امام نسائی در سن ۸۸ یا ۸۹ سالگی در سال ۳۰۳ هجری در مکه در گذشت، اما امام ذهبی می‌گوید: درست این است که در رمله (فسطین) وفات نموده است.

هرچند بر کتاب سنن امام نسایی مانند سایر کتاب‌های سنن شرح مفصل نوشته نشده، ولی می‌توانیم برخی از شروح آن را ذکر نماییم: زهر الربی علی المجتبی تألیف امام جلال الدین سیوطی تعلیقات وشرح سندی، تألیف علامه ابوالحسن محمد بن عبد الهادی سندی (متوفای: ۱۱۳۸هـ) تعلیقات السلفیه تآلیف شیخ مشایخ ما علامه عطا الله فوجیانی (متوفای: هـ)

امام نسایی هنگامی که از تألیف کتاب «السنن الکبری» فراغت یافت، آن را به امیر شهر رمله اهداء نمود، امیر پرسید: آیا تمام آنچه در این کتاب وجود دارد صحیح می‌باشد؟ امام گفت: درآن صحیح وحسن وآنچه که به این دو نزیک است وجود دارد.امیر افزود: احادیث صحیح را از غیر صحیح برایم مشخص کن. آنگاه امام نسایی کتاب «السنن …

امام نسائی کتاب‌های گرانبهای را از خود بجای گذاشته است که مهمترین آن‌ها «المجتبی» یا «سنن (صغری) نسائی» می‌باشد. کتاب‌های دیگر امام: سنن کبری خصائص امیر المومنین علی کتاب الکنی ضعفاء والمتروکین فضائل الصحابه مناسک الحج.

امام نسائی محدث وامام عصر خود بود، وافراد بیشماری از وی کسب دانش نموده‌اند، که برخی از آن‌ها را ذکر می‌نماییم: امام ابو القاسم طبرانی امام ابو جعفر طحاوی ابراهیم بن محمد بن سنان ابوبکر احمد بن اسحاق ابن سنی ابو بشر دولابی ابو جعفراحمد بن محمد نحاس نحوی ابو علی نیشاپوری حسن بن خضر اسیوطی محمد بن معاویه اندلسی …

امام ابو داود سیستانی امام ابو عیسی ترمذی ابراهیم بن یعقوب جوزجانی اسحاق بن راهویه اسحاق بن ابراهیم حارث بن مسکین علی بن خشرم علی بن حجر قتیبه بن سعید محمد بن بشار

امام ابو عبدالرحمن احمد بن شعیب بن علی نسائی، در سال ۲۱۴یا ۲۱۵ هجری در شهر نسا از توابع خراسان متولد گردید، او ابتدا در شهر خود قرآن کریم را حفظ نمود ومبادی علوم شرعی را بر مشایخ آنجا فرا گرفت، وهنوز به سن پانزده سالگی نرسیده بود که برای کسب علم حدیث به سرزمین‌های حجاز، عراق، شام، ومصر سفر …

امام ترمذی در اواخر عمر نابینا گردید، وبعد از یک عمر خدمت برای دین اسلام، در شب دوشنبه ۱۳ ماه رجب سال ۲۷۹ هجری درسن ۷۰ سالگی در شهر ترمذ به دارباقی شتافت.    

بسیاری از علما این کتاب گهر بار را شرح داده‌اند، برخی از این شرح‌ها عبارتند از: عارضه الأحوذى فی شرح سنن الترمذى تألیف امام ابوبکر ابن العربی (متوفاى:۵۴۳هـ) قوت المغتذی على جامع الترمذی تألیف امام حافظ جلال الدین سیوطى (متوفاى:۹۱۱هـ) تحفه الأحوذی شرح جامع الترمذی تألیف علامه‌ی محدث عبدالرحمن مبارکفوری (متوفای: هـ)

کتاب امام ترمذی یکی از مهمترین کتاب‌های معتبر حدیث به شمار می‌آید، امام ترمذی هنگامی که از تألیف کتابش فراغت یافت آن را بر علمای عصرش در حجاز، عراق، وخراسان که مهد علم ودانش بود عرضه نمود وهمگی کتابش را پسندیدند. امام ترمذی در کتاب «جامع» یا «سنن» خود را فقط ملزم به روایات صحیح، نکرده؛ بلکه احادیث صحیح وحسن …

