۱- سخی می‌خورد و عطا می‌کند ۲- کریم نمی‌خورد و عطا می‌کند. ۳- بخیل می‌خورد و عطا نمی‌کند. ۴- و لئیم نه می‌خورد و نه عطا می‌کند.

اهل جنت: ۱- روح مَلیح ۲- زبان شیرین ۳- دست سَخی ۴- قلب رَحیم. اهل جهنّم: ۱- قلب قّسی ۲- دست بَخیل ۳- روی عَبوس ۴- زبان تَلخ.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: من از دنیای شما سه چیز را دوست می‌دارم: اوّلی عطر، دوّمی نماز و سوّمی زن صالحه. حضرت ابوبکر گفت: راست گفتی من هم سه چیز را دوست دارم اوّل این‌که دخترم در نکاح توست، دوّم این‌که به روی مبارک تو نگاه کنم و سوّم این‌که مالم را در راه اسلام خرج نمایم. …

۱- خواب بین طلوعین ۲- آب غُسل ریخته شده بر روی زناکار ۳- خون به ناحقّ ریخته شده ۴- افترایی که به ناحق به پاکدامنی زده شود.

۱- کلام گفته شده ۲- تیر رهاشده ۳- تقدیر جاری شده ۴-  زمان گذشته.

– اگر شخصی در مجلس دینی و موعظه خوابش بگیرد و یا در مساجد نسبت به خواندن نماز سستی بورزد، ولی هنگام تماشای تلوزیون بی­حرکت باشد و آدامس بجود روح چنین شخصی مریض است و باید مورد معالجه قرار گیرد چون بیشتر به باطل گرایش دارد.

۱- روزه­ی بدون غیبت ۲- نماز بدون غفلت ۳- قلب بدون کینه ۴-  رزق بدون مال حرام.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: در شب معراج صدای رعد و برق شدیدی از آسمان می‌شنیدم و گروهی را مشاهده نمودم که شکم‌های آن‌ها مانند دیگ‌های بسیار بزرگ بود و در درون آن‌ها مارها و عقرب‌های وحشتناکی بود که مرتّباً آن‌ها را از درون نیش می‌زدند. گفتم: سبحان الله این‌ها چه کسانی هستند؟ به من گفته شد رباخواران! …

خداوند متعال در قیامت چهار گروه را به چهار کس حجّت قرار می‌دهد: ۱- ثروتمندان – وقتی‌که ثروتمندی می‌گوید خداوندا ثروتم نگذاشت که تو را عبادت نمایم خداوند متعال حضرت سلیمان را پیش می‌آورد و می‌گویند ما به سلیمان همه­ی ثروت‌ها و قدرت‌های دنیا را دادیم، پس چرا او باز از ما غفلت ننمود؟ ۲- غُلامان – می‌گویند: پروردگارا ما …

شقیق بلخی گفت: من از چهار هزار سخن چهار صد تا و از چهارصد تا چهار سخن را برگزیده‌ام: ۱- گوش به خواهش‌های زن جاهل نده. چون انسان را تا جهنّم می‌کشاند. ۲- محبّت به مال را از دلت بیرون کن چون امروز در دست توست و فردا در دست دیگری است. ۳- از کارهای شک­برانگیز دوری کن چون دل …

هفت کیلومتر برای هفت سخن با ارزش. دانشمندی برای هفت سؤالش هفت کیلومتر را طی نمود تا آن‌ها را از عالمی بپرسید. ۱- چه چیزی سنگین‌تر از آسمان است؟ ۲- چه چیزی از زمین وسیع‌تر است؟ ۳- چه چیزی از سنگ سخت‌تر است؟ ۴- چه چیزی از آتش سوزاننده‌تر است؟ ۵- چه چیزی از زمهریر سردتر است؟ ۶- چه چیزی …

شش چیز تعجّب آور از شش شخص!! ۱- شخص که می‌گوید بنده­ی خدا هستم ولی از دیگران می‌ترسد. ۲- شخصی که می‌گوید روزی‌دهنده و رزاق خداست ولی زمانی‌که بی‌پول می‌شود نزدیک است از ترس سکته کند. ۳- شخصی که می‌گوید آخرت از دنیا بهتر است ولی شب و روز دنبال دنیاست و از آخرتش خبر ندارد. ۴- شخصی که می‌گوید …

سه عامل، هلاک کننده است: ۱- کسی‌که علمش زیاد باشد ولی به آن عمل نکند. ۲- کسی‌که عمل نیک انجام دهد ولی اخلاص نداشته باشد. ۳- کسی‌که با عُلما بنشیند ولی قدر آن‌ها را نداند([۱]). [۱]– عقل، علم و عمل / ج / ۲ / ص / ۴۰۹ / تألیف بابک محمودی

پنچ چیز بدون پنچ چیز بی‌فایده است: اوّلی ادّعای ترس از خدا بدون پرهیز از گناه. دوّمی دوست داشتن بهشت بدون عمل صالح. سوّم استغفار بدون ندامت. چهارم عبادت بدون اخلاص و پنجم دُعای بدون نیت سالم([۱]). [۱]– عقل، علم و عمل / ج / ۳ / ص ۲۰۸ / تألیف بابک محمودی.

