر، چه مطیع و چه عاصی، در آن داخل است. همه‌ی آن‌ها حرمت دارند، مگر با دلیل قاطع: ﴿جز به حق﴾. (دکتر محمد السعیدی).

دکتر سعد البریک： آنکه می‌خواهد علم فرا گیرد، برای خشنودی الله فراگیرد، وگرنه مایه‌ی عذاب صاحبش خواهد شد. ابن مسعود  ‌رضی الله عنه  گفته است: « علم را برای سه چیز فرا نگیرید: برای نزاع با بی‌خردان،‌ یا مجادله با فقهاء، یا جلب توجه مردم. و با سخن و گفتارتان آنچه نزد الله است را بخواهید چرا که همان باقی …

«خودت را به لبخند عادت بده تا اعصابت راحت شده و خوشبینی و انگیزه را در میان مردم منتشر کنی». (دکتر عبدالکریم بکار).

اگر با فریب و نیرنگ بر دوش دیگران نشستی هرگز از بالانشینی لذت نخواهی برد، چون نگاهت همیشه به پایین است و می‌ترسی کسی دیگر همان کار تو را انجام دهد و بر دوش تو سوار شود! (دکتر سعود الشریم).

﴿قُلِ اللّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ﴾. (بگو: الله، سپس بگذار تا در ژرفای [باطل] خود به بازی [سرگرم] شوند). این آیه رازهای بزرگی را در روش تعامل با معاندان برای ما آشکار می‌سازد، [بر اساس این روش] مصلحان نه از رسالت خود باز می‌مانند و نه شبهات اهل عناد را بی‌پاسخ می‌گذارند. (دکتر رقیه المحارب).

میان اخلاقیاتی که دوستشان داریم تا آنکه این اخلاقیات بخشی از شخصیت ما شود، مسافتی است که تنها با مجاهده‌ی نفس پیموده می‌شود. (دکتر عبدالکریم بکار).

عدالت، ضعیف را بالا می‌برد، و ظلم، قوی را سرنگون می‌سازد؛ و این سنت پروردگار در مورد مردم است: ﴿وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّهً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ﴾. (و می‌خواهیم بر کسانی که در زمین فرو دست شده‌ بودند منت نهیم و آنان را پیشوایان [مردم] گردانیم و آنان را وارث [زمین] کنیم). (شیخ عبدالعزیز طریفی).

قاضی تقی الدین سلیمان می فرماید: “هرگز نماز فریضه ام را تنها ادا نکردم مگر دو بار،آنهم انگار که اصلا آن دو را نخوانده ام”.

منزلت قلب: قلب فرمانروایی است که بر همه اعضاء و استعدادهای جسمی و معنوی انسان فرمان می‌راند، و آن‌ها را به خدمت گرفته و نقش محوری و مرکزی را در میان آن‌ها بر عهده دارد. قلب مهمترین عضو وجود آدمی، ستون فقرات حیات و زندگی، و سرچشمه‌ی روح حیوانی و صفات غریزی است. قلب معدن و جایگاه عقل، علم، حلم، …

شیخ عبدالعزیز طریفی： هر چه تکبر انسان بیشتر شود، از اندیشه و تدبّرش کاسته می‌شود، زیرا تکبر و هشیاری یکجا نمی‌شود: ﴿مُسْتَکْبِرِینَ بِهِ سَامِرًا تَهْجُرُونَ (۶۷) أَفَلَمْ یَدَّبَّرُوا الْقَوْل َ… ﴾ [مؤمنون : ۶۷-۶۸ ]. « در حالی که از [پذیرفتن] آن تکبر می‌ورزیدید و شب هنگام [در محافل خود] بدگویی می‌کردید (۶۷) آیا در [عظمت] این سخن نیندیشیده‌اند؟»

آنچه موجب رنجش آدمها از یکدیگر می شود، این است که ما آدمها توقع داریم طرف مقابل ما، به تمام وقایع دنیا از زاویۀ دید ما نگاه کند. در صورتی که درون هر آدمی، دنیای متفاوتی وجود دارد که با پذیرش این تفاوتها، روابط شکل مناسب تری خواهند داشت.

 دکتر سعود الشریم： انسان بد دهن هم مانند تو عقل و زبان دارد؛ اما عقل زشتگو تابع زبان اوست و زبان تو پیرو عقلت. رسول الله صلی الله علیه و سلم می‌فرماید： «بدترین منزلت را نزد خداوند در روز قیامت کسی دارد که مردم از ترس بددهانی‌اش ترکش گویند». [صحیح الجامع (۲۰۹۵)].

شیخ عبدالعزیز طریفی： به هنگام اشتباه، بزرگوار ناراحت می‌شود و دلسوزی می‌کند، و لئیم خوشحال می‌شود و رسوا می‌کند.

