ب- در غزوه احزاب (خندق) عمرو بن عاص (رض) همچنین در جنگ احزاب که در شوال سال پنجم هجری رخ داد، به همراه سپاهیان قریش در جنگ علیه مسلمانان، شرکت داشت. در روایتی به نقل از جابر بن عبدالله (رض) می آید، که: (به هنگام نگهبانی خندق، مشاهده کردم، دسته ای از سواران مشرکین با گشت زدن در گرداگرد خندق، …
بیشتر بخوانید »عمرو بن عاص در جبهه باطل (۱)
ا- در غزوه بزرگ بدر عمرو در جاهلیت به تجارت اشتغال داشت. و با کاروانهای تجارتی بیشتر به سوی مصر رفت و آمد، می کرد. چرم و عطر، عمده کالاهای تجارتی وی را تشکیل می دادند. کما اینکه در سرزمین شام نیز تجارت می کرد و به سوی یمن و سرزمین حبشه در دو سفر زمستانی و تابستانی آمد و …
بیشتر بخوانید »عمرو بن عاص در جاهلیت (۲)
بعد از این نشست، نجاشی با دعوت از مسلمانان از آنها خواست نزدش حاضر شوند. مسلمانان که جعفر بن ابی طالب را در خوشی و ناخوشی امین و مورد اعتماد خویش می دیدند او را به عنوان سخنگوی مسلمانان مهاجر برگزیدند. نجاشی خطاب به حاضرین مسلمان گفت: «ما هذاالدی الذی فارقتم فیه قومکم و لم تدخلوا فی دینی، و لا …
بیشتر بخوانید »عمرو بن عاص در جاهلیت (۱)
سفیر قریش در حبشه عمرو و پدرش عاص بن وائل در شمار کسانی بودند، که علنا و آشکارا به اعمال ظلم و ستم علیه رسول الله (ص) و تمام تازه مسلمانان، می پرداختند. زمانی که پیامبر (ص)- سکان دار کشتی نهضت اسلامی- دید، چگونه یارانش مورد شکنجه و آزاد و اذیت مشرکین قرار گرفته اند و فشار بر حامیان و …
بیشتر بخوانید »درباره عمرو بن عاص رضی الله عنه
به نقل از تاریخ، عمرو بن عاص (رض) نخستین فردی است که کشور لیبی کنونی را گشود و توانست در اطراف و اکناف آن مرز بوم، زبان و آیین وحی را اشاعه دهد. تاریخ نویسان می آورند، اولین فردی که ایده گشودن سرزمین (نوبه) و زمینه فتح آن را فراهم آورد حضرت عمرو بن عاص (رض) بود اما موفق به …
بیشتر بخوانید »زمان گرویدن عمرو بن عاص (رض) به اسلام
تاریخ، زمان گرویدن عمرو بن عاص (رض) به اسلام را سال هشتم هجری قبل از فتح مکه می داند. وی پس از آن راهی مدینه شد. هجرت او به سوی مدینه توانست اعتماد پیامبر (ص) را نسبت به او جلب نماید و در بدین ترتیب مورد اعتماد کامل پیامبر (ص) قرار گیرد. تغییر رویّه و انقلاب درونی عمرو به اسلام …
بیشتر بخوانید »ابعاد مختلف زندگی عمرو بن عاص پیش از اسلام
در تاریخ پیرامون ابعاد مختلف زندگی عمرو بن عاص پیش از اسلام، می آید: وی از جنگجویان و قهرمانان قریش در جاهلیت بود که در میان آنان نیز به همین صفات یاد می شد. شاعر بود و از جمله سر سخت ترین افراد نسبت به پیامبر (ص) و اسلام و مسلمانان و مشهور به زیرکی و دانایی و درستکاری و …
بیشتر بخوانید »عمرو بن عاص به روایت تاریخ
در متون و شواهد تاریخی پیرامون سیرت عمرو بن عاص (رض) می آید: وی فرزند یکی از سرداران بزرگ و نامدار قریش بود که از ابتدای بامداد اسلام، کینه و دشمنی خود را نسبت به پیامبر (ص) و مسلمانان، نمایان ساخت. اما با وجود این موضع خصمانه آزادی عقیده و بیان را محترم می شمرد و متمایز به زیرکی و …
