می‌دارند: آنان به صِرف اهل سنت بودن، با چشم پوشی از اینکه به کدام گروه، حزب، جماعت، گرایش یا اجتهادِ خاصی منتسب هستند، یکدیگر را دوست دارند. و بدون اینکه سریع همدیگر را متهم کنند و یا گمراه بخوانند، برخی را معذور می‌دارند. -(واجب است فردی را که الله  جل جلاله مقدّمش نموده است، مقدم دانست و آن را که …

از آن‌جا که اهل سنت فقط نسبت به حق، دوستی دارند، در همان وهله‌ی اول به هر شخص، گروه یا تجمعی از همین منظر می‌نگرند نه بر اساس تعصب جاهلی نسبت به تیره و قومیت، شهر، مذهب، طریقت و سلوک، تجمّع و یا ریاست. -(هیچ کس حق ندارد ستایش و نکوهش، حُبّ و بُغض، و دوستی و دشمنی را به …

اهل سنت هم‌زمان، حامل دو امانت است. سنگینی یکی از آن‌دو، باعث فراموشی دیگری نمی‌شود. یکی امانتِ علمی کاربردیِ دعوت و جهاد است و دیگری، امانتِ محافظت بر «جماعت اسلامی» به معنای عام و فراگیر. آن‌ها آزادانه، دور از تسلّطِ آز و خودخواهی، عرف، غلبه‌ی مذهبی یا طریقتِ صوفیانه یا طایفه‌گری، بسیار دقیق طبق موازین حکیمانه‌ی شرع، ادامه‌ی مسیر می‌دهند. …

وقتی اهل سنت ملتزم به اطاعت الهی است و بر حفظِ جماعت می‌کوشد، این کار را بر اساس علم شرعی و اجرایی کردن آن می‌آغازند. از این رو در دلِ آزدی و پویایی، در تکاپوی طاعت الهی‌اند؛ نه در سرکشی و طغیان. -(راه میانه که همان اسلامِ ناب است، برای آنان که دوشادوشِ امیر خویش و گروهی که سزاوارتر به …

اولین اصل و قاعده‌ای که اهل سنت را بهترین امت قرار می‌دهد این است که، آنان امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند؛ لیکن آن‌ها با وجودی که به تمام موجبات شریعت جامه‌ی عمل می‌پوشند، در عینِ حال بر قاعده و قانونِ بزرگی دیگر، که همان حفظ و پاسداری از «جماعت» و هم‌دلی، هم‌صدایی و ترک اختلاف و تفرقه …

در اخلاق و رفتار به قرآن و حدیث اقتدا می‌کنند؛ خواه در تعامل با هم‌فکران خویش باشد، یا با دیگران. -(در هنگام سختی‌ها و ناگواری‌ها به صبوری، و در راحتی و خوشی به شکر و سپاس و هنگام تقدیراتِ تلخ به راضی بودن دستور می‌دهند، به کارهای شایسته و نیک و اخلاق پسندیده فرا می‌خوانند. به این فرمایش رسول باور …

اهل سنّت، حاملان میراث نبوت با دو بُعد علمی و عملیِ آن می‌باشند. بدون شک بارزترین جنبه‌ی علمی در روش و سیره‌ی نبوی، بُعد اخلاقی آن است. از همین رو اخلاق نبوی که مجموعه‌ای از رحمت و شفقت، آرزوی خیر برای مردم، صبر و شکیبایی در تحمل مردم و در دعوت دادن ایشان و دیگر موارد، منبع و سرچشمه‌ای است …

بیشترین افرادی که از این امت به کتاب الله و سنت رسول الله  صلی الله علیه وسلم تمسک جسته‌اند، اهل سنت و جماعت هستند. یاران رسول  صلی الله علیه وسلم را بسیار دوست می‌دارند و به آنان محبت می‌ورزند. حدیث نبوی را در علم و عمل، و فقه و روش، از صحابه  رضی الله عنهم ‌آموخته‌اند. ایشان کسانی‌اند که شعار …

برخی از اهل سنت درستکار و شهید‌اند و بعضی هم عصیان‌گر و بی‌قید و بند هستند. اما نسبت به دیگر گروه‌ها خیر بیشتری در آن‌ها یافت می‌شود؛ چنان که دیگران نسبت به ایشان شرورتر هستند. -(گرچه منتسبینِ به سنّت و حدیث، از بقیه‌ی گروه‌ها صالح‌تر هستند، لیکن سنت در مقایسه با اسلام، همانند اسلام در مقایسه با دیگر ادیان است. …