دو برادر بودند که یکی پیش سلطان خدمت می‌کرد و دیگری با زور بازوانش نان می‌خورد. روزی برادر ثروتمند به برادر فقیرش گفت: تو هم اگر به خدمت پادشاه در آمده بودی الآن از زحمت کارت خلاص می‌شدی! برادر فقیرش به او گفت: تو هم اگر با زحمت و زور بازویت نان می‌خوردی الآن از ذلّت و بندگی به پادشاه …

روزی انوشیروان با همراهانش به شکار می‌رفت، در راه دهقان پیری را دید که درخت گردو می‌کارد، انوشیروان به او گفت: تو دیگر پیر شده‌ای و درخت گردو سال‌ها طول می‌کشد تا بار بیاورد؟ پیرمرد در جواب گفت: بله راست می‌گویی ولی دیگران کاشته‌اند، ما خورده‌ایم و اکنون هم ما می‌کاریم تا دیگران بخورند! انوشیروان از این جمله­ی پیرمرد خوشش …

شخصی با عجله پیش ابن سیرین آمد و گفت: در خواب دیدم دنیا و آخرتم را از دست داده‌ام سپس شخص نیز آمد و گفت: در خواب دیدم دنیا و آخرتم را بدست آورده‌ام! ابن سیرین به اوّلی گفت: تو قرآن را گُم کردی و به دوّمی گفت: تو قرآن را پیدا کردی.

بزرگی گفت: سه پسر دارم اوّلی هرچه می‌گوید باور می‌کنم چون راستگوست، دوّمی هرچه می‌گوید باور نمی‌کنم، چون دروغگوست و سوّمی را خدا مرگش دهد چون مرا سرگردان کرده است هم راستگوست و هم دروغگو!

برای دانشجوی علوم پزشکی باید گفت: اگر در شهری داروخانه­ی بزرگی وجود داشته باشد و داروها بر حسب نیاز و اسم، مرتّب روی هم چیده شده باشند، این نشان از دقّت شخص ماهر و زبر دست است. حالا کُره­ی زمین داروخانه­ی بسیار بزرگی است که خداوند روی تمام میوه‌ها و حیوانات خواصّ‌شان را مشخّص نموده است. اگر وارد منزلی شوی …

مرد ستمگری از غلامش خواست تا برود گندم بکارد ولی او رفت جو کاشت، وقت درو مَرد با عصبانیّت به غلامش گفت: چرا جو کاشتی؟ غلام گفت: هرگز با کاشتن گندم جو نمی‌روید و با کاشتن جو گندم نمی‌روید پس تو هم چگونه انتظار داری که با اعمال زشتت در پیشگاه پروردگار متعال صاحب پاداش بشوی؟ از مکافات عمل غافل …

شنیدن کِی بُوَد مانند دیدن! فاصله­ی گوش تا چشم تنها چهار انگشت است و بعضی وقت‌ها چشم‌ها نیز به انسان دروغ می‌گویند، ولی عقل هرگز به انسان‌ها دروغ نمی‌گوید و به صاحبانش خیانت نمی‌کند. شنیدن مهم است ولی دیدن از آن مهم‌تر. دیدن مهم است ولی تفکّر از آن مهمتر، تفّکر مهم است ولی عمل به آن مهمتر و عمل …

از حضرت ابراهیم علیه السلام پرسیدند: چگونه شد که تو دوست و خلیل خداوند متعال شدی؟ فرمود: تنها با سه کار: اوّل فرمان خدا را بر سایر فرمان‌ها برتری دادم، دوّم هر رزقی که خدا داده بود به آن قانع بودم و سوّم آن‌که هرگز بدون مهمان غذا نخورده‌ام([۱]). [۱]– احیاء العلوم الدّین / ج ۱٫

یکی از حُکما جوانی را دید که پوست پلنگی را روی اسبش انداخته است و گردش می‌کند به او گفت: این پوست را نگذاشتند پلنگ بر تن داشته باشد حالا با تو چکار خواهند کرد([۱])؟! انسان نیکوکار زنده است گرچه مرده باشد و انسان بدکار مرده است گرچه زنده باشد و چه بسا انسان‌هایی مرده‌اند ولی اسم‌شان هنوز هم زنده …

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: کسی‌که دنیایش را دوست بدارد به آخرتش ضرر می‌رساند و کسی‌که آخرتش را دوست بدارد به دنیایش ضرر می‌رساند، پس اختیار کنید و انتخاب کنید آنچه را که فانی می‌شود و می‌رود یا آنچه را که باقی می‌ماند و می‌آید([۱]). [۱]– ریاض الصّالحین.