امام ترمذی کتاب‌های بسیاری در علم حدیث تألیف نمود که مهمترین و معروفترین آن‌ها کتاب: (الجامع) یا (سنن ترمذی) می‌باشد. امام ترمذی در باره کتاب «جامع» می‌گوید: کتابم را به علمای حجاز، عراق وخراسان عرضه کردم، همه‌ی آن‌ها به آن راضی شده، و آن را نیکو شمردند، وکسی که در خانه‌اش این کتاب وجود داشته باشد، گویا که در خانه‌اش …

شاگردان امام: امام ترمذی یکی از دانشمندان وحفاظ حدیث به شمار می‌آید، و خلق بسیار‌ی از محضر ایشان استفاده برده‌اند، که مشهور‌ترین آن‌ها: حسین بن یوسف فربری هیثم بن کلیب شاشی ابو العباس محمد بن احمد محبوبی مکحول بن فضل نسفی ابو جعفر محمد بن احمد نسفی حماد بن شاکر …… می‌باشند.

 امام ترمذی از محضر علمای و دانشمندان مشهور کسب فیض نمود، مانند: امام محمد بن اسماعیل بخاری امام مسلم بن حجاج نیشاپوری امام ابوداود سیستانی امام اسحاق بن راهویه قتیبه بن سعید محمد بن بشار علی بن حجر سوید بن نصر ابو مصعب احمد بن ابی بکرزهری اسماعیل بن موسی فزاری

امام ابو عیسی محمد بن عیسی بن سوره ترمذی، در سال ۲۰۹ هجری در ترمذ چشم به جهان گشود، از سنین کودکی فراگیری علم را آغاز نمود، لذا از محضر علمای شهر خود استفاده کرد، آنگاه برای کسب دانش بیشتر وجمع‌آوری احادیث به اقطار جها ن مسافرت کرد. امام ترمذی از نظر وسعت علم و حافظه نابغه بود، امام ابن …

امام ابو داود بعد از یک عمر تلاش وخدمت برای اسلام، در سن ۷۳ سالگی در سال ۲۷۵هجری در بصره چشم از دار فانی فرو بست و به دار باقی شتافت.

امام عبد العظیم منذری کتاب سنن را اختصارنموده، وامام ابن قیم این مختصر را تهذیب وشرح کرده است.

برکتاب سنن ابوداود شرح‌های زیادی نوشته شده است، که مهمترین ومشهورترین آن‌ها: «معالم السنن» تألیف امام ابوسلیمان احمد بن ابراهیم خطابی. «عون المعبود» تألیف علامه‌ی محدث عظیم آبادی است.

امام ابو داود کتابش را «السنن» نامیده است،وبرای جمع‌آوریش بیش از ده سال از عمرش را در این راه صرف نمود، وبرخی از علما می‌گویند که ابو داود اولین فردی است که کتاب السنن را جمع‌آوری نموده است. و در اصطلاح محدثین «السنن» به کتابی اطلاق می‌شود که برحسب ابواب فقه؛ طهارت، نماز و زکات … مرتب شده باشد. امام …

امام ابوداود در زمینه جمع‌آوری احادیث زحمات فراوانی متحمل گردید، وآثار زیادی از خود بجای گذاشت که مهمترین آن‌ها کتاب گرانقدرش: «سنن ابوداود» می‌باشد، آثار دیگر امام عبارتند از: کتاب المراسیل مسائل الامام احمد کتاب القدر الناسخ والمنسوخ کتاب الزهد اخبار الخوارج فضائل الأعمال.

ابو عیسی ترمذی ابو عبد الرحمن نسایی ابوبکرعبد الله بن ابی داود (پسرش) ابو عوانه یعقوب اسفرائینی ابو علی محمد بن علی لولوئی محمد بن ابی بکر بن داسه محمد بن علی بن عثمان آجری ابوبکر ابن ابی الدنیا ابو سعید بن الأعرابی احمد بن علی بن حسن بصری محمد بن جعفر فریابی.

امام احمد بن حنبل یحیی بن معین قتیبه بن سعید عثمان بن ابی شیبه عبد الله بن رجاء ابوالولید طیالسی مسلم بن ابراهیم ابراهیم بن بشار اسحاق بن راهویه عبد الله بن مسلمه قعنبی سلیمان بن حرب.