شیخ عبدالعزیز طریفی： منافقان کسی را که از حق بازگشته، دوست دارند و چه بسا خودشان چنین کسی را بسازند و عَلَم کنند، زیرا این باعث شک‌اندازی در حق می‌شود： ﴿ … آمِنُواْ بِالَّذِیَ أُنزِلَ عَلَی الَّذِینَ آمَنُواْ وَجْهَ النَّهَارِ و َاکْفُرُواْ آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ﴾ [ آل عمران : ۷۲ ]. « در آغاز روز به آنچه بر مؤمنان نازل شده …

(مسلم: ۲۱۲۱). دنیا همه‌اش مال تو نیست! به اندازهٔ نیازت بردار و اجازه بده دیگران نیز به اندازهٔ خود بردارند. اگر نگه داشتن چیزی که مال توست «بخل» نامیده می‌شود، مصادرهٔ آنچه مال تو نیست چه حکمی خواهد داشت؟ (دکتر رقیه المحارب).

اینکه مردم تو را به سبب لطف و ادبت دوست بدارند زیباتر از آن است که برای خوشمزگی و شوخ طبعی‌‌ات از تو خوششان بیاید؛ بنابراین برای خنداندن مردم نه آنان را کوچک کن و نه خودت را به زحمت بینداز. چه بسا خنده و لبخندی که از روی شوخی بوده و زخمی عمیق بر جای گذاشته است. (شیخ ابراهیم …

وقتی در این تأمل کردی که خداوند کتابش را «نور» نامیده، مطمئن می‌شوی که هر قلبی خالی از قرآن باشد تاریک است. (دکتر عمر المقبل).

قابل توجه مردانی که: زنان خود را مجبور میکنند تا به هنگام بیرون رفتن از خانه آرایش کنند. شما همسر برای خود اختیار نموده اید یا برای مردان دیگر؟ غیرت شما کجا رفته؟ زیبایی همسرت را میخواهی جز خودت به چه کسی نشان دهی مگر همسرت عروسک هست؟ و از آن هم مهمتر آیا این حدیث را ندیده و نخوانده …

سهل بن عبداالله شوشتری می گوید : «هـر کـس ، دربـاره دیـن خـدا سـخنی بـه زبـان آورد، روز قیامت از او در مورد آن، پرسیده می شود؛ اگر سخن اش موافق سـنت باشـد، نجات پیدا می کند؛ در غیر این صورت، گرفتار می شود».(فتح الباری۱۳/۲۹۰)

از گذاشتن القاب زشت بر همدیگر حتی به شوخی خودداری کنیم،چون گاهی همین شوخی در آینده منجر به دشمنی و درگیری میشود. ممکن است فرد دیگری آن را بشنود و به صورت جدّی آن فرد را با این لقب صدا بزند، و از همه مهمتر اللّه متعال میفرماید: «… وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ …». «و همدیگر را با القاب زشت و …

دکتر سعود الشریم: ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اجتَنِبوا کَثیرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعضَ الظَّنِّ إِثمٌ﴾. (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از بسیاری گمان‌ها دوری کنید، بی‌شک برخی گمان‌ها گناه است). الله متعال ما را امر نموده تا بسیاری از گمان‌ها [از جمله گمان‌های عادی] را ترک کنیم تا از افتادن در اندک گمان‌های حرام در امان بمانیم.

دکتر سعود الشریم : برخی اهل علم و دعوت را بد می‌گویند، در حالی که پیامبر ﷺ می‌فرماید: «به خروس بد نگویید، زیرا [شما را] برای نماز بیدار می کند». (الصحیح المسند: ۳۶۳) از بد گفتن به یک حیوان که عقل ندارد نهی نموده‌اند؛ بد گفتن به علما و دعوتگرانی که به مردم نیکی می‌آموزند چگونه است؟!

دکتر سعود الشریم : قدر و منزلت خود را بدان، پیش از آنکه منزلت دیگران را بدانی؛ برای اینکه لباس دیگری را به تن نکنی و چون گوسفندی نباشی که ادای شیران را در می‌آورد. پیامبر ﷺ می‌فرماید: «آنکه ادعای چیزی می‌کند که ندارد، مانند کسی است که دو تکه لباس دروغین به تن دارد» مسلم (۲۱۳۰).

شیخ عبدالعزیز طریفی： کتاب هم‌نشین انسان است و او باید همانطور که در انتخاب دوست خوب می‌کوشد، در انتخاب کتاب نیز دقت کند، زیرا خواننده نیز می‌تواند از کتاب بد تاثیر بپذیرد همانطور که انسان از دوست بد تأثیر می‌گیرد.

«بیشتر لغزش‌های ما به خاطر ضعف یقین ماست؛ ما در شرایط نامناسب از لنزهای دوربین و وسایل ضبط کننده، می‌ترسیم و نظارت الله را به یاد نمی‌آوریم». ﴿وَإِنَّ عَلَیۡکُمۡ لَحَٰفِظِینَ (۱۰) کِرَامٗا کَٰتِبِینَ﴾ [الانفطار: ١٠ – ١١]. «قطعاً بر شما نگهبانانى [گماشته شده‌]اند: [ملائکه‌ی] بزرگوارى که نویسندگان [اعمال شما] هستند». (شیخ محمد صالح منجد).