بیشتر بخوانید »نیاز مبرم کنونی
در این شرایط سخت کنونی شورو اشتیاق مان به پیروی از ابوبکر (رضی الله عنه) که می گفت:(همانا من متبع و پیرو هستم نه بدعت گر.) و به اجتهاد عمربن خطاب(رض) و به ایمان و حیاء عثمان و به حکمت و دانش علی و به فقه ابن عباس و ابن مسعود و به زهد ابوذر و چگونه گسستن او از …
بیشتر بخوانید »تفوق صحابه در پرتو شاخصهای بشری
در واقع برتری و تفوق نسل صحابه با بشریت آنان قابل تعریف است….همانگونه که عظمت اسلام و معجزهاش(پیامبر و رسالتش) به توانایی این دین در تولید و ساخت الگوهایی بر می گردد که، توانستند تعالیم و آموزه های اسلامی را در عرصه ای عملی، مجسم نمایند و در خلال خصایص و ویژگیهای صحابه به عنوان یک انسان که تمایلات و …
بیشتر بخوانید »صحابه و شبهه عصمت (۲)
به عنوان مثال، زمانی که پیامبرﷺ از دنیا رحلت نمودواز فقدان آنحضرتﷺ بر یاران وی گران آمد و غم و اندوه بر آنان مستولی گشت از وفات پیامبرﷺ سوگوار و ماتم زده شدند. و چون خبر وفات پیامبرﷺ به گوش عمربن خطاب-رضی الله عنه- رسید، از قبول آن امتناع ورزید و گفت: پیامبرﷺ نمرده است و همچنان که موسی) ع) …
بیشتر بخوانید »صحابه و شبههی عصمت (۱)
اما در باره ی مسأله ی عصمت و مصون ماندن از خطا باید گفت که، صحابه معصوم نیستند. زیرا آنان همچون سایر انسانها مرتکب خطا و صواب میشوند و کلیهی جوانب زندگی یک بشر را میتوان در آن ها جست، و هر آنچه از تمایلات، انگیزهها، غرایز، صفات انسانی و تفاوت در درجات و مراتب دینداری و وجود گرایشهای فردیای …
بیشتر بخوانید »عدالت صحابه
تمامی فرق اهل سنت و جماعت بر عدالت صحابه در نقل و روایت حدیث اتفاق نظر دارند. اما عدالتی که امکان ارتکاب خطا و گناه را تحت هیچ شرایطی، جایز نمی شمارد از نقطه نظر این گروه از مسلمانان (اهل سنت) فاقد اعتبار است. خطیب بغدادی – رحمهالله – در کفایه می گوید: (در باب عدالت صحابه احادیثی با گسترهی …
بیشتر بخوانید »جدایی صحابه از میان امت و پیامدهای آن
پیامبر اسلامﷺ در فرازی موقعیت و جایگاه صحابه در مقایسه با سایر امت را اینگونه توصیف میکند «النجومُ أمنهُ للسما فإذا ذهبتِ النجومُ أتی السماء ما توعد, و أنا أمنه لأصحابی فإذا ذهبتُ أتی أصحابی ما یُوعدون, و أصحابی أمنه ذهبَ أصحابی أتی أمتی ما یُوعدون» ترجمه: (ستارگان محافظ و امین آسمانند و هر گاه ستارگان رو به زوال روند …
بیشتر بخوانید »جایگاه صحابه در مقایسه با پیروان انبیاء پیشین
در اینجا مسئلهای است که میبایست ولو اندک، در آن تأمل نمود. و آن این است که، صحابه گرانقدر –رضی الله عنه – علاوه بر برخوردداری از موقعیت ویژه و منحصربفرد در تبیین خطمشی انسانیت، حامل تصویری شفاف از عصر نبوت میباشند که نقش فعال ومهمی در شادابی، نشاط و توسعهی دامنهدار روند تاریخی آن بر عهده دارند. لذا موقعیت …
بیشتر بخوانید »رهایی از انحصار صفات و مزایا