از آنجا که اهل سنت هدایت شده و اهلِ دینِ حق بوده‌اند، و الله  جل جلاله هم وعده نموده است که این دین را کاملاً یاری کرده و غالب گرداند، اهل سنت، همان گروه یاری شده‌ایست که رسول الله  صلی الله علیه وسلم از آن خبر داده است. -(پیامبر اسلام  صلی الله علیه وسلم در مورد ایشان فرمودند: «لا تَزالُ …

با وجود تمام اختلافات نظری‌ای که بین اهل سنت وجود دارد، لیکن حق از میان جمعِ آنان بیرون نخواهد رفت؛ چرا که هر کدام از ائمه و علمای اهل سنت، در هر حوزه‌ای که الله  جل جلاله برایش میسّر نموده باشد، در حفظ و حراست دینی، قائم مقام رسول الله  صلی الله علیه وسلم هستند. -(به علمای دین (ابدال) اطلاق …

اهل سنت و جماعت از دیر باز در مسایل علمی و عملی اختلاف نظر داشتند؛ لیکن روش و برنامه‌ی خویش را با توجه به ادبِ اختلاف، در فضایی کاملاً دوستانه و مملو از احترام،‌ با هدف و گرایشی اساسی که همان محافظت بر حفظ اتحاد و همبستگی یا «جماعت» و رها کردن تفرقه و اتهام است، کنترل و مدیریت کرده‌اند. …

از آن‌جا که اهل سنت در اطلاعات حدیثی با یکدیگر متفاوت‌اند، اجتهاد و برداشت آنان هم در پاره‌ای از مسایلِ علمی به تناسب اطلاعاتشان، فرق دارد؛ حتی گاهاً برداشت آنان، مخالف سنت هم می‌باشد. -(از همین رو بسیاری از ائمه و سلفِ امت هم در این وادی لغزیده‌اند. فتواهایی دارند که برخواسته از اجتهاد شخصیِ آنان است و با کتاب …

-(سنت آن است که صحابه  رضی الله عنهم از رسول الله  صلی الله علیه وسلم آموختند و سپس تابعین از آنان فرا گرفته و در ادامه تبع تابعین از تابعین و به همین منوال تا روز قیامت. برخی از ائمه هم از برخی دیگر آگاه‌تر و صبورتر بوده‌اند)[۱].   [۱]– همان: ج۳ ص ۳۵۸.

وی محبت داشته و به آن پایبند هستند: اهل حدیث تنها به افرادی گفته نمی‌شود که مشغولِ علم حدیث‌اند؛ بلکه هر کس که حدیث را دوست داشته و معنای آن را حفظ کرده، عامل به آن است و به آن دعوت می‌دهد هم، اهل حدیث است. فرقی ندارد که این دعوتگر محدّث باشد یا فقیه، زاهد و پارسا، امیر و …

اهل سنّت آگاه‌ترین افراد به موارد فوق بوده‌ و بیشترین محبت و دوستی را به سنّت و پیروانِ سنّت دارند. -(سزاورترین مردمانی که شایسته تصاحب مقامِ گروهِ نجات یافته‌اند، اهل حدیث و سنّت می‌باشند؛ کسانی که هیچ پیشوایی جز رسول الله  صلی الله علیه وسلم ندارند که برایش تعصّب داشته باشند. آنان داناترین انسان‌ها به گفتار، رفتار و وضعیت پیامبر …

-(سنتی که پیروی از آن واجب است و اهلش لیاقت تعریف و تمجید را داشته و مخالفش سرزنش و نکوهش می‌گردد، سنتِ رسول الله  صلی الله علیه وسلم در عقاید، عبادات، و سایر امور دینی است و بس. موارد مذکور را می‌توان با احادیث ثابتِ نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم در گفتار، رفتار، و هر گفته و عملی که …

هیچکس، راه به سوی سعادت، نمی‌برد و به آن دست نمی‌یابد مگر آنکه از راه راستی که محمد  صلی الله علیه وسلم  برای ما گذاشته، پیروی نماید؛ همان راهی که آن سویش، باغ‌های بهشت است. ﴿وَلَهَدَیۡنَٰهُمۡ صِرَٰطٗا مُّسۡتَقِیمٗا ۶٨﴾ [النساء: ۶۸] «و آنان را به راهی راست هدایت نمودیم». سعادت انسان رهیافته، اینست که او، از فرجام نیک مطمئن می‌باشد، …