عاقبت بی عملی کسانی‌که بدون عمل به خداوند اُمیدوارند، وقتی‌که به دنیا دست یافتند، سیر نمی‌شوند و وقتی که دنیا را از دست دادند، قناعت ندارند، از نیکوکاران خوش‌شان می‌آید ولی عمل آن‌ها را انجام نمی‌دهند و از گناه‌کاران بدشان می‌آید ولی خودشان گناهکارند به علّت سنگینی گناه از مرگ متنفّرند و خدا در کمین­گاه است. سرانجام به دنیا آمدن …

فرار کنید از زنی که حیا ندارد و از مردی که غیرت ندارد و از مرضی که پایانی ندارد و ثروتمندی که از دادن صدقه بخل بورزد و از بیچاره‌ای که آخرتش را به دنیا بفروشد و از عالمی که به علم خود عمل نکند و از جاهلی که از آموختن شرم نماید.

آن خوبی که پشت آن آتش جهّنم باشد خوبی نیست، آن بدی که پشت آن بهشت باشد بدی نیست، هر نعمتی غیر از بهشت بی‌ارزش است و هر بلایی غیر از جهنّم سلامتی است. چقدر فرق است میان دو عمل، اوّلی که لذّتش تمام شود و عذابش باقی بماند و دوّمی که رنجش تمام شود و پاداشش باقی بماند. همه …

اعتماد به دنیا و به آنچه در آن دیده می‌شود نادانی است، کوتاهی در کار نیک با اعتماد به پاداشش فریب است و به دوست اعتماد کردن قبل از آزمایشش عَجز است.

از عیسی علیه السلام پرسیدند با چه کسانی باید دوست شد؟ فرمود: با کسی که این سه خصلت در او باشد: اوّل – هنگام دیدن او به یاد خدا بیفتی، دوّم – هنگام حرف زدن علم تو زیاد شود و سوّم – زمانی‌که رفتار او را می‌بینی به یاد قیامت بیفتی([۱]). در انتخاب دوستت کسی را انتخاب کن که سنّش …

خداوندی که عُمر طولانی به نوح داد، صبر طولانی به ایّوب داد، عصای موسی را تبدیل به اژدها کرد، آهن را در دست داوود تبدیل به موم کرد، باد و جنّ و موجودات را برای سلیمان مسخّر کرد، یونس را در شکم نهنگ سالم نگه داشت و عیسی را از صلیب نجات داد و محمّد صلی الله علیه وسلم در غار …

سه چیز به طور حتم در دنیا کیفرشان داده می‌شود: اوّلی ظلم و دوّمی بدرفتاری با پدر و مادر و سوّمی دزدی کردن.

اگر باطن و ظاهرت یکی باشند، خوش به حالت چون مؤمن هستی، ولی اگر باطن و ظاهرت مختلف باشند یعنی ظاهرت آراسته و باطنت خراب، ظاهرت موسی و باطنت فرعون و صورتت پیامبر و قلبت ابوجهل، بدان‌که سردسته­ی منافقان تو هستی. ﴿وَأَسِرُّواْ قَوۡلَکُمۡ أَوِ ٱجۡهَرُواْ بِهِۦٓۖ إِنَّهُۥ عَلِیمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ١٣﴾ [الملک: ۱۳]([۱]). [۱]– «چه سخنان خود را آهسته گویید و …

تواضع هنگام ثِروت، عفو هنگام قُدرت، عزلت هنگام شُهرت، روزه گرفتن هنگام شَهوت از بهترین و سنگین‌ترین اعمال محسوب می‌شود.

خیلی‌ها می‌گویند با پول همه­ی چیزها را می‌توان خرید ولی اشتباه می‌کنند، زیرا جوانی را نمی‌توان خرید، ایمان را نمی‌توان خرید، محبّت را نمی‌توان خرید و از همه مهمتر نمی‌توان با پول مرگ را از خود دفع کرد.

توجّه – اگر کودک را با خُرده گیری بزرگش کنی مَلامت کردن می‌آموزد و اگر با دشمنی بزرگش کنی ستیزه‌جو می‌شود و اگر با مسخره کردن بزرگش کنی کم رو می‌شود و اگر با تشویق بزرگش کنی اعتماد به نفس می‌آموزد و اگر با انصاف بزرگش کنی عادل می‌شود و اگر در امنیت بزرگش نمایی با ایمان و با ادب …

اشخاص بزرگ مانند کوه هستند، هرچه به آن‌ها نزدیک می‌شوی آن‌ها را بزرگ‌تر می‌بینی و افراد پست مانند سَراب هستند، هرچه به آن‌ها نزدیک شوی ناچیزتر و ناپدیدتر می‌شوند.