شاید امروزه یکی از موانع بزرگ فراروی کسانی که، به تأسی و الگوبرداری از این نسل منحصربفرد فرا میخوانند، انحصار خصائص و مزایای برتر اسلامی در فصل آغازین (عصر خیر القرون) در ضمن محبوس ماندن در قالب و شکل باشد. پدیدهای که بیشتر به تقلید و عدم آگاهی از مقاصد مورد توجه و مدنظر شریعت شباهت دارد. بر این اساس …
بیشتر بخوانید »اهمیت خیر القرون
شاید یکی از مقاطع و مراحلی که بیش از سایر مقاطع تحقیق، بررسی و تحلیل مستمری را میطلبد، عصر نبوت و دوران خلافت راشده و مقطع زمانی خیرالقرون، باشد. باید، اصول، ضوابط و فرمولهایی که در شکل گرفتن این نسل اسلامی، نقش داشتند، شناسایی و بازسازی شوند. اهمیت این امر از آن جهت است که شناخت، از این برههی زمانی …
بیشتر بخوانید »صحابه نسل مرجع
پر واضح است که، پرورش، تربیت و بازیابی دوبارهی این امت و عرضه جدید آن به انسانیت جز با مهیا ساختن و ایجاد فضایی که زمینه تولد و زایش نخستین جوانه هایش را فراهم آورد، مقدور نخواهد بود. و به سخن دیگر: بازسازی مجدّد آن و توانایی دستیابی به مزایای نسلی که می تواند مرجع و منبع نسلهای پس از …
بیشتر بخوانید »البوطی صلاحیت اجتهاد را ندارد
می خواهیم بگوئیم که به خاطر این مسائل تو شایستگی اجتهاد را نداری، بر تو واجب است که اولا˝ تقلید کنی سپس تبعیّت، البته اگر توائایی تشخیص دلیل راجح از مرجوع را داشته باشی، اگر چه میدانیم که تو معتقد به مرتبه إتباع نیستی، پس چارهای نیست جز این که باید مقلد یا جاهل باشی. با توجه به مسائل فوق …
بیشتر بخوانید »مجتهدین هیچگاه اقرار به مذهب گرائی متعصبانه نکردهاند
بنابراین هیچیک از علمای مجتهد به این نوع تقلیدها اقرار نکرده و آن را تایید نکردهاند: قبل از بوجود آمدن تقلید و مذهب گرایی متعصبانه مشخص است، اما بعد از بوجود آمدن آن، از هیچ مجتهدی از مجتهدان بزرگ اسلامی نشنیدهایم که کار این مقلدان را، کسانی که دردین خدا تفرقه وجدایی انداختند، وبین مسلمانان اختلاف ایجاد کردند، تائید کنند، …
بیشتر بخوانید »بسیاری از مجتهدان نظرات خود را تغییر دادهاند
آنچه که این موضوع بالا را تاکید و تقویت میکند آن است که امامان مجتهد خود به سبب اطلاع از احادیثی که قبلاً از آنها مطلع نبودند یا احادیثی که قبلاً فکر میکردند صحیح است ولی ضعف آن احادیث برای آنان مشخص میشد و یا بر عکس احادیثی را که قبلاً ضعیف میدانستند ولی صحت آنها برایشان ثابت میشد، نظرات …
بیشتر بخوانید »السبکی به سوی عمل کردن به حدیث دعوت میکند
شیخ حافظ الدین السبکی – رحمه الله – به گونهای دیگر که ابن الصلاح آن را بیان نکرده موضوع مورد نظر را مطرح میکند بدین صورت که هر گاه شخص مسلمانی کسی را پیدا نکرد که به حدیث مورد نظر او عمل کرده باشد باید چه کار بکند؟ سبکی در جواب این سوال میگوید: «معتقدم که باید از حدیث …
بیشتر بخوانید »دیدگاه ابن الصلاح در رابطه با عمل کردن به حدیث
علاوه بر آنچه که ذکر کردیم، امام نووی – رحمه الله – بعد از سخنان خود خلاف شرایطی را که البوطی در ارتباط با عمل کردن به حدیث توهم کرده است، از ابن الصلاح نقل کرده و میگوید: «استاد ابو عمرو میگویدهر کس از پیروان مذهب شافعی حدیثی را دید که با مذهب او مخالف است، نگاه میکند اگر آلات …