اهل سنت معتقدین همان شریعتی هستند که رسول الله  صلی الله علیه وسلم آن را در تمام ابعاد دین پایه‌ریزی کرد؛ که شامل عقیده وباورها، برنامه‌های تحقیقی پژوهشی، رفتاری، عبادات، مقاصد و سیاست‌های شرعی و غیره می‌شود. -(از این رو سنت همانند شریعت است. و سنت آن است که رسول الله  صلی الله علیه وسلم آن را شریعت و روش …

ریشه و اساسِ امت محمد  صلی الله علیه وسلم اهل سنت می‌باشد. آنان که امتداد طبیعی و صحیحِ پیروان دینِ اسلام‌اند. همانند خودِ دین محمد  صلی الله علیه وسلم که ادامه‌ی طبیعی و درستِ ادیان پیامبران گذشته † می‌باشد. در نتیجه گروه‌های دیگری که در دین اضافه شده‌اند، اقلیت‌های شاذّ و نادری هستند که از مسیر اصلی و صحیحِ امت …

خداوند جهانیان، به کرم درون خاک روزی می‌دهد: ﴿وَمَا مِن دَآبَّهٖ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَا طَٰٓئِرٖ یَطِیرُ بِجَنَاحَیۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُکُمۚ﴾ [الأنعام: ۳۸] «و هیچ جنبنده‌ای روی زمین نیست و هیچ پرنده‌ای که با دو بالش پرواز می‌کند، وجود ندارد، مگر آنکه گروه‌هایی همچون شمایند (و نظام حیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند و خداوند، به آنها روزی می‌دهد)». خداوند …

آنان ملتزم به متون سه‌گانه‌ی فوق‌‌اند. یعنی به تمام دستوراتی که رسول الله  صلی الله علیه وسلم با آن مبعوث شده است؛ نه دین متکلمین و فلاسفه. -(آنان ویژگی‌های سه‌گانه یعنی «ایمان به آفرینش و برخاستن از قبرها،‌ مبدأ و معاد، ایمان به الله و روز حساب و کتاب»، که مجموعِ صلاح و رستگاری هستند را در خود جمع نموده‌اند. …

اهل سنت و جماعت اهل اعتدال و میانه‌روی هستند. گرفتار افراط و تفریط یا زیاده‌روی و کوتاهی نشده‌اند. همان گونه که امت اسلامی در میان سایر ملت‌ها میانه‌رو است، اهل سنت هم از میان سایر فرقه‌ها، دارای اعتدال است. -(و این «راهِ راست» همان دین خالصِ اسلامی است. راه راست در قرآن موجود است و آن «سنت و جماعت» است؛ …

گناه، حجابی میان بنده و پروردگارش می‌باشد: ﴿کَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ یَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ ١۵﴾ [المطففین: ۱۵] «هرگز! آنان، در آن روز از (رحمتِ)پروردگارشان در حجاب و محرومند». گناه، مخلوق را از خالق، وحشت زده و گریزان می‌کند. وقتی عمل انسان، بد باشد، گمان‌هایش نیز بد خواهد بود. پریشانی و رنج همیشگی؛ ﴿لَا یَزَالُ بُنۡیَٰنُهُمُ ٱلَّذِی بَنَوۡاْ رِیبَهٗ فِی قُلُوبِهِمۡ إِلَّآ …

از آن‌جا که اهل سنت تمام دین را در حیطه‌ی خویش درآورده و بدان عمل می‌کنند، در حقیقت پیرامونِ دین «جمع» شده‌اند؛ زیرا جماعت، سبب است و نتیجه؛ و نیز طاعت است و رحمت. و محافظت و پایبندی بر جماعت هم، طاعتِ الهی محسوب می‌شود. و از نشانه‌های رحمت الهی بر اطاعت‌کنندگانش، حفظ و نگهبانی از جماعتِ آنان است. -(عامل …

یعنی به اسلام خالص که محمد  صلی الله علیه وسلم با آن بر انگیخته شد و صحابه  رضی الله عنهم از او آموختند و حفظش نمودند، تمسک می‌جویند. -(این اعتقادِ فرقه‌ی ناجیه «گروه نجات یافته» است. همان گروهی که رسول الله صلی الله علیه وسلم آن را به نجات یافتن توصیف نموده است. ایشان فرمودند: «تفترِق أمّتی عَلی ثَلاثَ وسَبعینَ …