اگر می‌خواهی رزقت کم شود و دشمن خدا شوی و حافظه‌ای ضعیف داشته باشی دروغ بگو! ﴿وَیَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡکَذِبَ وَهُمۡ یَعۡلَمُونَ﴾ [آل عمران: ۷۵]([۱]). [۱]– «و بر خدا دروغ می‌بندند (و چنین چیزی حکم خدا نیست) و حال آن که ایشان (این را) می‌دانند.

برای شنا کردن به جهت مُخالف رودخانه قدرت و جُرأت لازم است والّا ماهی مرده هم می‌تواند موافق جهت رودخانه حرکت نماید. هر کس می‌خواهد لحظه‌ای خوشحال شود انتقام بگیرد و هرکس می‌خواهد تا اَبَد خوشحال شود باید عفو نماید. ﴿وَٱلۡکَٰظِمِینَ ٱلۡغَیۡظَ وَٱلۡعَافِینَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ یُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِینَ﴾ [آل عمران: ۱۳۴]([۱]). [۱]– «و خشم خود را فرو می‌خورند و از …

اندیشه کردن قبل از گفتن بهتر از پشیمانی بعد از گفتن است و پشیمانی بعد از نگفتن بهتر از شرم ساری بعد از گفتن است و هرگز نگذارید دیگران از شما عبرت بگیرند، بلکه خودتان از دیگران عبرت بگیرید تا به سعادت واقعی دست پیدا نمایید. «مَا اَکْثَرُ العِبَرُ واَقَلُّ الاعِتِبِار»([۱]). «امروز می‌توانی امّا نمی‌دانی و فردا نیز می‌دانی امّا …

فرد شرور خود را با لباس صالحان نشان می‌دهد و فرد خائن با امانت مردم زندگی می‌کند و فرد حیله‌گر با صدق و امانت خود را می‌پوشاند و شخص دیکتاتور با چهره­ی آزادی خود را به مردم نمایش می‌دهد: ﴿وَلَوۡ نَشَآءُ لَأَرَیۡنَٰکَهُمۡ فَلَعَرَفۡتَهُم بِسِیمَٰهُمۡۚ وَلَتَعۡرِفَنَّهُمۡ فِی لَحۡنِ ٱلۡقَوۡلِۚ وَٱللَّهُ یَعۡلَمُ أَعۡمَٰلَکُمۡ٣٠﴾ [محمد: ۳۰]([۱]). [۱]– یعنی: «اگر ما می‌خواستیم آنان را …

حکیم ابی قور می‌گوید: لذّتی بپذیرید که رنجی را به دنبال نداشته باشد و آن خوشی را بپذیرید که خوشی بزرگ‌تر را از شما نگیرد و زحمتی را قبول کنید که بلای بزرگ‌تری بعد از خودش را در پی نداشته باشد([۱]). [۱]– تنبیه الغافلین / ج ۲ – ابولیث سمرقندی.

انسان در جوانی چیز‌هایی دارد که دیگران ندارند مانند قلب پاک، و در میانسالی چیزهایی دارد که هم دیگران دارند و هم خودش مانند ثروت یا علم، و در پیری چیزهایی دارد که خودش آن‌ها را نمی‌بیند ولی دیگران آن‌ها را می‌بینند مانند: پُر حرفی، فراموشی و نسیان.

از دیگر اسباب اختلاف آنان، اختلاف آنان در مورد میزان حجیت برخی از منابع فقهی است، مثلاً برخی از آنان قیاس را یکی از منابع احکام به حساب نیاورده، به همین دلیل، بر احکامِ مبتنی بر قیاس یا مستنبط از آن اعتراف نمی‌کنند و در نتیجه، بین قایلان و منکران قیاس اختلاف روی می‌دهد. اسباب اختلاف، به طور کلی -در …

اختلاف مجتهدان اسباب زیادی دارد که آن‌ها را باید در جاهای خودشان در کتاب‌های فقه و اصول فقه و خلاف شناخت و هدفِ ما در این جا تفصیل و شرح همه‌ی آن موارد نیست. در این جا، از میان آن اسباب به چند مورد بسنده می‌کنیم، از جمله: «اختلاف آنان در قواعد تفسیر نصوص قرآن و سنت» که این موضوع …

از دیگر اسباب اختلاف مذموم، جهل است. جهلِ انسان عادتاً بیشتر از علمِ اوست و او، گاهی این حقیقت را فراموش می‌کند و در مورد آنچه نفی و انکار می‌کند، دقت نمی‌ورزد و اطمینان حاصل نمی‌کند و گمان می‌برد که فقط آنچه او می‌داند حق و صواب است و غیر آن باطل است و به همین خاطر، اقدام به رد …