امام سلیمان بن اشعث ابو داود سجستانی در سال ۲۰۲ هجری در سیستان چشم به دنیا گشود. امام ابو داود از کودکی شیفته علم حدیث بود، لذا از محضر علما ودانشمندان شهر خود کسب فیض نمود. سپس برای تحصیل دانش وجمع‌آوری حدیث به شهرهای عراق، حجاز، مصر، شام وخراسان سفر کرد، در این سفرها از پیشوایان علم حدیث، اخذ حیث …

امام مسلم، عصر یک شنبه، ماه رجب سال ۲۶۱ هجری در سن ۵۷ سالگی چشم از جهان فروبست و در نصرآباد نیشاپور به خاک سپرده شد. تاریخ نویسان داستان عجیبی در باره‌ی سبب وفات ایشان نوشته‌اند، می‌گویند: مجلس مذاکره حدیث برپا بود از امام مسلم در باره یک حدیثی پرسیده شد، امام در همان مجلس آن حدیث را ندانست، آنگاه …

عده‌ای از علما کتاب صحیح امام مسلم را اختصار نموده‌اند، که در اینجا می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره نمود: مختصر امام ابوعبد الله شرف الدین مرسی. مختصر امام احمد بن عمر قرطبی، و خود امام قرطبی این مختصر را شرح داده وآن را «المفهم لما أشکل من تلخیص صحیح مسلم» نامیده است. مختصر امام زکی الدین عبدالعظیم منذری، بر …

همچنان‌که علمای اسلام به صحیح بخاری توجه خاصی داشته‌اند، به صحیح امام مسلم نیز از نظر شرح، اختصار، و بیان مسائل فقهی‌اش توجه ویژه‌ای نموده‌اند. از شرح‌های مشهور بر این کتاب: «المعلم فی شرح کتاب مسلم» تألیف امام ابوعبد الله مازری است. «اکمال المعلم فی شرح صحیح مسلم» تألیف قاضی عیاض «المنهاج فی شرح صحیح مسلم بن الحجاج» تألیف امام …

کتاب امام مسلم دومین کتاب صحیح به شمار می‌آید، صحیح بخاری و صحیح مسلم صحیح‌ترین کتاب بعد از قرآن کریم می‌باشد که امت اسلام صحیح بودنش را پذیرفته است. امام مسلم در انتخاب احادیث و رجال دقت خاصی بکار برده است، حتی سعی نموده اختلاف الفاظ راویان نیز بیان نماید، و این کتاب عظیم را از میان هزاران روایات برگزیند. …

امام مسلم خدمات شایانی برای اسلام، بخصوص در زمینه جمع‌آوری احادیث انجام داده است، وکتاب‌های مهمی درحدیث و علوم حدیث تألیف نموده که مهمترین آن‌ها: (الجامع الصحیح) «صحیح مسلم» می‌باشد. کتاب‌های دیگرایشان عبارتند از: کتاب العلل کتاب الأسماء والکنی کتاب الأقران کتاب المخضرمین کتاب من لیس له إلا راو واحد. کتاب اولاد الصحابه کتاب المسند الکبیر کتاب الجامع الکبیر کتاب …

صیت وآوازه امام مسلم به گوش خاص وعام رسید، لذا طالبان حدیث وتشنگان میراث محمدی از گوشه واطراف سرزمین پهناور اسلام برای شنیدن وروایت حدیث به محضر امام می‌آمدند، افراد بی‌شماری از مجلس درس امام فیض بردند، حتی برخی از ائمه واقران ایشان نیزاز وی حدیث روایت کرده‌اند، ما تعدادی از شاگردان امام دررا اینجا ذکر می‌نماییم: ابو عیسی ترمذی …

امام محمد بن اسماعیل بخاری (ت:۲۵۶هـ). یحیی بن معین (ت:۲۲۴ هـ). ابوبکر بن ابی شیبه (ت:۲۳۵هـ). عثمان بن ابی شیبه (ت:۲۳۹هـ). قتیبه بن سعید (ت: ۲۴۰هـ). امام احمد بن حنبل (ت:۲۴۱هـ). حرمله بن یحیی (ت:۲۴۴هـ). محمد بن مثنی (ت:۲۵۲هـ).