و چون اصل اول که اهل سنت و جماعت را از دیگران متمایز می‌کند، همان پایبندی به «سنت» رسول الله  صلی الله علیه وسلم و تمسک به «جماعت» یعنی صحابه  رضی الله عنهم است، این ویژگی، صفات و خصوصیاتِ عمومی ایشان را هم تشکیل می‌دهد که می‌توان در خلال آن، اهل سنت را شناخت و از میان انبوهِ فرقه‌ها، گرایش‌ها …

آنان به هر ‌چه نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم آورده است، به صورت اجمالی و کلّی ایمان دارند؛ اما در شناختِ مفصل و ریزِ دستورات و شریعتِ رسول  صلی الله علیه وسلم برای توانمند و عاجز فرق قایل هستند. باید متذکر شد که این اصل، اصلی بسیار مهم است که به سبب نشناختنِ آن، فتنه‌های فراوانی رخ داده است. …

لذا اهل سنت به جماعتِ رسول الله  صلی الله علیه وسلم تمسک جسته‌اند و از مواضع اختلاف و تفرقه روی‌گردانند. به قرآن و سنت التزام یافته و از امور پوشیده که باعث پراکندگی جمع و به انحلال رفتن نیرو می‌گردد، دور هستند؛ زیرا نجاتِ دنیا و آخرت از منظر آنان منوط به «جماعت» است. -(نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم …

پس اهل سنت و جماعت جز به دانش، رفتار و سلوکِ سلف صالح و کسانی که از ایشان علم آموخته‌اند و بر منهج و برنامه‌ آنان گام برداشته‌اند و به اصول آنان پایبند بوده‌اند، نه اعتقاد داشته، و نه اقتدا می‌کنند و نه چنین چیزی را بر خود لازم می‌دارند. چرا که صحابه  رضی الله عنهم تفسیر قرآن را از …

اهل سنت به سنت رسول الله  صلی الله علیه وسلم که آن را ارمغان آورده است و نیز به جماعتِ ایشان که صحابه  رضی الله عنهم باشند، التزام جسته، در مسیر آنان گام برداشته و برنامه‌ی آنان را مدّ نظر خویش قرار داده‌اند. سخن هیچ کس را، هر کس هم که باشد، مادامی که با قرآن، سنت و اجماع مطابقت …

اهل سنت معتقد است، آگاه‌ترین خلق بعد از رسول الله  صلی الله علیه وسلم صحابه  رضی الله عنهم و سلف صالح هستند. هر اجماعی که در امور دین کرده‌اند عاری از خطاست و کسی حق رد کردن آن را ندارد. اجماع آن‌ها برای آیندگان حجت شرعی بوده و باید به آن پایبند باشند. هر کس به اجماع آنان عمل کند، …

از نظر اهل سنت فقط پیامبر اکرم  صلی الله علیه وسلم معصوم است. ائمه از منظر آنان دارای عصمت نیستند؛ بلکه سخن هر کسی قابل پذیرش و رد است به جز رسول الله  صلی الله علیه وسلم. چرا که سخنان ائمه، برگرفته از سنتِ پیامبر علیه الصلاه و السلام است و هرگز بر سنت مقدّم نمی‌شود.  –(اهل حق و سنت …

اولین موردی که اهل سنت را از دیگران متمایز می‌گرداند، برنامه‌ی فراگیری علوم و مبدأ برحقی است که عقاید و باورها، عبادات، معاملات، رفتار و اخلاقشان، از آن سرچشمه می‌گیرد. مبدأ و منشأ علم و حق‌شناسی، و سایر فروعِ معرفتی و شناختِ شرعی از دیدگاه اهل سنت، قرآن و سنت رسول  صلی الله علیه وسلم می‌باشد. سخن هیچ کس بر …

سخن پیرامونِ آغازِ فتنه و تفرقه، بسی دراز است؛ لیکن از ریشه و اساس این جریان شروع کرده تا سرانجام به علت تمایز و جدایی اهل سنت از دیگران برسیم: ۱- بسیار روشن است که اولین بدعت، بدعت خوارج و روافض بوده است. آن‌هم درست بعد از شهادت عثمان  رضی الله عنه و در پی فتنه‌ی عبدالله بن سبأ یهودی. …

باید در نظر داشت که ما گفتیم منشأِ «تسمیه» و نگفتیم «پیدایش» اهل سنت؛ زیرا اهل سنت یعنی همان باورهای رسول الله  صلی الله علیه وسلم و یاران وی. آنان کسانی نیستند که بدعتی را پایه‌گذاری کرده باشند و در نتیجه‌ی آن به فرد یا گروهی خاص نسبت داده شوند و متعاقباً گفته شود: این نام در فلان سال پدید …