بیشتر بخوانید »امام شافعی جواب معترضان را میدهد
امام بزرگوار، امام شافعی – رحمه الله- علاوه بر این موضوع، اصلی را نیز به آن اضافه کرده وصراحتا در کتاب خود(اختلاف الحدیث)به آن اشاره کرده ومی گوید:وآن دعوت کردن به سوی عمل به سنّت (حدیث)است اگر چه هر انسانی یا هر کسی با این دعوت مخالفت کند و اعترافات ضعیف و بیاساسی که دشمنان ما بر میانگیزند، ردّ و …
بیشتر بخوانید »مام شافعی مردم را به سوی عمل کردن به حدیث صحیح اگرصحت آن ثابت شود، دعوت میکند اگر چه مردم با آن حدیث مخالف باشند (۲)
امام شافعی – رحمه الله علیه- بعداز اشاره به موضوع قبلی مستقیماً متذکر میشود به اینکه هر گاه کسی بگوید: نمونهای برای من بیاور که حضرت عمر در آن، کاری انجام داده باشد سپس با توجه به خبر رسول الله صلی الله علیه وسلم (حدیث رسول اکرم صلی الله علیه وسلم)از کار خود پشیمان شده و رجوع کرده باشد و …
بیشتر بخوانید »امام شافعی مردم را به سوی عمل کردن به حدیث صحیح اگرصحت آن ثابت شود، دعوت میکند اگر چه مردم با آن حدیث مخالف باشند (۱)
سلفی بزرگوار، یاری دهنده دین، امام شافعی – رحمه الله تعالی – این مسأله را به خوبی روشن کرده است، زیرا دراین مورد سخنان گهر باری بیان داشته که بعضی از آن را اگر چه طولانی است ولی بخاطر فایده زیاد و زیبایی بیان و اتمام حجّت آن و محکمی کلام و همچنین شیوه خوب بیان، آن را نقل خواهم …
بیشتر بخوانید »مثالی در رابطه با سوء تفاهم البوطی در تقلید از مذهب معین
در دنباله مطالب میگویم، دکتر البوطی در صفحه (۷۱ و ۷۲ لا مذهبّیه) سخنان امام نووی را نقل کرده ولی متأسفانه آن را نفهمیده و به شیوهای دیگر که اصلاً مورد نظر نیست، تفسیر و تفصیل کرده است. سپس بیان میکند به این گونه که شیخ الا سلام ابن تیمیه (رضی الله عنه) اسباب ترک عمل به ظاهر حدیث را …
بیشتر بخوانید »امام شافعی نیز تعصب مذهبی را انکار میکند
امام شافعی نیز با تمام قوّت و در صراحت کامل مردم را به عدم التزام و تقیّد به مذهب معین دعوت میکند، شاگرد او اسماعیل پسر یحیی مزنی در اولین جمله از مختصر خود که بر روی کتاب الآم امام شافعی نوشته است میگوید”این کتاب را مختصراً از روی علم محمد پسر ادریس شافعی – رحمه الله – نوشتهام، همچنین …
بیشتر بخوانید »امام احمد نیز تقلید کردن را انکار میکند
امام احمد نیز طبق منهج اصحاب کرام عمل کرده است او نیز از تقلید کردن از خود و از غیر خود و التزام به یک مذهب معین نهی کرده است بطوری که او دوست نداشت کتابی را که شامل نظرات و رأیهای متفاوت است بنویسد، فقط تمسک جستن به آثار صحابه و علماء سلف را میپسندیدند ([۱]). الحافظ ابن الجوزی …
بیشتر بخوانید »امام ابوحنیفه نیز تقلید کردن از خود را انکار کرده است
امام ابوحنیفه نیز تقلید از خود را انکار کرده و گفته است: «برای هیچ کس حلال نیست که به قول، عمل کند تا زمانی که نداند که این قول را از کجا گرفتهام». و در روایتی دیگر میگوید: «حرام است برای کسی که دلیل قول من را نمیداند ولی به آن فتوی میدهد». در روایات دیگر به آن اضافه کرده …