امام ابو الحسین مسلم بن حجاج بن مسلم قشیری نیشاپوری، در سال ۲۰۴ هجری در نیشاپور چشم به دنیا گشود. در سن کودکی آغاز به فرا گیری وتحصیل علوم نمود، واز محضر دانشمندان فراوانی کسب فیض نمود، پس از فراگیری علوم از محضرعلماء و اساتید نیشاپور به اقطار جهان جهت فراگیری علوم حدیث مسافرت واز شیوخ ذیل اخذ حدیث کرد:

امام بخاری در سن ۶۲ سالگی در شب عید فطر سال ۲۵۶ هجری در قریه خرتنگ از توابع سمرقند چشم از جهان فرو بست ودر همانجا به خاک سپرده شد.  «ولد فی صدق وعاش حمیدا ومات فی نور» این گفته برحسب حروف ابجد بیانگر سال ولادت، عمر، وسال وفات می‌باشد .(تعداد حروف صدق: ۱۹۴، حمید: ۶۲، و نور:۲۵۶ می‌باشد).

تعداد زیادی ازعلما ومحدثین کتاب صحیح بخاری را اختصار نموده‌اند، که معروفترین آن‌ها: مختصربخاری، تألیف امام عبد الله بن سعد بن أبی جمره الاندلسی است. مختصر بخاری (التجرید الصحیح) تألیف امام زین الدین احمد بن عبداللطیف زبیدی است، که خوشبختانه توسط دوست عزیزمان آقای عبدالقادر ترشابی ترجمه وچاپ شده، واکنون چاپ مجدد آن با مراجعه وتصحیح اینجانب زیر چاپ می‌باشد.

علمای اسلام به کتاب «صحیح بخاری» اهتمام ویژه‌ای داده‌اند، بر این کتاب عظیم بیش از ۸۰ شرح نوشته شده است، که مهم‌ترین آن‌ها: فتح الباری شرح صحیح البخاری، تألیف امام حافظ ابن حجر عسقلانی(ت:۸۵۲هـ) است. عمده القاری شرح صحیح البخاری، تألیف امام بدرالدین محمود عینی(ت: ۸۵۵) است.

امام بخاری کتاب صحیح را به کتب، و کتب را ابواب مختلف تقسیم نموده است، کتاب صحیح بخاری شامل ۹۷ کتاب و۳۴۵۰ باب می‌باشد. امام کتابش را به کتاب (بدء الوحی) آغاز کرده، سپس کتاب ایمان، بعد کتاب طهارت، آنگاه نماز، بعدش زکات، سپس روزه، بعد حج ذکر نموده است. سپس کتاب بیوع (معاملات) را آورده، بعد از معاملات مرافعات: …

شاگردان ایشان: امام بخاری در عنفوان جوانی تدریس را آغاز نمود وآوازه‌اش به گوش تشنگان علم رسید، لذا جمعیت انبوهی برای شنیدن درس حدیث در محضرش حاضر شدند، امام در شهرهای بصره، بغداد، حجاز، بلخ وغیره به تدریس پرداخت، ودر اواخر عمرش به زادگاهش بخارا بازگشت، ومدت طولانی مشغول تدریس وتحدیث گردید، بیش از نود هزار نفر کتاب «صحیح» را …

امام ابو عبد الله محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیره بن بردزبه جعفی بخاری، در روز جمعه بعد از نماز، در ۱۳ ماه شوال سال ۱۹۴ هجری در بخارا (یکی از شهرهای ازبکستان کنونی) در خانواده‌ای متدین چشم به دنیا گشود، پدرش اسماعیل، یکی از علمای حدیث، در آن زمان بود. تاریخ نویسان می‌گویند: امام محمد بخاری در کودکی …

جستجوی علم و دانش دارای آدابی است که بر هر طالب علمی لازم است که بدان پایبند باشد، از جمله: اخلاص: جوینده‌ی دانش باید که نیت خویش را برای خداوند متعال پاک و خالص گرداند. انسان نباید به قصد خودنمایی و نفوذ یا مجادله با ابلهان بدنبال کسب علم برود. پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (إنما الأعمال بالنیات، وإنما …

ابورفاعه رضی الله عنه نزد پیامبر صلى الله علیه وسلم آمد و آن حضرت صلی الله علیه وسلم در حال ایراد خطبه بود، گفت: یا رسول الله، غریبه ای آمده و از دین اسلام می‌پرسد و چیزی از آن نمی‌داند. رسول خدا صلى الله علیه وسلم نگاهی به او انداخت، و آنگاه از خطبه باز ایستاد و روی به ابورفاعه …