وقتی می‌فرماید: «آنان را[۱] گروهی که به حق نزدیک‌تر هستند، می‌کشند»، دلیل بر این است که علی  رضی الله عنه و یارانش در آن برهه از زمان نسبت به گروهِ دیگر، سزاوارتر به حق بوده‌اند. لذا اگر شخص یا گروهی در بعضی اوقات کوتاهی کرده باشند، دلیل نمی شود که برپا دارنده‌ی دستور الهی نبوده و اطاعت الله  جل جلاله …

طایفه‌ی منصوره که در احادیث آمده است، همان سخت‌کوشانِ اهل سنت هستند. و اسباب پیروزیِ معنوی و مادی‌ای که الله  جل جلاله آفریده است، در آنان به ودیعه گذاشته شده است. اسبابی هم‌چون علمِ صحیح و برنامه‌ی همسو با روش کَونیِ الهی و استفاده از مقدماتی که الله  جل جلاله آن را وسیله‌ای برای رسیدن به هدف مورد نظر قرار …

سلف در لغت به معنای پدران پیشین و خویشاوندان نزدیک است. آنان که در سن و منزلت از شخص بالاتر‌اند[۱]. و سَلَف یعنی پیشینیان، و سَلَفِ شخص، به پدران قبل از او اطلاق می‌شود[۲].  و در اصطلاح، تمام تعریفاتِ لفظِ سلف، پیرامون صحابه  صلی الله علیه وسلم یا صحابه و تابعین و یا صحابه و تابعین و تبع تابعین رحمهم …

اخلاق خوب، برکت و سعادت است و اخلاق بد، نگون بختی و شومی است. در حدیث آمده است: «انسان، به خاطر اخلاق خوبش به مقام روزه‌دار شب زنده‌دار می‌رسد». «آیا به شما نگویم که چه کسانی در روز قیامت به من نزدیکتر خواهند بود و آنها را بیشتر دوست خواهم داشت؟! آنها، همان کسانی هستند که اخلاق بهتری دارند». ﴿وَإِنَّکَ …

علم روایه: عبارت است از علمی که شامل گفتار، رفتار، سکوت و صفات نبی اکرم  صلی الله علیه وسلم و روایتِ حدیث و ثبت و ضبط الفاظ آن می‌شود[۱]. علم درایه: آگاهی به قوانینی که با آن وضعیت سند و متن شناخته می‌شود[۲] که در اصطلاح به آن علم مصطلح الحدیث گویند. پس اگر گفته شد (اهل حدیث)، منظور کسانی‌اند …

کسانی را که از انسان‌های حسود می‌ترسند، به امور ذیل توصیه می‌نمایم: خواندن سوره‌های (الفلق) و (الناس) به همراه ذکر و دعا؛ ﴿وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَدَ ۵﴾ [الفلق: ۵] «و از شر حسود (به خدا پناه می‌برم)، بدانگاه که حسد می‌ورزد». کار خود را از حسود پوشیده نگه دار؛ ﴿لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَهٖۖ﴾ [یوسف: …

حدیث در لغت، ضد قدیم (یعنی جدید) است. و در اصطلاح: به گفتار، کردار، سکوت یا ویژگی‌‌های آفرینشی و اخلاقی‌ای که به رسول الله  صلی الله علیه وسلم نسبت داده می‌شود، حدیث گویند[۱].   [۱]– منهج النقد فی علوم الحدیث ص۲۶.

ابن حجر عسقلانی  رحمه الله بر سخن امام بخاری  رحمه الله که می‌گوید: جماعت یعنی اهل علم، تعلیق زده و معتقد است: اهل حل و عقد در هر دوره و عصری را «جماعت» گویند. کرمانی گفته است: مفهومِ الزام و پایبندی به جماعت یعنی این‌که انسانِ مکلَّف به آن‌چه مجتهدین بر آن اجماع نموده‌اند، ملزم باشد. این تعریف یعنی همان …

در حدیث صحیح از پیامبر  صلی الله علیه وسلم  روایت است که فرمود: «همواره و همیشه به این ذکر پایبند باشید: (یا ذا الجلال والإکرام)» و همچنین: (یا حی یا قیوم). گفته شده: این، بزرگترین اسم پروردگار جهانیان است که هرگاه بنده، این کلمه را بگوید و با آن، فریادخواهی نماید و از خدا کمک بخواهد، مورد اجابت قرار می‌گیرد. …