بیشتر بخوانید »انکار التزام به مذهب معین از طرف امام مالک
خلیفه منصور به امام مالک – رحمه الله – پیشنهاد کردکه میخواهد در کشورهای اسلامی به عمل کردن به مذهبی که او در کتاب خود بنام الموّطا تدوین کرده ونوشته است، دستور دهد و مردم را به عمل کردن به آن و نهی از عمل کردن به غیر آن وادار کند، ولی امام مالک – رحمه الله – این پیشنهاد …
بیشتر بخوانید »انتشار مذهب از روی دلیل نیست
اما وجه سوم و دلیل آخری که دکتر البوطی برای حائز شمردن التزام به مذهب معین به آن استدلال کرده است آن است که گفته ; تمامی علما از زمان صحابه کرام تا الآن به این موضوع اقرارو اشاره کردهاند وبیشتر علمایانی که از قرن چهارم هجری به بعد تا امروز آمده و رفتهاند، مذهبی بوده و ملتزم به یک …
بیشتر بخوانید »قیاس مذاهب بر قراﺀتهای مختلف، قیاسی اشتباه، قبیح و آشکاری است
اما وجه دوم که دکتر البوطی برای جائز شمردن التزام و تقیّد به یک مذهب معین به آن استناد کرده است، آن است که او تقلید از مذاهب را به تقلید یکی از قراءتهای دهگانه متواتر قیاس کرده است معتقد است به این که با وجود کثرت در قرءتهای مختلف، همان طور که التزام به خواندن یکی از شیوه قراءتهای …
بیشتر بخوانید »التزام به یک مذهب معین بدعت است (۳)
سپس جمله قبلی امام مالک –رحمه الله – را روایت میکند: درست نیست بخاطر فضل برتری شخصی از هر آنچه که میگوید، تبعیت کرد. خداوند- تبارک و تعالی میفرماید: ﴿ٱلَّذِینَ یَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥ﴾ [الزمر: ۱۸]. ترجمه شده است. به بحث مورد نظر برمی گردیم ومیگوییم: تقسیم شدن مردم به دسته هاو گروههای مختلف طور یک هر طایفه یا گروه …
بیشتر بخوانید »التزام به یک مذهب معین بدعت است (۲)
سومین چیزی که دلالت دارد بر اینکه التزام به یک مذهب واحد اشتباه است، همانا فعل صحابه و سلف صالح است، که در سه قرن برتر زندگی میکردند کسانی که به اقتدا کردن آنان به ما دستور داده شده نشان دهنده عدم التزام به یک مذهب واحد است، هر کسی از آنان اگر طریقه و روش استنباط احکام را از …
بیشتر بخوانید »التزام به یک مذهب معین بدعت است (۱)
جواب ما برای طریق اول این است که التزام به یک مذهب مشخص یا عدم التزام به آن با هم یکی نیستند و هیچکدام جایز نیست، بلکه، التزام به یک مذهب اشتباه و بدعتی است در دین برای اینکه: اولاً: عدم التزام به مذهب واحد، اصل و آسانتر و نزدیک تر است به هدف و منظور خداوند- تبارک و تعالی- …
بیشتر بخوانید »سوءتفاهم البوطی درباره التزام به یک مذهب معین
سوءتفاهم البوطی درباره التزام به یک مذهب معین قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم میخواهم بگویم که البوطی، عبارت معصومی و نظر ما را درباره عدم التزام به یک مذهب معین را نفهمیده است، بلکه او فکر میکند که منظور ما از عدم التزام این است که ما معتقدیم شخص ناآگاه التزام و تقلید خود رادر هر فاصله زمانی …
بیشتر بخوانید »چرا التزام به یک مذهب معین جایز نیست؟