برخی آداب که شایسته است هر مسلمانی در هنگام خورد و نوش بدان‌ها آراسته گردد را در زیر می‌آوریم: خوردن حلال: هر مسلمانی باید تلاش کند تا از حرام بپرهیزد و تنهاچیزی را که حلال است بخورد. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ کُلُواْ مِن طَیِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰکُمۡ وَٱشۡکُرُواْ لِلَّهِ إِن کُنتُمۡ إِیَّاهُ تَعۡبُدُونَ ١٧٢﴾ [البقره: ۱۷۲] یعنی: «اى کسانى …

عمر بن ابی سلمه رضی الله عنه پسربچه‌ای بود و نزد پیامبر صلى الله علیه وسلم پرورده می‌شد. یک روز نشسته و با پیامبر صلى الله علیه وسلم غذا می‌خورد، او از مقابل خودش نمی‌خورد و آداب غذا خوردن را رعایت نمی‌کرد. پیامبر صلى الله علیه وسلم فرمود: (یا غلام سَمِّ الله، وکُلْ بیمینک، وکُلْ مما یلیک) یعنی: «ای پسر! …

یک روز پیامبر صلى الله علیه وسلم به اصحابش فرمود: (إیاکم والجلوسَ على الطرقات) فقالوا: ما لنا بد، إنما هی مجالسنا نتحدث فیها. قال صلى الله علیه وسلم: (فإذا أبیتم إلا المجالس؛ فأعطوا الطریق حقها). قالوا: وما حق الطریق؟ قال صلى الله علیه وسلم: (غض البصر، وکف الأذى، ورد السلام، وأمر بالمعروف، ونهى عن المنکر) [متفق علیه] یعنی: «از نشستن …

سهل ابن سعد(رضی الله) می گوید: مردی از سوراخی به داخل یکی از خانه های رسول خدا(صلی الله علیه و سلم) نگاه کرد در حال که آنحضرت(صلی الله علیه و سلم) چوب نوک تیزی در دست داشت و با آن سرش را می خاراند پیامبر خدا(صلی الله علیه و سلم) فرمود: اگر می دانستم که تو نگاه می کنی آنرا …

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ مَا مِنْ یَوْمٍ یُصْبِحُ الْعِبَادُ فِیهِ إِلَّا مَلَکَانِ یَنْزِلَانِ، فَیَقُولُ أَحَدُهُمَا: اللهُمَّ، أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَیَقُولُ الْآخَرُ: اللهُمَّ، أَعْطِ مُمْسِکًا تَلَفًا الراوی : أبو هریره المحدث : البخاری المصدر : صحیح البخاری الصفحه أو الرقم: ۱۴۴۲/ المصدر : صحیح مسلم الصفحه أو الرقم: ۱۰۱۰/ المصدر : صحیح الجامع الصفحه …

عنْ أَبِی شُرَیْحٍ الْخُزَاعِیِّ : أَنَّ النَّبِیَّ ﷺ قَالَ: «مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیُحْسِنْ إِلَى جَارِهِ، وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ، وَمَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْرًا أَوْ لِیَسْکُتْ». (مسلم/۴۸) ابو شریح خزاعی می‌گوید: نبی اکرم ﷺ فرمود: «هرکس، به الله و روز قیامت، ایمان دارد، به همسایه‌اش احسان و نیکی نماید. و …

حضرت علی در نهج البلاغه کسانی را که ادعای پیروی از اورا دارند چنین مورد نکوهش قرار داده است: «وَ لَقَدْ أَصْبَحَتِ الْأُمَمُ تَخَافُ ظُلْمَ رُعَاتِهَا وَ أَصْبَحْتُ أَخَافُ ظُلْمَ رَعِیَّتِی اسْتَنْفَرْتُکُمْ لِلْجِهَادِ فَلَمْ تَنْفِرُوا وَ أَسْمَعْتُکُمْ فَلَمْ تَسْمَعُوا وَ دَعَوْتُکُمْ سِرّاً وَ جَهْراً فَلَمْ تَسْتَجِیبُوا وَ نَصَحْتُ لَکُمْ فَلَمْ تَقْبَلُوا أَ شُهُودٌ کَغُیَّابٍ وَ عَبِیدٌ کَأَرْبَابٍ أَتْلُو عَلَیْکُمْ الْحِکَمَ …