دکتر ناصر العمر： اگر یأس و بدبینی وارد قلب ها شد، آنها را خسته و سرخورده و سخت می‌کند … و کسی که از درون متزلزل باشد، چگونه پیروز می‌گردد؟! شکست درونی شخص، از اولین اسباب پیروزی دشمن اوست … اما خوشبینی، انسان را به سوی غلبه بر بلاها و مصیبت ها سوق می‌دهد، و او را به سوی عملگرایی …

دکتر سعود الشریم： خوش‌رویی در برابر مردم را کوچک مشمار. شاید همین خوش‌رویی و لبخند از هزاران کلمه با ارزش‌تر باشد. رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید： هیچ کار نیکی را کوچک مشمار، حتی اگر [آن کار خوب] این باشد که با روی باز با برادرت ملاقات کنی. [ مسلم (۲۶۲۶) ].

 دکتر سعود الشریم： فال نیک، یعنی گمان خوب نسبت به الله که نتیجه‌اش هدایت و شادی انسان خوش‌بین است، اما نومیدی به معنای سوء ظن نسبت به خداوند است که عاقبتی جز گمراهی و دلتنگی ندارد： ﴿ وَمَن یَقْنَطُ مِن رَّحْمَهِ رَبِّهِ إِلاَّ الضَّآلُّونَ﴾ [ حجر : ۵۶ ]. چه کسی از رحمت پروردگارش نومید می‌شود مگر گمراهان؟

دکتر محمد العریفی： تویی که در نعمت‌ها زیر و رو می‌شوی و از نقمت‌ها هراسی نداری … تویی که شب و روز به سوی طاعت خداوند فرا خوانده می‌شوی … تویی که حتی شهوت‌ها از دستت خسته شده‌اند و پی در پی دچار گناه و لغزش می‌شوی … آیا وقت توبه نیست؟ در حالی که پروردگارت تو را می‌بیند و …

دکتر سعود الشریم: کسی که نظر اسلام را درباره‌ی کارهای تندروها می‌خواهد اما نمی‌خواهد حکم اسلام درباره‌ی کارهای اهل فساد را بداند در واقع خودش نیز مرتکب نوعی تندروی شده، مانند کسی که بنزین بر آتش می‌ریزد!

دکتر سعود الشریم: اگر نصیحت تو خالی از نرمش و حکمت باشد کم نتیجه می‌دهد. تو [در نصیحت و خیرخواهی] باغیرت‌تر از خداوند نیستی که خطاب به موسی علیه السلام فرمود: ﴿فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا﴾ (با او (فرعون) سخنی نرم گویید). این را درباره‌ی کسی فرمود که می‌گفت: ﴿مَا عَلِمْتُ لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرِی﴾ (من جز خودم برای شما خدایی …

هیچ چیز مانند نیت بد و بی‌اخلاصی اعمال را تباه نمی‌کند. بنابراین، این آیه را حاکم بر اعمال خود بگردان: ﴿قُلْ إِنَّ صَلاَتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ﴾. (بگو در حقیقت نماز من و [دیگر] عباداتم و زندگی و مرگ من برای الله، پروردگار جهانیان است). (دکتر ناصر العمر).

چون تو تنها کسی هستی که می‌بینی قلبت در چه حالی است… شاید مردم به ظاهر تو، به کارهایی که می‌کنی، و به رفتارت نگاه کنند… اما آن‌ها نمی‌بینند در قلب تو چه خبر است… خودت قلبت را ببینن و خوب آن را معاینه کن… ببین آیا غل و غش ندارد؟ آیا کینه و کدورتی در آن نیست؟ آیا بیمار …

اللّه متعال میفرماید: {ادْعُ إِلَـىٰ سَـبِـیـلِ رَبِّـکَبِـالْـحِـکْـمَـهِ وَالْـمَـوْعِـظَـهِ الْـحَـسَـنـَه}. (مردم را) با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن (سوره نحل/۱۲۵). رسول اللّه علیه الصلاه والسلام میفرماید: «اللّه در برابر نرمی و خوشرفتاری، پاداش یا نتایجی می دهد که در برابر سختی و خشونت نمی دهد». ‌‌ (صحیح مسلم). بنابراین: هرگاه خواستید شخصی را نصیحت کنید و او را به …

۱-عدم افراط درشوخی. گفتن سخنان نشاط آور وحکیمانه ولطیف وجذاب ازجمله صفات پسندیده اخلاقی است امابایستی درخنداندن بسیار و سستی آور در امور و کارها پرهیزکرد. حضرت عمر(رضی الله عنه)میگویند: خندیدن بسیارشخص رابی وقار وشوخی فراوان فرد راسبک وخوار میگرداند. ۲-پرهیز از آزردن دیگران. ۳-پرهیز از تمسخر و تحقیر دیگران در شوخی. ۴-پرهیزاز دروغگویی درشوخی. ” لَایُومِنُ العَبدُالَایِمانَ کُلَهُ حَتّیَ …

«پاکدامنی یکی از اسباب پایداری و حیات امت‌ها است و شخص خردمند نفس خویش را از لذتی که فرجامش ویرانی، و شهوتی که نابودی در پی داشته باشد، دور می‌دارد و همین اندازه، برای ستایش پاکدامنی و نکوهش فحشا، کافی است». ‌ (دکتر سعد البریک).