دکتر البوطی تلاش کرده است تا در رابطه با مساله تقلید و تقیّد و التزام به یک مذهب معین از لحاظ علمی گفتگو و بحث کند، که در صفحه ۶۰ کتاب «لا مذهبیه» به نتیجهای که ما نیز با او موافق هستیم، رسیده است، وآن این است: کسی که نسبت به دلیل حکمی ناآگاه و بیاطلاع باشد، واجب است که …
بیشتر بخوانید »راه نجات از تقلید (۵)
به حقیقت دوست شما دکتر االبوطی خود صراحتاً در صفحه ۴۰ از کتاب «لا مذهبیه» اعتراف میکند به اینکه التزام داشتن به یک مذهب معین لازم نیست، و بر مسلمانان واجب نیست که خود را مقید به یک مذهب مشخص بکنند، بلکه آنچه که بر او واجب است که هرگاه در مورد مسألهای آگاه به کتاب و سنت نباشد، باید …
بیشتر بخوانید »راه نجات از تقلید (۴)
و اگر آنان دوست میداشتند که در بین امت، مجتهدانی پیدا شود، هرکسی را که علاقمند به یادگیری بیشتر علم و تحقیق است و درست دارد که نقصان علمی خود را تکمیل کند، تشویق میکردند، و تمامی سعی و تلاش خود را برای از بین بردن دیوار و مانع تعصب و بازگشت امت است به سوی پهنه وسیع و هموار …
بیشتر بخوانید »راه نجات از تقلید (۳)
باز به البوطی و طرفداران او میگوئیم: اگر شما واقعا معتقدید به این که کشور از علمای حقیقی خالی است و کسانی که ادعای عالم بودن دارند، همگی علمای و مجازی هستند، آیا شما این وضعیت را برای خودو مسلمانان قبول دارید؟ ونسبت به این وضعیت راضی هستید؟اگر شما واقعا از نبودن مجتهد درامت و شایع بودن جهل و تقلید …
بیشتر بخوانید »راه نجات از تقلید (۲)
پس شما در بین دو وضعیت یا دو حالت قرار دارید یا این گفته البوطی را رد کرده و انکار کنید و یا اینکه آن را قبول داشته به آن اعتراف و اقرار کنید که در این حالت شما خود را به جهل و تقلید نسبت میدهید، و اقرار میکنید که این حدیث در مورد شما صدق پیدا میکند، و …
بیشتر بخوانید »راه نجات از تقلید (۱)
البوطی حین صحبت کردن درباره رای و نظر ابن القیم در ارتباط با مساله اجتهاد و تقلید به این واقعیت تلخی که از جهت مسایل فقهی، مسلمانان با آن درگیر هستند، اعتراف کرده، ومباحثه و مجادله علمی، او را وادار به گفتن این حقیقت اسفناک و ناراحت کننده کرده است، همان حقیقتی که دعوتگران سلفی مردم را به اصلاح آن …
بیشتر بخوانید »ادامه زندگی و موفقیت نتیجه دعوت بر اصلاح فقه میباشد (۳)
اگر برای یک فرد مسلمان کتاب کوچکی در رابطه با مذهب فقهی که بدون دلیل و برهان است، کفایت میکند، پس برای چه در دانشکده و شریعت بواسطه خواندن تمامی این علوم ومواد درسی سخت و ناخوش، ما را اذیت میکنند؟ و چه فایده ای در خواندن یا تدریس درس فقه مقارن وجود دارد؟ درسی که طلاب را متاسفانه فقط …
بیشتر بخوانید »ادامه زندگی و موفقیت نتیجه دعوت بر اصلاح فقه میباشد (۲)
همانطورکه درگذشته علماء امامان بزرگ، مجتهدان و محققان بزرگی وجود داشتهاند، امکان بودن آنها امروز و فردا و پس فردا هم، وجود دارد، ولی به شرطی که ما راهی را طی کنیم که امامان و علمای گذشته ما طی کردهاند، و این ه همان راه و روشی است که دعوتگران سنّت، پیشگامان، جلوه داران پرچم اسلامی جدید انتخاب نموده و …
بیشتر بخوانید »